Review: Sonos Era 300 – uitblinker in surround en stereo

Uitgelichte features Sonos Era 300

Voordat we in de prestaties duiken lichten we een aantal belangrijke of nieuwe features uit. Zo beschikt de Era 300 in tegenstelling tot de deels vergelijkbare Sonos Five niet meer over een fysieke 3.5mm-poort. In plaats daarvan rust Sonos zijn Era-speakers uit met een usb-c-poort die meerdere mogelijkheden ontsluit. Zo kun je een platenspeler aansluiten op de usb-c-poort maar je hebt daarvoor een extra USB naar line-in-adapter nodig. Die kost 25 euro (of 45 euro als je een adapter wil die ook een ethernetadapter bevat). Op deze line-in kun je natuurlijk ook andere audiotoestellen hangen, zoals een cd-speler of een DAP. Het geeft een goedkopere manier om bijvoorbeeld een platenspeler aan je Sonos-systeem te hangen. Je kunt immers de plaat die je afspeelt in de woonkamer op een Era 300 ook doorsturen naar de Sonos-speakers in de keuken.

Een andere nieuwe functie op de Era 300 is Bluetooth. Dat zagen we voorheen alleen terug op de draagbare modellen, zoals de Roam en Move. Nu is bluetooth ook verwerkt in de Era-serie luidsprekers, wat je nog een extra optie geeft om een bron eenvoudig te koppelen. Dat koppelen gaat overigens middels een druk op de knop achterop de luidspreker, waarmee deze gevonden kan worden.

De Era 300 is overigens ook een smart speaker. Je kan kiezen voor een spraakassistent in de vorm van Amazon Alexa of voor de eenvoudige Sonos Voice Control gaan. Die laatste is in principe alleen nuttig voor muziek en verwerkt alle informatie lokaal. Google Assistant is nog niet beschikbaar.

Wellicht de meest in het oor springende nieuwe feature van de Era 300 is de ondersteuning van spatial audio, of eigenlijk gewoon ruimtelijke audio. Simpel gezegd is dit audiomateriaal zoals Dolby Atmos of DTS:X, of in ieder geval een algoritme waarmee muziek of films in een meeslepende en omringende ervaring te beluisteren zijn. Door zijn geavanceerde drivercombinatie ondersteunt de Era 300 die ruimtelijke weergave, voor muziek als stand-alone luidspreker en voor films als surroundluidspreler bij een Sonos soundbar die Dolby Atmos ondersteunt. Meer weten over spatial audio? Lees dan verder in onderstaand artikel.

Design en bediening

De Sonos Era 300 is een relatief forse speaker, met een afmeting van 160 x 260 x 185 mm en een gewicht van 4,5 kilogram. Maar het is zijn vorm die de luidspreker zeker geen alledaags of subtiel model maakt. Het uiterlijk van de Era 300 valt het beste te omschrijven als een soort jojo of een omgekeerde zandloper. Maar die vorm is wel noodzakelijk, gezien de plaatsing van en de hoek van de drivers in de behuizing. Het is een kwestie van smaak, en wennen, maar zelfs na een paar weken testen zijn wij er nog niet echt aan gewend. Het blijft een fors en aanwezig model.

Hoewel alles van de Era 300 in de Sonos-app bediend kan worden is het nog altijd mogelijk de luidspreker met fysieke knoppen te bedienen. Sonos heeft hierin wel een handige wijziging doorgevoerd. Het aanpassen van het volume moest voorheen op gevoel, zoekend naar de touch-gevoelige knoppen. Nu is daarvoor een speciale groef in de behuizing verwerkt. Sleep je vinger over die groef en het volume wordt aangepast. Wel zijn er nog altijd aanraakgevoelige-knoppen voor het veranderen van nummer en pauzeren/afspelen. Op de achterzijde van de luidspreker is een schuifje geplaatst om de microfoon uit te schakelen.

