Review: Panasonic DC Lumix S1RII – Topklasse hybridesysteemcamera met 8K en 44,3 MP

Panasonic steekt met de Lumix DC S1RII in op de wensen van de veeleisende gebruikers voor een fullframe foto- en videocamera. Dit model scoort bij beide gebruikersgroepen op heel hoog niveau. Je hebt geen twee body’s meer nog, alles kan met dezelfde systeemcamera. En dat ook nog eens aanmerkelijk voordeliger dan menig concurrent. In geval van foto al snel 30% duurder. En bij video koop je twee Lumix SRII camera’s voor het bedrag dat je neertelt bij aanschaf van een camcorder die hetzelfde in zijn mars heeft.

In het algemeen kan je zeggen dat de Panasonic Lumix S1RII ten opzichte van zijn vooral op fotografen gerichte voorganger nu ook voor 100% video gaat. Gelijkwaardig aan hetgeen de concurrentie in deze categorie biedt. Het is nog net niet een fullframe GH7 maar het scheelt niet veel.

De body

Het camerahuis is aanmerkelijk kleiner en lichter dan de I-versie: 134 x 102 x 92 mm en een gewicht van 795 gram. Dat scheelt echt een slok op een borrel bij het langdurig uit de hand opnemen en/of er mee rondlopen. De body van een aluminiumlegering is robuust van bouw, stof- en spatwater dicht plus vorstbestendig. Dit camerahuis lijkt wat de stijl betreft veel meer op dat van de S5II dan op de body van de S1R. De handgrip is ten opzichte van zijn voorganger een comfortabel stukje dieper geworden. Om de ontspanknop zit het besturingswiel. Er is een on board ventilator met twee kleine uitvoeropeningen. Daardoor zal deze systeemcamera ook bij 8K niet snel warmlopen. Het ventilatiegedruis valt nauwelijks te horen.

Met drie grote bedieningsknoppen en enkele functietoetsen aan de bovenzijde beheers je als gebruiker de meeste camerafuncties. Links voor onder zit een extra rode recordknop voor video. Handig is een gecombineerde Stills / Movie/ Slow & Quick -schakelaar onder de drive- en mode-draaiknop. De toetsknoppen voor de witbalans, ISO en belichtingscompensatie zitten comfortabel en logisch net boven de hoofd-ontspanknop. Er is geen instelschermpje bovenop de body meer. Daar zit nu de PSAM-draaiknop.

Er is een live HIRES 5.760K OLED zoeker van 0,78 keer vergroting aan boord. De contrastverhouding gaat tot 10.100:1 of beter. Een waar genot om qua scherpte, rust, kleur en detailweergave door te kijken. Het 7,6 cm volledig kantel- en roteerbare LCD-viewerscherm heeft een resolutie van 1.84 miljoen pixels. Heel welkom is dat er bij het uitklappen van het viewerscherm geen kabels (HDMI, USB, Audio) in de weg zitten. De resolutie is net wat lager dan bij de voorganger. Goed zichtbaar ook bij wat meer omgevingslicht. N.B. Het scherm van de betere smartphone kan de bediening voor een behoorlijk deel vervangen.

In de praktijk heel gewild heeft de Lumix S1R II twee gescheiden intuïtieve menu’s voor foto en video. Dan kan de gebruiker zich niet vergissen en verloopt het instellen een stuk soepeler.

© Bence Mate

De L-mount voorziet in een groot aantal hoogwaardige objectieven zowel van Panasonic zelf als thirdparty (Sigma, Samyang, Leica en 7artisans). Er zijn twee kaartsleuven: Eentje voor CFexpress type B en eentje voor een SD, SDHC, SDXC-kaart. Extern staat USB SSD ter beschikking.

Aanvullend op de body de nieuwe DMW-BG2 batterijgrip. Die geeft hetzelfde bedieningsgevoel als de gebruiker de body verticaal houdt. Je kunt de batterij in de grip verwisselen terwijl de camera is ingeschakeld. Bovendien ondersteunt de grip de stroomvoorziening van de camera wanneer er opnames worden gemaakt in bepaalde uitgebreide modi. Het gebruikte accutype is de 15.8Wh DMW-BLK22. Tot slot aansluitingen voor HDMI, USB, hoofdtelefoon, 3.5 jack microfoon en een slimme accessoireschoen.

44,3 MP beeldsensor

De Panasonic S1RII heeft een 44,3 MP BSI CMOS beeldsensor aan boord. Er zijn toch ook systeemcamera’s die 50, 60 of zelfs 100MP op de beeldsensor hebben zitten zal menig lezer nu opmerken. Dat klopt maar 44,3 MP is voor fullframe foto en video meer dan genoeg resolutie. Bovendien kan de gebruiker uit de hand in de hoge resolutie-modus tot 170 MP voor foto schieten. Het gaat niet om een stacked sensor doch dat is in feite niet nodig en zou deze camera een stuk duurder maken.

