Review: Samsung HW-Q990B – Een grote of kleine stap voor de referentie?

SmartThings

Heel veel soundbars die uitgerust zijn met Chromecast stel je in via de Google Home-app. Dat is handig voor fabrikanten, want in Home kun je in één klap het toestel verbinden met je WiFi-netwerk, toewijzen aan een kamer en koppelen aan streamingdiensten. Bij de Chromecast-klare HW-Q990B gaat het, net zoals bij zijn recente voorgangers, anders. De setup van dit topmodel verloopt niet via Home, wel via Samsungs SmartThings-app. Wie het nog niet kent: dit is een app waarmee je de meeste slimme Samsung-apparaten kunt bedienen, van televisies tot koelkasten. Het is eigenlijk een compleet smarthomeplatform, waarin je dingen kunt automatiseren en slimme producten van derden (zoals Hue-lampen of stekkerblokken) kunt aansturen. Je kunt zelfs werken met een hub. We gaan daar niet verder op in, wil je meer weten lees je best onze review van Aeotec en SmartThings. Geven we je wel mee: de Samsung-soundbar verschijnt in de SmartThings-app als een kaartje die je kunt aantikken. Doe je dat, dan opent een hoofdscherm voor de soundbar waarin je relevante opties vindt. Tik je op iets anders, zoals een slimme lamp, dan tonen er weer andere controls.

Het instellen via SmartThings (iOS en Android) gaat heel vlot. De app detecteert automatisch de soundbar en na een paar stappen is het toegewezen aan een kamer en verbonden met ons WiFi-netwerk. En ja, het moet draadloos, want er is geen ethernetpoort voorzien op dit toestel. Daarna kun je springen naar de Google Home-app, waar de HW-Q990B al zichtbaar is. Je moet het enkel nog eens toevoegen aan een ruimte. Dat lijkt een beetje dubbelop, maar dat heb je met smarthomeplatforms die naast elkaar leven.

Eindelijk compleet

In de SmartThings-app zien we dat Samsung eindelijk geluisterd heeft naar onze kritiek over de audio-instellingen. Bij reviews van hun oudere Dolby Atmos-toestellen vonden we de app-bediening namelijk te beperkt. Hierdoor moest je via de remote en een piepklein scherm op de soundbar onder meer de volumeniveaus per kanaal instellen. Dat is vaak cruciaal om een goede Atmos-ervaring te krijgen, en best omslachtig op die manier. Maar nu kun je in de SmartThings-app nagenoeg elk aspect van de HW-Q990B instellen, incluis die individuele volumeniveaus. Dat kan heel makkelijk ‘on the fly’, tijdens het bekijken van een film. Daar zijn we echt blij mee. In het hoofdscherm kun je ook snel van geluidsmodus veranderen, een equalizer instellen (naargelang de geluidsmodus heb je hier meer of minder frequentiebanden), spraakversterking inschakelen en de subwoofer afregelen. We missen eigenlijk niets.

Een positief gevoel hebben we eveneens bij de meegeleverde compacte remote. Het is weliswaar uit kunststof, toch komt het chique over. De typische knoppen die je op of neer duwt om het volume te regelen of de sub zijn er weer bij, nu onder meer aangevuld met sneltoetsen om de individuele kanaallevels aan te passen. Samsung heeft dus niet enkel dit in de SmartThings-app voorzien, dankzij deze toets maak je deze aanpassingen ook vlotter via de remote. Dat vinden we – opnieuw – heel positief. Dat laatste stuk tuning terwijl je in de zetel zit en naar iets zit te kijken is echt de moeite waard.

Streamingopties genoeg

In het verleden waren we bovendien wel eens kritisch over de beperkte streamingopties van Samsung-soundbars. Dat is echter niet langer nodig. De HW-Q990B is riant voorzien van manieren om muziek af te spelen. Chromecast, AirPlay, Spotify Connect en Bluetooth dekken wel heel veel af. In de meeste gevallen ga je op je mobiel toestel een muziek-app kunnen openen en tikken op het Chromecast-icoontje om iets af te spelen op de Samsung. Met een iPad of iPhone is het nauwelijks moeilijker; daar druk je gewoon op het Airplay-icoon in de app of via het snelmenu. Bezit je een recente Samsung-smartphone? Dan kun je dankzij Tap Sound snel een Bluetooth-verbinding leggen door je telefoon tegen de soundbar te tikken. Enkel SBC-codecondersteuning? Tja, dat is bij wel meer soundbars zo. Hopelijk zien we LDAC of aptX toch ook bij deze categorie opduiken.

