Review: Samsung QE55QN90C (QN90C-serie) QLED LCD-tv

Samsung QE55QN90C – Design

Samsung pakt al enkele jaren uit met erg slanke ontwerpen en dat bevalt ons wel. Het Neo Slim-design is amper 26mm dik. Het heeft enkel een zilverkleurig kader dat vooraan nauwelijks zichtbaar is, maar van opzij bekeken een mooi accent is.

De rug is volledig vlak afgewerkt met een fijn horizontaal streeppatroon, enkel de aansluitingen liggen wat verzonken. Een paar diepe horizontale groeven kunnen dienstdoen als zeer rudimentaire kabelleiders, maar er is slechts plaats voor drie kabels, en die mogen niet te dik zijn.

De tv staat op een zeshoekige, donkerzilveren metalen voetplaat. Er zit behoorlijk wat flex op de brede nek en verbinding met het scherm, het toestel wiebelt vrij hard als je het een duwtje geeft. De voet staat echter heel stevig op het meubel, de tv laten omvallen lijkt ons erg onwaarschijnlijk.

Samsung QE55QN90C - Aansluitingen

De tv beschikt over vier bijzonder goed uitgeruste HDMI 2.1-aansluitingen. Naast de volledige 48Gbps bandbreedte ondersteunen ze eARC (op HDMI 3), ALLM, VRR en 4K120. Twee USB-poorten, een optisch digitale uitgang, ethernet, WiFi en Bluetooth maken de lijst volledig.

De aansluitingen staan allemaal opzij gericht, zodat het mogelijk is om de tv strak tegen de muur te monteren.

Samsung QE55QN90C - Gebruiksgemak en smart tv

De QN90C gebruikt net als de S95C de Tizen 7 Smart Hub. We nemen de tekst van die review grotendeels over. De aanpassingen ten opzichte van vorig jaar zijn klein. Samsung heeft er vooral voor gezorgd dat de interface niet meer blijft haperen, zodat je ervaring nu een pak vlotter is.

De opbouw van het Home-scherm is onveranderd. De rij apps centraal in beeld kan je aanpassen, zowel wat er staat als de volgorde. Ook je HDMI-bronnen en live tv hebben daar een plaats. Links onder de apps vind je de meest recente bron, daarnaast zender-aanbevelingen van Samsung TV Plus. Scroll je verder naar beneden, dan vind je aanbevelingen uit allerlei streamingdiensten. Daar kan je niets van aanpassen. Over de layout blijven we maar matig enthousiast, vanwege het gebrek aan personalisatie.

In het uitklapbaar deel, links op het Home-scherm, is nu een icoon dat je rechtstreeks naar de snelinstellingen brengt, en een dat de verbonden apparaten toont. Dat spaart alvast een paar klikken uit tegenover vorig jaar, maar ideaal vinden we het niet. Samsung zou er goed aan doen beter na te denken over hoe je verschillende functies groepeert en snel en duidelijk toegankelijk maakt. De snelinstellingen bereik je ook door de op toets linksboven op de remote te drukken.

Later op het jaar voorzien we een nieuw overzichtsartikel van de Smart Hub.

Afstandsbediening

De nieuwe remote is een pak kleiner en dunner dan zijn voorganger. De layout van de toetsen is grotendeels ongewijzigd. Enkel bovenaan is de sneltoets voor MultiView verdwenen. De kleine remote gebruikt een ingebouwde, oplaadbare batterij. Opladen kan met het fotovoltaïsch paneel achteraan. En mocht je toch dringend wat extra lading nodig hebben, dan kan je de USB-C-poort gebruiken.

De afstandsbediening is handig in gebruik. De toetsaanslag is licht en duidelijk, en de layout en het beperkte aantal toetsen maken hem erg eenvoudig. Een toets om een andere ingang te selecteren was wel handig geweest. En wie nog veel zapt met het nummer van tv-zenders mist misschien een numerieke toetsenblok. Door zijn kleine formaat zien we deze wel nog gemakkelijker tussen de zetelkussens verdwijnen.