De prestaties van deze CMOS-sensor staan op zeer hoog niveau. Zo’n beetje het beste dat een hybride systeemcamera in dit marktsegment te bieden heeft. Nabij gelegen duurdere concurrenten zijn de Canon EOS R5 II, Sony A7C R en Nikon Z8. De CMOS beeldsensor wordt ondersteund door de vermaarde L-processor. Het duo scoort hoog bij de kleurgetrouwheid, AF, beeldcorrecties en beeldstabilisatie. Een gesloten sluiter tijdens het verwisselen van de objectieven beschermt de sensor tegen tof en vuil.

Andere sterke punten

De Panasonic S1R II munt echt uit op een aantal foto & videovlakken. Voor de scherpstelling gebruikt de camera een sterk verbeterde hybride fasedetectie-techniek. Mede dankzij de AI-gestuurde realtime objectherkenning verloopt de focussering razend snel en meestal ook foutloos. Een wereld van verschil met zijn voorganger. De AI-AF detecteert gezichten, ogen, mensen, dieren, (motor-)fietsen, voer-, vlieg- en vaartuigen. Wel zelf het type instellen. Eveneens is er intelligente tracking aan boord. Tevens scherpstellen op specifieke details, zoals de helm van een motorrijder, de neus van een vliegtuig of de ogen van een dier. Deze AF-tracking werkt gewoon ook op 40 beelden per seconde. Er zijn 779 meetvelden.

Panasonic was altijd al een meester in beeldstabilisatie. De bij de Lumix S1R II in body 5-assige stabilisatie haalt wel 8 stops. Daarmee voorkom je ongewenste trillingen en vervorming bij zowel foto als video. Tevens geen vervorming in de groothoek-stand. De burst snelheid van 30 (elektrisch) of 10 fps (mechanisch) zal menig actiefotograaf aanspreken. Tevens is er een handige SH preburst aan boord.

© Bence Mate

De realtime LUT-mogelijkheden zullen zowel de creatieve als professionele video/fotograaf bekoren. Met behulp van de LUMIX Lab-app laadt de gebruiker de LUT’s rechtstreeks naar de camera. Dit stroomlijnt het nabewerkingsproces en betekent dat opnames eenvoudiger kunnen worden opgeleverd, waardoor de gebruiker meer tijd heeft om zich te richten op de creativiteit. Desgewenst kan de gebruiker twee LUTs met een verschillende intensiteit combineren. De videobeeldstabilisatie biedt croploze E.I.S. videovervormingscorrectie, dat perifere vervorming vermindert terwijl de oorspronkelijke beeldhoek behouden blijft.

De sluitertijden zijn 1/8.000 sec – 60 sec bulb (max. 30 min), electronic shutter: 1/8,000 sec – 60 sec, video: 1/16,000 sec. – 1/25 seconden. Het ISO-bereik bedraagt 80-51.200 ISO en extended 40-102,400 ISO. Met de additionele DMW-BG2 batterijgreep kun je een stuk langer opnemen en meer beelden schieten en helpt het bij stroom intensieve modi. Uiteraard geschikt voor verticaal gebruik en hot swapping. Last but not least is de Panasonic Lumix S1RII een heel toegankelijke camera. Niet alleen voor de technofreaks maar qua gebruiksvriendelijkheid bij de bediening ook heel geschikt voor de amateur en pro’s die snel aan de slag willen.

Videoprestaties

8K begint de laatste tijd al aardig in te burgeren als masterformaat. De Lumix S1R II staat op 30P hierbij zijn mannetje. Een tweede hoogwaardig master/tussenformaat is 6,4K in de Open Gate-modus. Daarbij leest de camera de volledige beeldsensor in de verhouding 3:2 uit. Ideaal voor het achteraf bijsnijden en bewerken van videobeelden. In de Dynamic Expansion-modus voorziet de beeldelektronica in een extra DR-stop. Goed bruikbaar bij contrastrijke scenes. In 4K heb je 4:2:2 10 bit en bij 5.XK 4:2:0.
N.B.: De 44MP resolutie van de beeldsensor houdt in dat de S1RII iets meer horizontale pixels heeft dan nodig is om UHD 8K-beelden (7680 x 4320) te schieten en net een fractie minder dan wat nodig is om de resolutie van 8192 x 4320 van de DCI 8K vast te leggen. In plaats daarvan gebruikt de camera Panasonic 8,1K (8128 x 4288), hetgeen overeenkomt met dezelfde beeldverhouding van 1,89:1 als DCI-beelden. De rollende sluiter is ondanks de hoge sensorresolutie relatief gering maar wel meer dan bij concurrerende stacked-sensor-modellen.
Verder zijn interessant 5.8K tot 60fps op en 4K tot 120fps (zonder subject detection). Er is ondersteuning voor diverse hoogwaardige videomodi, zoals ProRes 422 en ProRes RAW en geschikt voor amorfe objectieven. En tevens de optie om beelden te schieten met een 1.31x crop voor een scherper beeld. In het verschiet liggen firmware-updates met 8K-resolutie en 7.1K-output via HDMI. Opmerkelijk voor een systeemcamera is de synchroscan die een einde maakt aan flikkerende beeldschermen. Desgewenst tevens videorecording in RAW.

