Review: Canton Reference 7 – Geen verkeerde naam

Slechts een van vele modellen

In deze review kijken we naar de Reference 7, de kleinste vloerstaander in de Reference-familie. De opbouw van deze luidsprekerlijn is wat excentriek, maar ook typisch voor Canton. Waar heel wat mainstream-rivalen opteren voor compacte luidsprekerfamilies met drie of vier telgen, blijft het Duitse bedrijf geloven in een uitgebreid aanbod. De Reference-familie bestaat zo uit niet minder dan zeven modellen, plus nog een Reference Center en een Reference Sub die beide handig zijn als je een surroundopstelling bouwt. Negen Reference-speakers in totaal? Dat kan tellen.

Ook ongezien: van de zeven ‘reguliere’ luidsprekers zijn er zes (6!) vloerstaanders. Er is dus maar één boekenplankmodel, de Reference 9. Daarna kom je bij de Reference 7, in stijgende lijn qua omvang en prijs gevolgd door de Reference 5, Reference 3, Reference 2 en Reference 1. De top van de Reference-berg is de imposante Reference GS Edition die aftikt op 155 kg en 25.000 euro. Per stuk. ‘GS’ in deze staat trouwens voor Günther Seitz, de (inmiddels gepensioneerde) oprichter en eigenaar van het bedrijf. Eigenlijk is het een speciale uitvoering ter ere van de verjaardag van het bedrijf die maar beperkt verkocht zal worden. Het is qua opbouw en design eigenlijk ook iets helemaal anders dan de gewone Reference-modellen.

Focus op R&D

De zeer brede opbouw van de Reference-lijn maakt dat je deze luidsprekers niet zomaar tegenover concurrerende weergeverfamilies kunt plaatsen. De Reference 7 die we hier bekijken, vindt bij Bowers & Wilkins bijvoorbeeld een tegenhanger in de 702 S3. Maar de duurdere Canton-modellen nemen het dan weer op tegen de 800 Serie. Of vergeleken met KEF, waar sommige modellen tegenover een R META-model staan, andere Canton-topmodellen tegenover een Reference META. Die spreidstand over twee rivaliserende luidsprekerlijnen heen is wel ongebruikelijk. We verwijzen trouwens niet toevallig naar die twee Britse merken. Net als KEF en Bowers & Wilkins is Canton een merk dat heel sterk op onderzoek naar materialen en metingen inzet bij het ontwerpen van nieuwe luidsprekers.

Het positieve aan het brede aanbod aan Reference-vloerstaanders is dat je makkelijk een model vindt dat echt bij je kamer past. En dus ook in theorie qua laagprestaties beter aansluit met het beschikbare kamervolume. Verderop gaan we er het nog over hebben, maar we stippen wel al graag aan dat er achteraan de Reference 7 draaiknoppen zijn voorzien waarmee je het hoog (lichtjes) kunt tweaken. Ook dat helpt bij het verder optimaliseren van de weergave in functie van de kamer.

Glooiende lijnen

De Reference 7 mag de kleinste Reference-vloerstaander zijn, het is geen slanke onderpresteerder. Je ziet bij sommige andere fabrikanten wel eens een dun vloerstaandermodel dat muziekliefhebbers moet aantrekken die geen ruimte hebben (of krijgen) voor een volwaardige zuilspeaker. Dat is hier niet het geval. De Reference 7 is best een potige 3-wegs speaker, 33 kg zwaar en voorzien van drie drivers en een tweeter. Hoewel het met z’n 98 cm niet zo hoog is, is het qua breedte en diepte wel lijvig.

En toch komt de Reference 7 allesbehalve als dominant of log over. Dat is te danken aan de frisse, nieuwe designtaal die Canton hier toepast. Het resultaat is heel geslaagd en zal zeker liefhebbers van modern design aanspreken. Vooral als ze iets zoeken dat harmonieus in een Scandinavisch interieur zal staan. Vintagelovers die vallen voor retro-ontwerpen, zoals je vindt bij Mission of Wharfedale? Die groep zal het wellicht minder lusten.

Waar de vorige Reference K-generatie nog relatief hoekig en kloek oogde, zijn de nieuwe speakers gestroomlijnd en veel zachter gevormd. Zoals wel meer fabrikanten hebben ontdekt, is zo’n meer afgeronde luidsprekerkast niet enkel aangenaam voor het oog. Het is daarnaast akoestisch heel interessant. Canton maakt er wel iets heel strak en luxe van. De voorkant die naadloos via een zachte boog overgaat in de zijpanelen is heel chique – en voorkomt problemen zoals diffractie aan de baffle. De wanden van de kast lopen bovendien nergens echt parallel, wat interne staande golven beperkt.