Op vlak van fysieke connecties gaat Samsung voor veel HDMI en weinig anders. Alles zit netjes in een nis in de basis van de soundbar. Fijn als je relatief onzichtbaar kabels wil wegwerken, al ga je met stugge HDMI-kabels wel wat moeten wringen om ze aan te brengen.

Naast een HDMI-eARC-poort die je best gebruikt om te verbinden met je televisie, is er nog een paar HDMI-ingangen voorzien. Die kun je gebruiken voor een console of een speler zoals een Apple TV – wij sloten een mediaspeler van Apple en een Xbox Series X aan. De HDMI-ingangen zijn 4K-klaar en passeren Dolby Vision en HDR10+, maar niet voor 4K/120 – een merkwaardige tekortkoming anno 2022. Ten slotte heb je een optische ingang.

Subtiele verschijning

Zoals je van een vlaggenschip mag verwachten is de HW-Q990B een fors toestel. De breedte (123 cm) is net iets groter dan die van een typisch 55-inch tv, of de LG OLED55C9 die wij hebben hangen. Maar die diepte van net geen 14 cm is wel wat, en doet de Samsung groot overkomen. Al hebben de ontwerpers wel hun best gedaan om die indruk te verzachten. De soundbar is volledig zwart, zonder visuele aandachttrekkers. Het valt zelfs niet op dat er een klein scherm is voorzien. Het zit rechts vooraan verstopt achter het toestelbrede metalen rooster, en licht enkel uitzonderlijk op. Wanneer het volume wordt veranderd bijvoorbeeld. Druk je op de i-knop op de remote, dan zie je hier welke surroundcodec door je tv of bron wordt aangeleverd.

Ook onderscheidend is dat de voorste hoeken van het toestel ‘afgesneden’ zijn. Dat is akoestisch nuttig – hier zitten speakers die breed uitstralen – én het maakt het design net wat interessanter om naar te kijken. De HW-Q990B mag geen designuitspatting zijn, het is boeiender dan een soundbar met de stereotiepe balkvorm. Overigens zitten er zowel een speaker in die afgesneden zijde als in de zijkant, naast drie speaker-arrays vooraan die zorgen voor link-center-rechts.

Zowel de soundbar, subwoofer als de rear-speakers stralen datzelfde onderkoeld designtaaltje uit. De bouwkwaliteit lijkt goed en door het gebruik van metalen rooster heb je ook wel een premiumgevoel. De sub oogt wel bijzonder – en het is groot genoeg dat je er niet naast kunt zien. In plaats van te kijken op een grote woofer, zie je een soort cirkel die er boven zweeft. Dit is een akoestische lens. Ook de rear-speakers hebben iets onderscheidend met hun bollere behuizing.

Plaatsing, plaatsing, plaatsing

Het is bij elk audiotoestel belangrijk dat je ‘em correct plaatst. Maar bij pakweg een Sonos-speaker maakt het heel wat minder uit dan bij een surroundopstelling met losse speakers. Soundbars zitten daar meestal ergens middenin. Min of meer correct zal meestal volstaan, naargelang of je kritisch ingesteld bent. De HW-Q990B is echter heel wat uitdagender op dat vlak. Net zoals bij de meeste soundbars met extra speakers aan de bovenkant, moet je het toestel zo plaatsen dat die drivers naar het plafond kunnen uitstralen. Ook de zijkanten laat je best vrij. Kortom, deze soundbar zit je het best op een tv-meubel op pakweg tien centimeter of iets meer voor de tv. Je kunt hem ook ophangen.

Het uitdagende zit bij de rear-speakers. Eigenlijk moet je ze op dezelfde manier plaatsen als surround rear-luidsprekers als je een opstelling bouwt met losse speakers. Dat is dus achter de sofa, deels ingedraaid.

In een grotere leefruimte waar de tv-hoek slechts een deel van de oppervlakte inneemt is dit heel haalbaar. In een typische woonkamer waar de bank tegen de achterste muur staat daarentegen een stukje lastiger – er is gewoon geen ruimte om de rear-speakers te plaatsen zoals het hoort. Samsung verkoopt trouwens wel elegante statieven om de plaatsing van de rears makkelijker te maken.

Nu hebben we zelf de rear-speakers eerder aan de weerszijden van de sofa geparkeerd, een tikje achter de zitpositie en deels naar voren gedraaid. Dat gaf nog altijd een heel goed resultaat.

