Review: Focal Chora 806 – Luidsprekers met joie de vivre

Is het ‘le’ of ‘la’ Chora 806?

Focal maakt alle drivers en de scheidingsfilters voor de Chora’s in Frankrijk om ze vervolgens te assembleren tot een complete luidspreker in kasten gemaakt in het Oostblok. Ook research en ontwikkeling zijn geconcentreerd in St. Etienne, al is de samenwerking met R&D van dochterbedrijf Naim Audio in Salisbury UK steeds intenser. Focal heeft voor het in grote aantallen kunnen produceren van de Chora drivers fors geïnvesteerd in een robot om tot 1000 conussen per dag te fabriceren. Een robot is onontkoombaar om de prijs per unit laag te houden en constante kwaliteit te garanderen. De wooferconus wordt gevormd uit gerecyclede carbon fiber, ingepakt tussen twee lagen thermoplastic polymeer. De sandwichconstructie conus past Focal al jaren toe in diverse vormen (vlas en foam), het gebruik van carbon fibers is nieuw voor Focal en wordt voor het eerst toegepast in de Chora luidsprekers. De carbonfibers wijzen allemaal dezelfde kant uit voor een grotere stijfheid en betere demping. De Focal TNF tweeter met dome van een aluminium/magnesium legering heeft een surround van Poron, dat is dezelfde memory foam als die van de beryllium tweeter uit de topreeksen als de Utopia en de Sopra. Deze Poron surround zorgt voor een aanmerkelijk lagere vervorming in het belangrijke frequentiegebied rond 3000 Hz. De geïnverteerde dome is al sinds mensenheugenis een handelsmerk van Focal met een uitstekend afstraalgedrag dat aansluit op de conusvorm van de woofer.

Specificaties

Al doet de afmeting dat niet vermoeden de Chora 806 is de Benjamin, want verder bestaat de Chora lijn uit twee vloerstaanders en binnenkort een center en surround luidspreker. De Chora 806 is een basreflex met een woofer van 16,5 cm en een 25 mm tweeter. Een aerodynamische reflexpoort helpt de basunit een handje. De Chora 806 past op een Focal stand waarin spikes of rubber dopjes een plekje vinden. De behuizing is afgewerkt in zwart, of in een lichte houtkleur of een donkere, met bijpassende baffle in hoogglans zwart, roomwit of grijs. Afmetingen zijn 21 x 27 x 43 cm en de Chora 806 weegt ruim 7 kilo. Een magnetisch vastgehouden frontje bedekt de basunit, een niet te verwijderen metaalgaas beschermt de tweeter en verbetert de afstraling. De gevoeligheid van de Chora 806 is 89 dB bij een nominale impedantie van 8 Ohm, die hoogstens zakt tot een versterkervriendelijke 4,6 Ohm. Een versterker met een vermogen tussen de 25 en 120 Watt wordt aangeraden voor de Chora 806. Focal specificeert het frequentiebereik als +/- 3 dB tussen 58 Hz-28 kHz, het -6 dB punt voor het laag licht op 49 Hz. De wisselfrequentie tussen de units is 3.000 Hz.

