Smarthome: Terugblik op 2020 en vooruitblik op 2021

Smarthome in 2020

Net zoals in onze eerdere terugblikken pakken we ook dit keer het rapport van onderzoeksbureau GfK in samenwerking met de Smart Home Society erbij. Daaruit blijkt dat smarthome in een stroomversnelling is geraakt door de impact van het coronavirus in Nederland. Uit cijfers blijkt dat de bekendheid met de term ‘Smart Home’ in vijf jaar tijd meer dan verdubbeld is onder Nederlanders. Zo weet een derde van de bevolking inmiddels waar een slim huis voor staat. Daarnaast verwacht een vijfde van de bevolking binnen nu en twee jaar een volledig slim huis te hebben.

Waarom willen mensen dan graag een slim huis hebben? Volgens 44 procent is gemak het belangrijkste voordeel. Ook besparing op kosten en energie en de mogelijkheid om apparaten overal te kunnen bedienen zijn genoemde voordelen.

Uiteraard begint de basis van een slim huis bij stabiel internet. Volgens Tessa Holzenbosch, Technology Expert bij GfK, hebben huishoudens hier flink in geïnvesteerd. De markt van routers en signaalversterkers is meer dan verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. En daar speelt het vele thuiswerken in deze tijd natuurlijk ook een rol. Uitschieters in de verkopen van 500 tot wel 700 procent werden zelfs waargenomen.

Alhoewel smarthome je de mogelijkheid geeft om kosten te besparen, denk maar aan je energierekening, worden de aanschafkosten van smarthome-producten door veel Nederlanders genoemd als reden om nog niet te starten met een slim huis. Aan fabrikanten ligt er dus nog een taak om de voordelen van smarthome nog verder te benadrukken en te komen met betaalbaardere smarthome-oplossingen. Ook op het gebied van privacy en veiligheid zien we een tweedeling. Zo staat 41 procent van de consumenten open voor smarthome als het helpt om het gevoel van veiligheid te vergroten met bijvoorbeeld een slim alarmsysteem of slimme beveiligingscamera’s. Anderzijds is 27 procent van de consumenten bang om gehackt te worden via smarthome-producten.

Zoals we al zeiden heeft de huidige pandemie gezorgd voor een toename aan slimme producten in huis. We moeten zoveel mogelijk thuisblijven en veel mensen werken sinds maart van dit jaar thuis. En dan is het natuurlijk fijn als je je zo prettig mogelijk voelt in je thuisomgeving. De interesse in slimme oplossingen en virtuele assistenten is hierbij sterk toegenomen. Zo bezitten Nederlandse huishoudens gemiddeld vijf slimme apparaten. Ook de toename in de aankoop en het gebruik van slimme speakers met stemassistent is duidelijk zichtbaar. Mensen gebruiken dergelijke slimme speakers met name voor het afspelen van muziek (52%), het opvragen van het weerbericht (41%) en het bedienen van slimme apparaten in huis (37).

De opkomst van Tuya in Nederland

Zoals uit het onderzoek blijkt vinden veel mensen dat de aanschafkosten van smarthome-producten dus nog wat te hoog ligt. In 2020 zijn er echter wel grote stappen gemaakt om de betaalbaarheid te verbeteren. We zien dat met name door de opkomst van Tuya. Dat begon allemaal eind 2019 toen winkelketen Action een eigen collectie smarthome-producten onder de naam LSC Smart Connect in de winkels legde. De collectie werd een groot succes en werd in 2019 verder uitgebreid met een videodeurbel en beveiligingscamera’s. Action maakte smarthome in één keer zeer betaalbaar voor de gemiddelde consument en de kwaliteit bleek ook nog eens zeer redelijk te zijn.

De basis van de LSC Smart Connect-producten ligt bij Tuya. Via Tuya kan iedereen in slechts een paar stappen een smarthome-oplossing ontwikkelen. Het Amerikaans-Chinese bedrijf maakt zelf geen smarthome-producten, maar zorgt voor de achterliggende techniek en het cloudverkeer via het 4A IoT-platform. Tuya werkt samen met 3000 fabrikanten waarmee je via het achterliggende platform direct in zee kunt gaan. Tuya ondersteunt ook protocollen als Zigbee, maar de producten van Action draaien op je eigen wifi-netwerk. Je hebt dus ook geen hub nodig, maar sluit ze gemakkelijk via de bijbehorende app aan op je netwerk. Dit heeft ook gezorgd voor een sterke toename in het gebruik van het wifi-protocol voor slimme apparaten in Nederland.

Aangezien iedereen zeer gemakkelijk via Tuya in contact komt met fabrikanten en Tuya binnen enkele dagen een White Label-app met eigen logo voor je heeft gemaakt, sprongen in 2020 ook andere fabrikanten op de ‘Tuya-train’. Denk aan fabrikanten als WOOX of Marmitek, maar ook winkels als HEMA, Kruidvat en Lidl zijn aan boord gekomen. En het voordeel is dat je vrijwel alle Tuya-producten ook gewoon door elkaar en in andere apps kunt gebruiken.

