Smart Living Project: Nieuw systeem voor verwarmen en koelen – Z-wave eruit

Wat is het FWD Smart Living Project?

Samen met een groot aantal partners maakt FWD een nieuwbouwhuis compleet ‘smart’. We gaan mee in het proces van oriënteren, kiezen, vergelijken, installeren, programmeren en gebruiken. We laten zien wat de verschillende mogelijkheden zijn, wat de verschillende partijen te bieden hebben en waarom er bij de specifieke behoeften van deze nieuwbouwwoning voor de betreffende systemen gekozen is. Wil je meer weten over het idee achter dit project? Lees dan verder op onze projectpagina.

Het huidige systeem voor koelen en verwarmen

Zoals je wellicht gelezen hebt is ons slimme huis al voorzien van een goed werkend systeem voor koelen en verwarmen. We hebben er vrijwel niets over te klagen, maar toch kleven er een paar nadelen aan dit systeem. Daar gaan we verderop op in, maar eerst leggen we kort uit hoe het huidige systeem in elkaar steekt.

De warmtepomp voorziet het gehele huis van warm water, zowel voor tapwater en douchewater als water voor de vloerverwarming. Naast verwarmen kan de warmtepomp ook koelen. De vloerverwarming is opgedeeld in verschillende zones. Deze zones worden geopend of gesloten middels 230v normally closed-kleppen. Tot zover de situatie zoals deze was en zoals deze blijft. Deze kleppen werden tot nu toe weer aangesloten op een verdeler die we middels het domoticasysteem aansturen. Hiervoor gebruiken we de Heatit Z-Water, wat een schakelmodule is die elke 230v-klep aanstuurt (open of dicht). De schakelmodule communiceert middels Z-Wave met de smarthomehub en de hub communiceert dan weer met een aantal Heatit Z-Wave thermostaten. Naast de Heatit Z-Water gebruiken we Fibaro Z-Wave schakelmodules om een aantal kleppen op de begane grond te schakelen, de circulatiepomp aan te sturen en de warmtepomp uit te lezen. Met uitlezen wordt bedoeld dat we kunnen zien of de warmtepomp koelt of verwarmt, waarmee we dan weer de flows kunnen aanpassen.

We werken dus tot nu toe met meer dan 10 losse Z-Wave componenten om het gehele systeem voor verwarmen en koelen aan te sturen. Deze componenten hebben we zelf gekoppeld aan de Homey smarthomehub, waar we vervolgens zelf tientallen flows (scenario’s) hebben aangemaakt om alles correct met elkaar te laten communiceren. Deze scenario’s houden rekening met zogenaamde overshoots (het warmer worden van een ruimte dan de bedoeling is), het schakelen van de warmtepomp tussen koelen en verwarmen, en het aansturen van de circulatiepomp. Al met al een vrij ingewikkelde brei aan scenario’s, maar na een paar weken testen en proberen rolde hier wel een systeem uit dat voor ons prima werkte.

Waarom dan toch de keuze voor een nieuw systeem?

• Het systeem dat we nu gebruiken is geheel zelf in elkaar gezet, en soms geknutseld. Je moet echt verstand hebben van elektra, weten hoe je de warmtepomp kunt uitlezen, weten hoe je de circulatiepomp moet aansturen en al deze componenten op de juiste manier aan elkaar kunnen knopen. Dat is zeker niet voor iedereen weggelegd en dus vooral een oplossing voor de echte hobbyist. We willen graag (ook) een oplossing tonen waar de gemiddelde consument mee uit de voeten kan.
• Hetzelfde argument geldt voor de flows die we gemaakt hebben om het oude systeem werkend te krijgen. Hier gaat zoveel tijd inzitten en vergt zoveel kennis dat dit voor de gemiddelde gebruiker geen doen is. Ja, het was een hele mooie uitdaging en we zijn trots op het resultaat, maar voor mensen die net met een smarthome beginnen is dat vaak niet de juiste mate van gebruiksvriendelijkheid. Diegenen die echt zelf willen knutselen en automatiseren kunnen hier wel hun hart mee ophalen.
• Een ander belangrijk argument is de back-up. Hoe zorgen we ervoor dat het systeem voor verwarmen en koelen altijd werkt, ook wanneer de smarthomehub eruit ligt? Dat was vrijwel onmogelijk met zoveel losse componenten die op zichzelf weinig doen en afhankelijk zijn van flows die je via de hub maakt. Ja, we hadden één back-up-knop waarmee alle groepen opengezet of gesloten kunnen worden, ook zonder hub, maar dit is natuurlijk een vrij basic oplossing. Hebben we deze knop ooit nodig gehad? Nee, maar het belang van een (goed) werkende vloerverwarming en -koeling is dermate van belang dat een goede back-up altijd aanwezig moet zijn, en ook moet werken. Sterker nog; in de ideaalsituatie zou je het niet eens moeten merken als de smarthomehub uitvalt.
• Tot slot is de slimmigheid van ons eigen systeem beperkt. Ja, het werkt perfect en voor een huis als dit – waar temperaturen zeer stabiel blijven – komen we daar goed mee weg. Maar, fabrikanten van verwarmingssystemen investeren niet voor niets veel geld in algoritmes om het verwarmen en koelen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. Het heeft een toegevoegde waarde, voor het ene huis meer dan het andere. Hoewel onze flows slim genoeg zijn kunnen we er met geavanceerde algoritmes nog meer uithalen. En, we hebben er geen omkijken meer naar; het systeem doet dit dan geheel zelf.

