Smart Living Project: de slimme tuin met verlichting, irrigatie en een robotmaaier

Wat is het FWD Smart Living Project?

Samen met een groot aantal partners maakt FWD een nieuwbouwhuis compleet ‘smart’. We gaan ruim een jaar mee in het proces van oriënteren, kiezen, vergelijken, installeren, programmeren en gebruiken. We laten zien wat de verschillende mogelijkheden zijn, wat de verschillende partijen te bieden hebben en waarom er bij de specifieke behoeften van deze nieuwbouwwoning voor de betreffende systemen gekozen is. Wil je meer weten over het idee achter dit project? Lees dan verder op onze projectpagina.

De plannen voor een slimme tuin

Je zou misschien zeggen dat de tuin een stuk eenvoudiger slim te maken is dan het huis, maar toch valt dit tegen, zeker wanneer je het volledig aan wilt pakken. Ook wat de tuin betreft zijn we dus begonnen met een idee, een plan. Wat willen we allemaal slim gaan maken? Voordat we een exact antwoord op die vraag konden geven moesten we eerst weten hoe de tuin er ongeveer uit zou komen te zien. Hoeveel gras, hoeveel beplanting, wat zijn de looppaden, zijn er extra objecten, en waar is het zitgedeelte? Om deze vragen te beantwoorden zijn we met een hovenier om tafel gaan zitten. Na een aantal afspreken en het opdoen van inspiratie is er een ontwerp uitgerold, waarvan je hierboven een gedeelte ziet.

Op basis van dit ontwerp zijn we gaan kijken naar de mogelijkheden om de tuin direct slim aan te leggen. Natuurlijk pakken we de verlichting aan, om de tuin op een leuke maar ook functionele manier uit te lichten. Daarnaast willen we de bewatering (irrigatie) zoveel mogelijk geautomatiseerd hebben, zowel voor het gras als voor de borders. Tot slot willen we het grote stuk gras automatisch laten maaien door een robotmaaier. Met deze drie productgroepen zijn we aan de slag gegaan om een optimale oplossing te vinden die zowel stand-alone als in combinatie met Homey (ons domoticasysteem) werkt.

Slimme verlichting in de tuin

Op het gebied van slimme tuinverlichting heb je tal van mogelijkheden. Zo kun je kiezen voor verschillende merken die eigen systemen met armaturen en lampen op de markt gebracht hebben, maar je kunt ook kiezen voor domme lampen waarachter een actor geplaatst wordt om ze slim te maken. Die laatstgenoemde oplossing hebben we gekozen voor de verlichting in het huis en de verlichting aan het huis, onder de overkapping en onder de carport. Voor de verlichting in de tuin wilden we echter voor een gebruiksvriendelijkere en veiligere oplossing gaan. Bovendien willen we in de avond ook wat kleur aan de tuin kunnen toevoegen.

We hebben gekozen voor verlichting op laagspanning van het Nederlandse Innr. Dit bedrijf maakt verlichting voor zowel binnen als buiten, met zowel losse lampen als volledige armaturen. Voor buiten heeft Innr een compleet assortiment, met onder meer zuiltjes, spotjes en led-strips. Binnenkort wordt dat assortiment verder uitgebreid. De lampen van Innr kunnen met een eigen Innr-app bediend worden, maar dankzij de Zigbee-integratie kun je alle lampen ook koppelen met de Philips Hue-app. Als dat nog niet ver genoeg gaat dan kun je de Innr-lampen direct aan de Homey smarthomehub koppelen of via de Hue Bridge aan Homey koppelen. Op deze manier kunnen we de Innr-lampen altijd bedienen en opnemen in scenario’s voor onze slimme tuin.

Het voordeel van verlichting op een laag voltage is dat de bekabeling niet diep in de grond weggewerkt hoeft te worden en het ook niet levensgevaarlijk is mocht er ooit een kabel geraakt worden. Je hebt dus ook de flexibiliteit om eens iets te verleggen, aan te passen of toe te voegen. Het nadeel is dat er op verschillende plekken in de tuin een stopcontact geplaatst moet worden, waarop de adapter van de verschillende lampen aangesloten dient te worden. Maar, aangezien we de tuin toch helemaal vanaf de grond af aan opbouwen voorzien we direct een flink aantal aansluitpunten.

