We hebben al menig artikel over televisies, soundbars en receivers met ondersteuning voor Dolby Atmos geschreven, maar wat is dit audioformaat precies en hoe werkt het? In dit artikel leggen we kort uit wat je er aan hebt en hoe je het kunt gebruiken.
Dolby Atmos in de bioscoop
Dolby Atmos is geen compleet nieuw audioformaat. In bioscopen wordt er al langer gebruik van gemaakt en dus is de kans aanwezig dat je reeds een film gezien hebt waarbij Dolby Atmos gebruikt werd. In 2013 waren er wereldwijd 300 bioscopen die het surroundformaat ondersteunden, inmiddels ligt dat aantal een stuk hoger en biedt vrijwel elke grote bioscoop films met Dolby Atmos aan. Middels opnamesoftware en stereohardware maakt Atmos het mogelijk een ongelimiteerd aantal audiotracks naar verschillende speakers in meerdere gebieden van het theater te sturen om zo een realistische audioweergave en een indrukwekkend surround-geluid te bieden.
Dolby Atmos in de huiskamer
De engineers van Dolby hebben in 2014 echter ook een manier gevonden om Dolby Atmos naar de huiskamer te brengen en ook hier de surround-ervaring nog indrukwekkender te maken. Het belangrijkste kenmerk van Dolby Atmos zijn de surround-effecten die boven de luisterpositie plaatsvinden. Hierdoor wordt bijvoorbeeld het vallen van regen op een dak of een overvliegend vliegtuig realistischer weergegeven en wordt je als luisteraar in de actie ondergedompeld. In onderstaande video geeft Onkyo een introductie van Dolby Atmos.
In het plafond
De beste manier om een echte Dolby Atmos-ervaring in de huiskamer te krijgen is door speakers boven de luisterpositie, in of tegen het plafond dus, te plaatsen. Hiervoor kun je alle soorten speakers gebruiken, maar er is wel een receiver/versterker nodig die de Dolby Atmos audiotrack kan decoderen en vervolgens naar de verschillende speakers kan sturen. Er zijn verschillende opstellingen mogelijk; bijvoorbeeld de 5.1.4 opstelling bestaat uit een traditionele 5.1-kanaals opstelling, plus vier speakers boven de luisterpositie. De 7.1.2 opstelling maakt gebruik van de 7.1-kanaals lay-out met twee speakers boven de luisteraar. Ook is er een 5.1-kanaals opstelling met vier Dolby Atmos-speakers mogelijk. De opstelling die je in jouw huiskamer kunt gebruiken is afhankelijk van wat je receiver of versterker biedt en natuurlijk wat de mogelijkheden van speakers in de ruimte zijn.
Dolby Atmos-speakers
Maar, de kans is groot dat je helemaal geen speakers kwijt kunt in het plafond of het gewoon niet ziet zitten om je plafond aan te passen. Dan zijn er gelukkig ook andere opties in de vorm van Dolby Atmos-speakers. Dit zijn luidsprekers die volledig en gedetailleerd ‘overhead’ geluid kunnen weergeven, van de plek waar je huidige speakers opgesteld staan. Deze luidsprekers beschikken over een ingebouwde module die geluid via het plafond naar de luisterpositie weerkaatsen. Dit kunnen alleen de speakers aan de voorzijde zijn maar ook de surround-speakers kunnen over een dergelijke module beschikken. Naast ingebouwde modules zijn er ook zogenaamde Dolby Atmos add-on modules. Deze kunnen in combinatie met je huidige speakers gebruikt worden en in de meeste gevallen simpelweg op de bestaande speakers worden geplaatst. Ook hier geldt dat je kunt kiezen voor alleen de speakers aan de voorzijde of ook de speakers aan de achterzijde. Je hoeft dus geen speakers in het plafond te plaatsen maar je hebt wel nieuwe speakers nodig voor de deze Atmos-ervaring.
