Review: Sony XR-55A95K (A95K-serie) QD-OLED-televisie

Sony XR-55A95K - Design

Sony’s design speelt maar erg beperkt in op het slanke OLED-paneel. Integendeel eigenlijk, de opbouw van de XR-55A95K (A95K-serie) oogt in profiel veel breder dan je zou verwachten van slanke OLED-technologie. Niet alleen is het scherm wat dikker, maar de behuizing van de elektronica neemt bijna de volledige rug in beslag. Het is vooral een tegenstelling met de hyperslanke Samsung S95B.

Maar eerlijk, ook al is dat profiel iets opvallender, de Sony XR-55A95K (A95K-serie) ziet er erg mooi uit en de afwerking is top. Het donkergrijze kader valt nauwelijks op, de rug is afgewerkt met een leuk patroon van vierkantjes. En het toestel staat op een voetplaat die even breed is als het toestel. De constructie is ook opvallend stevig en stabiel. Esthetisch vinden we die voetplaat niet, maar daarover kunnen meningen uiteenlopen.

De voet kan je op twee manieren monteren, naar achter wijzend, waarbij het toestel zelf een beetje naar achter leunt of naar voor wijzend waarbij het toestel rechtop staat. Wat je ook kiest, hou er rekening mee dat je geen soundbar voor de tv kunt zetten zonder het beeld te hinderen.

Sony XR-55A95K - Aansluitingen

De XR-55A95K (A95K-serie) biedt vier HDMI-aansluitingen, dat spreekt vanzelf. Maar Sony houdt het nog steeds bij slechts twee HDMI 2.1-aansluitingen die de volle 48 Gbps bandbreedte leveren. Ze bieden ook de volgende HDMI 2.1-features: ALLM, 4K120 en VRR-ondersteuning. Die laatste zit er dit jaar wel degelijk van bij de start op.

Vergeet niet in de instellingen (Zenders en Ingangen / Externe Ingangen / Indeling HDMI-signaal) de HDMI-ingang naar de juiste instelling te schakelen. Sony biedt vier verschillende opties, dus denk goed na over wat die HDMI-aansluiting precies moet kunnen. Wie bijvoorbeeld kiest voor Dolby Vision sluit meteen 4K120 en VRR uit.

De Sony XR-55A95K biedt twee USB-aansluitingen, een composiet video en stereo minijack ingang, en een optische digitale uitgang. De hoofdtelefoonaansluiting is verdwenen, daarvoor moet je Bluetooth gebruiken. Wil je de tv gebruiken als center-luidspreker in je AV-receiver opstelling? Dat kan, je sluit hem dan aan via de luidspreker-aansluitingen aan de zijkant. Alle aansluitingen wijzen naar onder of naar opzij, er is gedacht aan het kabelbeheer, en je kan alles netjes afwerken met een afdekplaat.

Sony XR-55A95K - Gebruiksgemak en smart tv

Sinds 2020 is de chipset van de Sony tv’s niet veranderd. Maar dat hoeft ook niet. De MediaTek MT5895 levert een quad-core ARM Cortex-A73 CPU, 3GB RAM en de Mali-G52 GPU. Google TV (Android 10) draait er vlot op. Apps starten snel, de gebruikservaring is prima. Zowel in de menu’s als in de apps reageert de Sony prompt.

Onze eerste indrukken van Google TV waren vorig jaar niet al te positief. De interface is mooi, dat wel, maar veel personalisatiemogelijkheden waren er niet. Dat was anders bij Android TV. Maar kijk, Google TV heeft stappen gemaakt in de juiste richting, en toch wel belangrijke.

Op het Home scherm neemt Disney+ de belangrijkste plaats in en daar kan je niks aan veranderen. Maar voor de rest van de aanbevelingen die je ziet als je naar beneden scrollt, kan je van een aantal diensten bepalen of die mee input leveren. Het gaat om Prime Video, Apple TV en Disney+. Netflix blijft een opvallende afwezige in die lijst. Maar wat we interessantst vonden is dat Google TV die andere aanbevelingen niet per dienst toont, maar eerder per genre. Zo vonden we in ons overzicht Oorlogsfilms, maar ook superheldenfictieseries, of aanbevelingen op basis van onze interesse in The Expanse. Dat is een veel interessantere manier om door content te bladeren.