Simpel gezegd willen we dus een alles-in-één-systeem dat vrijwel hetzelfde doet als het oude systeem, maar dan op een gebruiksvriendelijkere manier. Een eenvoudigere installatie, eenvoudigere bediening, meer autonomie en minder geknutsel en gepuzzel door de eindgebruiker. Maar, we willen de koppeling met de Homey smarthomehub niet opgeven. Sterker nog; we willen een koppeling waarmee we – desgewenst – nog steeds aardig wat mooie en geavanceerde flows kunnen maken. Het beste van twee werelden dus.

Benieuwd naar hoe we ons oude systeem geïnstalleerd en geautomatiseerd hebben? Lees dan verder in onderstaande artikelen.

Honeywell Home evohome

Er zijn niet veel echt complete systemen voor verwarming en koeling op de markt. Systemen die ook nog eens slim zijn, geschikt zijn voor koeling, een groot aantal groepen kunnen aansturen én integratie met Homey kennen. Al vrij snel tijdens onze zoektocht kwam evohome van Resideo dan ook naar voren, een bedrijf dat zich al jarenlang richt op het ideale binnenklimaat. Resideo heeft onlangs de Honeywell Home HCC100 Multizone-regelaar voor slimme vloerverwarming en –koeling uitgebracht, wat een ideaal apparaat is voor onze opstelling, en bovendien heeft het bedrijf onlangs in samenwerking met Athom een officiële app voor Homey uitgebracht waardoor we beide systemen perfect kunnen koppelen.

De HCC100 Multizone-regelaar bevat veel mogelijkheden om jouw CV- of warmtepompinstallatie te koppelen, op een slimme manier, op een ‘domme’ manier, draadloos en bedraad. Per regelaar kun je tot 20 groepen (kleppen) koppelen, je kunt de warmtepomp uitlezen of aansturen en je kunt tot acht thermostaten koppelen. Wil je het systeem slim maken en dus met een app bedienen of koppelen met een systeem als Homey, dan voeg je de evohome aan het systeem toe. Hiermee kun je het gehele systeem middels een bedienpaneel inzien en bedienen, maar omdat het bedienpaneel standaard voorzien is van WiFi is het systeem ook vanaf een smartphone, buitenhuis en via integraties met derden te bedienen.

Wij hebben twee verdiepingen met elk een verdeler waar 12 groepen op aanwezig zijn. Voor elke verdieping zetten we een HCC100 in. Op de begane grond wordt de HCC100 gekoppeld met de circulatiepomp, die aangestuurd wordt op basis van de status van de 24 kleppen. We hebben er daarnaast voor gekozen de koelmodus van de warmtepomp uit te lezen met evohome, aangezien de weersafhankelijke regeling in ons geval prima werkt. De HCC100 weet dus of de warmtepomp aan het koelen of verwarmen is, waar het openen en sluiten van de kleppen dan op aangepast wordt. Je kunt er ook voor kiezen om het koelen handmatig op het evohome bedienpaneel in te schakelen, waarna de warmtepomp omschakelt op basis van een signaal van evohome. In elke ruimte hebben we een Honeywell Home DT4 thermostaat geplaatst. Dit is een draadloze thermostaat die middels RF communiceert met het evohome bedienpaneel. Heb je al leidingen of kabels liggen, dan kun je ook kiezen voor de bedrade variant. Maar, we kunnen al verklappen dat de draadloze communicatie in een zeer goed geïsoleerd huis met een volgestopte verdiepingsvloer perfect werkt.

Een groot voordeel van evohome is dat het zelflerende algoritmes bevat die het verwarmen of koelen van een ruimte efficiënter maken. Hierdoor hoeft de warmtepomp minder hard te werken, is de kans op een hogere of lagere temperatuur dan gewenst kleiner en is de kans op een stabiele en comfortabele ruimtetemperatuur groter. Overigens is evohome volledig compatibel met het OpenTherm-protocol waardoor er naadloos met compatibele ketels en warmtepompen gecommuniceerd kan worden.

