Review: Naim Mu-so 2 – premium alles-in-één speaker

Naim Mu-so tweede generatie

Wie op jacht gaat naar een draadloze speaker ontmoet op zijn tocht veel toestellen. Sonos, Bose, Harman Kardon, HEOS en Bluesound staan te poppelen om je te verleiden met verschillende modellen – en dan spreken we enkel over de bekendere merken. Maar ondanks het immense aanbod sprong Naim Audio met zijn luxueus afgewerkte Mu-so en kleinere Mu-so Qb altijd uit de band.

Niet enkel de fraaie premiumafwerking maakt deze Naims iets speciaals, ook de vele streamingfuncties en een beter geluid dan de meeste rivalen maakt de draadloze speakers van Britse komaf tot een echt succes. Toen we de marketingdirectrice van Naim vroegen hoeveel Mu-so’s er verkocht zijn, antwoordde ze: “Exacte cijfers mag ik niet verklappen, maar het is een 6-cijferig getal”. Dat er een nieuwe versie van de Mu-so verschijnt is dus groot nieuws.

Het nieuwe model – Naim verkiest ‘Generation 2’ boven een eenvoudige ‘2’ – behoudt op eerste zicht het vertrouwde elegante design, maar is toch op veel vlakken aangepast. Belangrijk is het nieuwe luidsprekergedeelte, ontwikkeld met hulp van de Franse collega’s bij Focal, en de HDMI-ARC-ingang. De draadloze Naim-speaker leek door zijn rechthoekige vorm altijd al een beetje op een soundbar, nu kan de Mu-so die rol ook echt opeisen.

De verbeteringen en inflatie sinds de lancering van de eerste Mu-so hebben wel hun gevolgen: de prijs van Mu-so Generation 2 stijgt naar 1.499 euro, circa 400 euro meer dan voorheen. Om te zien wat er echt verbeterd is, haalden we ook de oude Mu-so binnen om de nieuwe en oude versie naast elkaar te beluisteren.

Multifunctionele draaiknop

De Mu-So Generation 2 blijft één van de mooiste draadloze speakers op de markt. Zelfs vijf jaar na de lancering van de eerste versie blijft het design fris. Tijdloos, heet dat. De behuizing van Mu-so is grotendeels omwikkeld met aluminium, met als in het oog springend element de grote metalen koelvinnen achteraan. Vind je hem identiek aan de eerste Mu-so? Dat is optisch bedrog. De behuizing is eigenlijk een stukje dieper. Het is zelfs 13 procent ruimer, volume dat onder andere gebruikt werd om de laagweergave te verbeteren.

De metalen behuizing zit propvol technologie, en dat merk je als je de Mu-so optilt. Het weegt meer dan 11 kg, heftig. Als we de oude en nieuwe Mu-so in de testruimte naast elkaar plaatsen, zien we nog meer verschillen. Het nieuwe model heeft een iets donkere metaalkleur en het rooster vooraan is niet langer effen zwart, maar een meer gesofistikeerde donkergrijs met lichtgrijze accenten die een meer uitgesproken lichtspel in de kijker zet. Het ziet er meer driedimensioneel uit dan voorheen.

De grote blikvanger blijft natuurlijk de grote ronde draaiknop bovenaan het apparaat, een rasecht Naim-designelement dat je ook ziet opduiken bij de Uniti-versterkers en zelfs de magistrale Statement-versterker (prijskaartje: 250.000 euro, meneer). Het is heel bijzonder om te gebruiken, want als je er aan draait, zie je de omtrek oplichten in functie van het volumeniveau. Hoe luider, hoe meer van de omtrek licht geeft. Tijdens het draaien voel je letterlijk hoe goed dit onderdeel in elkaar steekt. En ja, dat klinkt voor iemand die nog nooit de Mu-so gebruikte misschien als een merkwaardige opmerking. Maar de knop is solide, biedt net genoeg weerstand en voelt als een integraal deel van het totale toestel aan. Helemaal het omgekeerde van, pakweg, plastic draaiknoppen op de dashboard van een auto uit het budgetsegment of de goedkope knopjes op een merkloos minisysteem. Premium design draait niet enkel om uiterlijk, maar ook om het tactiele aspect.

