Review: Dali Opticon Mk2 – de terugkeer van de Opticon

Goed voor surround?

In deze review gaan we onderzoeken of de MK2’s even geschikt zijn om een betere thuisbioscoop te bouwen als hun voorgangers. We doen dat met een 5.x-opstelling bestaande uit twee Opticon 8 MK2’s (1.499 euro/stuk) voor de linkse en rechtse kanalen vooraan, een Opticon Vokal MK2 (599 euro) als centerkanaal en twee Opticon 2 MK2-boekenplankspeakers als achterste surroundkanalen. De relatief forse luidsprekers kosten 549 euro per stuk. De totale kostprijs voor de surroundopstelling bedraagt dus net geen 5.300 euro. Aan de hand van dat bedrag kan je stellen dat het hier gaat om hogere middenklassers.

We moeten wel een kanttekening maken: de Opticon 8 MK2 is echt een vlaggenschip in zijn categorie, geschapen als een luidsprekergod. Ja, dit is een zeer potige luidspreker die in veel woonkamers net te veel van het goede zal zijn. Dat is minder een probleem als je werkt met een AV-receiver of een stereo-oplossing met kamercorrectie, zoals de NAD M10 of M33 bijvoorbeeld. In andere gevallen en in bepaalde ruimtes zal de slankere DALI Opticon 6 MK2-vloerstaander daarom wellicht een betere keuze zijn. En dat scheelt een hele slok op de borrel, want de Opticon 6 MK2 kost 949 euro per stuk – 550 euro minder dan het 8-model. Bouw je een 5.x met deze iets compactere zuilspeakers, dan kom je uit op een kostenplaatje van circa 4.200 euro. Een subwoofer toevoegen en eventuele hoogtekanalen zal het prijskaartje verder aandikken, dat spreekt.

Ook nog even opmerken dat wie een surroundopstelling wil bouwen nog meer interessante opties zal vinden binnen de Opticon MK2-familie. De relatief grote Opticon 2 MK2 kun je in een bescheiden woonkamer vervangen door een Opticon 1 MK2. DALI biedt heel vaak een LCR-muurmodel aan, en dat is ook hier het geval. De LCR is een onderbelicht luidsprekertype dat je aan de muur hangt en dat je zowel verticaal als horizontaal kunt gebruiken (de tweetermodule kan verdraaid worden). De prestaties zijn doorgaans niet zo goed als bij een vloerstaander of een grotere boekenplankspeaker, maar het voordeel is dat een Opticon LCR MK2 weinig plaats inneemt en ook de afstand tussen speaker en zitplaats vergroot.

Wat is er nieuw?

Wat meteen in het oog springt bij de MK2-generatie is de iets modernere en ja, tikje agressievere look. Die indruk krijg je toch bij de satijnzwarte- of Tobacco Oak-versies. De Opticon 8 MK2’s die wij op bezoek kregen waren in die nieuwe afwerking gekleed, en het is wel iets bijzonders. Om te beginnen kiest DALI hier voor donkere tinten, terwijl veel fabrikanten net voor lichtere, natuurlijke kleuren gaan. De trendwatchers bij het Deense bedrijf zullen een kentering in de smaak gesignaleerd hebben.

De baffle of voorkant is matzwart, terwijl de zijkanten en de bovenkant pronken met een donker houtfineer met heel wat reliëf. Heel stoer, zo komt het over. Wie toch iets meer geraffineerd zoekt: de matte, satijnwitte editie is er ook nog. Nu ja, bij alle modellen buiten de grote Opticon 8 MK2.

Er is bij de nieuwe Opticon bovendien een fraai samenspel tussen de behuizing en de drivers, en hoe ze in het geheel passen. Ook hier is er wat verschil qua uitstraling naargelang de kleuruitvoering. Dat maakt dat de witte Opticon MK2’s met hun deels witte, deels zwarte voorzijde heel wat anders overkomen dan de twee andere kleuren.

De zwarte omlijsting rond de tweeter(s) is trouwens een nieuw element bij de MK2’s. Het is gemaakt uit dik aluminium en moet voor stabiliteit zorgen op akoestisch vlak. En als we toch over dat aspect bezig zijn: ook de drivers zelf zijn nieuw. Of liever, het zijn nieuwe versies die DALI na het uitbrengen van de eerste Opticons ontwikkelde voor onder meer de actieve Calisto-speakers.