De ontwerpers keken ook met een hedendaagse bril naar de luidsprekerrooster. Je krijgt bij de Reference 7 daarom geen groot ding dat je voor de hele voorkant hangt. In de doos zitten aparte cirkelvormige roosters die je stuk per stuk voor elke driver plaatst. Magnetisch, dus het is gewoon een kwestie van – klik – elk roostertje ervoor te houden.

Het design van de Reference 7 sluit ook nauwer aan met de hogere Reference-modellen dan voorheen bij de K-generatie. Bij de oude Reference K-lijn pakten de hogere modellen uit met een bijzondere vernauwing aan de bovenkant, wat qua design de indruk gaf dat de midrange-driver en tweeter in een aparte kast zaten. Qua design werd de luidsprekerfamilie als het ware in twee gespleten, een beetje zoals dat nu nog bij de Bowers & Wilkins’ 800 Serie het geval is. Dat heb je nu bij de Reference-familie niet langer.

Walnoot is net wat exclusiever

De visuele impact van de Reference 7 hangt wel sterk van de gekozen afwerking af. Er zijn een drietal keuzes die elk heel anders ogen. Het zijn telkens wel finishes met veel uitstraling. Je ziet echt aan de Reference-speaker dat het een echt premiumproduct is. Op vlak van afwerking en bouwkwaliteit doet Canton mee met de besten in het segment.

Wat zeker niet ging gebeuren, is dat de Duitsers hun voorliefde voor zwarte hoogglanslak zou verliezen. Zo’n riante pianoafwerking met veel lagen nat aangebrachte vernis is nu eenmaal echt karakteristiek voor het merk. En het ziet er ook echt heel luxe uit, zolang je maar regelmatig afstoft. Maar het is wel positief dat de witte uitvoering de sprong van hoogglans naar een satijnfinish maakt. Het is deze uitvoering die we op bezoek kregen, waardoor we deze mattere afwerking volop kunnen inspecteren en, ja, bewonderen. Het is zonder twijfel een heel trendy keuze; we zagen onder meer Monitor Audio hetzelfde doen bij z’n nieuwe Platinum-lijn.

Bij Canton is de matte kleur heel compatibel met het sierlijke, moderne lijnenspel van de nieuwe speakers. Bij de Reference 7 krijg je nog een derde kleurkeuze: walnoot. Het is een fraai houtfineer dat het modern design geslaagd organisch en warmer doet lijken. Helaas: niet elk Reference-model is ermee beschikbaar. Walnoot kost wel iets meer, 300 euro extra per speaker. Toen we recent een bezoek brachten aan de Canton-fabriek konden we deze finish van nabij inspecteren. In het echt is het nog mooier dan op de marketingfoto’s, onder meer omdat de satijnvernis die wordt gebruikt de houtstructuur heel geslaagd in de kijker zet. Toen we in Weilrod waren zagen we trouwens hoe het grotendeels manueel productieproces van de Reference-speakers verliep. Écht indrukwekkend was dat, hoogtechnologisch qua apparatuur en testing maar toch ook veel ambachtelijk handwerk.

Strak aan de buitenkant, complex vanbinnen

Aan de buitenzijde is alles anders bij de nieuwe Reference. Maar ook over de interne opbouw is enorm nagedacht. Een blik op een dwarsdoorsnede toont een veel complexere onderverdeling dan meestal het geval is. De kasten van de Reference-speakers zijn in veel compartimenten onderverdeeld, telkens met een andere vorm die past bij de bijhorende driver. Zo zit de midrange-driver bovenaan in een compartiment die als een omgekeerde hoorn sterk vernauwt. Achter de tweeter is dan weer een groter wordende ruimte gevuld met meerdere lagen dempend materiaal die niet los in de kast zit, zoals vaak het geval is. Elke laag zit heel vast aan de randen van de kast. Dankzij de vele compartimenten en de dikkere multilagen-constructie eindig je met een heel inerte kast.

Makkelijker te plaatsen

Er is veel veranderd ten opzichte van de Reference K, maar één akoestisch interessante keuze wordt wel behouden. Door de basopening niet achteraan te plaatsen, maar naar beneden te richten is de Reference 7 makkelijker te plaatsen in een kamer. Het mag gerust iets dichter bij de muur staan. Er zijn nog andere fabrikanten die hetzelfde doen; onze Focal Sopra N°2’s bijvoorbeeld, zijn eveneens voorzien van een poort die naar beneden wijst. De basopening in de basis achteraan is trouwens heel gedurfd in het design verwerkt, met de kast die onderaan naar boven buigt ten voordele van de zwarte voet. Dat laat toe om de secundaire opening achteraan in de basis te verwerken.

