Review: Sony XR-65X95K (X95K-serie) lcd led tv

Sony XR-65X95K - Design

Hoe je hem ook bekijkt, de Sony XR-65X95K (X95K-serie) is tot in de puntjes afgewerkt. Van het titaniumkleurig kader en voeten tot het speels vierkantjespatroon op de achterzijde, dit is een erg mooie tv. We weten al langer dat minileds geen garantie zijn voor een superslank toestel, maar dat valt op deze Sony nog redelijk mee.

De voeten zijn vrij groot, maar je kan ze wel op drie verschillende manieren monteren. Er is een smalle positie, minder mooi maar handig als je tv-meubel niet breed genoeg is, een standaard positie met de voeten aan het uiteinde van het toestel, en een soundbar positie waarbij het scherm ongeveer 7,5 cm boven het meubel staat.

Voorzie wel een stevig meubel of een forse wandbeugel want deze Sony is een zwaargewicht.

Sony XR-65X95K - Aansluitingen

De Sony XR-65X95K is uitgerust met twee HDMI 2.1-aansluitingen die de volle 48 Gbps bandbreedte leveren. Ze bieden de volgende HDMI 2.1-features: ARC/eARC, ALLM, 4K120 en VRR-ondersteuning. Daarnaast zijn er ook nog twee HDMI 2.0 aansluitingen. Op modellen zoals deze zien we toch graag vier HDMI 2.1-aansluitingen.

Vergeet niet in de instellingen (Zenders en Ingangen / Externe Ingangen / Indeling HDMI-signaal) de HDMI-ingang naar de juiste instelling te schakelen. Sony biedt vier verschillende opties, dus denk goed na over wat die HDMI-aansluiting precies moet kunnen. Wie bijvoorbeeld kiest voor Dolby Vision sluit meteen 4K120 en VRR uit. Verder vinden we twee USB-aansluitingen, een composiet video en stereo minijack ingang, en een optische digitale uitgang. Voor een hoofdtelefoon ben je aangewezen op Bluetooth. De aansluitingen wijzen allemaal naar onder of naar opzij, er zijn clips voor het kabelbeheer, en je kan alles netjes afwerken met een afdekplaat.

Gebruiksgemak en smart tv

De X95K gebruikt de MediaTek MT5895 chipset, een quad-core ARM Cortex-A73 CPU, 3GB RAM en de Mali-G52 GPU. Die chipset dateert al van enige jaren terug, maar ze zorgt voor een goede gebruikservaring in Google TV (Android 10). Alles draait vlot, de tv reageert prompt en apps starten snel.

Je kan de tv installeren als een ‘Basic TV’, dan krijg je een Home Scherm met voor geïnstalleerde apps, maar deze instelling is eigenlijk enkel bedoeld om live tv en de HDMI-ingangen te gebruiken. Zodra je een app moet updaten zal je toch vrijwel zeker moeten inloggen om toegang tot de Google Play Store te krijgen. Met de meest recente updates is Google TV ook een pak leuker geworden. Het geeft aanbevelingen op basis van genres, en dat over een beperkt aantal diensten (Video, Apple TV en Disney+) heen. Maar je krijgt hoedanook slechts heel beperkte controle over wat er op de Home pagina verschijnt. Enkel de lijst met apps kan je echt aanpassen.

Aan de Sony menu’s lijkt ons niet veel veranderd. Met een druk op de knop krijg je een lint onderaan de tv met allerlei snelkoppelingen. Die kan je eventueel ook aanpassen. De input-toets toont niet alleen alle ingangen maar ook apps, en is op die manier ook een erg snelle manier om naar een andere app te schakelen.

