De voor non lineaire videomontage (NLE) hardware benodigde apparatuur bestrijkt een breed terrein. Bij de computers twee softwareplatforms Windows en Mac OS en de keuze tussen een desktop, een met hoogwaardige beeldscherm geïntegreerde all-in-one en de notebook. De beeldschermen moeten 4, 5 ,6 of zelfs 8K-resolutie aankunnen. Liefst ook lekker breed en twee of meer stuks zodat alles in de tijdlijn/werkruimte te zien valt en je een lekker groot schermbeeld hebt om alles goed te kunnen bekijken.
Zonder speciale (dedicated) grafische kaarten of chips geen speciale effecten en/of snelle doorrekening van grafische animaties en simulaties. En waar sla je al die grote databestanden voor video en audio op? En hoe zit het met de verschillende geheugenkaarten die het montagesysteem moet kunnen inlezen?
Bij de bediening de toetsenborden, muizen en trackballs. En het geluid wil je goed kunnen monitoren via ingebouwde speakers of losse boxjes.
Desktop, notebook of all-in-one?
Vroeger koos de videomaker bijna altijd een desktopcomputer voor de montage. Die was sneller, krachtiger en had meer aansluitingen. Een notebook bleef toch maar behelpen. Dat is inmiddels in het topklassesegment van de notebooks totaal veranderd. Die bieden net zoveel montagekracht en connectoren als een doorsnee desktop. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar een topmodel zoals de 16 inch Apple Macbook Pro 2023 of een HP ZBook Studio. Kost een paar centen maar dan heb je ook wat!
De keuze tussen een desktop en een notebook hangt van de volgende zaken af:
- Wil je een vaststaand apparaat in de eigen montagestudio of een mobiel apparaat?
- Een ingebouwd beeldscherm van hoge kwaliteit is heel handig om elders te kunnen viewen en kost niets extra. Vind je het notebookscherm in de montagestudio te klein dan hang je daar zo een externe 5K-monitor aan. Je kunt een notebook ook in een vaste studio-opstellimg plaatsen en bij behoefte aan mobiel deze daar weer uithalen en meenemen.
- In het algemeen valt een desktop eenvoudiger (en dikwijls een stuk) goedkoper uit te breiden met geheugen, extra drives en videokaarten. Dat kan bij notebooks heel lastig of zelfs niet mogelijk zijn.
Dan de all-in-ones. Een combinatie tussen een compacte desktop en notebook met ingebouwd scherm. In de praktijk vaak minder geschikt voor zwaar videowerk. De grote uitzondering vormen de Apple iMacs. Die zijn krachtig en helemaal klaar voor video.
Windows-PC of Apple Mac?
Er woedt een eeuwige discussie tussen gebruikers van montagesystemen onder de besturingssystemen (OS) van Microsoft Windows en Apple Mac. Het gaat hierbij zowel om ideologie als visie. Beiden presteren op de juiste computer zonder meer goed bij de videomontage. Er zijn echter vier belangrijke aandachtspunten:
- Een pc is, tenzij speciaal gebouwd, nog geen af NLE-systeem. Een Apple Mac wel. De pc zal je in de praktijk dikwijls nog verder moeten aankleden terwijl de Mac het al uit de doos doet.
- Een Mac heeft de benodigde software voor het monteren en genereren van video op amateurniveau al standaard aan boord. Alleen de toppakketten moet de editor er nog bijkopen.
- Een Mac veroudert minder snel dan een pc. Voorstanders vinden de Mac gebruiksvriendelijker dan de Windows-pc. Een kwestie van smaak en grafische intuïtie. Ook zou de Mac minder onderhoud vergen.
- Een Apple NLE-machine is wat duurder dan eenzelfde soort Windows-model. Daar moet je de bij 1 t/m 3 genoemde voordelen tegen afwegen.
Welke processor?