Heel apart is dat Samsung bij deze HW-Q990B een tweede, zeer alternatieve plaatsing ondersteunt. We denken spontaan aan Yamaha, het enige andere merk dat toelaat dat je de rear-speakers…. vooraan bij de tv-plaatst. Dit is wel heel apart en vereist dat de soundbar in een speciale modus wordt geplaatst.

Geluidsmodi zijn belangrijk

De meeste soundbars bieden geluidsmodi (hier: sound modes) die de klank aanpassen aan wat je beluistert. Meestal heb je een selectie zoals film, nieuws, sport, game en muziek. Bij de HW-Q990B ontbreekt dit klassiek aanbod. De vier opties zijn hier Standard, Surround, Game en Adaptive Sound (waarbij de soundbar zelf gist welke content er aan bod komt). Los van wat ze aanpassen qua frequentieweergave, passen deze modi ook aan welke speakers er worden gebruikt. In Standard-modus bijvoorbeeld, zal je bij het streamen van muziek in stereo enkel geluid uit twee kanalen op de soundbar plus de subwoofer horen. Is een van de drie andere geluidsmodi gekozen, wordt stereo automatisch opgewaardeerd naar surround via alle kanalen. Onderstaande tabel geeft je een overzicht.

De HW-Q990B introduceert overigens een nieuwe functie om spraak beter te verstaan. Dat is al de derde optie op dat vlak, naast de mogelijkheid om het centerkanaal luider te zetten en de Spraakversterking-functie. AVA of Active Voice Amplifier analyseert omgevingslawaai via een microfoon en zorgt dat stemmen altijd goed verstaanbaar moeten blijven. Het is ons niet helemaal duidelijk wie hierop zit te wachten. Misschien als je naar het nieuws probeert te kijken terwijl het gezin in de kamer ernaast druk bezig is, of iets in die aard.

Even kalibreren

Vooraleer we echt beginnen met het testwerk, voeren we de Auto EQ-functie uit. Dit is een functie om te compenseren voor zaken die in jouw woonkamer akoestisch niet kloppen. Op receivers en sommige stereoproducten vind je dergelijk kamerkalibratiefuncties waarbij je met een microfoon op verschillende plaatsen testtonen moet meten. Hier is het Auto EQ beperkt tot een laag testgeluid dat een minuut lang wordt afgespeeld. De HW-Q990B ondersteunt ook SpaceFit+, een meer geavanceerde kamerkalibratie – maar daarvoor heb je een recente Samsung-televisie nodig. Dat is ook vereist als je wil genieten van Q-Symphony, waarbij de ingebouwde speakers op je tv meespelen met de soundbar. We hebben Q-Symphony wel al eens uitgeprobeerd met een groot 65-inch Samsung-vlaggenschip, en dat werkte best wel goed. Er waren toen op de tv speakers bovenaan voorzien, waardoor Atmos-effecten hoger in de kamer klonken.

Als je kijkt naar de productpagina van dit 2022-model bij Samsung kijkt, lijkt het enkel voorzien van Dolby-ondersteuning. Films met Dolby Atmos of oudere Dolby-soundtracks verwerkt de HW-Q990B dus perfect. Maar de DTS:X-ondersteuning die er bij de HW-Q950A uit 2021 wel was, lijkt geschrapt. Dat klopt echter niet, iets dat ook blijkt uit de handleiding. Spelen we DTS:X-content af, bijvoorbeeld via onze Xbox, dan identificeert en speelt de Samsung-soundbar het perfect af.

Sfeeropwekkend

Het immersiegevoel is bij ‘Roma’ (Dolby Atmos, Netflix) geweldig. Deze film gebruiken we vaak als referentie omdat de surroundmix heel goed is én een mooi voorbeeld vormt van hoe Atmos enorm kan bijdragen aan het opwekken van een sfeer. Surround heeft niet enkel een meerwaarde bij actiefilms waar de kogels je om de oren vliegen. De HW-Q990B weet de vele subtiele geluidseffecten geslaagd te brengen, gaande van een radio die in de achtergrond zit te spelen tot parkieten die links en rechts van ons zitten te kwetteren. De stadsgeluiden bij buitenscènes zweven hoog in de lucht, wat echt een realistisch gevoel geeft. Het valt wel op dat de dialogen een tikje té luid worden aangeleverd. Dat stellen we toch even bij. Qua helderheid en plaatsing vervult dat centerkanaal uitstekend zijn taak. Bij Dolby’s ‘Audiosphere’ en ‘Nature’s Fury’-demo’s krijgen we met de ogen dicht een overtuigende 3D-audioervaring, een van de beste via een soundbar. Ook ‘Horizon’ maakt indruk: de ruimteschepen vliegen naadloos van achteraan in de kamer naar het scherm toe, en ook de sportwagen beweegt realistisch doorheen de ruimte. Let wel: wat we zeiden over het opstellen van de soundbar is echt wel belangrijk.