Functies

De QN90C beschikt over een dubbele tv-tuner voor digitale tv (DVB-T2/C/S2) en één CI+-slot. Kijken en tegelijk een ander kanaal opnemen kan enkel als een van beide kanalen onversleuteld is. YouTube en Netflix kan je naar de tv casten via Google Cast, en voor iOS gebruikers is er ondersteuning voor Airplay2. De mediaspeler is goed, maar kan niet overweg met het oudere Divx of Xvid en hij speelt geen DTS soundtracks. Ondertitels en HDR vormden geen probleem, en de audiospeler is volledig.

Aan features geen gebrek. Er is uiteraard de Ambient Mode waarmee je de tv een decoratieve functie geeft als je geen tv kijkt. Er is Workspace waar je met een Samsung smartphone, Windows of Mac pc kunt verbinden. Met MultiView bekijk je meerdere bronnen tegelijk, waaronder een USB-camera of de camera van je smartphone. En met Google Meet kan je videoconferencen. De tv beschikt over een ingebouwde Zigbee hub, en ondersteunt Matter.

Samsung QE55QN90C - Beeldverwerking

De Neural Quantum Processor 4K kennen we ondertussen van zijn mooie allround-prestaties. De upscaling is uitstekend, met veel detail. Om hem nog wat extra pit te geven kan je ‘scherpte’ tot vijf optrekken. De processor detecteert snel en betrouwbaar het type content, film of video, en leert uitstekende deinterlacing zelfs in ons moeilijkste testpatroon. Zo voorkomt hij zeer goed moiré-effecten of trapjesvorming in bijna horizontale lijnen.

We blijven het enigszins jammer vinden dat Samsung je heel weinig controle geeft over de ruisonderdrukking. De enige keuze is uit of auto. Bij die laatste vertrouw je dus volledig op de keuzes van Samsung. Maar die blijken over het algemeen erg goed. Willekeurige ruis verdwijnt goed, en ook compressieruis (blokvorming) pakt de processor erg goed aan. De aanpak leek ons ook nooit te agressief, zodat je geen detail verliest in beeld. Kleurbanden in zachte kleurgradiënten blijven soms wel een probleem. Indien ze niet te uitgesproken zijn, elimineert de processor ze wel. Maar duidelijke kleurbanden, en zeker in donkere scènes zoals de Game of Thrones testscène blijven een struikelblok.

De bewegingsscherpte is bijzonder goed. Er is een heel vage dubbele rand zichtbaar aan de achterste rand van een bewegend voorwerp, maar dat stoorde ons niet echt. De motion interpolation grijpt erg snel en correct in, filmpans zijn vloeiend, zonder gestotter en met minimale artefacten. Wil je zoveel mogelijk beelddetail, activeer dan “Led Clear Motion”, een Black Frame Insertion (wat is BFI) aan 60 Hz. De resulterend flikkering in beeld leek ons echter dat klein beetje extra detail en scherpte niet waard.

Belangrijkste instellingen

In ons artikel over het professioneel kalibreren van een tv lees je alles over de mogelijkheden om met een professional tot de beste beeldinstellingen te komen. Wil je zelf aan de slag gaan, neem dan onze home cinema informatiegids door. Hier vind je een uitleg over de belangrijkste beeldinstellingen en tips voor het instellen van je tv.

Samsung QE55QN90C - Beeldkwaliteit

De QN90C is uitgerust met een miniled Full Array achtergrondverlichting met local dimming. Het paneel is van het VA-type, met een anti-reflectie-film.

De achtergrondverlichting is opgedeeld in 36×14 zones (504 zones, op de 65” zijn het er 720). Op dat vlak is er dus geen verbetering, maar dat hoeft misschien ook niet. Het paneel levert, met Local Dimming in de laagste stand (uitschakelen kan niet via de menu’s) een ANSI-contrast van 3.675:1 en met Local Dimming in de ‘standaard’ instelling (die gebruikt wordt in Filmmaker Mode) meten we al 18.685:1. Bij een meer relaxed testpatroon gaat het contrast vlot nog een flink eind hoger. De dimming reageert ook erg goed, er is een lichtjes donkere kant aan de leidende zijde van een snel bewegend voorwerp, en bij zeer sterke contrasten (vooral in HDR) is er toch een vage halo zichtbaar als de achtergrond echt zwart is. In praktische testen viel dat echter bijzonder goed mee. Zo veroorzaakten ondertitels in SDR geen zichtbare problemen. In HDR zijn de halo’s rond ondertitels wel duidelijker, maar ook daar kan de dimming de impact beperken zodat het niet storend is.