Stands voor de Era 300

Voor onze review hebben we niet één maar twee Era 300-luidsprekers ontvangen én twee daarvoor gemaakt standaarden. Deze zwarte of witte standaarden zijn door Sonos zelf gemaakt en kosten 299 euro per paar. Het zijn vrij hoge standaarden (956mm) die helaas niet in hoogte verstelbaar zijn en een relatief grote footprint hebben. Maar, ze moeten dan ook een forse speaker op zijn plek houden. De stands zijn van prima kwaliteit en binnen een paar minuten in elkaar gezet. De luidspreker staat uiteindelijk stevig en de kabel kan netjes in de standaard weggewerkt wordt. Houd er wel rekening mee dat je niet heel veel lengte van die kabel meer overhoudt.

Sonos ecosysteem

Hoewel de Sonos-software onlangs niet drastisch veranderd is, is het toch een wezenlijk onderdeel van de ervaring en moet er wat aandacht aan gegeven worden. Ken je het Sonos ecosysteem al? Dan kun je dit onderdeel overslaan. Ken je het nog niet? Dan is het goed om te weten dat dit één van de grote pluspunten van de Sonos-luidsprekers is.

Zodra je de Sonos-app gedownload hebt (en optioneel een account hebt aangemaakt) kun je direct aan de slag. Heb je al een Sonos-luidspreker in je netwerk dan worden de Era 300-modellen direct gevonden nadat ze in het stopcontact geplaatst zijn. Heb je nog geen Sonos-luidspreker dan moet je ze handmatig toevoegen via de app. Eenmaal gevonden is het een kwestie van een paar eenvoudige stappen doorlopen, recente firmware installeren en de luidspreker werkt. Dat gaat bij Sonos zelden fout en is kinderlijk eenvoudig.

De Sonos-app is in het verdere gebruik ook weinig ingewikkeld; een logische lay-out, geen overkill aan settings en toegang tot alles wat je als gebruiker zou kunnen wensen. Zo kun je via de app jouw favoriete streamingdiensten koppelen, waaronder Spotify, Apple Music en Amazon Music. Natuurlijk kun je ook vanuit die apps streamen naar de Sonos-luidsprekers, bijvoorbeeld via AirPlay, bluetooth of Spotify Connect. Maar, als je de Era 300 hebt én een abonnement op Apple Music loont het zich om Apple Music in de Sonos-app te koppelen. Alleen dan kun je namelijk profiteren van de Spatial Audio-muziek in de bibliotheek van Apple. Dit werkt niet via AirPlay of bluetooth. Maar, helaas is juist die integratie van diensten niet super. Daar ontbreekt het nogal eens aan gebruiksgemak die de apps van de diensten zelf wel hebben. Naast diensten krijg je ook toegang tot internetradiostations, Sonos Radio en lokale bestanden in je netwerk.

Sterk aan de Sonos-ervaring blijft hoe makkelijk je meerdere speakers bedient. Of je nu elke speaker (of Sonos-soundbar of ander -apparaat) iets anders laat afspelen of ze ad hoc groepeert, het is heel makkelijk te regelen. We blijven het wel jammer vinden dat je niet meerdere toestellen in een permanente groep kunt stoppen. Je kunt tegenwoordig wel een semi-vaste groep (‘alles in de keuken’) aanmaken die je snel kunt selecteren.