Een designverbetering die misschien minder belangrijk lijkt, maar toch heel effectief is: mooiere frontjes of roosters. In navolging van nieuwe DALI-speakers, hebben de Denen hier ook gezorgd voor roosters met een Scandinavische toets. Ze zijn gemaakt uit een textiel gewoven uit draadjes in verschillende tinten grijs. Wat lichter bij sommige kleurversies, wat donkerder bij Tobacco Oak of de zwarte Opticon MK2’s. Mooi, in elk geval.

Zoals altijd bij DALI mag je de luidsprekers evenwijdig met de muur plaatsen, indraaien is niet vereist (maar mag natuurlijk). Dat vinden sommige mensen leuk omdat speakers dan wat discreter in de kamer staat. Bij surround is het ook wel een troef omdat de sweet spot dan lekker breed blijft. Als je altijd alleen naar films kijkt misschien minder belangrijk, maar voor filmavonden met heel het gezin toch wel een plus.

Krachtpatser

De Opticon 8 Mk2 is net als zijn voorganger een potige luidspreker waar je echt niet naast kunt kijken. Met zijn gewicht van 35 kg en diepte van 45 cm past hij moeilijker in kleinere ruimtes. Daar dient de Opticon 6 Mk2 voor. Akoestisch ga je met deze gigant in een bescheiden woonkamer misschien wel in problemen komen. Doe je het toch, plaats hem op voldoende afstand van de muur en van je zitplaats. Heb je wél de ruimte dan pluk je het echte voordeel van een grote luidspreker: een volwassen sound die ook groots wordt neergezet. Een van de testschijven die we in deze test beluisterd hebben is bijvoorbeeld ‘Hans Zimmer in Prague’, waarbij het orkest en koor bij het thema van ‘Pirates of the Caribbean’ met Tina Guo achter de cello echt orkestraal werd neergezet. Met kleinere speakers is dat toch een pak moeilijker om te realiseren.

In een surroundopstelling heb je het voordeel dat je werkt met een AV-receiver met een kamercorrectiefunctie. Dat kan zeker een hulp zijn bij het integreren van een grote luidspreker als deze. Het is dankzij die Audyssey-functie op de Denon AVR-X6300H dat het Zimmer-concert zo geslaagd uit onze 5.1.4-opstelling rolde. Nu ja, het is ook dat Opticon 8 MK2 intrinsiek over bepaalde talenten beschikt, met dank aan een bijzondere plaatsing van de drivers. Het typisch voor DALI dubbele tweeter-gedeelte (met een dome- en ribbon-tweeter) zit niet bovenaan, maar is meer naar het midden geduwd. Helemaal boven- en onderaan is er een forse 8-inch woofer voorzien, met nog een 6,5-inch middentoonspeaker net onder de tweeters. Het is dus een driewegs-speaker, de enige in de Opticon MK2-familie, en met een iets andere opbouw dan gewoonlijk. Achter de twee woofers is er telkens op de achterzijde een bassreflex voorzien; dit is waarom de Opticon 8 MK2 meteen indruk maakt in het laag – maar ook waarom je deze speaker best op een grotere afstand van je muur parkeert.

Beter dan een kleintje

De Opticon 2 MK2 die we hier voor de rear-kanalen inzetten is iets eenvoudiger opgebouwd, met ‘enkel’ een dometweeter en een 6,5 inch midrangewoofer. De bouwkwaliteit en afwerking is wel identiek aan het grote Opticon-model, maar dat verwacht je ook van een merk als DALI. De Denen doen altijd hun best om de modellen binnen een bepaalde luidsprekerfamilie goed op elkaar af te stemmen, wat een must is om een geslaagde surroundopstelling te bouwen.

De Opticon 2 MK2 is een iets grotere boekenplankspeaker, maar dat vinden we niet erg. We houden wel van een forsere speaker voor achteraan, want dat is toch wel een pluspunt bij het afspelen van subtiele geluidseffecten die in de soundtrack verstopt zitten. Dit is een speaker om op een stand neer te poten, ook als je hem voor surround gebruikt. De kleinere Opticon 1 MK2 is beter geschikt als je iets kleiner zoekt dat je ook op een meubel of in een boekenkast wil kwijtspelen.

