Review: NAD C 3050 – Retroversterker met veel mogelijkheden

Met een Nederlandse motor

NAD houdt wel van het concept van een alles-in-één-versterker waaraan je eigenlijk enkel speakers moet toevoegen om een volledig muzieksysteem te bouwen. Ze hebben verschillende apparaten die aan deze beschrijving voldoen, zoals de C 389, C 399 en M33. De C 3050 is echt wel een buitenbeentje in het gezelschap. Toch als het gaat om z’n uiterlijk, want zijn houtafwerking rondom en het zwarte voorpaneel met verlichte VU-meters ademt de sfeer van eind jaren zeventig, begin jaren tachtig. De tijd dat punk nog anarchie predikte, terwijl new wavers alvast de zwarte mascara aanbrachten. Want hoewel de LE-versie van de C 3050 een viering was van het vijftigjarige jubileum van NAD, is het design wel sterk geïnspireerd op een succesvol jonger toestel uit 1978.

Staar je trouwens niet blind op z’n retrolooks. De versterker past inderdaad wel netjes op een vintagemeubel dat je op een marktje op de kop hebt getikt. De gebruikte techniek blijft echter heel nauw verwant met wat je bij ‘moderne’ NAD’s ziet. Het is dus klasse D-versterking, niet de klasse AB van weleer. Geen verrassing, want als er één merk is die overtuigd de stap naar klasse D heeft gemaakt, dan is het wel NAD. In dit toestel zitten UcD-modules van het Nederlandse Hypex, goed voor 2 x 100 Watt continu (zowel bij 4 als 8 Ohm, volledig frequentiebereik). Ook present is een DAC van Texas Instruments. Dat is wel relevant, want de aanpak van NAD betekent dat alle inkomende analoge signalen gedigitaliseerd worden. Dat laat immers toe om die vinylplaat via BluOS naar elders te streamen of om Dirac-kamerkalibratie toe te passen. Die dingen zijn niet standaard op de C 3050 aanwezig – daarvoor moet je investeren in de juiste MDC2-uitbreiding.

Wat is MDC2 nu weer?

Nagenoeg alle NAD-versterkers zijn immers uitgerust met een MDC- of (nieuwer) MDC2-slot. Zo ook de C 3050. Concreet wil dat zeggen dat je deze versterker kun uitbreiden met een MDC2-kaartje dat je heel makkelijk zelf kunt monteren. Het is gewoon kwestie van achteraan een paneeltje los te schroeven, de kaart in te steken en dan enkele schroeven vast te maken. Op deze manier voeg je functionaliteit toe. In dit geval is de voor de hand liggende upgrade (en momenteel ook de enige beschikbaar) de BluOS-D-kaart.

Dit is trouwens een van de grote verschillen tussen de C 3050 en zo goed als uitverkochte LE-editie: de BluOS-D-kaart was bij het jubileummodel al in de fabriek gemonteerd. Je betaalde voor de C 3050 LE weliswaar 2.499 euro, meer dan de 1.599 euro van het gewone toestel. Maar als je de MDC2-kaart erbij telt, kom je ongeveer op dezelfde prijs uit. Die LE-editie heeft wel enkele cosmetische extraatjes, waaronder echt houtfineer op de behuizing.

Je hebt echter die MCD2-module niet nodig om de C 3050 op je tv aan te sluiten. Dat kan gewoon via de HDMI-eARC-poort. Als je de BluOS-D-module hebt, kun je deze poort instellen zodat de versterker onmiddellijk inschakelt als je de tv aanzet (of verspringt naar de HDMI-ingang op de C 3050). We dachten even dat we deze handige functie moesten missen, wat minder zou zijn geweest. Maar in de handleiding ontdekten we dat je deze ondersteuning voor HDMI-CEC kunt activeren door de HDMI-knop op het voorpaneel een aantal seconden in te drukken. De bijhorende led pinkt dan twee keer. En inderdaad: als we daarna de aangesloten Sony Bravia-tv inschakelden, schoot de versterker in actie. Grappig detail: hij moet even ‘opwarmen’, en dan kleuren de VU-meters boos rood.

