Smart Living Project – een jaar later: wat viel mee en wat viel tegen?

Wat is het FWD Smart Living Project?

Samen met een groot aantal partners heeft FWD een nieuwbouwhuis compleet ‘smart’ gemaakt. We zijn meegegaan in het proces van oriënteren, kiezen, vergelijken, installeren, programmeren en gebruiken. We hebben laten zien wat de verschillende mogelijkheden zijn, wat de verschillende partijen te bieden hebben en waarom er bij de specifieke behoeften van deze nieuwbouwwoning voor de betreffende systemen gekozen is. Wil je meer weten over het idee achter dit project? Lees dan verder op onze projectpagina.

De algehele ervaring

Voordat we dit project begonnen hadden ook wij natuurlijk hier en daar wel een twijfel. Gaat het allemaal werken zoals gepland? Blijven producten die we kiezen ondersteund door het smarthomesysteem? Kunnen we het zelf allemaal goed en optimaal automatiseren? Gelukkig kunnen we over het algemeen zeggen dat de ervaring zeer positief is en dat vooral een goede voorbereiding ervoor heeft gezorgd dat die ervaring positief gebleven is in het afgelopen jaar.

Persoonlijk vind ik het na een jaar nog steeds leuk om elke twee weken even door het systeem te lopen, verbeteringen door te voeren of nieuwe producten toe te voegen. Een smarthome van deze orde van grootte leeft en blijven leven, en moet zich ook continu aanpassen aan het leven van de gebruikers. En de manier van leven binnenshuis verandert nogal eens. Niet alleen per seizoen, maar ook met de komst van een kind of het veranderen van werk. Als ‘systeembeheerder’ van het slimme huis blijf je dus regelmatig bezig om het huis aan te passen aan de wensen en levensstijlen van de gebruikers. Als je dit soort zaken leuk vindt is het natuurlijk helemaal geen straf, maar zie het sowieso niet als een ‘moetje’ want doordat je er regelmatig mee bezig bent leer je het systeem ook echt kennen. Gaat er dan een keer iets fout of moet je iets toevoegen of veranderen, dan kom je daar een stuk sneller uit.

Maar, het draait niet alleen om mijn ervaring. In menig smarthome is het de ervaring van de overige gezinsleden die zwaarder telt. Zij hebben namelijk (in veel gevallen) geen kennis van zaken, hebben er geen groot aantal uren in geïnvesteerd en voelen vaak ook niet het enthousiasme van een nieuw apparaat of een nieuwe functie. Het moet voor deze gezinsleden gewoon werken en ze moeten er ook niet veel extra handelingen voor hoeven te verrichten. Dat kan een uitdaging zijn, zeker als je zoveel automatiseert als hier in huis, maar alles vraagt gewenning en een systeembeheerder die regelmatig rustig uitlegt hoe iets werkt. Gelukkig is het in ons geval allemaal erg goed bevallen. Met name qua klimaat, verlichting, zonwering en raamdecoratie. Over deze zaken hoeft namelijk helemaal niet meer nagedacht te worden; het gaat automatisch. De enige plek waar nog een lichtknop aangeraakt wordt is de badkamer en de slaapkamer, en dat went heel snel. Het huis past zich aan, aan de situatie en het is eigenlijk heel apart hoe snel je dat als normaal gaat zien. Soms is het goed om er even bij stil te staan hoe mooi dat eigenlijk is en hoeveel tijd je erin hebt gestopt om dat te bereiken.

Maar, compleet afhankelijk zijn van automatiseren is natuurlijk nooit te doen. Er zijn altijd uitzonderingen op een situatie waardoor de verlichting toch even anders moet, waardoor de raamdecoratie dicht of open moet, waarbij de temperatuur iets lager mag, etc. En daarom hebben we voor alle functies/productgroepen in huis ook een handmatige bediening ingebouwd die de automatiseringen overruled. Een lamp kan simpelweg overruled worden met de schakelaar (die er op een aantal strategische plekken nog steeds is), de raamdecoratie met een afstandsbediening en het klimaat met een remote of thermostaat. Maar, die zaken wil je eigenlijk ook centraal bedienen en daarvoor hebben we een dashboard ontwikkeld waar we heel erg blij mee zijn. Dit is ook het onderdeel wat je smarthome echt visueel maakt, waar de automatiseringen toch vaak onzichtbaar zijn. Bezoek raakt bij het dashboard heel enthousiast, maar het feit dat alles om hun heen automatisch verloopt wordt zelden als spannend ervaren, omdat het niet opvalt. Nu is dat ook niet erg want dat betekent dat het huis zich onopvallend en naadloos aanpast aan de bewoners en de situatie.

