Review: Fujifilm X-H2 40Mp en 8K – Alles wat het hart van de foto/cinematograaf begeert

De binnenkoppers

De meest in het oogspringende binnenkoppers van de Fujifilm X-H2 zijn in volgorde voor de te maken aankoopkeuze: de camera heeft een volledig nieuwe, hoge resolutie X-Trans CMOS 5 HR beeldsensor die een resolutie kent van maar liefst 40.2 Megapixels. Daar kan de fotograaf van smullen. Is 40 Mp nog niet genoeg dan komt de Pixel Shift Multi-Shot-opnametechniek om de hoek kijken. Met een stilstaande camera en onderwerp stapelt de X-H2 meerdere shots dan gezamenlijk op tot een beeldresolutie van 160 Mp.

Voor de cinematograaf beschikt de X-H2 systeemcamera als eerste in de wereld over een APS-C sensor waarmee je intern 8K 30P Apple ProRes video-opnames schiet. Een hele prestatie met een voor deze klasse uitzonderlijk hoge beeldkwaliteit. Wel uiteraard minder scherptediepte op volle diafragmaopening en wat lastiger te construeren groothoeken (cropfactor APS-C circa 1,5) dan bij fullframe 35 mm camera’s. De basis instelbare lichtgevoeligheid van de sensor is nu ISO 125 ten opzichte van ISO 160 bij de X-H2S.

Het bevriezen van beweging gaat deze Fujifilm-camera met een elektronische sluiter in de X-H2 een sluitertijd van maar liefst 1/180.000 seconde prima af. Een ander voordeel is dat je voor fotografie met dergelijke snelle sluitertijden bij super veel (zon-)licht geen grijsfilter voor grote diafragma openingen meer nodig hebt.

Bij het automatisch scherpsnellen niet alleen accuraat en relatief snel maar tevens het toepassen van Deep Learning-technologie en kunstmatige intelligentie. Een dankbare hulp bij het focusseren op verschillende onderwerpen, zoals gezichten, dieren en vogels te herkennen.

De ingebouwde vijf-assige beeldstabilisatie (IBIS) in de X-H2 kan beelden stabiliseren tot een indrukwekkende zeven stops EV. Dit afhankelijk van de instellingen en combinatie met het objectief.

Een  heldere OLED elektronische zoeker (EVF) heeft een voortreffelijke hoge resolutie van 5.76 miljoen dots. Met de 0,8 x vergrotingsfactor van de zoeker en de uitstekende helderheid van deze zoeker houden zowel de foto- als videograaf het onderwerp precies en duidelijk in de picture.

Ook is het nieuwe HEIF beeldformaat aan boord. Deze techniek voor beeldcompressie legt de gemaakte foto’s vast in 10 bit  met 30% minder opslagruimte op een geheugenkaart of computer ten opzichte van het JPEG (8-bit) bestandsformaat. HEIF geeft daarmee een hogere beeldkwaliteit en beschikt over een mooiere kleurdiepte.

De opslag in de beide geheugenslots kan zowel op hoogwaardige SD-kaarten CFexpress Type B geheugenkaartslot voor de hoogst mogelijke kwaliteit bij video en foto. Tot slot al deze specificaties voor een prijs van € 2.249,-.

Uiterlijk hetzelfde

Zet je de X-H2 en X-H2S naast elkaar dan zie als enige verschil dat er op het camerahuis van de eerstgenoemde alleen een S (van supersnel) ontbreekt. De lay-out voor de gerubberde snelle toegangstoetsen, het instel- en muismenu plus joystickje, de display, comfortabele handgreep, en klepjes voor de geheugenkaarten, connectoren en accu zijn geheel hetzelfde. Ook de afmetingen en het gewicht ontlopen elkaar niet met natuurlijk dezelfde robuustheid en weersbestendige afdichting. Idem het gebruikersgemak en -gevoel. Zie verder voor deze body onze review in Digital Movie 147.

De verschillen zitten vooral onder de motorkap. Met als belangrijkste specificatie de X-Trans CMOS 5 HR APS-C-sensor in plaats van een stacked beeldsensor. Wij noemen bij de specificaties nog even: Afgedicht op 79 punten voor water en stof. Vorstbestendig tot -10 graden Celsius. Een heel fraai helder zichtbaar top LCD-paneel waarop je alle belangrijke informatie afleest en instelt. Voor de dagelijkse praktijk een prettig bedienbare AF-ON knop. Die kan je desgewenst nog programmeren.