Chora met buizen

Stacey Kent levert met This happy madness een heel rustige weergave zonder uitschieters, de lage tonen zijn aanwezig zonder te vet aan te zetten, de hoge tonen overheersen totaal niet terwijl de bekkens wel lekker ruisen. Stacey met haar stem staat prominent net voor de speakers gepositioneerd, met een krachtige vleugel een meter of meer achter haar. Haar stem heeft enige last van neuzigheid en zou best wat meer warmte mogen hebben. Hoe los je dat op met een buizenversterker? Verander van de 8 Ohm tap naar de 4 Ohm en dan vallen alle zaken in het totaalplaatje op de juiste plek. Stacey’s stem verkrijgt meer zeggingskracht, de vleugel wordt warmer van klank en er komt meer leven en helderheid in het spel. Dus laat ik de Focal’s de rest van de tijd op de 4 Ohm tap op staan. Op een 4 Ohm tap is er meer stroom beschikbaar en dat vindt Chora kennelijk prettig. Aan het stereobeeld verandert er niets, dat blijft losjes in de ruimte staan zonder aan de speakers te plakken. Ik gebruik voor het spelen van de muziek in verhouding een veel te dure bron, een Metrum Acoustics Ambre Roon endpoint en een Metrum Adagio dac, de voorversterker is een meer down to earth Cambridge Audio Azur 851E en de eindtrap is een voordelige PrimaLuna ProLogue Four met EL34, goed voor 35 Watt per kanaal. De PrimaLuna bewijst twee dingen: de Focal Chora 806 speelt prima met buizenversterking en ten tweede dat een eindtrap of geïntegreerde versterker uitstekende prestaties kan leveren zonder dat de bank berooft hoeft te worden. Inmiddels draai ik veel meer tracks van de geripte cd ‘The changing lights’ omdat ik echt met plezier luister naar hetgeen voor mij speelt. Het is lang niet de eerste keer dat hier monitors spelen in de budgetprijsklasse en steeds ben ik verbaasd hoeveel kwaliteit leverbaar is, in dit geval voor € 796,- als ik stands en speakers bij elkaar optel. Dat laatste is min of meer een must, de Chora 806 behoort licht naar achteren te hellen voor een fasecorrect gedrag en de bijpassende stand laat de speakers de juiste hoek maken. Qua opstelling zijn de Chora 806 niet lastig, ze staan centraal op de baffle gemeten 95 cm van de achtermuur en slechts 50 cm verwijderd van de zijmuren en toch ondervind ik totaal geen last van een overdrijvende reflexpoort met te vet aangezette bas. Eerder vind ik de balans aan de lichte kant en dat maakt mij alleen maar blij. Want meer bas is eenvoudig te behalen door de speakers naar achteren te schuiven (uw huisgenoten juichen dat toe) en dus is het niet nodig ze nog prominenter in de ruimte op te stellen. Want echt klein is de Chora 806 visueel niet.

Een pluim

De uitstekend opgenomen cd ‘No deal’ van Melanie de Biasio passeert weer eens. Intense lage tonen en ritmische percussie zetten zich af tegen de stem van Melanie waarvan ik nog steeds niet weet of ik haar nu mooi of juist niet mooi vind zingen. Ze is op zijn minst ‘apart’ te noemen en dat bevalt wel. De Chora 806 doet zijn uiterste best om alle klanken op de juiste manier de kamer in te sturen en doseert de lage tonen in een correcte verhouding ten opzichte van het middengebied. Een aangeblazen instrument duikt rechts op in de tweede track, muziek wordt steeds intenser van aard en donkerder. Heel vrolijk kan ik er niet van worden, maar ik beluister wel de kwaliteit van de monitor. Er is een goede scheiding tussen de instrumenten en de weergave loopt ook in de drukste passsages niet dicht. Minstens zo goed opgenomen is ‘Chante’ van Wende waar in de opening haar stem vol kracht de kamer binnenkomt. Samen met een vleugel, vervolgens zet een band in met dreunende drums waar de Chora 806 alleen maar van lijkt te genieten. Dat ik De begin van die aarde kan laten spelen op een behoorlijk volumeniveau is een pluim voor de luidsprekers, menige speaker in deze prijsklasse zou al heel snel gaan irriteren met teveel hoog of loslopend laag. Van de week kwam ik bij toeval uit bij George Michael en Brother can you spare a dime, daarin geen gebrek aan lage tonen en nu ontdek ik de achillespees van de Chora 806. Waar grotere broer Chora 826 vrij moeiteloos mee om kan gaan vallen nu de steken, het laag is meer zoemen dan dat er definitie in zit. Het is ook teveel, al ligt dat aan de opname. Het resultaat is dat deze cd naar de prullenmand gaat op de iPad.

Geen Bolero, wel Ravel

Het Guarneri Quartet schotelt mij het String quartet in F major voor van Maurice Ravel. Een werk in vier delen opgenomen in 2001 en beschikbaar op mijn Melco opslag in ALAC 24/192 kwaliteit. Of de Chora 806 in staat is de finesses in deze hoge resolutie te laten horen betwijfel ik ten zeerste, wat ik niet betwijfel is hoeveel details de Chora naar buiten laat komen. Helemaal klankzuiver zal het niet zijn, dat is niet zo belangrijk, ik kan van de muziek genieten en mij mee laten voeren door de strijkers. De vier mannen zijn aanwijsbaar en lopen niet meer in elkaar over dan je kunt verwachten als zij naast elkaar zitten en spelen. Sterker nog, in een zaal is de scheiding veel en veel minder als je een paar rijen naar achter zit. Nu ik toch in de klassieke hoek ben beland is Hélène Grimaud met haar cd ‘Credo’ ook niet te versmaden. Volgens Roon software met een dynamisch bereik van 22! Waar de meeste pop cd’s een waarde van 6 of 7 halen. Deze opname stelt nogal wat eisen aan de set, van nauwelijks hoorbare pianonoten tot vol uitsturen van de versterker. De Chora 806 gaat er moeiteloos in mee en af en toe spring ik haast uit de stoel als Grimaud uithaalt. Nimmer wordt de vleugel te hard of gaat vervormen, in de zachtste tonen blijven nuances hoorbaar net als in de volle uithalen. Prachtige muziek, alleen niet voor de kleine uurtjes als u de buren of huisgenoten niet van schrik uit bed wilt jagen. Het gespeelde werk is Fantasia on an ostinato, for piano gecomponeerd door John Corigliano. Schitterend hoe de hoogste tonen zich afzetten tegen de andere hand en hoe schijnbaar moeiteloos en dynamisch Grimaud de Berwaldhallen in Stockholm weet te vullen met haar spel. Hulde aan de voordelige Chora 806 die het bij weet te houden en luisteraars kan plezieren.

