Review: Sony KD-65A1 (A1-serie) oled tv

Een oled-tv van Sony, dat hebben we niet meer gezien sinds 2008, toen ze de XEL-1 introduceerden met een 11 inch (jawel, 11 inch) scherm. Sony werkte wel verder met oled-technologie voor zijn studio-monitoren (zoals de BVMX300), maar die toestellen kosten een fortuin en zijn enkel bedoeld voor werk in de filmstudio. De Sony KD-65A1, kortweg de A1, is dan ook een toestel waar we al lang naar uitkijken. Naast het oled-scherm biedt het nog een knappe vernieuwing; Acoustic Surface. Het scherm wordt als luidspreker gebruikt.

Sony KD-65A1 – specificaties

• Wat: Ultra HD oled-tv
• Schermformaat: 65 inch (165 cm), vlak
• Aansluitingen: 4x HDMI (1xARC 4x v2.0a), 1x composiet video, 1x stereo minijack, 1x optisch digitaal uit, 3x USB (1x 3.0), 1x hoofdtelefoon, 3x antenne, Bluetooth 4.1
• Extra’s: HDR10, (Dolby Vision en HLG na firmware update in 2017), WiFi (802.11ac) ingebouwd, Android TV (6.0 Marshmallow), USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, stemcontrole, X1 Extreme processor, Acoustic Surface
• Afmetingen: 1.451 x 832 x 339 mm (incl. voet)
• Gewicht: 36,2 kg (incl. voet)
• Verbruik: 154 / 0,5 watt (Energielabel A)
• Modellen:
  • 55-inch: KD-55A1 (3.999 euro)
  • 65-inch: KD-65A1 (5.999 euro)
  • 77-inch: KD-75A1 (19.999 euro)

Een compleet overzicht van alle modellen die Sony in 2017 op de markt bracht, vind je in de 2017 Sony tv line-up. Hier vind je ook de complete specificaties per model.

Sony KD-65A1 – design

Voor de A1-reeks heeft Sony een nieuw design ontworpen: ‘slate’ (leisteen). De focus ligt volledig op het beeld, zonder enige afleiding. Missie geslaagd denken we dan, het 65-inch beeld domineert ons tv-meubel. Om dat te bereiken ging Sony erg ver. Er is geen voet onder het scherm, het scherm zelf (ongeveer 0,8 cm dun) staat dus op je tv-meubel.

Het leunt licht naar achter, tegen een grote centrale steun. Er is ook geen kader, enkel een zwarte rand rond het beeld van ongeveer een centimeter. Onderaan links, heel discreet, het Sony logo. En centraal onderaan een witte accent-led die je indien gewenst uit kunt zetten. Geen zichtbare luidsprekers, die zitten slim verborgen, waarover later meer.

De opstelling is solide als een huis, maar het werk om het toestel op te stellen is vrij lastig. Het grote en dunne scherm is vrij zwaar, en je wilt het niet zomaar bij de rand grijpen. De centrale steun heeft ook behoorlijk wat gewicht en dat zit grotendeels onderaan in de steun om stabiliteitsredenen. Die twee dingen monteren en vervolgens op hun plaats zetten, was geen eenvoudige taak.

Net zoals op de andere modellen die we dit jaar al zagen heeft Sony de nodige voorzieningen bij de aansluitingen om de kabels netjes weg te leiden.

Aansluitingen

De selectie aansluitingen is vrij standaard. Vier maal HDMI, een optisch digitale audio-uitgang, hoofdtelefoonaansluiting en drie maal USB en Bluetooth. De composiet video-ingang lijkt ons volstrekt overbodig, die gebrekkige analoge kwaliteit wil je niet op een 65 inch scherm aansluiten.

De aansluitingen staan allemaal onderaan de grote rugsteun, en wijzen naar onder. Zo kan je de kabels makkelijk wegleiden. Helaas maakt het de aansluitingen absoluut niet makkelijk te bereiken, tenzij je voldoende plaats laat om achter het toestel door te wandelen. Bij ons stond de tv op een meubel tegen de muur, een courante opstelling, en achter het brede scherm reiken om een extra kabel in te pluggen is niet eenvoudig. Voorzie een verlengkabel voor je USB-aansluiting als je daar regelmatig gebruik van maakt.

Sony biedt ook een muurbeugel voor wandmontage bij de A1-serie oled tv’s. De rugsteun klapt dan tegen het scherm, zodat je nog een redelijk strakke wandmontage hebt.