Welke armaturen en lampen we precies op welke plek gaan gebruiken blijft nog een verrassing. Hiervoor gaan we samen met Innr aan de slag voor een lichtplan. Op basis van dit lichtplan voorziet de elektricien de kabels voor de stopcontacten en maken we een legplan voor de hovenier. Wat betreft de aansturing is het plan de verlichting automatisch in te laten schakelen op aanwezigheid en lichtsterkte, maar ook kunnen de lampen handmatig ingeschakeld worden met de daarvoor bestemde sceneschakelaars in huis.

Irrigatie van de tuin

Onze tuin is niet extreem groot, maar met een voortuin, een tuin aan de zijkant en een aardige achtertuin met zowel gras als borders ben je toch al snel een paar uur per week aan het sproeien. Een geautomatiseerd irrigatiesysteem is hiervoor de oplossing. Je laat het systeem de beplanting bewateren op specifieke tijden, op basis van input van sensoren. Op deze manier heb je er nauwelijks meer omkijken naar.

Het plan voor het irrigatiesysteem is afhankelijk van de grootte van je tuin, de waterbron, de waterdruk en de soorten beplanting die je in je tuin hebt. Het is dan ook verstandig met een hovenier te kijken naar de inrichting van het systeem. Zo is ons geadviseerd om te werken met druppelslangen voor de borders, heggen en beplanting voorin te tuin. Deze slangen worden in het zand, tussen de beplanting door gelegd en zorgen voor een gelijkmatige, langzame bewatering. Voor het grote grasveld zijn sproeiers aangeraden die in een ingestelde hoek het gazon van water voorzien. Plantenbakken worden voorzien van een micro-druppelsysteem dat bovengronds in de bakken druppelt. De hovenier kan je helpen met een legplan voor alle druppelslangen, sproeiers en ondergrondse slangen richting alle elementen van het systeem. Ook wordt er gekeken naar de waterdruk op het aansluitpunt en of er wel of geen noodzaak is voor een pomp.

De aansturing van het irrigatiesysteem kan op verschillende manieren, maar als je meerdere zones in de tuin hebt is een verdeler noodzakelijk. Je kunt het vergelijken met de vloerverwarming in huis. Elke zone in de tuin is aangesloten op een magneetklep en alle magneetkleppen worden gevoed door de waterbron. Alle zones tegelijk bewateren is in de meeste gevallen niet mogelijk door de beperkte waterdruk en daarom moeten de kleppen los van elkaar bestuurd kunnen worden. Hiervoor zijn verschillende alles-in-één systemen op de markt, onder meer van Gardena en Rainbird. Deze systemen sturen de kleppen aan en beschikken over een computer/app/hub waarmee de bewatering ingeregeld kan worden. Je kunt dit met een hub als de Homey ook zelf bouwen. Hiervoor sluit je actoren aan op de kleppen en vervolgens maak je verschillende scenario’s waarbij de kleppen een voor een opengaan en sluiten.