Afstandsbediening

De X95K kreeg dezelfde vernieuwde afstandsbediening die we ook op de A95K vonden. Deze compactere remote heeft geen numerieke toetsen meer, maar de toetsen die overblijven zijn niet alleen goed gekozen, ze zijn ook duidelijk gelabeld. Daardoor vind je bijna ogenblikkelijk je weg op deze nieuwe remote. De toetsaanslag is licht en aangenaam en de afwerking uitstekend. Het geborsteld metalen oppervlak is gemakkelijk te poetsen en de toetsen lichten op zodra je de remote van de tafel neemt. De ‘Find My Remote’ functie in de Google Home App laat de afstandsbediening geluid en licht maken, zo vind je ze snel terug als die even ergens verkeerd gelegd is.

Sony levert ook een tweede remote mee, met een ouder design. Die heeft wel nog een numeriek toetsenpad. We zien daar maar een beperkte meerwaarde in, en we vermoeden dat die bij veel mensen in de schuif zal blijven liggen.

Functies

De X95K is uitgerust met een dubbele tv-tuner voor digitale tv (DVB-T2/C/S2) maar beschikt slechts over één CI+-slot. Kijken en tegelijk een ander kanaal opnemen kan dus enkel met kanalen die niet versleuteld zijn. Naast Chromecast kan je ook gebruik maken van Apple Airplay 2. De tv is ook compatibel met Apple Homekit. Sony heeft een prima mediaspeler voorzien die met alle belangrijke video- en geluidsformaten raad weet.

Ook Bravia Core blijft beschikbaar, het is een exclusief aanbod voor de Sony XR-modellen. De streamingdienst levert toegang tot een hele reeks films uit de Sony studio’s. Een deel van het aanbod is onbeperkt gratis toegankelijk voor twee jaar, een ander deel betaal je nog steeds met credits (de X95K krijgt er 10). Er is nog steeds geen duidelijkheid over de toekomst van Bravia Core, wat gebeurt er na twee jaar? Kan je credits bijkopen? Dat blijft dus wat afwachten, voorlopig beschouw je het best als een extraatje.

Sony XR-65X95K - Beeldverwerking

Sony heeft een uitstekende reputatie voor beeldverwerking, en die verdient het ook absoluut als we kijken naar de resultaten van de Cognitive Processor XR. Met uitstekende deinterlacing, upscaling en ruisonderdrukking zet de XR-65X95K zowel live tv als je Blu-ray of streamingcontent in piekfijne conditie op het scherm. Wil je HD-beeld een klein zetje geven voor wat extra detail, dan kan Reality Creation daarvoor zorgen.  De processor werkt ook goed kleurbanden weg in zachte kleurovergangen. In heel extreme gevallen zoals donkere, zwaar gecomprimeerde video zoals de Game Of Thrones testscène kan je overwegen om ‘Vloeiende Gradatie’ zelfs naar de ‘Midden’ stand te zetten. Je offert dan wel wat detail op, maar de ‘Laag’ stand is over het algemeen veilig.

De twee enige zwakke punten die we ook al op de A95K zagen, blijven ook hier zichtbaar. Horizontaal lopende overlays zoals tekst (‘tickers’) kunnen licht schokken.  En in snelle panbeelden kan de processor niet snel genoeg volgen en zien we vaak allerlei beeldartefacten bij motion interpolation. De X95K heeft wel goede bewegingsscherpte. Voor het beste detail schakelden we ‘MotionFlow / Helderheid’ een ‘black frame insertion’ (BFI) in. Die werkt aan 120 Hz en gaf dus geen storende flikkering, al dimt hij het beeld een beetje. De X95K heeft licht op overschot, dus dat is geen probleem. Bewegende voorwerpen krijgen dan wel een fijne dubbele rand, dus het is een beetje afwegen of je dat het extra detail en scherpte waard vindt.

Belangrijkste instellingen

In ons artikel over het professioneel kalibreren van een tv lees je alles over de mogelijkheden om met een professional tot de beste beeldinstellingen te komen. Wil je zelf aan de slag gaan, neem dan onze home cinema informatiegids door. Hier vind je een uitleg over de belangrijkste beeldinstellingen en tips voor het instellen van je tv.