Knallende actie is evenmin een probleem, al zijn we bij subtielere soundtracks net meer onder de indruk. Misschien omdat veel soundbar sowieso inzetten op bombast en net het fijnere werk minder goed doen. Met hoe de HW-Q990B de scène waarbij de vulkaan uitbreekt en alle dino’s richting de zee lopen in ‘Jurassic World: Fallen Kingdom’ (Ultra HD Blu-ray, DTS:X) is er in elk geval niets mis. Het lage gerommel van de uitbarsting weerklinkt goed maar niet overheersend, waardoor er ruimte is voor de kreten van de dieren in de rear-speakers en het geroep van Chris Pratt. De oerkreet van de T-Rex blaast door heel de ruimte. En dat omhullende is er ook bij ‘Dune’ (Ultra Hd Blu-ray, Dolby Atmos), met de bevreemdende en intrigerende Hans Zimmer-soundtrack en grootse effecten – vooral in de grootschalige hand tot hand gevechten tussen de Atreides en Harkonnen. Wanneer even later Paul Atreides met zijn ornitopter een zandstorm invliegt, opteert de Samsung voor grootschaligheid en valt er iets of wat microdetail weg. Maar in de spanning van het moment ga je dat wellicht niet merken. Dit (en accurate plaatsing) is wellicht wel het punt waarop zelfs een referentiesoundbar achterblijft op een discrete speakeropstelling.

‘No Time to Die’ (Ultra HD Blu-ray, Dolby Atmos) is wat ons betreft een heel geslaagde Bond-film, met een zeer competente Atmos-mix. De scène waarbij Bond in Noorwegen achtervolgd wordt door een bende schurken, is een hoogtepunt op dat vlak. Vooral wanneer ze in een mistig bos belanden. De HW-Q990B brengt de sfeer die de filmmakers in de audio hebben gestopt heel goed over. Geweerschoten in de lucht weergalmen door het woud, motorfietsen rijden in de verte voorbij, het beklemmende wordt goed overgebracht. Die grootschaligheid, dat is waar deze soundbar uitblinkt ten opzichte van nagenoeg elke rivaal.

Dankzij streamingdiensten zijn er tegenwoordig veel knappe muziekdocumentaires en concertregistraties te vinden. Vooral Amazon Prime Video heeft een rijk aanbod op dat vlak. Een mooi voorbeeld is The Weeknd + the Dawn FM Experience (Amazon Video, Dolby Digital Plus), dat ergens het midden houdt tussen concertfilm en een aaneenrijging van muziekclips. Hier horen we in surroundmodus een kamervullende presentatie, waarbij opvalt dat de bassen toch wat strakker (en dat is goed) zijn dan bij de meeste soundbars. Muzikale prestaties zijn wat ons betreft uitstekend bij de HW-Q990B, ook als we op een ander moment streamen vanuit Apple Music. In de Standard-modus – dus in 2.1 – voelt het wat plat aan, maar het opwaarderen naar surround lukt goed bij popmuziek en ook andere genres. Maar mischien is het wel de moeite om op je slimme tv de app van Apple Music of Tidal te installeren en gewoon de Dolby Atmos-versies op te zoeken van de tracks die je wil horen.

Conclusie

De HW-Q990B is een waardige opvolger van de HW-Q950A van vorig jaar. Het brengt zowel machtige kaskrakers als subtiele dialooggedreven films heel overtuigend. Bij het gamen ga je ook niet teleurgesteld zijn, al zorgt je best wel dat die next-genconsole rechtstreeks aan je tv hangt. Ook muziek brengt deze Samsung uitstekend. Steken laten vallen doet het amper. Is het even goed als een losse speakeropstelling die correct is ingesteld? Dat weer niet, omdat zo’n complexer en opvallend systeem meestal toch accurater zal zijn. Vergeleken met nagenoeg alle andere soundbars is dit wel een referentie.

En is er dan zoveel verschil met het model van vorig jaar? Op audiovlak niet echt, al is er wel gewerkt aan de dialoogweergave. De Samsung HW-Q990B koppelt de al zeer goede audioprestaties met een verbeterde gebruikservaring die vooral mensen die graag tweaken zal aanspreken. We krijgen bovendien de indruk dat de nieuwe rear-speakers geluidseffecten naadlozer laat bewegen in de kamer.