Sony KD-65A1 – gebruiksgemak

Net als alle andere 2017 Sony-modellen is de A1 uitgerust met Android TV, versie 6 (Marshmallow). Een upgrade naar versie 7 (Nougat) zou in de loop van het jaar beschikbaar komen. Installatie verloopt snel en vlot, zeker als je een Android smartphone of tablet bij de hand hebt. Vermits het platform identiek is (zowel qua afstandsbediening als chipset), kan je ook onze review van de XE93 even herlezen.

Afstandsbediening

De remote van de A1-serie is identiek aan die van de Sony XE93-serie. Dat betekent dat je een klassieke zapper krijgt met rubberachtige bovenzijde, en laag profiel toetsen. De remote had iets luxueuzer gemogen, meer in lijn met de rest van het toestel, maar je kunt er in alle eerlijkheid niet over klagen. Hij ligt goed in de hand, de layout is uitstekend en de toetsen vergen niet te veel druk. Centraal staan prominente Netflix en Google Play toetsen. De microfoon-toets dien je eerst te activeren in de menu’s (Netwerk en Toebehoren, -> Spraakgestuurde afstandsbediening).

Sony KD-65A1 – features

Smart tv-platform

De Mediatek MT5891, met een quad-core ARM Cortex-A53 en Mali-T860 GPU beschikt over 2GB RAM en 16GB interne opslag. Ze zorgen voor een vlotte en aangename ervaring. Voor een topmodel zoals dit zagen we graag net dat ietsje meer, maar we begrijpen dat Sony voor eenvormigheid kiest om kosten te besparen.

Smart functies

De interface van Android TV vult het volledige scherm, met bovenaan de aanbevelingen. Vervolgens krijg je een rij apps, games en de ingangen. Helemaal onderaan vind je alle instellingen. Vergeleken bij LG WebOS en Samsung Smart Hub oogt de interface nodeloos groot.

Android TV’s voornaamste troef is de ingebouwde Chromecast functie. Die laat je toe om bijvoorbeeld Netflix op Youtube te doorbladeren op je smartphone, en met een druk op de knop de gekozen content te tonen op je televisie. Je smartphone blijft bruikbaar voor andere zaken. Een lijst met apps die Google Cast ondersteunen vind je in de Google Home app op je smartphone.

Een van de handigste features is de Discover-toets. Die rijkt je in een kleine balk onderaan het scherm aanbevelingen aan uit YouTube, Netflix, live tv, en aangesloten media. Je kan ook een lijst met favoriete apps maken, zodat je ze snel kan openen, zonder langs het Android Home menu te gaan. Je bepaalt zelf welke zaken er al dan niet verschijnen in de Discover-balk en kunt zelfs de volgorde aanpassen.

De mediaspeler is bijzonder volledig en speelde al onze videotestbestanden, inclusief HDR-video. De muziekspeler weet geen raad met ALAC, wel met alle standaard muziekformaten. En hij leest ook alle tags. Met apps zoals Plex, Kodi en VLC beschikbaar kan je bovendien een volledige mediabibliotheek ervaring creëren.

Sony KD-65A1 – Beeldkwaliteit

De Sony A1-serie gebruikt een oled-scherm (de panelen komen van LG), en dat betekent dat we ons alvast verheugen op de vele voordelen van oled: perfect zwart en vooral een indrukwekkend contrast binnen het beeld. De ruime kijkhoek, goede reactietijd en het grote kleurbereik zijn uiteraard ook mooi meegenomen.

Belangrijkste instellingen

In ons artikel over het professioneel kalibreren van een tv lees je alles over de mogelijkheden om met een professional tot de beste beeldinstellingen te komen. Wil je zelf aan de slag gaan, neem dan onze home cinema informatiegids door. Hier vind je een uitleg over de belangrijkste beeldinstellingen en tips voor het instellen van je tv. Met de basisinstellingen zijn we tot onderstaande settings gekomen voor deze tv.

De beste keuze start vanuit de Bioscoop Pro-mode.