Sony XR-65X95K - Beeldkwaliteit

De X95K is uitgerust met een VA-paneel en een speciale X-Wide Angle en X-Anti Reflection film. Die zaken hebben duidelijk impact op het contrast, want het paneel zelf levert een ANSI-contrast van 1.500:1, verrassend weinig voor een VA-paneel. Om dat te verbeteren is er natuurlijk de Full Array achtergrondverlichting met local dimming. Sony grijpt terug naar de naam ‘Backlight Master Drive’, een term die dateert van de 2016 ZD9, maar met 36×12 (432) zones schiet hij toch wat tekort tegenover de ZD9 die 640 zones had. Andere concurrenten zoals de Samsung QN95B zitten daar ook flink boven (720 zones). Dan rijst dus de vraag of dit wel voldoende is, rekening houdend met het relatief zwakke native contrast? Met dimming geactiveerd stijgt het ANSI-contrast naar 4028:1 en in andere testpatronen zelfs tot meer dan 20.000:1. Er zit dus potentieel in. Het scherm heeft in elk geval een zeer goede uniformiteit, enkel in heldere beelden is de rand van het scherm iets donkerder. Dat is slechts enkele cm, dus je moet er echt wel naar kijken om het te zien.

De X95K toont in elk geval heel goed alle heldere lichtaccenten, maar het is ook snel duidelijk dat veel afhangt van wat je bekijkt. In erg donkere scènes met geïsoleerde lichtaccenten zie je vaak toch een duidelijke halo, en sterrenhemels zien er dan weer verdacht donkergrijs uit in plaats van zwart. Zeker HDR-beelden zoals in de foto’s hierboven lijden daar echt wat onder. Maar in puur donkere beelden zie je enorm veel zwartdetail, en zodra het beeld helderder wordt, geniet je wel van een meer dan degelijk contrast, daar levert de dimming echt goed werk. Wie in donkere scènes wat dieper zwart wilt, kan eventueel ‘Geav. Contrastoptimalisatie’ op ‘Laag’ zetten, zonder negatieve gevolgen.

De best gekalibreerde beeldmode is ‘Gebruiker’. De grijsschaal heeft dan enkel iets te veel blauw, maar de fout is zeer klein. Kleurweergave is erg accuraat, ook voor huidstinten. Wie bij veel wisselende lichtomstandigheden kijkt, mag de lichtsensor geactiveerd laten, en kan eventueel de ‘Piekverlichting’ op een hogere stand zetten. De X95K past niet alleen de maximale helderheid aan maar stuurt ook de tonecurve (gammawaarde) en de kleurtemperatuur aan op basis van het omgevingslicht.

Sony XR-65X95K - HDR

De X95K liet in SDR al zien dat hij flink wat licht genereert, dus verwachten we mooie resultaten in HDR. Het 10% venster toont een maximum van 1.435 nits, het volledig wit veld haalt 685 nits. Dat zijn erg mooie waardes, maar wel minder dan Samsung QN95B, en eerder in de lijn van de TCL C835.

Het kleurbereik is zeer goed, daar haalt de Sony 93% P3 en 68% Rec.2020. Er is dus ruimschoots voldoende spierkracht voor een imposant beeld.

De Sony processor negeert weliswaar HDR10-metadata, maar vertrouwt op zijn eigen analyse van het beeld. Helaas zagen we bij zeer heldere content (gemastered op 4.000 nits) wel dat de Sony wat witdetail wegclipte, vreemd want dat is bij andere modellen met dezelfde processor niet het geval. Maar voor alle HDR-beelden die lager gemastered zijn of niet zo helder gaan, is het resultaat wel erg mooi. Je geniet van diepe kleuren met veel lichtnuances. En net als in SDR slaagt de tv er in om heel veel zwartdetail te tonen. De enige spelbreker is de local dimming die toch in sommige beelden voor zeer duidelijke halo’s zorgt. Dat is, zoals uit de beelden hierboven blijkt, zeker zo als je grote contrasterende oppervlakken hebt. Wie zich in de film verliest, kijkt daar grotendeels naast, maar eens je er op let, valt het echt wel op.