De Centrale Processor Unit (CPU) in de montagecomputer bepaalt voor een groot deel diens prestaties. Er is keuze tussen CPU’s van Intel, AMD en Apple met de eigen M1 en M2. De echte uitschieters qua prestaties zitten bij de topmodellen van Intel en het eigen M-silicon van Apple. Hoe zwaarder de vereiste videoprestaties des te meer de CPU in zijn mars dient te hebben. Vrijwel elke CPU draai wel 2K FullHD maar UltraHD is geheel andere koek. Vanaf 4K, en zeker bij 6K en 8K moet je als centrale processor van goede huize komen. Ook als je meerdere videosporen tegelijk realtime wil afspelen is een stevige CPU-kracht gewenst. Bezuinigen is duurkoop…
Wat typeert nu de prestaties van een CPU? Als eerste de kloksnelheid. Hoe hoger hoe beter. Liefst 3 tot 4 GHZ. Dan het aantal rekenkernen in de CPU. Ook hier hoe meer des te beter. Hoewel 10 tot 12 cores vaak al voldoende zijn. Bij VR/AR/MR, Volumetric video en high-end grafische bewerkingen wordt dat anders. Ook wordt er onderscheid gemaakt tussen prestatie- en efficiency-cores. Een verhaalt apart zijn de kernen voor neurale engines en deep learning netwerken. Daarover straks meer.
Een apart eigen CPU-geheugen op de chip zelf maakt de processor sneller. Men noemt dat instructie-, data- en een L-cache. Bekijk hoeveel en welke functionele typen op de CPU zitten.
Dan de zogenaamde system op een chip (SoC) zoals dat bijvoorbeeld bij de Apple M1, M2 en de Max-versies daarvan het geval is. Dan zitten daar ook grafische chips, In/Out-put regelaars, een ARM-instructieset, hardware CODECs e.d. op een enkele chip. Dat maakt het allemaal weer efficiënter, sneller en krachtiger. De bandbreedte voor het geheugen is groot en ze zijn behoorlijk energiezuinig. Op zo’n SoC zit een gigantisch aantal zeer kleine transistoren.
Het RAM-geheugen
Het systeemgeheugen of RAM is de plek waarmee de CPU de te berekenen AV-data uitwisselt, tijdelijk parkeert of naar elders transporteert. Hoe groter geheugen des te minder tijdsverlies, meer AV-data er in kunnen en meer programma’s er tegelijkertijd in een venster kunnen draaien (multitasking). Let verder op de bandbreedte en snelheid van het RAM.
Het ligt voor de hand hoe meer snel geheugen de NLE-computer aan boord heeft des te sneller en vloeiender het doorrekenen van video en audio verloopt. Voor Full HD is 8 GigaByte wel genoeg. Bij 4K toch echt wel 16 GB. En daarboven 32-64 GB. VR/AR/ER en neurale netwerken kunnen nog meer aan RAM eisen.
Grafische/videokaarten
Het kiezen van de juiste video- of grafische kaart is nog niet zo eenvoudig. De belangrijkste taak van een videokaart is en blijft het ondersteunen van grafische bewerkingen ondersteund door een eigen Grafische Processor Unit (GPU) en speciaal videogeheugen (V-RAM). Daarnaast ondersteunt de CPU de CPU ook bij andere intensieve montageberekeningen zoals neural engines. Tevens van groot belang zijn de connectoren voor extra beeldschermen. Doorgaans via HDMI en USB. In ieder geval 1 monitorscherm maar tegenwoordig vaak ook 2 of meer.
Vroeger kocht je altijd een aparte krachtige videokaart voor NLE. Dat gaf gewon betere prestaties dan de videochips op de hoofdkaart van de desktop of notebook. De laatste tijd is er een verschuiving van de benodigde videochips naar de SoC-CPU. En die doen het heel goed! Let er dus op welke combinatie er van CPU en GPU er in de NLE-computer zit.
Harddisks, SSD en andere drives
Er zijn twee belangrijke opslagmedia voor de video- en audiodata van het montagesysteem. Als eerste de oude vertrouwde harde schijf (Harddisk, HD). Bij voorkeur eentje die op minimaal 7.200 toeren per minuut draait en over snelle USB- en/of Thunderbolt- connectoren beschikt. Voor videomontage is een opslagcapaciteit van 1 GB toch wel het minimum. Bij 4-, 6- en 8K graag 2 tot 4 GB. Een extra harddisk is nooit weg voor meer opslagcapaciteit, het scheiden van systeem- en AV-data en als back-up.