In 2021 verwachten we dan ook nog meer winkels die slimme producten in de schappen leggen met Tuya als basis. De wildgroei aan Tuya-producten is daarmee enorm. Alhoewel de meeste producten van de verschillende fabrikanten en winkelketens niet identiek zijn, zijn ze in de meeste gevallen wel gelijkwaardig aan elkaar. De Action heeft een flinke voorsprong opgebouwd, maar het moge duidelijk zijn dat niet iedere fabrikant en winkelketen het gaat redden als de producten in de basis gelijkwaardig aan elkaar zijn.

De op Tuya-gebaseerde producten sluit je allemaal direct aan op je wifi-netwerk, waarbij Lidl de uitzondering is met de Zigbee-hub. Ook andere fabrikanten die niet met Tuya werken kunnen het wifi-protocol gebruiken. Kijk maar eens naar een fabrikant als Lifx die slimme lampen met wifi als protocol gebruiken. Wifi als protocol is natuurlijk zeer gemakkelijk voor de consument. Je hebt geen hub nodig, een wifi-netwerk hebben we vrijwel allemaal wel in huis en de aanschafprijs van een product is vaak lager dan wanneer je wel een hub nodig hebt. Toch zijn er zeker ook nadelen te noemen.

Door al je slimme wifi-producten op één hoop te gooien met je smartphones, tablets en laptops kan er al snel ruis en storingen op het wifi-netwerk optreden. Met name de meegeleverde router van je provider blinkt doorgaans niet uit in snelheid en capaciteit. Wifi is daarnaast behoorlijk energievretend, waardoor je batterijen in bewegingssensoren bijvoorbeeld vaak moet vervangen. Een protocol als Z-Wave en ZigBee maken in feite een netwerk aan naast je wifi-netwerk. Bij wifi als protocol gaat alles op één hoop. Dat is geen probleem als je slechts een paar slimme producten wilt aanschaffen voor je huis, dat moet je router nog wel aan kunnen. Wil je echter je hele huis voorzien van producten met wifi als protocol, dan zul je al snel met storingen en inactieve apparaten te maken krijgen. En dan ben je uiteindelijk toch weer duurder uit doordat je een snellere (mesh)router met grotere capaciteit moet kopen of alsnog over moet schakelen naar een ander smarthome-protocol. Let dus op de voordelen en nadelen als je begint aan een slim huis met wifi als protocol.

Feit is wel dat de opkomst van Tuya met wifi als basis gezorgd heeft voor zeer betaalbare producten. Hierdoor is smarthome in één keer voor een grote groep consumenten betaalbaar geworden.

Alles bedienen vanaf één plek

Al die slimme apparaten in huis is natuurlijk leuk, maar om voor ieder slim product nu een eigen app te gebruiken? Daar is het gemak van een slim huis niet voor bedoeld. In toenemende mate zoeken we naar manieren om het slimme huis vanaf één plek te bedienen. Of nog beter, het huis zoveel mogelijk zichzelf laten regelen.

Geavanceerde gebruikers gaan volop aan de slag met controllers en hubs om het hele huis slim te maken. Denk aan Homey, maar ook aan Fibaro of Zipata. Deze controllers kunnen vaak met meerdere protocollen en platformen omgaan, waardoor het een ideale manier is om het slimme huis vanaf één plek te bedienen. Het is ook bij uitstek geschikt ter vervanging van dure installaties als KNX, Loxone of Crestron. Is dat allemaal een stap te ver? Dan is het goed om te weten dat het tegenwoordig ook kan met de routines en shortcuts van Google Home.

Eind 2018 kregen we de Nederlandstalige Google Assistent. In 2019 zagen we een wildgroei aan slimme speakers van diverse fabrikanten met deze stemassistent aan boord. Helaas misten we nog altijd belangrijke opties in ons land. In 2020 kregen we dan eindelijk de mogelijkheid om in de Nederlandse variant shortcuts en routines aan te maken. Hiermee kregen consumenten veel meer mogelijkheden om slimme producten met elkaar te combineren en zaken te automatiseren. Hierdoor kan Google Home echt als hub dienen voor het slimme huis, zij het wat beperkter dan de geavanceerdere opties.

Smarthome voor de geavanceerde gebruiker

Een trend die in opkomst is, heeft te maken met knutselen en zelfbouw. Voor de gewone consument een stap te ver, maar de geavanceerde gebruiker gaat steeds meer zelf los met MQTT, API’s en dergelijke om een smarthome geheel op de eigen wensen af te stemmen. Vaak zijn de Tuya-producten bij uitstek geschikt om deze te flashen. Hiermee verander je de software op het product en kun je deze dus op een andere manier gebruiken via bijvoorbeeld Home Assistant of Domoticz. Dit zijn twee open source-systemen met een grote schare fans, waardoor er veel toepassingen mogelijk zijn om het slimme huis helemaal naar eigen wens in te richten.

Smarthome in 2021

Zoals we eind 2019 schreven was er voor de fabrikanten de taak weggelegd om smarthome breder bekend te maken onder de Nederlandse huishoudens. Uit het onderzoek van GfK en Smart Home Society blijkt dat dit ten dele gelukt is. Voor 2021 dus de taak om niet alleen de bekendheid en de voordelen verder uit te lichten, maar ook te zorgen voor gemakkelijke installatieprocedures, duidelijke en overzichtelijke apps en te kijken naar de betaalbaarheid van de producten. Uiteindelijk wordt een smarthome pas echt succesvol als ook opa en oma zonder problemen een slimme lamp kunnen installeren en gebruiken.