Externe opname naar SSD en proxy-recording zijn aanwezig. Bij de dualproxy-opnamen  slaat de videomaker hoogwaardige beelden op met de CFexpress-kaart en tegelijkertijd een low-bit versie op de SD-kaart.

De Dual Native ISO varieert van Basis ISO (80-400) tot de tweede gain trap (400-2000). Dit afhankelijk van de gekozen modus oplopend Standaard Kleur, Cinelike D2, V2, A2, HLG, V-Logbook en V-Log plus DR-uitbreiding. Indruk maakt de videobeeldstabilisatie met IBIS al of niet in combinatie met croploze E.I.S. videovervormingscorrectie. Die vermindert perifere vervorming terwijl de oorspronkelijke beeldhoek behouden blijft. Je kunt met de EIS zelfs hardlopen. Bij de in camera preproduction een nieuwe Cinelike A2 kleurmodus, die een zachte kleurbalans verschaft tussen de flat Cinelike D2 en de levendige Cinelike V2. In de praktijk prima geschikt voor zowel foto’s als video’s. Natuurlijk werkt de Lumix S1R II via de Real Time LUT-functie met het de eigen kleur- en toonprofielen uploaden. Je kunt tot 39 LUT’s opslaan voor een gepersonaliseerde workflow.

Handig

Ook nieuw is de verbeterde LUMIX Flow-app gericht op productieworkflows voor allerlei scenario’s. Te noemen  korte films, documentaires, muziekvideo’s en promotievideo’s voor bedrijven. Deze app voorziet in verschillende functies zoals van het maken van storyboards en opnames tot het organiseren van bestanden. De Flow-app werkt naadloos met de smartphone en allerlei multimediatoepassingen. Je kunt de smartphone tevens als een extra (viewer)scherm inzetten. De LUMIX S1RII integreert met software van derden zoals Frame.io voor een efficiëntere nabewerking en samenwerking. Nu ondersteunt LUMIX S1RII ook tethering via ‘Capture One camera to the cloud’ wat handig is voor verschillende productiescenario’s in een professionele editing-omgeving. Verder de pro-opnamefuncties 2x Tally lamp, False Color, Waveform Monitor, Knee Control, twee recordkoppen en Frame Marker.
N.B.: False Color is een functie die veel voorkomt in de videowereld, waarbij een mono-preview wordt gegeven met bepaalde helderheidsniveaus gemarkeerd in verschillende kleuren, om jou te helpen bij het herkennen welke delen van het beeld zijn geclipt of bijna zijn geclipt en welke gebieden worden belicht als middentonen of op een niveau dat geschikt is voor lichte huidtinten. Dit scherm kan worden gebruikt in zowel foto- als videomodi.

Het geluid tot wel 96 kHz is zo gebruikelijk bij Panasonic behoorlijk goed. Naar keuze zijn er verschillende opnameformaten voor audio beschikbaar. Vier kanalen en 32 bit floating audio zal de audio minded videomaker plezieren. Daarvoor aanbevolen is het opzetmodule (XLR2)voor XLR-microfoons en audio mixing.

Fotografie

De Lumix SR1 was al een uitstekende fotocamera. Versie II doet daar nog een aantal schepjes bovenop. De flink verbeterde AF, nog betere prestaties van de beeldsensor, vrijwel perfecte natuurlijke kleuren, een zeer hoge resolutie, prachtig contrast en prime JPEGs en RAW. Voor 54 MB RAW heb je echt een CFexpress-kaart nodig. Jammer blijft de enigszins tegenvallende accucapaciteit. Circa 350 opnamen. Daarom valt de extra batterijgreep aan te bevelen.