VU-meters konden niet ontbreken

Nostalgici aanspreken, dat doet NAD hier wel met veel overtuiging. Kijk maar naar het zwarte voorpaneel, dat bijna een 1-op-1 kopie is van de NAD 3030, een populair model uit de hifi-oudheid. De VU-meters, de vele drukknoppen om ingangen te selecteren, de toonregeling en de grote volumeknop waar je aan draait. En natuurlijk ook het sierlijke ‘New Acoustic Dimension’ – NAD, dus – in een lettertype die niemand in de 21^ste eeuw gebruikt. Er zijn wel wat subtiele tekens dat dit een toestel van 2023 is. De opschriften BluOS en Bluetooth bijvoorbeeld, of de rij led’s die het volumeniveau aangeven.

Ook van weleer is de contrasterende zij- en bovenkant in houtafwerking. Het betreft hier een mattere kunststof, maar wel een die heel overtuigend is. Enkel van op enkele centimeters afstand merk je dat er echt geen reliëf is, zoals er bij echt hout doorgaans wel is. Geen erg, als je in de zetel een playlist zit te beluisteren ga je het verschil niet zien.

De houtafwerking loopt over de achterkant heen. Dat geeft de C 3050 ook langs die zijde de nodige retro-uitstraling. Je vindt hier naast een onopvallende knop om de VU-meters te schakelen tussen inputniveau (meer beweging) en speakerniveau (wellicht minder, tenzij je een feestje organiseert) een nuttig aanbod ingangen. Een ingang die klaar is voor een platenspeler met MM-cartridge, een gewone line-in, twee digitale inputs (coaxiaal en optisch) en dan een HDMI-eARC-poort, het lijkt ons voor de meeste mensen voldoende. Wil je gaan voor een 2.1-opstelling met kleinere speakers en een subwoofer? Er is een sub-uitgang, maar met de BluOS-D-module erbij heb je wel meer controlemogelijkheden via de BluOS-app. Als je goed kijkt, zie je ook een pre-out en een main-in die met bruggen verbonden zijn. Als je die koppelingen wegneemt kun je dit toestel gebruiken als voorversterker of als eindtrap. Misschien niet scenario’s die snel gaan voorkomen, hoewel retrolovers die meer power willen misschien op termijn toch een – we zeggen maar iets – C 298 Purifi-eindtrap toevoegen. Maar bij gewoon gebruik en speakers is die C 3050 zeker capabel genoeg.

Prima voor vinyl

Liefhebbers van retrodesign houden waarschijnlijk ook van vinyl, vermoeden we stilletjes. Een platenspeler naast de C 3050 parkeren kan, dankzij die phono-ingang op de versterker. Deze is ontworpen voor MM-cartridges. Dat is meestal het geval bij geïntegreerde versterkers op dit en zelfs een veel hogere prijspunt. En je zou kunnen argumenteren dat een MC-cartridge sowieso best een externe phono-versterker verdient, maar dan dwalen we toch serieus af. In elk geval zijn nagenoeg alle platenspelers onder 1.000 euro uitgerust met MM (en heel wat duurdere ook), dus een tekortkoming vinden we de keuze van NAD niet. Maar hoe presteert het? We sluiten een betaalbare Argon TT-4-platenspeler aan, met een Ortofon 2M Red en met de ingebouwde phono-versterker uitgeschakeld. De speakers die we voor deze review gebruiken zijn onze DALI Rubicon 2’s, die doorgaans heel goed passen bij NAD-versterkers. Maar er zijn ook andere keuzes mogelijk, uiteraard.

Een aantal favoriete platen passeren de revue, waaronder ‘The Smile’ en ‘This Machine Stil Kills Fascists’ van de Dropkick Murphy’s, waarbij we goede prestaties noteren aan de kant van de NAD. In deze situatie moet je natuurlijk ook de eigenschappen van de cartridge wegdenken; met het hogere detail zit het in elk geval goed, waardoor de akoestische gitaren bij de Woodie Guthrie-interpretaties van de punkers uit Boston authentiek klinken. Tonaal is er een fijne balans. Wat meer laag mocht, maar daar is die bass-regelaar voor, en de kreten op ‘All You Fonies’ brengen precies het opzwepende over zoals bedoeld.