De enige momenten dat je wel een compromis ziet is bij heel extreme heldere kleine voorwerpen tegen een zwarte achtergrond. Die blijven iets donkerder dan ze moeten zijn. Sterren zijn een goed voorbeeld. Maar Samsung vermijdt bijna volledig dat je zones ziet aan- of uitgaan, terwijl het wel heel diep zwart toont. Het scherm had bovendien een zeer goede uniformiteit. Op het donkere, egale testpatroon was heel vaag wat clouding zichtbaar, maar bij gewone beelden is dat volstrekt onzichtbaar.

Voor het meest accurate beeld schakel je naar Filmmaker Mode. De QN90C heeft in die mode een uitstekend neutrale grijsschaal en bijzonder nauwkeurige kleurweergave. De kleurrijke scènes uit House Of Flying Daggers en Hero springen van het scherm, maar houden wel erg natuurlijke huidskleuren.

Ook donkere scènes zoals de Harry Potter test, Gravity of Revenant komen perfect tot uiting met heel veel schaduwnuances. In de standaard instellingen heb je al een heel helder beeld, maar je kan Filmmaker mode met de maximale helderheid zelfs boven de 700 nits zetten, zodat je zelfs op een zonnige dag nog zonder problemen tv kijkt. Gebruik dan wel de lichtsensor zodat je ’s avonds niet overdonderd wordt door het beeld.

Samsung QE55QN90C - HDR

Samsung ondersteunt nog steeds geen Dolby Vision, wel HDR10+ Adaptive. Dat gemis blijft jammer, maar we zien al snel dat de QN90C ons ook in HDR kan overtuigen. Op het 10% venster meten we een piek van 2181 nits, op het volledig wit veld hielden we nog 723 nits over. Dat de lokale dimming heldere accenten wat afzwakt wisten we al, maar op het 1% venster houdt de tv nog steeds 1670 nits over.

Het kleurbereik is iets beter dan wat we vorig jaar op de QN95B zagen. Met 92% P3 en 70% Rec.2020, heeft hij voldoende kleurbereik om HDR echt te laten sprankelen. Door de hoge helderheid zien we ook een enorm kleurvolume. Zelfs in heel heldere beelden blijven de kleuren daardoor erg intens.

Met die hoge piekhelderheid hoeft de tv niet heel sterk te tonemappen. We gebruiken ook hier Filmmaker mode voor zijn uitstekende kalibratie. In de instellingen vind je “HDR-toontoewijzing. Het is een nieuwe instelling die bepaalt of de tv HDR10 al dan niet zonder eigen dynamische tonemapping toont. We adviseren om ze op statisch te laten staan. We zien dan alle witdetail, behalve bij 4000 nits gemasterde content waar er een klein beetje clipping optreedt, en in heel donkere scènes ontbreekt een minimum zwartdetail. Door “HDR-toontoewijzing” naar actief te schakelen wordt dat opgelost, maar bijna alle scènes worden dan helderder, en dat neemt wat contrast weg en in sommige gevallen zelfs wat kleur. Het beeld wijkt dan ook duidelijk af van de intentie.

De Samsung presteert bijzonder goed in HDR, en enkel in scènes met een (bijna) pikzwarte achtergrond is het soms mogelijk dat je een vaag een dimmingzone ziet. We bekeken een groot stuk van Aquaman op de QN90C en de kleuren komen fantastisch tot hun recht, en zowel contrast als piekhelderheid geven hem sterke troeven.

Samsung QE55QN90C – Gaming, Reflecties en kijkhoeken

De QN90C is uitgerust met een anti-reflectiefilm en verbeterde kijkhoek, net zoals de vorige jaren. Reflecties worden daardoor iets breder, en kunnen een regenboog-effect veroorzaken. De kijkhoek valt bijzonder goed mee, kleuren en contrast blijven lang bewaard, maar hou er rekening mee dat je vanuit een hoek wel mogelijk zonegrenzen ziet, vooral in HDR.