Aan de Sony menu’s lijkt ons niet veel veranderd. Met een druk op de knop krijg je een lint onderaan de tv met allerlei snelkoppelingen. Die kan je eventueel ook aanpassen. De input-toets toont niet alleen alle ingangen maar ook apps, en is op die manier ook een erg snelle manier om naar een andere app te schakelen.

Afstandsbediening

Sony heeft zijn afstandsbediening aanzienlijk vereenvoudigd. Onder andere de numerieke toetsen zijn verdwenen en de layout is licht aangepast. Omdat hij compacter is, ligt hij beter in de hand en de toetsen hebben een lichte, aangename toetsaanslag. Het lijkt misschien niet erg radicaal, maar die nieuwe aanpak komt het gebruiksgemak wel ten goede. De toetsen die overblijven vervullen allemaal een essentiële functie. Onderaan blijven er vier sneltoetsen: Netflix, Disney+, Prime Video, en Sony’s eigen Bravia Core. Die laatste vervangt de YouTube-toets. Via de TV toets bovenaan schakel je rechtstreeks naar live tv, maar je kan de toets ook instellen om een bepaalde ingang te activeren.

Net zoals de premium remote van 2021 heeft hij een geborsteld metalen afwerking en lichten de toetsen op zodra je de remote vastneemt. Nieuw is de ‘Find My Remote’ functie. Via de Google Home App hoef je enkel die opdracht in te spreken en de remote maakt geluid en licht op.

Sony levert ook een tweede remote met de XR-55A95K (A95K-serie) mee, met een ouder design. Die heeft wel nog een numeriek toetsenpad. We zien daar maar een beperkte meerwaarde in, en we vermoeden dat die bij veel mensen in de schuif zal blijven liggen.

Functies

De XR-55A95K (A95K-serie) is uitgerust met een dubbele tv-tuner voor digitale tv (DVB-T2/C/S2) maar beschikt slechts over één CI+-slot. Kijken en tegelijk een ander kanaal opnemen kan dus enkel met kanalen die niet versleuteld zijn. Naast Chromecast kan je ook gebruik maken van Apple Airplay 2. De tv is ook compatibel met Apple Homekit. Sony heeft een prima mediaspeler voorzien die met alle belangrijke video- en geluidsformaten raad weet.

Ook Bravia Core blijft beschikbaar, het is een exclusief aanbod voor de Sony XR-modellen. De streamingdienst levert toegang tot een hele reeks films uit de Sony studio’s. Een deel van het aanbod is onbeperkt gratis toegankelijk voor twee jaar, een ander deel betaal je nog steeds met credits (de A95K krijgt er 10). Er is nog steeds geen duidelijkheid over de toekomst van Bravia Core, wat gebeurt er na twee jaar? Kan je credits bijkopen? Dat blijft dus wat afwachten, voorlopig beschouw je het best als een extraatje.

De XR55A95K wordt geleverd met een camera (de Bravia Cam), die je bovenaan het scherm monteert. Behalve het evidente gebruik als webcam, met Google Duo, zet Sony de camera ook in voor andere functies. Zo kan de camera de maximale helderheid aanpassen op basis van de kijkafstand, en hij waarschuwt je als je te dicht bij het scherm komt (ongeveer 1 m). Hij past ook het geluid aan op basis van je zitplaats. Voorlopig lijkt ons dat allemaal weinig nuttig. Later zal Sony nog twee extra features implementeren. Gebaarcontrole zagen we jaren terug ook al, maar was toen absoluut onbruikbaar, het is afwachten of dat nu anders zal zijn. Tot slot zal de tv ook detecteren wanneer er niemand voor het scherm zit, en dan automatisch het scherm dimmen. Het lijken ons in elk geval geen baanbrekende zaken. Een goed punt voor privacy: je kan met een schuifknop bovenaan de camera een lenskap voor de camera schuiven.

Sony XR-55A95K - Beeldverwerking

De Cognitive Processor XR komt over van vorig jaar. Sony heeft er wat verbeteringen in aangebracht, op vlak van kleurweergave en dieptecontrole door het onderscheiden van voor- en achtergrond, maar die verbeteringen lijken ons vrij beperkt, zeker vergeleken bij de impact van het nieuwe QD-OLED-paneel.

