In 2015 introduceerde DTS het nieuwe DTS:X, een audioformaat dat we op veel audioproducten terugzien. Maar, wat is DTS:X precies, hoe gebruik je het en wat heb je er nu eigenlijk aan?
DTS:X vs Dolby Atmos
Om te beginnen moet gezegd worden dat DTS en Dolby al een hele tijd aan elkaar gewaagd zijn. Beide bedrijven werken aan nieuwe audiostandaarden en -technieken en elk jaar zien we wel iets nieuws verschijnen. In 2015 was Dolby het eerst met een nieuwe standaard; Dolby Atmos. Een paar maanden later volgende DTS met DTS:X. Hoewel ze praktisch gezien nogal verschillen komen deze standaarden in veel opzichten overeen. DTS:X is net als Dolby Atmos gebaseerd op audio-objecten in een 3D-ruimte maar in tegenstelling tot Dolby Atmos is voor DTS:X geen speciale luidsprekerconfiguratie vereist. Je hebt dus niet per se extra speakers nodig, bijvoorbeeld boven de luisterpositie. Maar, om het optimale uit de DTS:X-track te halen is dit, en dan met name de luidsprekers boven de luisterpositie, vanzelfsprekend wel aan te raden. In tegenstelling tot Dolby Atmos ondersteunt DTS:X momenteel geen virtuele ‘plafondspeakers’. Voor Dolby Atmos kun je namelijk zogenaamde add-on speakers op de frontspeakers plaatsen, welke vervolgens middels weerkaatsing audio van boven laten komen.
Wat is DTS:X?
DTS:X is een surroundformaat dat audio-objecten door de 3D-ruimte laat bewegen door gebruik te maken van het open-source MDA (Multi-Dimensional Audio) platform waarmee filmmakers kunnen controleren hoe sound-objecten zich in de ruimte bewegen. Nagenoeg alle grote filmstudio’s werken met dit platform waardoor we DTS:X-soundtracks in 2015 op de eerste Blu-ray discs en digitale media zagen. Sinds die tijd zien we de standaard vooral terug op hardware en nog mondjesmaat op fysieke schijven of streamingdiensten.
DTS:X is dus een ‘object-based’ surroundformaat dat audio-objecten uit alle richtingen (ook boven de luisterpositie) kan laten komen om zo een indrukwekkendere surroundervaring te creëren. Het audioformaat moet een 3D-audiobeleving bieden waarbij de luisteraar het gevoel krijgt middenin de actie te zitten. Objecten zweven als het ware door te ruimte en het gevoel dat een object uit een specifieke speaker komt moet hiermee verdwijnen. We stappen dus af van het idee van audiotracks voor een specifiek aantal speakers of een specifieke opstelling en gaan richting een vrije ruimte waarin de audio zich ook vrij beweegt. Hoewel extra speakers, bovenop bijvoorbeeld de 5.1-kanaals opstelling, niet vereist zijn haal je met plafondspeakers en hoogte- of breedtespeakers wel het maximale uit de DTS:X-track.
DTS Neural:X
Maar, wat nu wanneer je dvd’s, digitale bestanden of Blu-ray discs hebt waarop geen DTS:X-track staat? Om deze reden heeft het bedrijf DTS Neural:X ontwikkeld, een ‘pakketje’ dat samen met DTS:X geleverd wordt. DTS Neural:X zorgt ervoor dat Neural:X-encoded data, non-encoded (PCM) data en ‘oudere’ DTS bitstreams het ruimtelijke ‘object-based’ effect van DTS:X meekrijgen. De software zorgt ervoor dat de weergave geoptimaliseerd wordt voor de luidsprekeropstelling die je op dat moment gebruikt en optimaliseert de 3D-audiobeleving voor een surroundervaring waarin je ondergedompeld moet worden. Afhankelijk van de ondersteuning die de hardware (bijvoorbeeld een receiver) biedt worden maximaal 11.x kanalen ondersteund met DTS Neural:X.
Hardware DTS:X
Voor consumenten is het belangrijk te weten dat de hardware, in de vorm vorm van een receiver, soundbar of versterker, ondersteuning moet bieden voor DTS:X. Deze decoder is backwards compatibel met het DTS-HD Master Audio formaat en kan dus gewoon ‘oudere’ DTS-tracks afspelen. Daarbij kan de decoder, dankzij DTS Neural:X, bestaande 2-kanaals, 5.1-kanaals of 7.1-kanaals content (of PCM-materiaal) softwarematig omzetten naar DTS:X om zo een ruimtelijkere weergave te creëren. Een extra mogelijkheid die av-receivers met DTS:X-ondersteuning bieden is het zelf aanpassen van audio-elementen. Zo kun je bijvoorbeeld de dialoog meer nadruk laten geven wanneer de filmmaker deze feature aan de mix heeft toegevoegd. Dit moet echter wel door de hardware en de software (content) specifiek ondersteund worden.
DTS:X is in 2015 via een firmware-update beschikbaar gesteld op diverse receivers en ook worden nieuwe modellen van onder meer Pioneer, Onkyo en Yamaha standaard met het surroundformaat uitgerust. Marantz en Denon hebben dat jaar ook bekendgemaakt DTS:X aan de topmodellen av-receivers toe te voegen middels een firmware-update. Vandaag de dag zien we DTS:X-ondersteuning op tal van receivers en soundbars terug.
DTS Headphone:X
Maar, dat is niet alles want DTS heeft ook een speciaal audioformaat ontwikkeld voor diegenen die graag tv kijken met een koptelefoon op. Een koptelefoon staat echter niet direct bekend om een indrukwekkende surroundervaring maar met DTS Headphone:X moet hier verandering in komen.
DTS Headphone:X werkt vrij simpel; sluit elke willekeurige hoofdtelefoon, ook diegenen die draadloos met Bluetooth werken, aan op je tv en je kunt genieten van virtueel surround sound. DTS Headphone:X biedt normaal gesproken 11.1-kanaals (virtueel) surroundgeluid maar de chip in sommige hardware (tv’s, receivers, etc.) zorgt ervoor dat dit beperkt wordt tot (het nog steeds indrukwekkende) 5.1-kanaals surroundgeluid. DTS geeft zelf aan dat DTS Headphone:X ervoor zorgt dat de luisteraar de muziek niet meer in zijn hoofd hoort, zoals bij normaal stereogeluid uit een koptelefoon, maar dat audio-objecten uit virtuele speakers in de virtuele ruimte komen.
DTS Virtual:X
Sinds enkele jaren zien we echter ook producten met DTS Virtual:X verschijnen, waaronder soundbars. Maar, wat is DTS Virtual:X precies en wat kun je ermee? Dat leggen we uit in onderstaand artikel over DTS Virtual:X.
Reacties (4)