Werkt alles nog zoals het zou moeten werken, na ruim een jaar? Ja, eigenlijk wel en dat verbaast ons ook gezien de hoeveelheid verschillende merken, producten en integraties. Natuurlijk is er zo nu en dan iets dat niet (goed) reageert, maar in 8 van de 10 gevallen is dit een niet werkende cloudverbinding/server of de Homey Pro die teveel taken in eens moet uitvoeren waardoor er iets gemist wordt. Eigenlijk werken alle onderdelen van het huis zeer goed, mits je op regelmatige basis blijft controleren en optimaliseren. En – zoals verderop ook zal blijken – het loont zich om jezelf regelmatig in te lezen in de ontwikkeling van jouw smarthomehub en de ontwikkelingen binnen de community ervan. Hiermee zie je niet alleen nieuwe mogelijkheden verschijnen, ook kun je er op tijd achterkomen dat zaken gaan veranderen.

Wat viel mee?

Het belangrijkste wat meeviel is dat ik vooraf dacht dat ik regelmatig in de zorgen zou zitten over zaken die ineens niet meer functioneren, integraties die stoppen of veranderen en scenario’s die toch niet goed blijken te werken. Dat viel gelukkig reuze mee. Dat iets echt niet werkt gebeurt zelden en als iets niet optimaal werkt is het binnen een paar minuten verbeterd.

Een belangrijk onderdeel hiervan is het bijhouden van jouw systeem, de hardware en de software. Dat begint met het systeem zoals je het zelf opgesteld en ingesteld hebt in huis. Blijf regelmatig kijken naar wat je gemaakt hebt, zaken toevoegen of zaken verbeteren. Hoe beter je jouw eigen systeem kent, hoe makkelijker je iets kan toevoegen of aanpassen. Ook belangrijk is dat je op de hoogte blijft van de mogelijkheden van zowel de hardware als software. Volg belangrijke mededelingen van de fabrikant (in dit geval Homey) maar volg vooral ook het forum (en of een Facebookgroep) van de betreffende smarthomehub. Hier kun je zoveel meer leren over de mogelijkheden, maar ook snel hulp vragen bij problemen en belangrijke veranderingen (zowel positief als negatief) vroegtijdig spotten. Blijf vooral ook goed in de gaten houden wat er gebeurt met de integraties/apps voor jouw producten, want je wilt natuurlijk dat ze ondersteund blijven worden.

Een ander positief punt is de stabiliteit van de smarthomehub (Homey Pro). Dat is me 100 procent meegevallen. Alleen in het prille begin viel de hub soms weg maar dat lag waarschijnlijk aan het netwerk en niet aan de hub zelf. Inmiddels heeft de Homey Pro zijn eigen access point en ip-adres en is het 100 procent stabiel. Wel merken we dat de hub tegen zijn grenzen aanloopt, met name qua processor en werkgeheugen. Dat is simpelweg omdat we zoveel taken laten uitvoeren en een groot aantal apps/integraties geïnstalleerd hebben. Het werkt nog altijd goed, maar zo nu en dan voel je dat de grens bereikt is, bijvoorbeeld als er veel tegelijkertijd moet gebeuren. Gelukkig komt daar binnenkort een oplossing voor in de vorm van de Homey Pro (Early 2023). Die is al besteld en we zijn vooral benieuwd of de migratie van de oude Homey naar de nieuwe Homey soepel zal verlopen.

Het zelf automatiseren is ook erg meegevallen. Waar ik mezelf van te voren vooral zorgen maakte om bijvoorbeeld het automatiseren van het klimaat is dat – achteraf gezien – niet nodig geweest. Soms is het zaak dingen gewoon niet moeilijker te maken dan ze zijn. Een verwarmings- en koelingssysteem kan relatief eenvoudig ingesteld worden, zonder dat je ervoor gestudeerd moet hebben. Natuurlijk loont het zich altijd om te zoeken naar ervaringen van anderen en goed te kijken naar jouw situatie en wensen. Als je goed weet wat je wilt en de hardware aan de eisen voldoet, dan is het een kwestie van een dag ervoor gaan zitten, alles uitschrijven en daarna flows gaan maken en testen. En zoals altijd; niets begint perfect. Reken er maar op dat je zeker in het begin blijft schaven. Dat mag ook en maakt het (in mijn geval) alleen maar leuker. Je leert het systeem ook weer beter kennen.