De knop op de Mu-so 2 is bovendien multifunctioneel, met meer functies dan voorheen: 15! De oppervlakte van de grote cirkel staat vol met aanraakgevoelige toetsen die licht geven als je vinger in de buurt komt en anders onzichtbaar blijven. Alles beschrijven zou ons te ver voeren, maar we vermelden wél wat we echt handig vonden: de vijf knoppen om snel je favorieten te kiezen en de knop om een Spotify-playlists van op je telefoon over te nemen op de Mu-so Generation 2.

De finishing touch wordt geleverd door de ingebouwde verlichting die als een gloed uit de basis van de Mu-so Generation 2 schijnt en de luidsprekerrooster met een soort welving die voor een gesofistikeerd 3D-effect zorgt. De verlichting kan overigens gedimd worden (handig bij tv-kijken) en de rooster kan vervangen worden door één in een ander, hip kleurtje. De oude roosters passen trouwens. Eén minpuntje dat Naim voor ons mag aanpakken in een app-update: je kunt enkel de lichtintensiteit van alle verlichting aanpassen over alle ingangen heen. We hadden bijvoorbeeld graag het logo in de basis minder fel gehad, het licht aan de USB-poort uit, en de volumeregelaar goed verlicht. Behalve als de HDMI-poort gebruikt wordt; dan mag alles helemaal uit. Iets meer fijnmazige opties zijn dus wel welkom.

Dit alles geeft de Mu-so Generation 2 een zeer verfijnd en luxueus voorkomen. Het design is misschien iets te ‘industrieel’ voor sommige smaken, maar wij vinden het zeer premium overkomen. Er zijn maar een paar andere merken, zoals Bang & Olufsen, die kunnen uitpakken met even chique speakers.

Met ervaring gebouwd

Inmiddels biedt bijna iedereen een app bij zijn audiotoestellen. Je zou daardoor bijna vergeten dat Naim één van de eersten was om overtuigd op app-bediening in te zetten. Ze namen een echte pioniersrol op. Dat was een moedige beslissing van de Britten, want op een punt dat veel audiobedrijven nog worstelden met streaming staken zij als relatieve kleine onderneming veel geld in het schrijven van software. Die voorsprong merk je nog altijd in de app die bij de Mu-so hoort. Het is heel doordacht en intuïtief. Voor alle duidelijkheid: dit is dezelfde app als voor de oudere Mu-so-toestellen, de Uniti-versterkers en de netwerkspelers. Alles draait op hetzelfde platform en kan via deze ene Naim-app bediend worden. Ja, ook in een multiroom-opstelling, met verschillende Naim-producten in verschillende kamers die je ad hoc kunt combineren.

De heldere opbouw maakt het afspelen van muziek zeer eenvoudig. Vanaf het hoofdscherm kun je meteen ingangen en streamingbronnen kiezen. Of een geliefd internetradiostation of preset (bijvoorbeeld een playlist op Tidal) selecteren uit de lijst van snelkoppelingen iets lager op het scherm. De makers hebben hun best gedaan de app te verrijken zodat je meer betrokken bent tijdens het luisteren. Gebruik je Tidal, dan geniet je van de volledige Tidal-ervaring, incluis uitleg bij playlists en biografieën van artiesten, bijvoorbeeld. Echt knap is het als je eigen muziekbestanden afspeelt, pakweg vanaf een uPnP/DLNA-share op een NAS. De app stelt in enkele seconden zelf een virtueel boekje samen met informatie over de artiest, tracklistings, foto’s en zelfs verwijzingen naar gelijkaardige albums en artiesten. Het enige spijtige is dat je op dat punt niet veel verder kunt. Tik je op een gerelateerd album, dan kun je hoogstens naar Amazon gaan om de cd aan te kopen. Het was fijn geweest als je dan bijvoorbeeld via Tidal de aanbevolen muziek kon beluisteren. Wij verstaan dat als je werkt met een Uniti Core je hier wel meer opties krijgt, maar dat hebben we niet kunnen testen.

Naim stopt trouwens een echte afstandsbediening in de doos, en dat is niet altijd het geval bij draadloze speakers. Het kastje doet wat denken aan de verfijnde remote van de Uniti Atom, maar werkt enkel met infrarood, niet Zigbee. Maar dat lijkt ons niet echt een probleem. In tegenstelling tot een Uniti zou je een Mu-so nooit verstoppen in een tv-meubel.