Trueplay

Trueplay is inmiddels een bekende feature van Sonos, waarmee de audioweergave van luidsprekers aan de akoestiek van de ruimte aangepast wordt. Tot voor kort was dit alleen mogelijk voor iOS-gebruikers aangezien zij gebruik moesten maken van de microfoon van hun iPhone of iPad om de ruimte te analyseren. Gebruikers moesten zo door de kamer wandelen met hun iOS-apparaat terwijl de luidsprekers testtonen afspelen. Dat is nog steeds de allerbeste manier volgens Sonos, maar sinds kort is het ook voor niet-iOS-gebruikers mogelijk om van de voordelen van Trueplay te genieten. In de Sonos-app op je Android-apparaat vind je nu ook de mogelijkheid om Trueplay in te regelen. Het luisteren naar testtonen gebeurt echter niet via de microfoon van je smartphone of tablet. Daarvoor wordt de ingebouwde microfoon op de Era 300 ingezet. Deze manier van kalibreren gaat iets sneller en is mogelijk iets minder nauwkeurig, maar het is al een flinke stap dat iedereen nu Trueplay kan inzetten. Dat betekent overigens niet dat Trueplay altijd de beste prestaties biedt, in ieder geval voor jouw oren. Het is en blijft een kwestie van smaak. Trueplay is altijd uit te schakelen.

Muziek (surroundopstelling)

Er valt een hele hoop over de Sonos Era 300 te schrijven, maar het draait natuurlijk maar om één ding: de audioprestaties. We beginnen de test met de twee Era 300-luidsprekers op de stands achter de bank. Als onderdeel van de surroundopstelling samen met de Sonos Arc en de Sonos Sub. De twee Era 300’s vervangen twee Sonos One-luidsprekers in onze opstelling, met als groot voordeel de hierdoor toegevoegde Atmos-kanalen.

De plaatsing van de Era 300 als surroundluidspreker komt dan ook iets nauwkeuriger dan de plaatsing van de Sonos One. De Era 300 (met zijn stand) heeft meer ruimte nodig. Niet alleen qua voetafdruk maar ook qua lucht rondom de luidspreker. Sonos geeft zelfs een ideale opstelling aan als “enkele meters achter de luisterpositie”. Dat zal in de meeste huishoudens niet mogelijk zijn. En zelfs in onze testopstelling is dat geen optie. Het is dus altijd een compromis, met gelukkig de optie voor Trueplay om de grootste nadelen van de opstelling en ruimte te ondervangen.

Eenmaal geplaatst en gekoppeld met de Sonos Arc beginnen we onze test natuurlijk met spatial audio van Apple Music, iets waar Sonos veel over gecommuniceerd heeft. Zoals gezegd is de spatial audio-muziek van Apple Music alleen te beluisteren via de Sonos-app en niet via AirPlay. De muziek wordt in de Sonos-app overigens aangeduid met ‘Dolby Atmos’. Apple Music heeft een flinke bibliotheek met compatibele muziek, dus er zit voor ieder wat wils in. En het allermooiste is dat het in veel gevallen ook nog eens indrukwekkend klinkt. Normaal gesproken ben ik niet zo’n fan van muziek in surround, of omgetoverde stereo, maar Dolby Atmos kan zeker ruimtelijkheid, dynamiek en wat leven toevoegen, indien goed gemixt. Die goede mix is niet bij elk nummer het geval, maar gelukkig bij het overgrote deel wel. Zowel popmuziek als klassieke muziek en dance krijgt extra diepte mee, een veel dynamischere plaatsing in de ruimte en absoluut meer spanning en detail. Waar spatial audio het beste bij werkt in mijn optiek is live muziek. Een concert of zelfs live opname komt echt tot leven en maakt je onderdeel van de ervaring.

En hoewel de Era 300’s als ‘simpele’ surrounds ingezet worden komen ze als volwaardige luidsprekers naar voren, met name dankzij de Trueplay tuning. Ze houden zich heel eenvoudig staande, bieden zelfs aardig wat laag en komen transparant en helder over. Ondanks de niet optimale positionering zijn de luidsprekers nauwelijks te plaatsen met je ogen dicht en loopt de soundstage achter je hoofd door, waardoor je daadwerkelijk omringd wordt door de muziek. Een goed voorbeeld hiervan is het live album van Billie Ellish, waarbij je het gevoel krijgt dat het publiek naast en achter je meezingt. Kies je echter voor ‘normale’ muziek, zonder Atmos (spatial audio) dan kun je de ‘sfeervol’-functie van Sonos aanzetten. Hiermee worden de surroundspeakers ook ingezet maar gebruikt Sonos een eigen algoritme om er een ruimtelijk effect aan te geven. Hoewel dat een stuk minder omringend en dynamisch is merk je nog steeds een groot verschil met de vrij statische Sonos One.