Tot slot is er nog iets meegevallen waar een aantal lezers in het begin vrij sceptisch over was; de batterijen. We hebben ruim 30 sensoren/apparaten die werken op batterijen. Dit zijn met name bewegingssensoren (Fibaro Motion Sensors), deur/raamsensoren (Neo Coolcam), schakelaars (Heatit Z-Push) en thermostaten (Heatit Z-Temp2). Van de vijf thermostaten hebben we de batterijen van drie moeten vervangen in het afgelopen jaar. Die apparaten vreten de meeste batterijen, wat op zich ook logisch is, vooral op plekken waar temperatuur en luchtvochtigheid vaak veranderen. Van de schakelaars hebben we de batterij van drie van de zeven moeten vervangen en van de Fibaro Motion Sensors slechts twee van de zeventien. Van de Neo Coolcam sensoren is nog geen enkele batterij vervangen. Alles bij elkaar valt dit dus reuze mee, en natuurlijk is het afhankelijk van hoe je de producten instelt en hoe vaak ze geactiveerd worden / data doorsturen naar de hub.

Wat viel tegen?

Is er dan helemaal niets dat tegenviel? O, jawel. Niets is perfect, zo ook ons smarthomesysteem niet. Maar, toch valt het alleszins mee, zeker als we kijken naar de zorgen voordat we aan het project begonnen. Eén van die zorgen had te maken met de afhankelijkheid van apps, integraties en ontwikkelaars. Dat is een zorg die nog altijd staat, al zijn we wel iets geruster in de gevolgen ervan.

Als gebruiker van een smarthomehub zoals de Homey Pro ben je afhankelijk van integraties en apps die ontwikkeld worden voor die hub. Zo moet je een Sonos-app downloaden op de Homey Pro om Sonos-apparaten te kunnen toevoegen. Hetzelfde geldt voor alle andere producten, zoals Philips Hue, Fibaro, Heatit, Eufy, Ring, etc. Die apps worden in een paar gevallen ontwikkeld door Athom (het bedrijf achter Homey), maar in de meeste gevallen voor ontwikkelaars uit de community of fabrikanten zelf. Mocht een ontwikkelaar besluiten geen tijd of zin meer te hebben in de ontwikkeling van de app dan kan het gebeuren dat er geen nieuwe producten meer toegevoegd worden aan de app of – in het ergste geval – dat de app op een gegeven moment zo oud is dat het niet meer werkt. Een fabrikant kan ook besluiten dat de kosten van het onderhoud van die app niet meer te verantwoorden zijn. Dit zijn zaken waar je als eindgebruiker weinig aan kunt doen, maar hoe groter het aantal mensen dat van een app gebruikmaakt, hoe groter de kans dat er wel een nieuwe ontwikkelaar opstaat die de app overneemt. Het is dus verstandig producten te kiezen die wat bekender en populairder zijn, en het forum in de gaten te houden.

Ik merk dat ik hier toch wel met enige regelmaat mee bezig ben. Toch zo nu en dan even kijken of er nog actief aan bepaalde apps gewerkt wordt en of er ontwikkelingen zijn die van belang zijn voor mijn installatie, zowel positief als negatief. Die afhankelijkheid voelt aan de ene kant niet fijn, maar aan de andere kant is juist dit een belangrijk pluspunt van een smarthomehub als de Homey Pro. Het is een basis waarop andere partijen kunnen bouwen, waardoor hele fraaie apps en integraties ontstaan die anders misschien nooit gemaakt waren. Het werkt dus twee kanten op en gelukkig zijn wij nog geen problemen met verdwenen functies of producten tegengekomen. Dat kan overigens binnenkort wel gebeuren, want we ontvangen binnenkort de nieuwe Homey Pro (Early 2023) en met die lancering eist Athom dat alle apps op de nieuwe SDK3 gaan draaien. Oudere apps draaien vaak nog op SDK2 en werken voor nu prima, terwijl de ontwikkelaars inmiddels niet meer naar de app omkijken. Zodra SDK3 een vereiste is worden oudere apps verwijderd en dat kan voor problemen zorgen. Zo zijn onze rookmelders verbonden aan de FireAngel-app die al tijden niet vernieuwd is. Willen we deze rookmelders binnen Homey blijven gebruiken dan zal de app geüpdatet moeten worden..