Compact maar wel hoog

Onze vaste centerspeaker in de testruimte is een DALI Rubicon Vokal. Vergeleken met die forse luidspreker is de Vokal uit de Opticon Mk2-lijn een pak kleiner. Piepklein mag je hem echter ook niet noemen, want de speaker is nog altijd wel relatief hoog, gewoon niet zo breed. Daardoor oogt de Opticon Vokal Mk2 nog wel compact, wat hem welkom zal maken in meer woonkamers dan een potige centerspeaker. Het kastvolume is door zijn diepte echter groter dan verwacht, zodat deze Vokal de geloofsbrieven heeft om diepere tonen te produceren. Dat is wel belangrijk, want stemmen beginnen al aan 80-100 Hz.

Het is niet alleen dankzij het kleinere formaat dat je de Vokal Mk2 makkelijker kunt plaatsen. De basreflexopeningen die voor lagere tonen zorgen, zijn aan de voorkant gepositioneerd. Hierdoor kun je de centerspeaker helemaal tegen een muur duwen, als het moet. Dat kun je niet met een center met openingen aan de achterzijde.

Bij sommige luidsprekerlijnen is de centerspeaker een bijgedachte. Dat lijkt bij Dali nooit het geval te zijn, ook niet bij deze Vokal. Het is een ‘echte’ Opticon, uitgerust met de kenmerkende combinatie van ribbon- en dome-tweeter.

Omhulling en sfeer staan op één

Zoals je al kon lezen hebben we de Opticons aangesloten op een Denon AVR-X6300H-receiver. Onze aanwezige hoogtekanalen, vier DALI Alteco’s aan het plafond, lieten we meespelen. Dolby Atmos via 5.1.4 is nu eenmaal veel leuker dan enkel 5.1, toch? De subwoofer van dienst is niet onze gewoonlijke Monitor Audio Silver W12 – die staat even in de opslagruimte – maar een SVS SB-1000 Pro die we de voorbije weken getest hebben.

Een zaak waar we op letten is dat we die Opticon 8-speakers voldoende ver links en rechts van het scherm plaatsen. Het zijn grote jongens, en anders wordt het lastig voor de relatief kleine Vokal-center om naar voren te treden. Een pluspunt aan vloerstaanders van deze grootte is dat ze full-range kunnen spelen en bijgevolg in staat zijn een groter deel van de lage frequenties weer te geven. Niet alles qua bassen moet dus uit die subwoofer komen, wat de frontstage ten goede komt. Bij het beluisteren van muziek ervaar je dat zeker; je kunt gerust voor pure stereoweergave kiezen en toch een indrukwekkende soundstage te ervaren. DALI in het algemeen en de Opticon 8 in het bijzonder heeft op dat vlak echt wel een streepje voor. De Deense speakers zijn zoals gezegd ontworpen om breed uit te stralen en recht vooruit te worden geplaatst, dus zonder in te draaien. De sweet spot is daardoor groot – al moet je wat meer op je hoede zijn voor reflecties aan de zijkant.

Movie-time! Het camerawerk in ‘A Good Day to Die Hard’ mag soms te nerveus zijn om zonder een misselijk gevoel op een groot scherm te bekijken, de autoachtervolging door de straten van Moskou in deze onlangs in 4K-heruitgebrachte film is een van de beste ooit. Het duurt bovendien een eeuwigheid in Hollywood-termen – een dikke 20 minuten. En dat is meer dan tijd genoeg om te bewonderen hoe stressloos die grote Opticons de vele botsingen, ingedeukt blikwerk en voertuigen die een deel van het decor rammen presenteren. We hebben het even opgezocht, en moesten even gaat zitten, want in deze lange scène werden 132 auto’s vernietigd en 518 wagens beschadigd. Dat opvullen van een autokerkhof kostte ongeveer 11 miljoen dollar, onder meer omdat er een peperdure Lamborghini tot moes werd herleid. We worden er een beetje sprakeloos van. Hoe dan ook, bij het bekijken van deze ode aan Carmageddon ervaren we een echt grootse cinemagevoel, heel wat anders dan de kleinere Rubicon LCR-muurspeakers die we meestal gebruiken. Omdat de Opticon 8 MK2’s zo machtig zijn – en dat bedoelen we positief – moeten we toch wat spelen met het volumeniveau van de kleinere Vokal om vooraan een mooie, naadloze soundstage te krijgen. Met een kleine effort lukt het wel om de droge opmerkingen van Willis wat beter uit de verf te laten komen. Het klinkt behoorlijk sensationeel allemaal; vermoedelijk zal de Fast & Furious-reeks even goed uit de DALI’S knallen.