Zoveel alternatieve streamingopties

De kracht van dit toestel is dat je niet enkel via de officiële app hoeft te werken als je naar streaming muziek wil luisteren. Liedjes doorsturen kan op bijzonder veel manieren. De Mu-so Generation 2 is om te beginnen DLNA-compatibel, zodat ook generische DLNA-spelers zoals BubbleUPnP bruikbaar zijn. Maar dat is wellicht niet de optie waar de grote massa aan denkt, want al bij al blijft DLNA te complex. Relevanter is dat het Naim-toestel zowel AirPlay 2- als Chromecast-compatibel is, zodat je nagenoeg elke dienst kunt streamen vanuit zijn eigen app op je smartphone of tablet. Dat compenseert voor de bescheiden ondersteuning voor streamingdiensten in de Naim-app zelf, die enkel Tidal en internetradio ondersteunt. Wil je bijvoorbeeld via Qobuz of Soundcloud luisteeren, dan gebruik je gewoon Chromecast of AirPlay 2. Die laatste is beperkt – nu ja – tot lossless cd-kwaliteit, maar dat vanuit onze optiek prima.

Spotify kan sowieso ook, gewoon vanuit de Spotify-app zelf. Dankzij AirPlay 2- en Chromecast heb je trouwens ook mogelijkheden om meerdere draadloze speakers te koppelen, incluis samen met luidsprekers van andere merken. Spraakcontrole via Google Assistant hoort er ook bij. Het rijtje streamingopties wordt vervolledigd door Bluetooth, de optie waarop je altijd kunt terugvallen in situaties waar WiFi niet werkt.

Naim is reeds fan van Roon, dat bleek bij de lancering van de Uniti-versterkers. Dat ook de nieuwe Mu-so de audiofiele software ondersteunt komt dus niet helemaal als een verrassing. Omdat Roon een belangrijke spil is in onze testopstelling hebben we uiteraard ook deze software gebruikt bij het testen van de Mu-so 2. Dat ging zonder haperingen omdat de Mu-so Generation 2 reeds gecertificeerd is binnen Roon. Het merendeel van de test hebben we echter uitgevoerd via de Naim-app en via AirPlay 2 en Chromecast, omdat we vermoeden dat dit dichter staat bij wat de meerderheid van Mu-so-eigenaars gebruiken. Roon is, helaas, niche.

Ook fysieke aansluitingen

Heel veel instellingen vind je niet in de Naim-app. Maar wat er is, is wel handig. Zoals de alarmklok. De Kamercompensatie-functie laat je de klank aanpassen naargelang waar de Mu-so 2 geplaatst wordt. Meestal moet je niets veranderen aan deze instelling, tenzij je de Naim-speaker heel dicht bij een muur of een hoek plaatst. In die laatste twee gevallen wordt er ingrepen op de lage frequenties zodat ze gedetailleerd blijven.

Elke ingang kan ook apart geconfigureerd of zelfs uitgeschakeld worden. Praktisch daarbij is dat je kunt instellen dat de Mu-so Generation 2 overschakelt naar een bepaalde ingang als er een geluidssignaal binnenkomt. Zo kun je bijvoorbeeld bepalen dat de speaker automatisch de HDMI-ingang activeert als je de tv aanzet. En aangezien de Mu-so 2 HDMI-CEC ondersteunt, hoef je bij het kijken naar een film of tv-programma nooit naar de meegeleverde remote of de Naim-app grijpen om het volume te regelen. Je gebruikt gewoon de vertrouwde afstandsbediening van de televisie.

De eerste keer dat je de Mu-so 2 met je televisie verbindt moet je wel in de menu van je tv duiken om het geluidssignaal op ‘PCM’ te zetten. Bitstream of Dolby Digital verwerkt de Mu-so Generation 2 niet.

De Mu-so bezit naast een HDMI-ingang een optische aansluiting (handig voor een console of cd-speler) en een 3,5-mm jack-ingang. Die kun je bijvoorbeeld gebruiken om een muziekspelertje aan te sluiten. Veel interessanter vinden we de USB-ingang aan de zijkant. Hier kun je snel een USB-schijf met eigen bestanden (of die van een bezoeker) insteken, waarna je de muziek kunt afspelen. Heb je meerdere Naim-apparaten in huis, dan kun je zelfs die bestanden via een ander toestel beluisteren via de multiroom-functie.