Iets wat niet per se tegenviel maar waar wel heel veel werk in is gaan zitten is het dashboard dat we in Home Assistant gemaakt hebben. Om het te maken zijn we al meer dan 100 uur bezig geweest, maar er komt ook onderhoud bij kijken. Home Assistant rolt regelmatig updates uit die weer iets veranderen. En ook bij Home Assistant geldt dat je afhankelijk bent van integraties/apps die kunnen veranderen. Je kunt alles nadat je het gemaakt hebt loslaten en niet meer aanraken, maar ik ben voorstander van het zo nu en dan updaten van de systemen en apps. Niet alleen voor de veiligheid maar ook zodat je het systeem niet verleert en niet later in één keer heel veel moet aanpassen en je overal weer opnieuw in moet lezen.

Tot slot is er toch één product waar we na ruim en jaar gebruik minder enthousiast over zijn; de Heatit Z-Push sceneschakelaars. Het zijn hele mooie schakelaars met tal van knoppen die je overal voor kunt gebruiken, maar na een jaar gebruik hebben we drie redenen om de helft van de schakelaars weer om te toveren naar een ‘normale’ pulsschakelaar (die wel slim is). Ten eerste is de stabiliteit van de schakelaars matig. Ongeacht de plek ervaren we regelmatig dat een druk op de knop niet doorkomt en tweemaal of vaker drukken zorgt ervoor dat de schakelaar de weg kwijtraakt. Knipperende lampen komen de ervaring zeker niet ten goede. Ten tweede valt de batterijduur van veelgebruikte schakelaars nogal tegen. En tot slot viel het op dat deze schakelaars uiteindelijk niet volledig gebruikt werden. Vaak werden maar twee van de acht knoppen gebruikt en als dat het geval is dan is een simpele, dubbele pulsschakelaar een vele betere optie. Niet alleen kan hiermee een lamp fysiek geschakeld en gedimd worden, ook kun je er scenario’s naar wens aanhangen. Op vier plekken hebben we de Heatit Z-Push schakelaars inmiddels vervangen voor pulsschakelaars en direct werkt de bediening in die ruimten sneller, stabieler en fijner. In de woonkamer hebben we overigens nog drie sceneschakelaars van Heatit hangen, maar die zijn nog nooit gebruikt. Ze zijn niet eens geïnstalleerd. Dit is één van de weinige dingen die we voor het project verkeerd ingeschat hebben, maar dat is uiteindelijk wel positief aangezien de automatiseringen dus zo goed werken dat schakelaars niet meer nodig zijn. Dat betekent overigens niet dat we in een nieuw project alle schakelpunten zouden verwijderen. Voor het Z-Wave-netwerk is de indeling die wij gekozen hebben immers perfect zodat we een dekkend Z-Wave-netwerk ontstaat.

Zoals je kunt lezen zijn we ruim en jaar na oplevering eigenlijk wel heel tevreden over ons slimme huis. We missen niets, vrijwel alles werkt goed en vooralsnog wegen die paar nadelen zeker niet op tegen de grote voordelen van een compleet slim huis. Ja, het kost wat tijd en energie, ook na oplevering, maar het is inmiddels ook een hobby geworden met elke keer weer nieuwe uitdagingen. Het Smart Living Project stopt hier dan ook niet. We blijven op regelmatige basis producten toevoegen en ervaringen delen via FWD.nl. Heb je vragen over ons project tot nu toe? Stel ze onder dit artikel.

Projectpagina en social media

Ben je benieuwd naar hoe wij het aanpakken, voor welke producten en technieken we gekozen hebben en hoe het bouwproces verlopen is? Bekijk dan vooral ook onze FWD Smart Living Project pagina met links naar alle artikelen, social media-kanalen en partners. Volg het FWD Smart Living Project daarnaast op de voet via Instagram of Facebook.