Maar subtiliteit is de Opticon MK2’s ook niet vreemd, waardoor ze ook uitblinken als sterke muziekmakers. Het voordeel aan die twee grote Opticon 8’s: als je in stereo luistert, klinkt het gewoon prima. Dat heb je niet bij surroundinstallaties waar de linkse en rechtse kanalen geleverd worden door kleinere speakers en je dus voor 2.1 moet gaan. Hier kun je bij stereomateriaal gerust enkel op de twee vloerstaanders vertrouwen. Nu is muziek in surround plots veel ruimer beschikbaar, onder meer omdat Apple Music veel Dolby Atmos-materiaal aanbiedt. Via de Apple TV 4K die aan de AV-receiver hangt kunnen we er rustig in grasduinen, en kiezen we een playlist met klassieke werken in Atmos-formaat. Onder meer Erik Satie’s ijle, zweverige ‘Gnossiennes: 1 Lent’ gespeeld door Alice Sara Ott passeert het revue. Als er één pianostuk gemaakt is voor Atmos, dan is het deze wel. We noteren hier dat de Opticon 8 MK2’s met daartussen de Vokal een perfecte naadloze soundstage aanbiedt, en ook goed integreert met de Alteco’s.

Chargez!

Surround en games gaan hand in hand, en dus stoffen we de Xbox One X af. Qua opbouw van de soundtrack heeft ‘Star Wars: Squadrons’ veel weg van de filmsaga, met grootse orchestrale stukken die de actie voortstuwen en je echt het idee geven dat je iets episch meemaakt. Het spel bevat echter ook veel positionele geluidseffecten, die onder meer duidelijk maken waar die rebel scum zit die je Tie-fighter aan flarden zit te schieten en waardoor je een X-wing net langs je cockpit hoort scheren. Jawel, in dit spel speel je ook als Het Keizerrijk. De DALI’s scoren absoluut in het omhullen en je een correcte gevoel te geven van in een bubbel te zitten, wat te maken heeft met de wijde dispersie die eigen is aan de speakers van het merk. Bij het opstarten van ‘Battlefield V’ maakte dat ook wel indruk. Het minimalisische beginthema, dat spaarzame snaarwerk huwt met klaagzang, zorgde meteen voor veel sfeer, net omdat het als een grote muur op ons afkomt. Dit spel is een echt meesterwerk, zowel qua graphics als qua het gebruik van audio. In storymode, wanneer je bij Operation Dragoon de rol opneemt van de jonge Noord-Afrikaanse soldaat die de Provence moet bevrijden, krijg je echt de ervaring van een hopeloze strijd tegen een Duitse overmacht. De kogels vliegen realistisch om de oren en aan de hand van de kreten van je makkers (“Chargez!” en luid gejuich) kom je in het ritme van een strijd om stellingen te veroveren. Alle aspecten van het knappe audiodesign worden door deze Opticon MK2’s naar boven gebracht. Top!

Conclusie

De opstelling die we hier bekijken is misschien wat onconventioneler omdat de twee stereokanalen verzorgd worden door heel grote Opticon 8 MK2-vloerstaanders. Dat maakt deze Opticon MK2-opstelling wel héél universeel. Zowel voor films en games als bij het pure muziekluisteren kloppen de prestaties. De Opticon MK2-speakers in het algemeen zijn prijstechnisch heel interessant. Het zijn duidelijk geen budgetproducten en qua geluidskwaliteit neigen ze naar het hogere segment, waarbij DALI net op de juiste zaken heeft ingezet om je maximale prestaties voor het geld te bieden. De nadruk ligt op omhulling, integratie en dynamiek, iets minder op exacte positionering. Conclusie: de Opticon MK2’s zijn niet overdreven duur, zeker niet als je rekening houdt met wat ze bieden en de afwerking.