Hoe zacht Grimaud speelde kom ik achter als ik in de jazz duik en het Gene Harris Quartet de gelijknamige titeltrack van de cd ‘Like a lover’ gaat spelen. Het volume moet snel omlaag. Over het middengebied geen klagen, dat is open en breed neergezet zonder rafels of nare randjes, percussie vindt zijn plek, piano al helemaal, de hoge tonen zijn duidelijk en overheersen niet, het zijn de laagste delen waar ik best wat meer definitie in wil zien. Dan heeft de grote Chora 826 zijn voordelen met een gescheiden middenweergever en een dubbele woofer. Maar het prijskaartje wordt dan opgedreven naar € 1.398 en dat is in dit segment fors meer geld. Of uitwijken naar een strakke transistor versterker is mogelijk, al hebben de EL34 buizen een geweldig middengebied. Keuzes altijd weer die nare keuzes. Op Misterloso gaat het trouwens al veel beter, hier laat de bas wel verschillende nuances horen, de track is net wat rustiger, tot het pianospel je helemaal in de muziek trekt en je alles om je heen vergeet. Ter controle het Bobo Stenson Trio met Song of Ruth van de cd ‘Cantado’. Veel details, prachtige bekkens uit de TNF tweeters, pianotonen vol kracht, een heel fraai en losgekomen stereobeeld. Iets te klagen? Ja, als ik een jazzliefhebber zou zijn en vaak focus op de bas dan zou ik twijfels hebben of de Chora 806 op een buizenversterker helemaal past in het plaatje. Ligt de focus minder op de bas dan is de Chora 806 aan een ProLogue Four een prima allround weergever waar je vele kanten mee uit kunt.

Sterke punten

Het prijssegment laat niet veel ruimte open om waanzinnige dingen met luidsprekers uit te halen. Als fabrikant moet je keuzes maken in focussen op uiterlijk, prestaties, units, marketing of fancy vormgeving. Focal heeft overduidelijk gekozen voor de weergave kwaliteit, alleen te behalen met hoogwaardige drivers, waarbij met name in de drivers techniek is toegepast uit een veel hoger segment. Waarmee Focal kon bezuinigen zonder de weergave teveel aan te hoeven tasten is bijvoorbeeld het conusmateriaal. Geen beryllium in de tweeter, geen W-conus in het midden/laag. Wel drivers die deels met een robot en deels met de hand worden gemaakt in het Franse St. Etienne. De afwerking van de behuizing en van de stand is netjes maar eenvoudig. Geen fineer, wel duurzaam vinyl materiaal met een nette uitstraling en gespoten fronten. Het resultaat is een luidspreker die tussen de vele andere merken in de winkels niet direct zal opvallen om zijn visuele aspecten. Eigenlijk jammer want de weergave is wel boven niveau, gerelateerd aan de prijs, en daarmee scoort Focal wederom hoog. Dus is het aan de dealers om de Focal Chora lijn naar voren te schuiven en onder de aandacht van potentiele kopers te brengen. U, lezer van dit blad heeft een voordeel, u weet nu al dat de Chora 806 zeker op het lijstje moet komen om eens naar te luisteren. Want wie muziek hoger heeft zitten dan fancy design doet aan de Chora 806 een prima koop. Voor klassiek, voor pop en voor jazz. Als instap in de betere weergave, in een tweede systeem, in de huiskamer. Voor de scholier, de muziekliefhebber, voor iedereen die audio graag een beetje betaalbaar wil houden.