De prestaties van de XR-55A95K (A95K-serie) blijven wel uitzonderlijk goed, al zien we dat er ook aan die paar zwakke punten niks veranderd is. Zo kan je nog steeds wat kleine schokken zien in horizontale lopende tekst ( ‘tickers’). Motion interpolation levert mooie resultaten, maar in snelle panbeelden lijkt het soms alsof de processor niet kan volgen en schokken achterlaat of beeldartefacten introduceert. Wie voor minimale impact op het filmgevoel wil gaan laat ‘Soepelheid’ best op ‘1’ staan. Voor een iets soepeler beeld is ‘2’ de beste keuze. Met behulp van ‘MotionFlow / Helderheid’ activeer je ‘black frame insertion’ (BFI) om meer detail zichtbaar te maken in actiescènes, maar we vonden de resulterende flikkering storend.

Afgezien van die opmerkingen krijgt de processor niks dan goede punten van ons. Hij pikt snel in op verschillende video- en filmframerates, vermijdt moiré-effecten en trapjesvorming bij het deinterlacen, en heeft uitstekende ruisonderdrukking. Die komt van pas als je het beeld wat extra diepte wil geven met Reality Creation zonder de ruis sterker te maken, al raden we aan om er toch voorzichtig mee om te springen. De processor levert ook uitstekend werk om kleurbanden in zachte gradiënten weg te werken, daarvoor laat je ‘Vloeiende Gradaties’ in de ‘Laag’ stand stand. Hogere standen geven al snel een iets te uitgevlakt effect omdat het filter dan te veel detail weggomt.  Zowel in onze heldere testsequentie als in het lastige donkere fragment uit Game Of Thrones werkte dat uitstekend.

Belangrijkste instellingen

In ons artikel over het professioneel kalibreren van een tv lees je alles over de mogelijkheden om met een professional tot de beste beeldinstellingen te komen. Wil je zelf aan de slag gaan, neem dan onze home cinema informatiegids door. Hier vind je een uitleg over de belangrijkste beeldinstellingen en tips voor het instellen van je tv.

Sony XR-55A95K - Beeldkwaliteit

De belangrijkste vernieuwing in de XR-55A95K (A95K-serie) is natuurlijk het nieuwe QD-OLED-paneel. Dat is hetzelfde paneel dat we vonden in de Samsung S95B. Al heeft Sony het net als bij de A90J vorig jaar voorzien van een extra koelingslaag, en houdt de processor rekening met de warmte in verschillende zones om maximaal image retention te voorkomen. Of de Sony daarmee ook een hogere helderheid kan halen zien we zodadelijk.

Dezelfde opmerkingen als voor de Samsung over de paneelstructuur zijn natuurlijk van toepassing. Door de driehoeksconfiguratie van de rode, groene en blauw subpixel hebben hoog contrast beelden zoals witte tekst op zwarte achtergrond een licht gekleurde rand, maar dat is enkel zichtbaar vanop zeer korte afstand (enkel centimeters). Als monitor is dat mogelijk lastig, maar vanop de normale kijkafstand voor een tv volledig onzichtbaar.

En ook bij de Sony moet je er rekening mee houden dat sterk invallend licht de quantum dots die vooraan in het scherm zitten kan activeren. Daardoor wordt zwart weer iets meer donkergrijs met een licht roze tint. Bij heldere beelden is het effect nauwelijks zichtbaar. Met andere woorden, vermijd rechtstreeks invallend zonlicht, zeker wanneer je donkere beelden bekijkt. Dat is eigenlijk raad die voor elke tv van toepassing is, maar voor QD-OLED net iets meer.

Maar over de beeldkwaliteit kunnen we duidelijk zijn: die is absoluut uitstekend. Het paneel van de A95K-serie heeft een zeer goede uniformiteit, zowel in donkere als heldere beelden, en geen spoor van dirty screen effect. Schakel over naar de ‘Gebruiker’ beeldmode voor de meest natuurgetrouwe beelden. Perfect zwart zorgt voor die typische OLED-diepte in het beeld.