Installatie

Een verwarmings- en koelingssysteem installeren is niet zomaar een klusje van een paar minuten dat zonder kennis van zaken te doen is, zeker niet wanneer er bijvoorbeeld een pomp aangestuurd moet worden, je een groot aantal kleppen hebt en de warmtepomp aangestuurd of uitgelezen dient te worden. Daar komt kennis over de warmtepomp, kennis over jouw vloerverwarmingssysteem, kennis over het evohome-systeem en kennis over elektra bij kijken. Dat is ook het idee van Resideo en daarom biedt het consumenten een landelijk dekkend netwerk van getrainde installateurs die het juiste advies voor een optimale installatie kunnen geven. Elke situatie is anders en is er geen algemene handleiding die voor elke situatie geldt. Het is dan ook aan te raden een installateur in te schakelen om het systeem te plaatsen en monteren. Ook wij hebben dat advies gevolgd en een lokale installateur met kennis van zaken over zowel Resideo-producten als Vaillant-warmtepompen ingeschakeld. Een installateur plaatst het systeem, sluit alles correct aan en stelt de belangrijkste zaken in. Daarna kun je er zelf mee aan de slag en heb je er geen omkijken meer naar.

De installatie van het evohome-systeem in onze woning nam ongeveer een halve dag in beslag. Dit is inclusief fysieke montage en plaatsing van alle componenten en het koppelen van thermostaten, regelaars en de het evohome bedienpaneel. Tijdens de installatie zijn we niet tegen bijzonderheden aangelopen, al moet je wel rekening houden met voldoende ruimte voor de HCC100 Multizone-regelaar. Deze dient vlakbij de verdeler te hangen. Voor het draadloze bereik hoef je echter niet bang te zijn, want Resideo levert een antenne mee die dankzij een lange kabel optimaal geplaatst kan worden. Daarbij heeft Resideo er in onze situatie voor gekozen de eigen MT4 motoren voor de kleppen te gebruiken, voor optimale samenwerking tussen de HCC100 Multizone-regelaar en de kleppen.

De thermostaten kunnen in principe overal geplaatst worden (indien draadloos), natuurlijk wel de standaard voorwaarden voor het plaatsen van thermostaten in acht genomen. De Honeywell Home DT4-thermostaten kunnen op een voetje geplaatst of aan de muur gemonteerd worden, zowel met plakstrip als met schroeven. Belangrijk is ook een goede ontvangst van de RF-signalen tussen de DTS4 thermostaten, het evohome bedienpaneel en de HCC100, maar zoals gezegd hebben we hier in onze volgestopte en goed geïsoleerde woning geen enkel probleem mee gehad. Tot slot heeft de installateur nog een korte uitleg over het systeem gegeven en konden we het systeem met de TCC-app van Resideo koppelen.

Je kunt de HCC100 multizone-regelaar ook zonder evohome gebruiken, waardoor het niet met een App te bedienen is, maar wij hebben het evohome bedienpaneel toegevoegd om de slimmigheid toe te voegen. Simpelweg betekent dit dat je toegang krijgt tot een aantal handige functies, zoals afwezigheid of een boost wanneer het nodig is. Ook is het systeem dan buitenshuis, op afstand te bedienen met de app.

Het automatiseren van je verwarmings- en koelingssysteem kan eigenlijk volledig via de Honeywell Home evohome en de bijbehorende app. Hierin kun je schema’s maken waarmee je specifieke temperaturen voor specifieke tijden en specifieke ruimten (zones) instelt. Ook kun je temperaturen instellen voor wanneer je afwezig bent, een vrije dag met specifieke temperaturen instellen en een speciale dag aanmaken waar ook weer specifieke temperaturen en specifieke ruimen bij horen. Wij kiezen echter voor de koppeling met Homey en om Homey leidend te maken voor de temperatuurinstellingen. De koppeling met Homey is eenvoudig, door de evohome-app binnen Homey te installeren en in te loggen met de gegevens van jouw Honeywell Home-account. Vervolgens kun je de evohome en alle losse zones als apparaten toevoegen binnen Homey en gebruiken in acties.

Op naar het gebruik en het automatiseren

Nu de installatie gedaan is gaan we aan de slag met het systeem en gaan we kijken hoe we dit met (minimale) automatiseringen binnen Homey zelf kunnen aansturen. Hoewel evohome autonoom dus al aardig slim is koppelen we het aan het smarthomesysteem om de extra mogelijkheden die hiermee ontsloten worden te tonen. Het artikel waarin we dieper ingaan op deze mogelijkheden kun je over enkele weken verwachten.

Projectpagina en social media

Ben je benieuwd naar hoe wij het aanpakken, voor welke producten en technieken we gekozen hebben en hoe het bouwproces verlopen is? Bekijk dan vooral ook onze FWD Smart Living Project pagina met links naar alle artikelen, social media-kanalen en partners. Volg het FWD Smart Living Project daarnaast op de voet via Instagram of Facebook.