De afwezigheid van een directe baspoort aan de achterzijde levert op designvlak een nog strakkere look op. Het maakt de Reference 7 een van de weinig luidsprekers die achteraan even knap toont als vooraan, mede door de naadloos aangebrachte finish. Enkel een koninklijke goudkleurige ‘R’ hoog op de achterzijde doorbreekt de homogene lijnen. Het ontwerp, zeker in het matwit, lijkt sterk geïnspireerd op inzichten uit het hedendaagse autodesign. Misschien is dat geen toeval, want Canton is inderdaad eveneens heel actief in de automobielsector.

Achteraan even tunen?

Zoals je in dit segment mag verwachten, is de Reference 7 voorzien met dubbele luidsprekerterminals. Canton voorziet hoogwaardige nextgen-modellen van de bekende fabrikant WBT, waarmee we een heel solide connectie konden maken. Veel zeldzamer is wat er net boven te zien is: acht koperkleurige schroefkoppen die uit de behuizing komen. Hiermee wordt het fijn afregelen van de klank mogelijk. De linkse groep van vier laat je de tweeterrespons aanpassen, met de rechtse collectie schroeven pas je de middentonen aan. Dat doe je door een brug te plaatsen tussen de uiterste schroef en een van de drie verticaal geplaatste. Het is geen grote aanpassing die je hiermee uitlokt: plus of min 1,5 dB. Volgens de ontwerpers is het vooral de moeite om te spelen met de middenfrequenties. In onze ruimte hielden we het liever op de neutrale middenstand.

Black Ceramic

Onder leiding van het team van Goebl is Canton al sterk gefocust op conusmaterialen, met een zekere voorliefde voor aluminium en dure metalen. Die materialen worden vaak wel verder behandeld om hun prestaties te optimaliseren. Dat is ook bij de nieuwe drivers in de Reference-lijn het geval. De midrange-driver in de Reference 7 bestaat bijvoorbeeld uit aluminium waarop een scheikundig proces is toegepast om een zwarte keramische laag aluminiumoxide te doen ontstaan. Hierdoor krijg je volgens de ontwerpers het beste van beide werelden: een lichte conus die snel reageert en toch stijf genoeg is om niet te vervormen. Het ‘black ceramic’ of BC-materiaal wordt ook toegepast in de tweeter, die in een subtiel asymmetrische waveguide huist.

Beheerst meeslepend

De Reference 7 testen we met een eenvoudig maar krachtig systeem dat we inmiddels door en door kennen. De combinatie van een Primare PRE35-voorversterker (met de nieuwe DM36 DAC-module) en A35.8-eindtrap levert immers veel flexibiliteit en kracht, terwijl het geheel toch nog relatief compact blijft. En ja, die A35.8 is een achtkanaalversterker op basis van Hypex Ncore. Maar door telkens twee kanalen samen te voegen in bridge-modus, krijgen we echt wel veel vermogen in handen die we kunnen gebruiken voor een stereo-opstelling. Al is dat niet per se nodig voor de Reference 7’s. Met een gevoeligheid van 87,5 dB eisen ze wel wat, maar ook niet extreme vermogens.

Het is eveneens heel makkelijk om met dit Primare-systeem te bi-ampen, iets dat we eertijds als experiment met de oude Reference 7 K hebben gedaan. Maar om nu te focussen op het nieuwe Canton-vlaggenschip en het ook niet te ingewikkeld te maken, gaan we voor deze review enkel met een enkele kabel per speaker aan de slag. Dat is ook het meest voorkomende scenario, lijkt ons. Aan bronzijde gebruiken we Roon (de PRE35 werd net voor het jaareinde Roon Ready) en een Pro-Ject X2 B-platenspeler die we gebalanceerd aansluiten via een Phono Box S3 B.

Met de vinylrelease van ‘MORE D4TA’ blijven we in Duitsland. Deze laatste van het Berlijnse Moderat zet nog meer dan voorgaande albums in op een donkere techno-soundscape die vrij sloom uit de hoek komt en door de Cantons heel omhullend wordt neergezet. Een uitzondering op de regel is het traditionelere ‘Neon Rats’, dat op de Reference 7’s fraai opbouwt tot een intense climax die helemaal los van de speakers komt. Om dan weer terug te schakelen naar een ingetogen beat met synthesizerklanken, een plotse overgang die door de Reference 7 probleemloos wordt genomen. De Cantons verwerken dit type muziek met plezier, met dank aan een gecontroleerd, strak omlijnende laag. Elektronicaliefhebbers zullen in deze vloerstaanders speakers ontdekken die perfect op snelheid blijven én toch een riant laagfundament produceren. Een fijne combinatie van zaken – en ook wel wat we echt van Canton verwachten.