Gaming, Reflecties en kijkhoeken

De X-Wide Angle film levert inderdaad een betere kijkhoek, maar toch verliest het beeld wat aan impact als je te ver opzij zit. De Anti-Reflectiefilm tempert invallend licht goed, maar creëert een gekleurde, uitgesmeerde reflectie. Voor hard invallend licht, zoals een spot kan dat storend zijn.

Sony biedt flink wat gamerfeatures, maar verliest toch aansluiting met de koplopers. Wie eARC/ARC wil gebruiken moet daar helaas een van de HDMI 2.1-aansluitingen voor opofferen. En alhoewel je VRR en 4K120-ondersteuning hebt, kan je dat niet combineren met Dolby Vision, iets wat spelers met een Xbox Series X dus moeten missen. De inputlag is 19,6 ms (4K60) en 11,0 ms (2K120) is prima.

Sony XR-65X95K - Geluidskwaliteit

De X95K kreeg een ruime audioconfiguratie van 6×10 Watt mee en ondersteuning voor Dolby Atmos. Via een korte testprocedure houdt de tv rekening met de kamerakoestiek. Acoustic Multi-Audio, de tegenhanger van Acoustic Surface op de OLED-modellen, gebruikt twee tweeters bovenaan aan de rand van het scherm om de dialogen wat centraler in beeld te positioneren.

Het resultaat is goed, het geluid heeft meer dan voldoende volume en heeft een aangename, goed gebalanceerde klank. Er is zelfs een goede portie bas te horen. Bij muziekweergave werd wel duidelijk dat je het volume niet te hoog mag drijven, dan hoor je toch wat vervorming, maar dan was het volume ook al erg hoog. De filmfragmenten en Dolby Atmos demo-tracks kwamen goed uit de verf, met een mooie surroundeffect. De meeste kijkers zullen tevreden zijn met deze prestaties.

Review-apparatuur

Voor de lag-meting gebruiken we een Leo Bodnar Display lag meter. Voor alle andere metingen vertrouwen we op een Portrait Displays C6 HDR2000 Colorimeter, Xrite i1 Pro spectrophotometer, een VideoForge Pro patroongenerator, en de Portrait Displays Calman for Business software. Om eventuele HDR-problemen te analyseren gebruiken we een HDFury Vertex. Onze projectiescherm is een Projecta Tensioned Elpro Concept met HD Progressive 1.1 doek. Hier vind je meer info over onze meetapparatuur.

Sony XR-65X95K – Conclusie

De Sony XR-65X95K laat ons achter met gemengde gevoelens. We willen het matige contrast niet als een minpunt aanvinken, de local dimming werkt dat goed weg, maar dan vooral in SDR. In HDR laat ze wel duidelijke halo’s zien en dat is jammer. Dat een model van dit kaliber het moet stellen met twee HDMI 2.1-aansluitingen en je verplicht te kiezen tussen Dolby Vision en 4K120 is ook een tegenvaller.

Het toestel is echter zeker niet zonder verdiensten. De Cognitive Processor XR zorgt voor een heel goede beeldverwerking, met accurate kleurweergave. En in heldere, kleurrijke beelden kan de X95K zijn lichtopbrengst maximaal benutten en knap genuanceerde beelden tonen. Die prestaties samen met de verbeterde kijkhoek en anti-reflectiefilm positioneren de X95K dan ook iets meer als een tv voor sport en algemeen familiegebruik in een wat verlichtte woonkamer, eerder dan als een tv voor de hardcore filmliefhebber. Google TV geeft je toegang tot een enorm aanbod streaming, inclusief Sony Bravia Core.

De prijs lijkt ons echter te hoog. Kijk zeker uit voor een promotie als je deze op je shoppinglijst zet.