De grijsschaal heeft iets te veel blauw en tikje te weinig groen, maar de afwijking is relatief klein. Normaal gezien heeft dat ook impact op de kleurweergave, maar die bleek erg accuraat. Zowel voor huidstinten als algemene kleuren zet de Sony opmerkelijk mooie resultaten neer die aanleunen bij referentiekwaliteit. Het scherm toont enorm veel zwartdetail, Sony benadrukt dat lichtjes door de gammawaarde in de donkerste tonen iets lager te houden.

Wie bij veel wisselende lichtomstandigheden kijkt, mag de lichtsensor geactiveerd laten, en kan eventueel de ‘Piekverlichting’ op de hoogste stand zetten. De A95K past niet alleen de maximale helderheid aan maar stuurt ook de tonecurve (gammawaarde) en de kleurtemperatuur aan op basis van het omgevingslicht.

Sony XR-55A95K - HDR

HDR10, HLG en Dolby Vision, dat is de lijst ondersteunde formaten. Nog steeds geen HDR10+. Maar dé vraag is of die extra koeling door Sony gebruikt is om meer helderheid uit het QD-OLED-paneel te halen. En het antwoord is: neen. Het lijkt er zelfs meer op dat Sony voor veiligheid gekozen heeft en maximaal wil voorkomen dat het scherm inbrandt of image retention toont.

Op het 10% testvenster meten we een maximum van 936 nits en op een volledig wit scherm haalt de Sony 196 nits. Daarmee zit hij een kleine 10% onder de Samsung. Ten opzichte van de LG G2 haalt hij dezelfde piek op het 10% venster, maar op grotere vensters heeft de Sony iets meer helderheid op overschot. Als we een conclusie kunnen trekken uit dit alles is het wel dat de WOLED-schermen een hele weg afgelegd hebben en dat QD-OLED op vlak van maximale helderheid geen revolutie is.

En toch is er een redelijk duidelijk verschil tussen beide technologieën. De XR-55A95K kan immers uitpakken met een breder kleurbereik (83% Rec.2020 en 99,8% P3). Omdat er bovendien geen witte subpixel is kan de A95K, net als de S95B bijzonder heldere kleuren nog steeds heel gesatureerd weergeven. Zo kunnen pure kleuren 2 tot 2,5x helderder zijn dan op de G2.

En Sony maakt uitstekend gebruik van dat potentieel. De XR-55A95K (A95K-serie) negeert HDR metadata, maar analyseert zelf het beeld om tot het beste resultaat te komen. Via de instellingen kan je preferentie geven aan maximale helderheid of maximaal alle nuances zichtbaar maken. Het is die laatste optie die onze voorkeur geniet. De Sony haalt werkelijk enorm veel nuances uit het beeld naar boven, maar slaagt er ook in die helderste accenten net wat extra te geven. Waar de Samsung nog licht de neiging had om heel helder detail te clippen is dat bij de Sony nooit het geval. Ook in donkere scènes levert de A95K erg veel zwartdetail. Gecombineerd met de rijke maar ook uitzonderlijk accurate kleuren kunnen we wel stellen dat HDR-beelden er nooit zo indrukwekkend uitgezien hebben. De laatste aflevering van Obi Wan Kenobi, met het indrukwekkende lichtsabel duel, was om van te smullen.

Gaming, reflecties en kijkhoeken

Ook hier plukt de Sony de vruchten van zijn QD-OLED-paneel. De kijkhoek is nagenoeg perfect, en net als de Samsung weert hij reflecties vrij goed, ze zien er duidelijk zachter uit dan op een OLED-scherm, maar omwille van de impact op het zwartniveau vermijd je invallend licht best zo veel mogelijk.

Op gaming-vlak heeft de XR-55A95K (A95K-serie) wel wat te bieden, maar lijkt ons toch achterstand op te lopen op de concurrenten. Van de twee HDMI 2.1-aansluitingen met 48 Gbps bandbreedte is er een gebruikt voor eARC. Wie dus een soundbar of AVR wil gebruiken, houdt nog maar een HDMI 2.1-aansluiting over. De inputlag is 17,2 ms (4K60) en 8,7 ms (2K120). Een uitstekend resultaat. De A95K is uitgerust met ALLM, VRR en ondersteunt 4K120. Maar dan wel zonder Dolby Vision. Je moet in de instellingen immers kiezen voor Dolby Vision of voor 4K120-VRR. Beide samen kan niet. Dat is vooral voor Xbox gamers een spijtige zaak.