We blijven nog vinyl draaien en halen ‘Melodrama’ van Lorde boven. Ook dit popalbum van de Nieuw-Zeelandse zangeres moet het hebben van analoge synths, maar met ‘Liability’ toont Lorde dat ze eveneens kan overtuigen als ze enkel begeleid wordt door wat karige pianonoten. Het is een mooi liedje, waarbij de Cantons de vocals een tikje warm maar vooral met veel textuur weergeven. Mooi ook, hoe het knipperen met de vingers bij ‘Hard Feelings/Loveless’ helemaal los in de kamer staat en de elektronische klankjes in de achtergrond voorbijvliegen. En dat terwijl Lordes stem perfect gedimensioneerd in het midden staat, bovenop een dikke, vette beat.

Blij met complexiteit

Iets helemaal anders is ‘Fly or Die Fly or Die Fly or Die ((world war))’: niet enkel een van de langste albumtitels van 2023, maar ook een van de boeiendste jazzreleases van dat jaar. Het is bovenal het finale werk van Jaimie Branch, een trompettist die een jaar eerder stierf aan een overdosis. Tragisch, maar gelukkig is er wel dit werk waarop haar talent heel zichtbaar te horen is. Ook qua composities, want ze was meer dan een muzikante die enkel haar instrument beheerste. Spring meteen naar de tweede track, ‘Borealis Rising’, om Branch op magistrale wijze samen met een hele groep andere artiesten aan het werk te horen. Met de Cantons worden we helemaal in deze uitzonderlijke performance gezogen, daarbij geholpen door de uitmuntende productie. Er is veel om van te genieten. Zoals het virtuoze trompetspel dat regelmatig de limieten opzoekt en die via de Reference 7’s al zijn nuances blootgeeft, maar ook de volledige band die helemaal rond de luisterstoel staat opgesteld en zich overgeeft aan doorlopende genresprongen. De cellosolo die er tussen komt gefietst, het is alsof die muzikant er warempel echt staat. Het tempo verhogen én schakelen naar iets dat tussen klezmer en psychedelische rock zit? Daar is de volgende track ‘Burning Grey’, een chaotische maar toch aanstekelijke compositie waar Branch schelle trompettonen afwisselt met geïmproviseerde lyrics. Speel het door een goedkope boekenplankspeaker of iets als een Sonos Five en het wordt al gauw een zootje. De Reference 7 toont echter aan wat de meerwaarde van duurdere, beter ontworpen luidspreker echt is: hoe complex de muziek ook mag zijn, het toch heel natuurlijk en dynamisch weten weer te geven.

Het is heel verleidelijk om met deze speakers een groots orkestrale werk in Roon te selecteren. Maar wat als je opteert voor het delicate ‘Schubert: String Quintet; Quartettsatz’ dat het Brodsky Quartet opnam ter ere van z’n vijftigste verjaardag?  Het is kamermuziek op z’n best, gespeeld door getalenteerde muzikanten die – zeer ongewoon voor een kwartet – nooit zittend spelen. De laatste track, ‘D 703 ‘Quartettsatz’, illustreert mooi waar de Reference 7 in uitblinkt, onder meer als de twee violen, viola en cello snel variëren tussen stil en luid. De snelle dynamische veranderingen dagen de Cantons niet uit, en we ervaren de verschillende strijkers als heel authentiek. Hoewel er bij deze opname niet getracht wordt om alles uit de klankkast van de cello te halen, zijn er wel wat diepe tonen die resoneren. Het is fijn te horen hoe de Reference 7’s dat trillen blootleggen, terwijl de hogere noten gespaard blijven van sibilantie. De zweem van warmte zorgt voor een meeslepend maar ook ontspannen performance die we hier te horen krijgen.

We zitten echt heel dicht bij het podium bij ‘Our Roots Run Deep’ van het gelijknamige album van Dominique Fils-Aimé. De Canadese zangeres is een hype op hifi-shows, wat volledig te snappen is als we naar deze opname op de Cantons luisteren. Niet alleen wordt haar stem prachtig neergezet, net als de trompet die invalt met een heerlijk vettig rand. Het vindt ook allemaal plaats op een bredere soundstage die ook niet té expansief is, wat de intensiteit in de nummers op dit album echt bij je aanlevert. We zitten echt in de muziek – en waar zou je anders willen zijn?

Conclusie

De voorgaande Reference K-generatie bestond uit luidsprekers die goed klonken, zonder grensverleggend te zijn. Maar met de Reference-lijn maakt Canton op alle vlakken een grote sprong. Op vlak van design laten de Duitsers hun conservatievere neigingen los en presteren iets dat even fris overkomt als akoestisch slim is. De Reference 7 heeft ook het juiste formaat om subtiel in de kamer te staan, terwijl het wel de pannen van het dak speelt. Het belangrijkste is natuurlijk dat de slanke Reference 7-vloerstaander beschikt over bakken controle en resolutie. Deze Canton doet z’n familienaam eer aan, en is daarmee een serieuze uitdager voor de Britse gevestigde waarden.