Gamers kunnen op flink wat features rekenen. Met vier HDMI 2.1-aansluitingen kan je probleemloos meerdere gamingbronnen aansluiten, en eventueel een soundbar gebruiken. Uiteraard kan je gebruik maken van 4K120, en de VRR-ondersteuning (48-120Hz) bevat HDMI VRR, AMD Freesync en alhoewel niet vermeld is de tv ook NVIDIA G-Sync Compatible. De input-lag is laag, 7,3ms in 2K120 en 13,9ms in 4K60. In de spelmodus kan je ook Motion plus instellingen aanpassen om meer detail zichtbaar te maken, ten koste van wat extra input-lag.  In de game mode druk je lang op de play/pauze toets om de Game Bar te tonen. Daar krijg je niet alleen een overzicht van de belangrijkste beeldeigenschappen zoals fps en VRR, maar kan je ook de beeldmode aanpassen, of gamen in 21:9 (voor PC)

Samsung QE55QN90C - Geluidskwaliteit

Het zwakke punt van deze tv is ongetwijfeld de audiokwaliteit. De 60 watt 4.2.2 kanaals-configuratie met Dolby Atmos-ondersteuning lijkt op papier genoeg, maar kan in de praktijk niet overtuigen. Er is nagenoeg geen echte bas-klank, verwacht dus geen donderende explosies.  Het volume is degelijk, maar de processor comprimeert de klank als je erg veel volume vraagt en dat hoor je natuurlijk. De surround-ervaring is heel beperkt, ook bij Atmos-soundtracks. Voor je gewone portie dagelijkse tv zijn de prestaties toereikend, met duidelijke, heldere dialogen. Maar voor muziek en film zouden we het knappe beeld toch eerder aanvullen met de klank van een prima soundbar.

Review-apparatuur

Voor de lag-meting gebruiken we een Leo Bodnar Display lag meter. Voor alle andere metingen vertrouwen we op een Portrait Displays C6 HDR2000 Colorimeter, Xrite i1 Pro spectrophotometer, een VideoForge Pro patroongenerator, en de Portrait Displays Calman for Business software. Om eventuele HDR-problemen te analyseren gebruiken we een HDFury Vertex. Ons projectiescherm is een Projecta Tensioned Elpro Concept met HD Progressive 1.1 doek. Hier vind je meer info over onze meetapparatuur.

Samsung QE55QN90C – Conclusie

De Samsung QE55QN90C lijkt bijzonder sterk op de 2022 QN95B/QN90B. Een van de belangrijkste minpunten is weggewerkt, Tizen werkt op dit model een pak vlotter. Al blijven we maar matig enthousiast over de layout ervan. Samsung-tv’s moeten het zonder Dolby Vision stellen, maar op dit model, met flink wat helderheid is dat geen groot gemis. De audioprestaties daarentegen stellen teleur, filmfans voorzien best budget voor een goede soundbar.

Het Neo QLED-scherm van de QN90C toont zich erg veelzijdig. Niet alleen zorgen de 504 zones voor een uitstekend contrast, en een indrukwekkende piekhelderheid, maar Samsung stuurt de lokale dimming ook erg goed aan. In zeer contrastrijke HDR-beelden zie je mogelijk toch een vage zone, en intense kleine lichtaccenten boeten wat kracht in op een donkere achtergrond. Dat heeft ons zeker niet gestoord tijdens het kijken. De Filmmaker Mode is zeer goed gekalibreerd, en de nauwkeurige kleuren en knappe contrasten zorgen ervoor dat je in een mum van tijd meegesleept wordt door het verhaal. De Samsung heeft meer dan voldoende piekhelderheid om ook op een zonnige dag nog prima beeld te leveren. De uitstekende bewegingsscherpte maakt hem dan ook nog eens voor alles geschikt, van film tot sport en ja, ook games. De vier HDMI 2.1-aansluitingen leveren de vereiste functionaliteit en lage input-lag voor high-end gameplezier. Tizen staat garant voor een uitgebreid app-aanbod en heel wat extra functies. Over de prijs zijn we maar matig tevreden. De QN90B is zeker een goed alternatief, en momenteel een pak goedkoper. Je moet het dan zonder de vlottere Tizen stellen, en ook de Zigbee-hub ontbreekt dan.