Samen met onze partner voor de tuin, Alternate, hebben we ervoor gekozen een alles-in-één-systeem te gebruiken dat ook met ons domoticasysteem gekoppeld kan worden. De keuze is gevallen op het Smart Irrigation Control System van Gardena. Dit systeem bestaat uit een verdeler die de 24 volt magneetkleppen aanstuurt en draadloos communiceert met de Gardena hub. Deze hub communiceert weer met de Gardena-app waarin je schema’s kunt maken voor de bewatering en alles handmatig kunt aansturen. Vlakbij de wateraansluiting plaatsen we in de grond een waterdichte doos met zes magneetkleppen van Gardena, waar vandaan de bekabeling richting de Smart Irrigation Control die aan de muur hangt loopt. Het fijne aan dit systeem is dat het volledige bewateringssysteem, van kleppen tot aan sproeiers en slangen, universeel is. Je kunt dit desgewenst later eenvoudig aansturen met een ander systeem, bijvoorbeeld een ander merk of eigen actoren. Ook werkt het systeem van Gardena op zichzelf perfect, zonder tussenkomst van een domoticasysteem. Wanneer je kiest voor een Gardena Smart Sensor dan kun je de vochtigheid van de bodem meten en weet het systeem wanneer de bodem droog is. In de app geef je daarnaast aan wat voor beplanting er in de verschillende zones staat, hoe dit bewaterd wordt en hoe jong of oud de beplanting is. Op basis van deze informatie en zelf of automatisch in te stellen schema’s wordt de gehele tuin optimaal bewaterd. Het systeem van Gardena is echter dankzij een Gardena-integratie direct aan Homey te koppelen waardoor we het irrigatiesysteem kunnen uitlezen én kunnen aansturen vanuit het smarthomesysteem. We kunnen dus input van andere sensoren en het weerstation (waarover hieronder meer) gebruiken om de irrigatie te starten of te beëindigen. Ook kunnen we uitlezen wanneer er bewaterd wordt, waar we dan scenario’s mee kunnen stoppen of juist starten. Denk bijvoorbeeld aan een robotmaaier die niet moet maaien terwijl er gesproeid wordt. Of de verlichting de blauw kleurt als er gesproeid wordt.

Weerstation

Het weerstation hebben we in meerdere artikelen besproken want deze kan handige data geven voor tal van toepassingen, zowel binnenshuis als buitenshuis. We maken gebruik van de WeatherFlow Tempest, een veelzijdig weerstation dat informatie geeft over onder meer de lichtsterkte, uv-straling, wind, regen, temperatuur, luchtdruk en bliksem. Deze informatie kan handig zijn voor bijvoorbeeld het sluiten van de dakramen als het regent, het aanzetten van verlichting als het donker wordt of het sluiten van de zonwering als de uv-straling op hoog niveau ligt. Ook voor de bewatering kunnen we deze data inzetten. Zo kunnen we middels een flow (scenario) berekenen hoeveel regen er in de afgelopen dagen gevallen is en aan de hand van deze informatie bepalen of er bewatering noodzakelijk is. Nu is dit niet per se noodzakelijk wanneer je bodemsensoren gebruikt, maar als je die niet of te weinig hebt kun je met deze informatie de tuin laten bewateren tijdens perioden dat het droog en warm is. Het is echter wel een vereiste dat het weerstation te koppelen is met je smarthomesysteem, waardoor je de data in scenario’s kunt gebruiken.

Robotmaaier in de tuin

De heg snoeien of de bloemen en planten bijhouden kan helaas nog niet geautomatiseerd, maar het gras maaien hoef je tegenwoordig niet meer zelf te doen. Hiervoor is de robotmaaier ontwikkeld. Deze kun je vergelijken met de robotstofzuiger voor binnen, maar dan met scherpe messen die het gras voor je maaien.

Robotmaaiers zijn er van verschillende merken, waaronder Robomow, Wolf-Garten, Husqvarna en Gardena. De een ziet er wat gelikter uit dan de ander, maar in de basis doen ze allemaal hetzelfde. Wij hebben gekozen voor de Gardena smart SILENO City robotmaaier. Deze stille robotmaaier komt in verschillende varianten, voor een kleine tot een grote tuin. De keuze voor Gardena is gemaakt omdat de robotmaaier dan in dezelfde app als het irrigatiesysteem gebruikt kan worden. Daarnaast kunnen we dankzij de Gardena-integratie het domoticasysteem koppelen met de robotmaaier.