Uitleg;

• Start vanuit de Bioscoop Pro mode, die geeft prachtige beelden.
• Vind je de beelden bij verduistering iets te sterk activeer dan de lichtsensor.
• Zwartniveau: het scherm maskeert een minimale hoeveelheid zwartdetail. Je kunt het zwartniveau naar maximaal 52 trekken zonder nadelige effecten. In geval van twijfel laat je het best op 50 staan.
• Xtended Dynamic Range: deze instelling geeft een mooie HDR-tint aan alle beelden. Je kunt het uitschakelen of op ‘laag’ zetten voor een minder sterk effect, maar gezien de knappe resultaten houden we het graag geactiveerd.
• Realiteits Creation verbetert detailweergave. De Auto-stand is over het algemeen prima, wie de pure aanpak prefereert zet het uit, of schakelt naar Handmatig 20. Voor meer detail kan je tot 40 gaan, maar vermijd hogere instellingen.
• Motionflow: de puristen houden het op True Cinema. Wie iets meer vloeiend beeld wil, schakelt naar Standaard.
• Als je veel bij sterk daglicht kijkt, probeer dan ook de Bioscoop Thuis instelling.

Algemene beeldeigenschappen en beeldverwerking

De X1 Extreme-beeldprocessor van de KD-65A1, die ook in de XE93 gebruikt werd, levert prachtige resultaten. Topkwaliteit upscaling, mooie en subtiele detailverbetering en degelijke ruisonderdrukking. Zoals altijd krijg je natuurlijk geen 4K-beeld als je een dvd bekijkt, en dat is des te meer zichtbaar op een 65 inch scherm. Maar de Sony doet zijn best, en wie bij materiaal van lage kwaliteit de ruisonderdrukking en ‘vloeiende gradaties’ activeert, geniet van een degelijk beeld, ook al merk je dat er veel detail ontbreekt. Vanaf degelijk Full HD-content is het volop genieten van de grote beelden en het fijne detail. Laat vooral ‘vloeiende gradaties’ geactiveerd (in de laag stand). Daarmee werkt Sony op heel efficiënte wijze eventuele kleurbanden weg.

De bewegingsscherpte van dit scherm is goed. Het scherm heeft geen ‘Helder’ stand, dus prefereren we ‘Standaard’. ‘Vloeiend’ toont iets te veel artefacten. Wie zelf wat wil sleutelen, kiest ‘Gebruiker’ en zet ‘Soepelheid’ op 3-4. ‘Helderheid’ laat je best op ‘laag’ staan, in de ‘hoog’ stand krijg je wel extra detail, maar flikkert het beeld veel te merkbaar.

Sony levert op de KD-65A1 een zo goed als perfecte kalibratie in de Bioscoop Pro beeldpreset. De grijsschaal neigt in de helderste tinten een beetje te veel naar blauw, maar dat valt nauwelijks op. Vooral de kleurweergave is uitmuntend. Zowel in onze uitgebreide kleurtest als in de weergave van huidskleuren legt de Sony prachtresultaten neer. Gecombineerd met het topcontrast geniet je van beelden met een intense diepte en realiteit.

Ook zwartdetail zie je uitstekend op deze oled. In de allerdonkerste regionen verbergt de Sony een beetje detail. Dat kan je bijsturen door het ‘zwartniveau’ naar 51 of 52 op te trekken. Zeer donkere scenes worden dan duidelijk lichter, maar zonder echt nadelig gevolg. Laat je eigen smaak beslissen. Met een maximale witwaarde van ongeveer 203 nits kijk je comfortabel, zowel bij verduistering als bij wat omgevingslicht.

HDR

Deze Sony KD-65A1 ondersteunt HDR10, maar zal net als de XE93 via een firmware upgrade in de loop van het jaar ook Dolby Vision en HLG ondersteunen. Je krijgt dus een televisie die helemaal klaar is voor de toekomst.

De piekluminantie is de eerste, weliswaar kleine, tegenvaller. Op een 10% window krijgen we de A1 niet boven de 690 nits (in de Bioscoop Pro beeldpreset). Dat is een tikje minder dan we gehoopt hadden (onze preview van de LG W7 toonde een piek van rond de 860 nits), maar volledig in lijn met typische oled-prestaties. Op een volledig wit scherm valt de maximale luminantie terug naar 162 nits, wat we dan weer een erg goed resultaat mogen noemen (vergeleken bij het typisch resultaat van rond de 135 nits voor andere oled-schermen). Het kleurbereik klokt af op 96% DCI-P3 en ongeveer 70% Rec.2020. De kalibratie is uitstekend in HDR, en we kunnen de Sony op dat vlak alvast bij de beste prestaties van het jaar klasseren.

Vergeleken bij de piekluminantie van 1780 nits op de XE93 lijkt het verschil hoog, maar hou er rekening mee dat de perfecte zwartweergave van het oled-scherm voor een enorm contrast zorgt in het beeld. Er zijn absoluut geen halo’s en zelfs de meest veeleisende beelden zoals de vuurwerk-clip tonen dat: de vonken en gensters van het vuurwerk doven langzaam uit tegen een gitzwarte nacht. Kortom HDR-beelden zijn erg indrukwekkend.