De meeste ingangen zijn op slimme wijze verstopt in een nis onderaan de Mu-so Generation 2, net als bij de oude Mu-so. Dit laat toe om de kabels discreet weg te leiden, voor een nette presentatie op je tv-meubel. De nis is niet zo breed, en we vermoeden dat bredere, bijzondere HDMI-stekkers mogelijk niet gaan passen. Met doorsnee kabels is er echter geen probleem.

Oud versus nieuw

Omdat we van importeur Latham zowel de oude als de nieuwe Mu-so ontvingen, konden we de twee speakers goed met elkaar vergelijken. Het liet ook toe om de multiroom-functie die je via de Naim-app krijgt eindelijk te testen. In de app is het even zoeken naar hoe dit juist werkt, echt moeilijk is het echter niet.

Als je op één Mu-so muziek selecteert, kun je op een icoon bestaande uit vier kleine vierkantjes drukken om bijkomende apparaten te betrekken. Via dit icoon kun je ook het volume regelen, apart of in groepsmodus. Bij de nieuwe Mu-so is er op de grote volumeknop ook hetzelfde icoon te bespeuren. Tik hierop om de muziek die op een andere Naim speelt over te nemen.

Als we de roosters op beide Mu-so’s verwijderen, zie we dat de driveropstelling niet veranderd is. De Naim-speaker bezit aan de buitenkanten twee midrange-drivers, dan twee tweeters en twee elipsvormige woofers aan de binnenkant. Van dichtbij zie je wel dat de woofers duidelijk van een ander materiaal gemaakt zijn. Het is niet het vlas waar Focal zo op verlekkerd is, maar wel een vezelrijk materiaal.

Om te horen wat de verschillen zijn, plaatsen we de eerste Mu-so naast het nieuwe model en spelen we via de multiroom-functie op beide speakers testbestanden vanaf USB af. De Naim-speakers stralen muziek zeer breed uit,  zodat we niet al te bezorgd over klankverschillen omdat we niet recht voor beide speakers zitten. Wat we horen is niet opeens een andere Mu-so, al is de klank bij de Mu-so Generation 2 zeker anders. De klank is iets meer open en gedetailleerder bij de nieuweling, waardoor we de indruk krijgen dat het dynamische muziekstukken net iets beter kan brengen. Dat laatste kan het gevolg zijn van de nieuwe drivers en iets andere DSP-algoritmes. Wat ontegensprekelijk een pluspunt is bij de Mu-so Generation 2 is de Kamercompensatie-modus. Het mag maar drie standen hebben, in sommige gevallen (zoals bij onze opstelling dicht bij een muur) maakt het de bassen minder wollig. Zelfs zonder deze functie is het laag naar ons gevoel stukken cleaner bij de vernieuwde Mu-so.

Als tv-oplossing

Om te ontdekken of hoe de Mu-so 2 presteert als soundbar, sloten we hem in de woonkamer via HDMI aan op onze LG OLED55B6V. Zoals je kunt zien op de foto’s bij deze review is de Mu-so betrekkelijk hoog, maar bij ons muurgemonteerde tv vormt dat geen probleem. Dat kan wel eens anders zijn bij bepaalde tv-toestellen die een hele bescheiden voet bezitten.

De Mu-so Generation 2 arriveerde net op tijd om voor een binge-watch-sessie van ‘Good Omens’, de hemelse reeks op Amazon Prime gebaseerd op het hilarische boek van Neil Gaiman en Terry Pratchett, en met stervertolkingen van Michael Sheen en David Tennant. Amazon voorziet een 5.1-soundtrack bij de reeks, maar de Mu-so maakt er uiteraard stereo van. Voor de vele muziek die er te horen is in Good Omens is dat in elk geval geen slechte zaak, want op dat moment speelt de Mu-so echt wel thuis. Maar het heeft ook wel zijn troeven op andere vlakken. De Naim-speaker is een stukje groter dan de meeste soundbars, en klinkt daardoor voller. Superdiep duiken de bassen niet, maar de frequentieweergave loopt wel mooi door.