Er zit wel een maar aan deze oplossing. Aangezien we middels weerkaatsingen in de ruimte een Dolby Atmos-effect willen genereren ben je geheel afhankelijk van de akoestiek van de ruimte. Daarnaast is weerkaatst geluid altijd minder dan geluid rechtstreeks uit een luidspreker. Hoewel de Dolby Atmos-ervaring enigszins benaderd wordt met deze oplossing, is het niet de ultieme Atmos-ervaring.
Dolby Atmos luidsprekers plaatsen en aansluiten op een receiver: dit moet je weten
Soundbars met Dolby Atmos
Vandaag de dag komt ook elke middenklasse en premium soundbar met Dolby Atmos. Dat klinkt natuurlijk mooi maar de realiteit is minder mooi dan soms geschetst wordt, als je voor een echt Atmos-effect wilt gaan. Een misvatting die we regelmatig tegenkomen (en die fabrikanten stimuleren door de term surroundsound te gebruiken) is dat soundbars een echte surround-ervaring kunnen bieden. Helaas is dit niet tot nauwelijks het geval wanneer je te maken hebt met één speaker voorin de kamer. De langwerpige speakers proberen met speciale gerichte drivers in het apparaat en de akoestiek van de ruimte (weerkaatsing) een surround-ervaring na te bootsen. Dit betekent in de praktijk echter dat je een iets dieper en breder geluidsveld krijgt maar het geluid zal je nooit omringen. De vorm van de kamer en de bijbehorende akoestiek moeten optimaal zijn wil je een soort van surround-effect krijgen. Wel zijn er modellen die met (draadloze) speakers voor achterin de kamer geleverd (kunnen) worden. Dit zorgt direct voor een veel beter surround-effect. Wel moet gezegd worden dat de echte topmodellen van de grotere merken dicht in de buurt van een mooie surroundervaring komen. Deze zijn voorzien van veel gerichte speakers en geavanceerde software waarmee een surroundeffect verzorgd kan worden. Echter, de akoestiek van de ruimte speelt hierin een belangrijke rol én echt surround zoals met losse speakers zal het nooit worden.
Dit geldt voor zowel standaard 5.1-kanaals surround als voor Dolby Atmos. Soundbars met Dolby Atmos beschikken over extra drivers die richting het plafond gericht zijn en het Atmos-geluid laten weerkaatsen via het plafond. Het effect hiervan is in de meeste gevallen minimaal. Benieuwd naar onze ervaringen met Dolby Atmos op soundbars? Lees dan onze soundbar reviews.
De voordelen en nadelen van een soundbar: dit moet je weten
Receivers met Dolby Atmos
Wanneer je Dolby Atmos thuis wilt beluisteren en geen soundbar in huis wilt halen heb je dus extra speakers, nieuwe speakers of add-on modules nodig ,maar dat is niet alles. De receiver of versterker die je hebt staan moet het audioformaat kunnen decoderen en vervolgens naar de speakers kunnen sturen. Het is dus van belang dat je nieuwe receiver deze ondersteuning biedt, maar gelukkig komen vandaag de dag vrijwel alle receivers met ondersteuning voor Atmos.
Wat is een av-receiver en waar moet je op letten als je er een koopt?
Blu-ray en streaming met Dolby Atmos
Gelukkig is er geen nieuwe Blu-ray speler vereist om de Dolby Atmos audiotrack te kunnen lezen. Blu-ray spelers die het formaat niet ondersteunen kunnen het audioformaat van een Blu-ray disc halen en in bitstream naar een compatibele receiver sturen. Deze maakt er vervolgens een signaal van dat door de speakers te verstaan is.
Voor streaming geldt dat de dienst en de content ondersteuning voor Dolby Atmos moeten bieden. Partijen als Netflix, Apple en Amazon Prime hebben een grote hoeveelheid films en series die met het Dolby Atmos-formaat gestreamd kunnen worden. Let wel dat wanneer je je televisie gebruikt om te streamen, de tv ook Atmos moet ondersteunen.
Meer informatie
Meer informatie over en tips voor het aanschaffen en gebruiken van luidsprekers en receivers vind je in onze tips en advies-sectie.
Reacties (11)