Film met Era 300's als surround

De Era 300 kan als surroundluidspreker natuurlijk elke film met 5.1-kanaals (of meer) soundtrack afspelen en dat klinkt gezien zijn formaat en kracht al een stuk beter dan de Sonos One die we normaal gesproken hebben staan. Waar dit model echter in uitblinkt is bij content in Dolby Atmos. Dit is te vergelijken met spatial audio-muziek in Dolby Atmos: de films en series zijn speciaal gemixt voor die extra hoogtekanalen en maken dus optimaal gebruik van de extra drivers in de Era 300.

In de afgelopen weken hebben we tal van films en series met Dolby Atmos bekeken, wat tegenwoordig gelukkig niet lastig meer is. Alle grote streamingdiensten bieden Dolby Atmos-tracks aan, met name bij de populairdere en recentere films en series. De Era 300 weet ook op dit vlak zichzelf relatief eenvoudig te onderscheiden van de concurrentie. De luidsprekers laten de surroundeffecten overtuigend klinken, met veel diepte, zowel richting de zijkanten van de ruimte als achter de luisterpositie.

Zeker bij films en series die volgestopt zitten met actie is duidelijk te horen dat die actie zich vloeiend van voren naar achteren en van links naar rechts beweegt, door de gehele ruimte. Het is vooral de combinatie van de Era 300 met de Sonos Arc die het geheel tot een indrukwekkende ervaring maakt. De Arc zelf heeft hoogtekanalen maar de audio blijft toch wat voorin de ruimte hangen. Het samenspel met de Era 300 zorgt ervoor dat de balans gevonden wordt en de audio-objecten daadwerkelijk door de ruimte kunnen bewegen. Audio-effecten worden veel beter tussen de surroundspeakers verdeeld en nauwkeuriger in de ruimte geplaatst dan zonder surrounds of met de Sonos One het geval was. Met de Sonos One was het ook veel duidelijker waar het geluid vandaan kwam en werd er met de ruimte tussen de twee luidsprekers weinig gedaan. De Era 300 weet dit perfect in te vullen, zelfs met een niet optimale plaatsing. Je krijgt dan ook het gevoel omringd te worden door luidsprekers zonder dat je duidelijk hoort waar ze staan. Ook simpelweg de kwaliteit van de surround-effecten is duidelijk beter, door het gebruik van krachtigere versterkers en betere drivers. Hierdoor geeft de Era 300 bijvoorbeeld net wat meer punch mee in de lagere tonen van de effecten en is meer detail te horen. Alles bij elkaar genomen verzorgen de Arc, de Sub en de Era 300’s samen één grote en indrukwekkende soundstage die je de film inzuigt.

Muziek (stand-alone)

Als surroundluidspreker gooit de Sonos Era 300 dus hoge ogen, maar dit zal voor de meeste mensen niet het doel van de luidspreker zijn, ook kijkend naar het totale prijskaartje. De Era 300 is dan ook net zo goed te gebruiken als stand-alone luidspreker, voor muziekweergave. Je kunt de luidspreker alleen gebruiken of koppelen aan een tweede Era 300 voor een nog betere stereoweergave. Wij hebben ons vooral gefocust op de stand-alone weergave, wat waarschijnlijk ook het meest populaire gebruiksscenario zal zijn.