Streamen voor een prikje

We hebben de C 3050 zonder BluOS-D-module getest. Omdat we eerder dit jaar wel met de LE-editie aan de slag zijn geweest, kunnen we er wel wat over vertellen (zie kader boven). Voor deze test sloten we echter een externe streamer aan. We gaan eerst voor een goedkope optie: de NAD CS1, een streamer die voor 349 euro Spotify, Chromecast, AirPlay en meer toevoegt. Als je hem via een optische kabel aansluit, kun je rekenen op de kwaliteit geboden door de DAC in de C 3050. Ook handig: achteraan op de NAD-versterker is er een USB-poort die voldoende stroom levert om de CS1 te voeden. Geen extra stopcontact nodig, dus, en je kunt het kleine CS1-kastje dan makkelijk achteraan een kast verstoppen. Binnenkort lees je een aparte review over deze handige en betaalbare streamer, maar in de context van de C 3050 konden we probleemloos ‘Evolve’ van Imagine Dragons via Spotify Connect streamen. De stream mag niet van de allerhoogste kwaliteit zijn, eigenlijk is dat geen enkel probleem. De tuning van de C 3050 is lekker vergevingsgezind, waardoor je niet snel gewezen wordt op dingen die mogelijk minder goed zijn. Een goede combinatie. Voor een paar honderd euro krijg je natuurlijk met de BluOS-D-module dezelfde opties plus nog veel meer, incluis kamerkalibratie.

Als meer high-endoptie kiezen we voor de iFi Audio Neo Stream. Z’n ingebouwde DAC is van een hoog niveau, dus hier hadden we kunnen kiezen tussen de streamer analoog aansluiten of toch maar digitaal. We kiezen opnieuw voor het laatste omdat we ons zo beter op de C 3050-prestaties kunnen richten. De iFi Audio is, net zoals BluOS, Roon Ready, dus streamen we Lana Del Rey’s ‘Ocean Blvd’ via de audiofiele muzieksoftware. Ook ‘Fuse’, het eerste album van Everything But the Girl in meer dan vijftien jaar (en eigenlijk 20, als je heruitgaven negeert) komt aan bod. Een wat zweverige selectie, maar de C 3050 en de DALI’s zetten een geluidsmuur met een hoge densiteit neer. Het is ruim – de Rubicon 2’s stralen breed uit – maar de muziek behoudt z’n intensiteit door ook niet alles ultrabreed en ijl neer te zetten. Vooral die popsongs van Everything But the Girl klinken krachtig en een tikje zwoel. Dat staat niet in de weg van fijner werk. Zoals de uitvoering van het schone ‘Adagio in G minor’ van Albinoni die onlangs door de Academy of St. Martin in the Fields werd uitgebracht. Het is maar zes minuten lang, maar bezit een enorme emotionele kracht. De C 3050 zet een fraaie soundstage neer, waar de strijkers warm en meeslepend gepresenteerd worden en ook die orgel een heel warm karakter vertoont. Een heel mooi resultaat voor dit prijspunt.

Conclusie

Veel mensen zullen vallen voor het uiterlijk. Of net niet, maar voor hen zijn er genoeg alternatieven met een moderne smoel. De C 3050 is gelukkig ook op audiovlak een allrounder die prima presteert en die je vlot kunt matchen met nagenoeg elke luidspreker. Terwijl je wegdroomt bij de bewegende wijzers van de VU-meters, geniet je van een krachtige NAD-sound dat voldoende detail combineert met een krachtig laag. Beukende rock of orkestrale werken, beide en meer handelt deze versterker opwindend af. En dat zijn kwaliteiten die de NAD eveneens heel geschikt maken voor tv-geluid.

Het prijskaartje van de C 3050 is niet overdreven, je betaalt natuurlijk ook wat voor het terug naar de jaren zeventig-design. Het lijkt ons logisch dat je er meteen de BluOS-D-kaart bijkoopt om uitmuntende streamingopties en kamerkalibratie toe te voegen.