Een home cinema-systeem gaat in de meeste eenvoudige setting uit van een 5.1 luidsprekeropstelling, bestaande uit 5 luidsprekers voor het gehele spectrum – links, centrum, rechts front en links en rechts surround achter – en een subwoofer die alleen in een beperkt gebied – het laag – werkzaam is. Merk op dat we stellen “gaat uit” van een 5.1-opstelling. Dat is belangrijk, want er zijn inmiddels surround-opstellingen met veel meer luidsprekers. We komen daar later nog op terug, nu eerst 5.1.
Welke luidsprekers heb je nodig?
Hoewel grote vrijstaande luidsprekers qua klank voordelen hebben vergeleken met hun kleinere broertjes, zijn ze in esthetisch opzicht in het nadeel. Het is aan te raden alle luidsprekers in het home cinema-systeem van dezelfde fabrikant te kiezen, of ze speakers van verschillende fabrikanten goed te matchen. Op die manier kun je er redelijk zeker van zijn dat alle ongeveer dezelfde klankbalans hebben. Het voordeel is dat je steeds dezelfde klankkleur waarneemt, ongeacht de luidspreker die het produceert. Lees meer over de soorten luidsprekers en de belangrijkste specificaties van luidsprekers.
Luidspreker opstelling
Hoewel het opstellen van zes luidsprekers in een kamer op het eerste oog lastig lijkt, is het verrassend simpel wanneer je jezelf aan een paar richtlijnen houdt. In de eerste plaats dienen de ‘front links’ en ‘front rechts’ luidsprekers aan weerszijden van het beeldscherm te staan. Richt je het systeem primair in voor het kijken naar speelfilms, plaats ze dan tegen dezelfde wand als het beeldscherm, zodat ze vanaf de kijk/luister positie een openingshoek van 45° vormen. Een hoek van 60° kan nodig zijn afhankelijk van de kamergrootte, beeldschermgrootte en afstand tot de kijk/luister positie. In het geval erg veel naar muziek geluisterd wordt, bevelen we een openingshoek van 60° aan. In het ideale geval staan beide frontluidsprekers op gelijke afstand van het beeldscherm voor een goede integratie van beeld en geluid.
De centrum luidspreker dient zo dicht mogelijk bij het beeldscherm te staan, liefst direct eronder of erboven en op zelfde afstand als de front luidsprekers. Dit is ideaal, maar niet altijd mogelijk.
De opstelling van de surround luidsprekers is doorgaans opmerkelijk eenvoudig. De beste positie voor de surround luidsprekers is afhankelijk van de vorm en de grootte van de kamer, de positie van de primaire luisterplaats en het type materiaal – film of muziek – waar je voorkeur naar uitgaat. Voor het bekijken van films kan opstelling tegen de zijwanden in bepaalde kamers goed werken, tegen de achterwand in andere kamers. In elk geval dient directe afstraling van de surround luidsprekers op de luisterpositie te worden vermeden. Monteer deze luidsprekers dan ook boven je oren. Wil je vaak naar meerkanaals muziek luisteren dan het verstandig zijn de surround luidsprekers tegen de achterwanden en bij de hoeken te plaatsen. In het algemeen kunnen deze luidsprekers voor muziekweergave lager worden opgesteld dan voor filmgeluid.
Lees meer over hoe je luidsprekers in een home cinema systeem het beste kunt plaatsen.
De subwoofer
Een subwoofer is een luidspreker die speciaal is ontwikkeld voor het allerlaagste geluid. Eén van de kenmerken van lage frequenties is dat het moeilijk te horen is waar ze vandaan komen. Sommigen omschrijven laag daarom als “non-directioneel”. Hoewel dit strikt genomen onjuist is, ligt het dicht genoeg bij de waarheid om althans enige vrijheid te hebben bij het opstellen van een subwoofer in je home cinema. Om het optimale uit een subwoofer te halen is aan te raden dat je de subwoofer op een aantal posities test. Kies dan de ideale positie voor jezelf.
Er zijn ook luidsprekers welke zelf de lage frequenties gedeeltelijk of helemaal op kunnen vangen. Vaak zijn dit goede, maar ook grote, frontspeakers. Wanneer je deze luidsprekers plaatst zul je in de meeste gevallen geen subwoofer nodig hebben om de lage tonen te reproduceren. Mocht je toch lage tonen missen kun je altijd een subwoofer aanschaffen.
Meer mogelijkheden
Hoewel de basisopstelling van luidsprekers voor de meeste home cinema-systemen 5.1-kanalen kent, zijn er nog meer mogelijkheden. Sommige home cinema’s worden namelijk aangeduid als 7.1-kanaals, 9.1-kanaals, 11.2-kanaals of nog grotere of afwijkende systemen. Meer hierover lees je onder meer in ons artikel over het plaatsen van Dolby Atmos-luidsprekers en onze test van Auro 3D. Beide audioformaten maken gebruik van speakers boven de luisterpositie.
Hoewel deze systemen gebruik maken van de modernste technieken en net een extra dimensie geven kunnen we rustig stellen dat een goed opgesteld en uitgevoerd 5.1- kanaals systeem zo indrukwekkend is dat velen geen behoefte – of uit ruimtegebrek – aan meer luidsprekers zullen hebben. Wil je echter beslist het allerbeste home theater en heb je de beschikking over een dienovereenkomstig grote kamer, dan verdient 7.1-kanaals systeem, een Dolby Atmos-opstelling of zelfs een Auro 3D-opstelling zeker een overweging. De meeste uitgebreidere systemen hebben extra speakers achterin de kamer, waarin enige informatie wordt weergegeven direct achter de luisterpositie. Daarmee wordt het gevoel omringd te zijn versterkt ten opzichte van de gebruikelijke twee kanalen.
Een 7.1-kanaals systeem voegt bijvoorbeeld achterin je home cinema extra speakers toe om een betere centrum informatie te krijgen ongeacht de bron die wordt afgespeeld. Voor meer informatie over 2.1-kanaals, 5.1-kanaals, 7.1-kanaals en nog grotere opstellingen kun je terecht in ons artikel over surround opstellingen.
De ruimte
De ruimte waarin je de luidsprekers plaatst is ook van belang. Wanneer de ruimte te leeg (niet genoeg absorberende elementen en meubilair) is, is de kans op galm erg groot. Kussens, stoelen, tapijten en kleine meubels verhelpen dit probleem. Een tapijt is beste beste optie om geluid te absorberen, een tegelvloer zal het galmen juist zeer ernstig versterken. Zorg ook dat de ruimte niet te vol staat. Dit neemt namelijk de galm weer helemaal weg, waardoor je dit gaat compenseren met een te hoog volume, waar dan de buren weer last van hebben. Lichtere, absorberende meubels helpen dit te voorkomen.
Meer hierover lees je in ons artikel over de akoestiek van je home cinema-systeem.
Meer informatie
Meer informatie, verkoopadviezen en tips over home cinema systemen, lcd tv’s, receivers, luidsprekers, smart tv’s, oled tv’s, digitale televisie en streaming technieken vind je in onze uitgebreide tips en advies-sectie.