Sony XR-55A95K - Geluidskwaliteit

De Acoustic Surface Audio+-oplossing blijft ook voor dit nieuwe QD-OLED-paneel Sony’s keuze. Daarmee wordt het scherm gebruikt als luidsprekermembraan, twee actuatoren brengen het aan het trillen. De lage tonen worden verzorgd door twee woofers. De oplossing biedt 60 W vermogen, ondersteunt Dolby Atmos en en via een korte testprocedure optimaliseert de A95K de klank op basis van de kamer.

We zijn al lang fan van Acoustic Surface en de XR-55A95K (A95K-serie) blijft op dat vlak uitstekend scoren. De klank komt recht uit het scherm, en Sony slaagt er erg goed in om de klank elders op het scherm te plaatsen voor effect, ideaal bij filmsoundtracks. Er is een mooi surroundgevoel en de set heeft meer dan voldoende volume om echt luid te klinken zonder uit de bocht te gaan. We vinden de klank iets minder scherp dan vorig jaar, en door een andere geluidsmode te kiezen kan je het resultaat nog bijsturen. De A95K komt in elk geval overtuigend uit de hoek. Een goede soundbar is ongetwijfeld beter, maar dan zal je toch een speciale oplossing voor de plaatsing moeten vinden, het scherm staat immers pal boven het meubel. Je kan de A95K-serie dankzij zijn luidsprekeraansluiting eventueel gebruiken als centerluidspreker van AV-receiver.

Review-apparatuur

Voor de lag-meting gebruiken we een Leo Bodnar Display lag meter. Voor alle andere metingen vertrouwen we op een Portrait Displays C6 HDR2000 Colorimeter, Xrite i1 Pro spectrophotometer, een VideoForge Pro patroongenerator, en de Portrait Displays Calman for Business software. Om eventuele HDR-problemen te analyseren gebruiken we een HDFury Vertex. Onze projectiescherm is een Projecta Tensioned Elpro Concept met HD Progressive 1.1 doek. Hier vind je meer info over onze meetapparatuur.

Sony XR-55A95K – Conclusie

Sony schiet recht in de roos met deze QD-OLED-tv, het is een topper voor wie filmplezier de hoogste prioriteit is. Waar moet je wel nog op letten? Vermijd sterk invallend licht, dat heeft een nefaste invloed op de zwartwaarde van de nieuwe QD-OLED-technologie. Maar we benadrukken nogmaals dat je bij normale kijkomstandigheden geen last hebt van dit effect. Gamers moeten wel goed opletten. Je krijgt maar twee HDMI 2.1-aansluitingen die 4K120 aankunnen, en die kunnen niet tegelijk Dolby Vision tonen. Wil je een externe audio-oplossing, dan neemt de eARC-aansluiting ook een HDMI 2.1-poort weg.

De Sony XR-55A95K (A95K-serie) is een van die toestellen die we liever in huis zouden houden dan hem terug in te pakken. Diep zwart, intense kleuren, heel wat helderheid en vooral een uitstekende kalibratie die het beste uit dat potentieel naar boven haalt. Ja, hij is een tikje minder helder dan de Samsung, maar dat ga je in de praktijk nauwelijks of niet merken. En dat maakt hij ruimschoots goed met zijn aandacht om elke nuance in het beeld perfect te tonen. De processor levert knap werk om al je beeldmateriaal optimaal te presenteren. Dankzij de verbeteringen aan Google TV levert de interface een hele rijke content-omgeving, en de vernieuwde remote past perfect bij het moderne gebruiksgemak. Met zijn Acoustic Surface audio levert de A95K ook heel mooi geluid.

Dat soort prestaties verdient een topscore. Maar het moet gezegd, de Sony is aanzienlijk duurder dan de concurrent uit de Samsung stal. We vinden dat prijsverschil lastig te verantwoorden, dus probeer eventueel te wachten op een goede promotie.