Solid State Drives (SSD) bieden twee voordelen bieden twee voordelen ten opzichte van de harddisk: ten eerste ze zijn veel sneller, ook tijdens het opstarten van het systeem. Ten tweede ze bevatten geen draaiende delen. Dat is gunstig voor minder slijtage en stroomverbruik. SSD is wel duurder dan een HD. Dan krijg je voor dezelfde prijs de helft van de opslagcapaciteit
Een aantal montagesystemen heeft alleen nog SSD of gebruikt een combinatie van SSD en harddisk.
De diskdrive is vrijwel verdwenen. Een cd-romspeler kan nog goed van pas komen bij het inlezen van software en video- of audiodata. Blu-ray is nog niet dood en een gecombineerde lezer en schrijver kan gewenst zijn. Een aantal montagesystemen maakt gebruikt van externe recorders c.q. toespelers (SSD of geheugenkaarten). Handig voor zowel externe opslag als het snel kunnen inslikken (ingest) van elders opgenomen AV-materiaal als externe opslag.
Poorten en sleuven
Het montagesysteem is geen op zichzelf staand computereiland. Er gaat van alles uit en in. Het aantal beschikbare aansluitpoorten en insteeksleuven is in de praktijk vaak crucialer dan je aanvankelijk dacht. Bij NLE is minimaliseren op I/O in deze zeker geen goede zaak.
Waar nu op te letten? In ieder geval een HDMI-aansluiting, minimaal 2 (liefst 4) USB- en Thunderbolt-connectoren, 3.5 mm minijack voor een microfoon, audio-uit en desgewenst een displaypoort. Allemaal nodig voor het aansluiten van respectievelijk monitoren/schermen, harddisks en extra drives, geluidsboxen en microfoons. De sleuven zijn voor de geheugenkaarten. Doorgaans van het SD-type. Wie CFExpres wil aansluiten heeft daarvoor meestal een externe reader nodig. Kom je USB-poorten en/of sleuven te kort dan zijn daar aparte verdeeladapters voor verkrijgbaar.
Monitoren en beeldschermen
Natuurlijk kan je het montagesysteem nog altijd aan de flatscreen in de huiskamer hangen. Naast bekabeld met HDMI desgewenst ook draadloos of via het smart home-netwerker. In de praktijk meestal onhandig tenzij het om puur lekker groot bekijken gaat.
Een of meer externe monitoren vormt een zege bij de montage. Eentje met een beelddiagonaal van 27, 32 of 40 inch voldoet al prima. En bij een notebook heb je meteen een behoorlijk stuk schermoppervlak er bij. Mooi en ergonomisch werken meerdere monitoren naast elkaar of een flink brede. Dan kan je de tijdlijn en werkruimte lekker groot en overzichtelijk verdelen over meerdere schermen. Naast de grootte (beelddiagonaal) spelen als criteria mee: De resolutie c.q. het aantal beeldpuntjes. Bij voorkeur 4-6K. De helderheid en contrast. De fijnheid van en het type pixels. En de natuurlijkheid van een groot kleurenpalet. Tegenwoordig zijn goede 4/5K monitoren al voor rond de € 750,- verkrijgbaar. Topmodellen zijn flink aan de prijs.
Een overweging vormt ingebouwde luidsprekers. Alleen bij goede kwaliteit een aanwinst.
Toetsenborden, muizen en trackballs
Met een gewoon toetsenbord en grafisch georiënteerde muis kan je al comfortabel monteren. Er is echter meer mogelijk. Bijvoorbeeld speciale toetsenborden met gekleurde opdrachttoetsen voor veel gebruikte bewerkingen (ook combinaties)). Of aparte snelle commandoconsoles voor NLE. Sommige NLE-merken bieden keyboards en entry-systemen voor de eigen NLE-softwarestudio.
Een trackball, jog & shuttle controller of andere rollerbesturing en de joystick (zijn handig om door de tijdlijn heen te scrollen. Besturing per spraakcommando’s en gebaren (gesture) is nog pril maar zal wel verder doorzetten.
Audio en luidsprekers
We beginnen met de microfoons en ingebouwde luidprekers. Nog niet zo lang geleden was dat allemaal een povere zaak. Tegenwoordig kom je ware juweeltjes tegen. Met name bij notebooks en Macs. Ingebouwde microfoons met een prima voorversterker, het samenvoegen van meerdere spraak-inputs tot een evenwichtige natuurlijke weergave en het onderdrukken van ruis en ongewenst achtergrondgeluid. Ideaal voor het inspreken van commentaar en voice-overs. Heeft jouw montagesysteem geen goede microfoon-input aan boord maak dan gebruik van een microfoonadapter (Ook XLR).