Voor de actiefotograaf 40 fps. Het ISO-bereik gaat van 80-102.400. De beeldruis blijft gering tot circa ISO 6.400. De AF is aanmerkelijk verbeterd ten opzichte van de eerdere S1. Acht stops beeldstabilisatie is heel functioneel. Onder andere prima geschikt voor nachtelijke straatfotografie en evenementen. En een resolutie van 177 MP uit het handje is verbazingwekkend. En met de pre-burst mis je vrijwel geen shot. De zoeker en het viewerscherm bieden een zo optimaal mogelijk zicht en ergonomische instelfuncties. Zie verder onze ook onze eerdere test van de Lumix S5II. Het aantal pixels is net wat minder dan bij model I; 44.3MP versus 47,4. Feitelijk peanuts want in de praktijk valt er geen verschil te zien.

Praktijk en conclusie

Wij ontvingen de Panasonic Lumix DC S1RII met een voor video ideaal objectief, de 7 maal Lumix S 28-200 zoom F4-7.1 Macro. Een heerlijk compacte en relatief weinig wegende combinatie voor een dergelijk zoombereik. Door de bouw een minder lichtsterk zoomobjectief doch dat vormde bij de proefopnamen in zonnig Zierikzee geen enkel probleem. Met deze DC S1RII heeft de gebruiker zowel optimale foto als video in één en dezelfde body. Aan beide zijden geen compromissen, gewoon een topmodel hybride systeemcamera in deze prijsklasse. Bij de concurrentie betaal je vaak een stuk meer. Tenzij je een stacked sensor met nauwelijks rolling shutter ambieert.

De verkregen resultaten zijn bij zowel foto als video uit de kunst. Het aantal videoformaten en resoluties is indrukwekkend. Fotografisch stelt deze camera eigenlijk nergens teleur. De gevorderde amateur- en professionele gebruiker komen hier mee volledig aan hun trekken! Opvallend is de snelheid waarmee deze camera opstart, dat wil zeggen meteen gebruiksklaar is. Over de ergonomie valt weinig te klagen. De knoppen zitten waar je hen intuïtief verwacht. Een prima handligging met de 7 maal zoom. Gezien de snelle, hoge videoresoluties kan je niet om een CFexpress geheugenkaart heen. De Lumix Flow app voorziet in tal van LUTs en een heel handzame externe monitor. Plus alle mogelijkheden van camera to the cloud.

De Lumix DC S1RII valt met recht de beste door Panasonic geproduceerde hybride systeemcamera ooit te noemen. Het merk heeft zichzelf weer eens overtroffen resulterend in de nodige euforie voor de video- en fotograaf.

Lumix S 28-200mm F4-7.1 Macro

Panasonic is een meester in het bouwen van compacte zoomobjectieven. In dit geval zelfs een 7 maal superzoom. Het gaat volgens de makers om de kleinste en lichtste zoomlens in dit genre ter wereld. En de 0,5 macro is mooi meegenomen. Die compactheid gaat echter wel ten koste van de lichtsterkte. En uiteraard zal een dergelijk ontwerp altijd een optisch compromis zijn. Qua specificaties hebben we te maken met een gewicht van 413 gram, lengte x diameter: 93 x 77 mm, stof- en spatwaterdicht, beeldstabilisatie van circa 6 stop, een minimale scherpstelafstand van14cm, een vergrotingsfacto van 0.5x en de filtermaat: 67 mm. Het 28 mm groothoek tot 200 mm tele optisch bereik (Fullframe 35mm) maakt dit objectief tot de optimale reiszoom die ruim 90% van alle opnamesituaties bij video en foto dekt.
Hoe doet deze S-28-200mm F4-7.1 het nu echter in de praktijk? Wij beginnen met video. Een prima in de hand liggende zoomlens met lekker aanvoelende instelringen, slechts twee schakelaars (A/M en  OIS), stille en accurate zoommotoren en AF. Er is geen merkbare focus breathing. De matige lichtsterkte maakt dit objectief minder geschikt voor binnenshuis en lichtzwakke situaties buiten.

Videografisch gezien een heel bruikbaar objectief. Rustige scherp contrastrijke en natuurgetrouwe beelden. Alleen is er geen geringe filmische look dieptescherpte Ook geschikt voor 8K. De fotograaf zal bij een dergelijke superzoom enkele veren moeten laten. Primelenses overtreffen de scherpte, bokeh en matige scherptediepte van dit objectief. Er is enige vervorming doch beeldafwijkingen blijven binnen de toleranties. Onze opnamen in Zierikzee zagen er eigenlijk best goed uit. Voor de fotograaf is het echt kiezen tussen optimaal reisgemak met een veelzijdig zoombereik en de topprestaties van primelenses of high-end zooms. De prijs is alleszins redelijk voor deze mogelijkheden en kwaliteit.

Prijzen & Info

Panasonic Lumix DC S1RII Body € 3.599,-
Panasonic Lumix DC S1RII Body met F4 24-105 zoomobjectief € 4.499,-
Panasonic S28-200mm objectief € 999,-
www.panasonic.nl