Het mag meteen gezegd worden; ook als stand-alone luidspreker weet de Sonos Era 300 absoluut te overtuigen. Ik heb zelden een luidspreker gehoord die zo’n grote, brede en diepe soundstage weet neer te zetten uit één compacte behuizing. De Era 300 biedt een uitmuntende spreiding en als je je ogen sluit, en op een paar meter gaat zitten dan heb je niet het idee te luisteren naar een relatief klein luidsprekertje. De speaker projecteert het geluid de ruimte in, langs je af, over je heen en voor je langs. Natuurlijk is dat wat overdreven, maar de dynamische weergave is bijzonder levendig en overweldigend. Draai het volume wel een beetje open (minimaal 25 procent) en de Era 300 komt pas echt tot leven. Ook op hogere volumes houdt de speaker zich prima staande en lijkt nog voldoende ruimte te hebben om de muziek met kracht, precisie en emotie weer te geven. Ook het genre is geen dealbreaker, want de Era 300 klinkt helder, diep en met veel krachtig laag bij dancemuziek, komt warm, transparant en vol emotie over met popmuziek, en vult de ruimte met details, instrumenten en emotie bij klassieke muziek. De kracht en tegelijkertijd souplesse waarmee dit gebeurt doet denken aan een vele grotere, zwaardere luidspreker. Het is dan ook een luidspreker waar je intens van kunt genieten, zonder dat je het idee hebt dat je ergens op inlevert.

En het mooie is dat we nu pas een spatial audio-track opzetten, de Dolby Atmos-variant van Apple Music. Hiermee wordt de muziek nog verder de kamer ingeblazen, is er sprake van een duidelijkere positionering in de ruimte door de dedicated mix en krijg je meer het idee tussen de instrumenten of het publiek te staan. Het is zo overtuigend dat het gewoon niet te zeggen is waar de muziek vandaan komt. Net als bij de muziekweergave in de surroundopstelling kunnen we alleen maar enthousiast worden van de prestaties van de Era 300. De ruimtelijke ervaring waarin je ondergedompeld wordt gaat niet ten kosten van de muziek. Het is een hele mooie aanvulling die de muziek meer tot leven brengt. Het nadeel van dit alles is echter wel dat je voor nu aangewezen bent op Apple Music, en dan specifiek de integratie in de Sonos-app. Maar, ook zonder spatial audio is de Era 300 wat ons betreft een aanrader als je op zoek bent naar een stand-alone luidspreker voor je favoriete muziek.

Conclusie Sonos Era 300

Voordat de Sonos Era 300 arriveerde wisten we niet goed wat we ervan konden verwachten, maar in de paar weken dat de luidspreker gedraaid heeft zijn we helemaal om. Aan het design moeten we nog steeds wennen, maar op alle andere vlakken kunnen we niet anders dan positief zijn. Als je een stand-alone luidspreker zoekt die jouw kamer volledig kan vullen dan kunnen we de Era 300 absoluut aanraden. Naast een zeer goede geluidskwaliteit en indrukwekkende spatial audio-ervaring biedt dit model tal van opties om je bronnen te koppelen, heb je toegang tot een gebruiksvriendelijke Sonos-app waarin je Sonos-systeem volledig te bedienen is en kan iedereen de audioweergave nu middels Trueplay afstemmen op de ruimte. Minpuntjes zijn er natuurlijk ook. Zo is het jammer dat je voor een fysieke connectie een adapter moet aanschaffen en is spatial audio vooralsnog alleen in de Sonos-app af te spelen.

Heb je een Sonos Arc of Beam Gen2 soundbar, en heb je ruimte voor twee surroundluidsprekers? Dan is de Era 300 de ultieme optie. Zowel voor muziek als voor film biedt de Era 300 een absolute meerwaarde waardoor je jezelf bij het concert of in de film waant. Dat gezegd hebbende is 1.300 euro wel erg veel geld voor twee surroundspeakers met standaarden, maar voor diegenen die een indrukwekkende bioscoop- en muziekervaring willen creëren met zo min mogelijk kabels is het wellicht te verantwoorden.