In plaats van kwetterende ingebouwde boxjes vind je met name bij hoogwaardige notebooks echt goed klinkend ruimtelijk geluid uit kwaliteitsspeakers. Een plezier om speelfilms op te kijken en muziek te beluisteren. Indien niet aanwezig dan hebben we nog de losse monitorboxjes en het aansluiten op een audioversterker. Daarmee kan de editor uitstekend horen hoe de soundtrack bij de montage klinkt. De interne audioverwerking van montagecomputers betreedt steeds hogere digitale niveaus. Digitale signaal processing, ruisvrije voorversterking, 5.1 Dolby Surround en zelfs programmeerbare geluidslandschappen. In veel gevallen is bij de hogere modellen de ingebouwde audio al ruim voldoende. Voor meer specialistische doeleinden komt een aparte geluidskaart in aanmerking. Die heeft ook betere aansluitingen voor luidsprekers en microfoons.
Bovendien beschikken geavanceerde montagesuites over hoogwaardige geluidstudio’s met tal van filters, equalizers en effecten. Dan wil je bij de montage goed horen hoe het allemaal klinkt.
VR/AR/MR en neural engines
Virtual, Augmented en Mixed Reality nemen de videobeleving stormenderhand over. Een zogenaamde neural engine versnelt en optimaliseert de daarop afgestemde montageprocessen. Zowel de snelheid en kwaliteit van de NLE nemen toe als hardware en software daarbij exact op elkaar inspelen. Je ziet vooral winst bij speciale effecten, hoogwaardige kleurbewerking (colour grading) en het afspelen van meerdere realtime tracks.
Het gaat bij de huidige videogeneratie echter nog veel verder. In de virtuele videowereld van avatars, hoogwaardige animaties en simulaties, de metaverse en metahumans. volumetrische video en het genereren van beeld en geluid via kunstmatig intelligente tekst (AI-prompts) komst alles aan op prestatie en grafische kwaliteit. Moderne systemen met de genoemde GPU’s en CPU’s zijn daar zeker capabel voor.
Kijk ook naar de montagesoftware
Nog niet zo lang geleden liep de hogere en professionele categorie montagesoftware niet goed op eenvoudiger NLE-systemen. Niet de juiste drivers, onvoldoende grafische capaciteit of rekenkracht, een tekort aan geheugen en geen meerdere sporen tegelijk in realtime noem maar op en het kon de boel verzieken.
Bij de recente op AV-bewerking gerichte computersystemen valt dat reuze mee. Niettemin is het verstandig om bij hoge eisen een voor de NLE-software geoptimaliseerd systeem aan te schaffen.
Samenvatting
Stel je bij de keuze van de montagehardware de volgende vragen:
- Wil je een pc of een Mac? De Apple computer is meteen volledig en voorzien van de juiste NLE-, fotoen audio-software en AV-hardware. Gaat ook langer mee. Wel wat duurder. Een pc onder Windows is universeler. Op eigen maat uit te breiden. En gaat het om een desktop of liever een notebook?
- Hoeveel kracht van de processor (CPU) heb ik nodig? Voor HD voldoet alles. Voor 4K en 8K heb je de snelste Intel of Apple CPU nodig.
- Hoeveel geheugen? Minimaal 16 en liefst 32 GB aan systeemgeheugen (RAM).
- Hoeveel opslagcapaciteit? Bij voorkeur een harddisk van minimaal 1 GB of een SSD van 500 MB. Eventueel een extra externe drive.
- Is er een aparte grafische (video)kaart nodig? Bij veeleisende montage en speciale effecten valt dat wel aan te bevelen. Sneller en meer mogelijkheden.
- Welk montageprogramma wordt er gebruikt? Lees de systeemeisen daarvan goed door.
- Is geluid van belang? Dan extra investeren in een goede geluidskaart op idem chips op de hoofdkaart. Ook een paar speakers erbij.
- Welke monitor wil je aansluiten?
- Een kaartlezer nodig? Let op het typegeheugenkaart!
- Een interne DVD/Blu-ray-lezer/schrijver nodig?
Reacties (0)