Het in gebruik nemen van een robotmaaier heeft wel wat meer voeten in de aarde dan een robotstofzuiger. Een robotstofzuiger brengt een ruimte in kaart en kan dankzij een bumper zacht tegen objecten aanrijden. Een robotmaaier kan een tuin niet zomaar in kaart brengen en heeft duidelijke grenzen nodig om niet in het zand of over boomwortels heen te rijden. De grenzen geef je aan door een draad in het gras (net onder het zand) te leggen, vlakbij de zijkanten van het gazon en rondom objecten. Hierdoor weet de robotmaaier precies waar hij is en worden objecten en borders niet gemaaid. De robotmaaier weet wanneer hij klaar of leeg is zijn weg eenvoudig terug te vinden naar het laadstation.

Het automatiseren van het grasmaaien kunnen we doen via de Gardena-app, maar ook middels de Homey smarthomehub. Door het gebruik van flows kunnen we bijvoorbeeld aangeven dat er alleen gemaaid wordt wanneer we afwezig zijn of tussen bepaalde tijden. Ook kunnen we ervoor zorgen dat er niet gemaaid wordt wanneer er gesproeid wordt of wanneer we in de tuin zitten.

Kosten en alternatieven voor de tuin

Voor elk van de gekozen producten is een alternatief beschikbaar en hierboven hebben we al een aantal van deze alternatieven genoemd. Verlichting in de tuin heb je bijvoorbeeld ook van Philips Hue, waarmee je meer keuze in armaturen hebt en ook meer betaalt voor een iets betere bouwkwaliteit en de mogelijkheid lampen individueel te bedienen. Gebruik je domme verlichting en wil je deze slim schakelen, dan kun je gaan voor actoren, bijvoorbeeld van Fibaro of Qubino.

Het irrigatiesysteem van kleppen tot aan sproeiers en slangen kan van elk merk gekocht worden. De kosten zijn afhankelijk van de kwaliteit, de producten en de aantallen die je nodig hebt. Dat verschilt per tuin en per toepassing. De aansturing van Gardena kost voor een complete set ongeveer 350 euro. Hiervoor krijg je de Gardena hub, de Irrigation Control en een sensor. Hou je van knutselen en gebruik je eigen actoren om de kleppen aan te sturen dan zul je ongeveer op hetzelfde kostenplaatje uitkomen. Goedkopere oplossingen zijn er ook, onder meer van Rainbird en Kärcher, maar wil je het systeem koppelen met je domoticasysteem dan is het verstandig te controleren of er integratiemogelijkheden zijn. Tot slot kun je via AliExpress en vergelijkbare sites goedkope componenten vinden waarmee je een irrigatiesysteem zelf kunt samenstellen. Zo heeft Xiaomi goedkope bodemsensoren, welke ook te koppelen zijn met Homey.

Robotgrasmaaiers zijn in verschillende varianten te koop en beginnen in een prijsklasse van 400 tot 600 euro voor ongeveer 250 vierkante meter. Hoe groter het oppervlak dat je wilt maaien, des te duurder de robotmaaiers worden. Voor hele grote gazons zit je tussen de 1.500 en 2.000 euro. Husqvarna heeft daarnaast nog absolute topmodellen met verlichting en diverse fraaie features, maar dan moet je nog wat extra budget vrijmaken.

De komende maanden

We zijn inmiddels bijna aan het einde gekozen van de eerste fase van ons project. Je hebt alleen nog een artikel over de kleine apparatuur en een aantal updates van de bouw van ons tegoed. Daarna starten we de tweede fase. Hierin komen alle productgroepen nogmaals aan bod, maar dan kijken we naar de installatie en plaatsing. De verwachting is dat we hier eind juli mee beginnen. Vervolgens is het tijd voor fase 3, waarin we daadwerkelijk gaan automatiseren en dus het huis echt slim gaan maken.

Houd de website en social media in de gaten!

Ben je benieuwd naar hoe wij het aanpakken, voor welke producten en technieken we kiezen en hoe het bouwproces verloopt? Houd dan de website de komende maanden in de gaten. Houd vooral ook onze FWD Smart Living Project pagina in de gaten voor links naar alle artikelen, social media-kanalen en partners. Volg het FWD Smart Living Project op de voet via Instagram of Facebook. Hier plaatsen we regelmatig korte updates, foto’s en video’s over de bouw van het slimme huis.