Met behulp van Xtended Dynamic Range Pro activeer je Sony’s ‘Object based HDR Remaster’. Daarmee geef je een mooi, overtuigend HDR-tintje aan je SDR-beelden. Het is misschien niet voor iedereen, maar we vonden het resultaat erg overtuigend.

Reflecties en kijkhoeken

De kijkhoek van de Sony KD-65A1 is zoals we dat van een oled verwachten absoluut uitstekend. En het oled-paneel doet ook een opmerkelijk goede taak om de zachte reflecties uit het scherm te weren. Enkel bij direct invallend hard licht, moet het scherm zich natuurlijk gewonnen geven. Reflecties hebben soms een heel zwakke purper-rode tint.

Gaming

In de gewone beeldmodes (dynamic, standaard, bioscoop pro en bioscoop thuis) meten we een input-lag van 102,0 ms, wat te veel is voor degelijke gaming. In de game-mode zakt de lag naar 47,3 ms wat voor veel gamers zal volstaan, maar absoluut geen topresultaat genoemd kan worden. Sony heeft over het algemeen een responsievere game-mode. Ook in HDR-mode zien we die twee resultaten. Consolegamers kunnen dus met een gerust hart voor deze tv kiezen.

Sony KD-65A1 – Audiokwaliteit

Een belangrijk onderdeel van het opmerkelijke design van de KD-65A1 is de keuze voor het geluid. Met ‘Acoustic Surface’ zien we voor het eerst een scherm dat niet alleen beeld, maar ook geluid produceert. Hoe gaat dat in zijn werk?

Het principe is erg eenvoudig: het scherm neemt de rol over van het speakermembraam. Een actuator wordt bevestigd achteraan het scherm, en op die manier wordt het scherm aan het trillen gebracht. Dat is enkel mogelijk omdat een oled-scherm zo een eenvoudige constructie gebruikt. Die trillingen hebben een frequentie die hoog genoeg is zodat je geen impact hebt op het beeld. Om een goed stereobeeld te krijgen, voorzag Sony de A1 van twee paar actuatoren, een paar links en een paar rechts aan het scherm. Voor al het laag frequent geluid gebruikt de A1 een subwoofer die achteraan in de voet zit.

Het resultaat is erg goed, en we stellen je onmiddellijk gerust: het beeld beweegt niet! Niet alleen kan je flink wat volume halen uit deze televisie, maar de klank is ook heel overtuigend. De subwoofer zorgt voor een goede basondersteuning, maar hij had iets groter en krachtiger mogen zijn. Nu schiet hij in zware bassen nipt te kort. Het scherm levert klare, heldere dialogen, en aangename muziek met veel detail. Een bijkomend voordeel van het Acoustic Surface: het geluid komt perfect vanop het scherm, niet van ergens onder het scherm of ver aan de zijkant. Dat creëert een zeer sterk gevoel van positionering. Kortom, een indrukwekkende prestatie.

Review-apparatuur

Voor de lag-meting gebruiken we een Leo Bodnar Display lag meter. Voor alle andere metingen vertrouwen we op een Spectracal C6 colorimeter, Xrite i1 Pro spectrophotometer, een AVFoundry HDMI Pattern Generator, een HDFury Integral voor HDR-patronen en de Spectracal Calman for Business software.

Sony KD-65A1 – Conclusie

We hebben lang moeten wachten op Sony’s eerste oled-tv, maar het is de moeite waard geweest. Als enige minpuntjes signaleren we de matige input-lag en de helderheid die licht beneden de verwachtingen uitkwam, al ligt het nog perfect in lijn met typische oled-prestaties.

Sony heeft het oled-paneel een uniek design gegeven en een vernieuwende geluidsoplossing. Vooral het geluid was een aangename verrassing. Zonder zichtbare luidsprekers creëert het Acoustic Surface een zeer goede geluidservaring. Het beeld nestelt zich moeiteloos bij de beste resultaten die we al zagen. De beeldverwerking levert uitstekend werk, en contrast en kleurbereik maken van mooie content een fantastische beleving. De Sony KD-65A1 is perfect op zijn gemak bij elke cinefiel, maar misstaat absoluut ook niet in een gewone woonkamer. De prijs is helaas behoorlijk pittig, maar anderzijds niet duurder dan de oled-concurrenten.