Bij goedkopere soundbars met aparte subwoofer heb je vaak beukende bassen uit de hoek en pas hogere frequenties uit de soundbar, waardoor er wel iets lijkt te missen. De hogere kwaliteit van de speakers en de goede DSP-afregeling zorgt ook voor een (relatief) open geluid. Dit geeft voldoende ruimte voor dialogen om vol te klinken, terwijl incidentele geluidseffecten ook hoorbaar blijven als aparte klanken. De Mu-so 2 kun je dus echt beschouwen als een uitstekende soundbar – al zal iemand die uitsluitend een tv-geluidsoplossing zoekt wel de wenkbrauwen fronsen bij het prijskaartje. Het is duidelijk dat de Mu-so meer steek houdt als je het bekijkt als een totaaloplossing voor muziek én tv.

Premiumgeluid

Je kunt uiteraard niet ontsnappen aan de alles-in-één-doos-beperkingen die horen bij een draadloze speaker. Voor een grote stereoweergave moet je nu eenmaal naar twee aparte luidsprekers. Dat gezegd zijnde, is de Mu-so Generation 2 net bedoeld voor mensen die een alles-in-één-oplossing zoeken. In dat speelveld blijft de Naim een hoogvlieger. Als we de nieuwe Mu-so naast de Sonos Play:5 (Gen.2) plaatsen, ervaren we een duidelijke upgrade qua geluidskwaliteit. De bredere vorm van de Mu-so zorgt voor een ruimere, kamervullendere weergave dan de enkele Sonos-speaker, wat bijvoorbeeld het grootse, intimistische karakter van ‘Exit Music (for a Film)’ goed tot zijn recht laat komen. Ook als de rest van de band inspringt en Yorke zijn stem de hoogte injaagt, behoudt de Mu-so Generation 2 zijn open, dynamische weergave. We spreken bij deze vergelijking even niet over design en bouwkwaliteit, vlakken waarop de Naim wat ons betreft sowieso hoger scoort dan Sonos – maar daar speelt uiteraard persoonlijke smaak.

Naast de vele tv-uren hebben we de Mu-so Generation 2 onderworpen aan een lange playlist met testtracks (meestal in lossless of hi-res ALAC-formaat) via Roon. Zoals we van het muzikale Naim verwachten doet de Mu-so Generation 2 nooit moeilijk, terwijl we gaan van hiphopklassiekers als ‘Killing me softly’ van The Fugees langs de Amerikaanse folk van Rhiannon Giddens’ ‘Wayfaring Stranger’ en het betoverende Gorecki-project van Portishead-Beth Gibbons en het Poolse Radio Symphony Orchestra, om te eindigen bij de remaster van ‘OK Computer’ van Radiohead. Met dank aan de DSP-magie van Naim klonk muziek zelden in elkaar gedoken of gecomprimeerd, maar net goed in balans, ook aan heel hoge volumes. Kudos ook voor hoe de Mu-so Generation 2 ‘Angel’ van Massive Attack afhandelt, zonder controleverlies in het laag en met meer van het uitdagende laag in deze track dan je redelijkerwijze zou mogen verwachten.

Conclusie

De Mu-so Generation 2 mag een relatief compacte alles-in-één-luidspreker zijn, het kan belachelijk veel dingen. Dat heb je wellicht al gemerkt bij het lezen van het bovenstaande. Maar veel belangrijker is dat de Mu-so 2 al die zaken ook echt uitstekend doet. Het is met voorsprong de beste draadloze speaker op de markt, op luxueuze wijze afgewerkt en met een uitstekende klankkwaliteit. Wil je beter, dan moet je gaan voor aparte speakers.

Vergeleken met de vorige Mu-so is de Mu-so Generation 2 aanzienlijk verbeterd. Het verhoogde prijskaartje is misschien minder leuk, in ruil krijg je wel een meer gedetailleerd geluid met een laag die voldoende vet is om de Naim-speaker geschikt te maken voor tv-geluid. Met zijn prijskaartje van 1.500 euro komt de Mu-so Generation 2 wel op het terrein van goede discrete stereo-oplossingen – maar dat zijn dan weer heel andere, minder compacte systemen.

Dankzij de HDMI-ingang is de Mu-so 2 een volwaardig alternatief voor een soundbar. Wil je hem uitsluitend daarvoor gebruiken, dan houdt het misschien wat minder steek. Voor dezelfde prijs kun je een premium-soundbar aanschaffen die Dolby Atmos-surroundgeluid biedt. De Mu-so Generation 2 is echter meer luxe afgewerkt en is veel beter geschikt voor muziek dan de meeste soundbars.