Voor alles in beeld de formidabele 5.76 miljoen dot OLED EVF zoeker met vergrotingsfactor van 0.8x. Het beeld dat door de zoeker te zien is wordt per seconde zo’n 120x ververst. Dankzij een goede onderdrukking voor parallax en vervorming zullen brildragers verrast zijn hoe eenvoudig het is geworden om door de elektronische zoeker te kijken.

Een 1.62 miljoen dot volledig kantelbaar en touchscreen LCD-paneel. Er is een rode aparte knop voor start en stop bij video. In de stand video gebruik je gewoon de ontspanknop om meteen video-opnames te kunnen starten. Het X CFexpress Type B geheugenkaartslot naast een en UHS-II SD geheugenkaartslot. Door gebruik te maken van verschillende media kan het volledige potentieel uit de camera worden gehaald.

Last but not least een behoorlijke goede geluidskwaliteit al bij de interne stereomicrofoons. Het gaat om Linear PCM / Stereo sound 24bit / 48KHz sampling; MP4 (MPEG-4 AVC/H.264, Audio: AAC). Je kunt de interne en externe mic-niveaus aanpassen. Tevens zijn een begrenzing en windfilter beschikbaar. Tijdens de opname regel je desgewenst het volume handmatig over de twee door LED-balkjes aangegeven kanalen.

De typische Fujifilm retro look met aparte instelwieltjes (ISO, sluitertijd, belichtingscompensatie) heeft plaatsgemaakt voor de display bovenop de body. Die werkt best handig. Verder biedt de X-H2 naast de PASM-keuzeknop nog 7 customsettings (C1-C7). De preshot burst buffert bij gebruik van de elektronische sluiter 0,5 tot 1 seconde aan beelden voordat je de ontspanknop helemaal indrukt. Er zijn geen ingebouwde ND-filters aan boord. Wie dan geen hoge sluitertijden wenst te gebruiken raden wij een extra grijsglaasje aan.

De X-Trans CMOS 5 HR APS-C-sensor

40,2 Megapixels met een APS-C sensor klinkt als een droom. Maar gaat dat wel goed zoveel megapixels op een kleinere beeldsensor dan fullframe? Bijvoorbeeld problemen met een lagere lichtgevoeligheid, beeldruis, afname van detaillering, elektronische componenten ie elkaar in de weg zitten e.d. Daar hebben de constructeurs bij Fujifilm zeer goed rekening mee gehouden. De resultaten zijn ronduit verbluffend voor een APS-C-sensor bij een systeemcamera in deze prijsklasse! Menig middenklasse fullframer kan daar nog een puntje aan zuigen.

De techniek bij de volledig nieuw ontwikkelde 40.2MP BSI X-Trans CMOS 5 HR beeldsensor is het neusje van de zalm. Ondanks het grote aantal photosites zijn de lichtgevoelige elektronische puntjes relatief groot (3,04 µm) en behoorlijk lichtgevoelig gebleven. De ondersteunende elektronica heeft een nieuwe slimme lay-out gekregen waardoor de componenten elkaar niet in de weg zitten en er meer licht op de onderliggende fotodiodes valt. Van beeldruis valt zelfs bij relatief hoge ISO-waarden nauwelijks iets te bespeuren. De basis ISO-waarde werd verlaagd naar 125. Heel welkom in geval va zonnige opnamecondities.

De 40.2MP BSI X-Trans CMOS 5 HR beeldsensor haalt een snelste sluitertijd van 1/180.000 seconde. Voorgaande modellen gingen niet verder dan een sluitertijd van ‘slechts’ 1/32.000 seconde. Een sluitertijd van 1/180.000 seconde is daarmee maar liefst 2.5 stops sneller. Dit stelt fotografen in staat om zelfs onder de zonnigste omstandigheden een objectief vol open te kunnen gebruiken om zodoende een mooie korte scherptediepte en Bokeh te behouden.

De X-H2 past een X-Trans kleurenfilter toe in plaats van een Bayer-type waardoor er vrijwel geen Moiré-effect optreedt. Een andere voor HIRES fotografen interessante verdienste van deze nieuwe sensor is de al genoemde Pixel Shift Multi-Shot functionaliteit. De camera gebruikt daarbij het IBIS-mechanisme om de sensor zo te verschuiven dat er een hoge resolutie opname van maar liefst 160 Megapixels kan worden gemaakt. In combinatie met de mogelijkheid om met 20 frames per seconde te kunnen fotograferen is de opname in een fractie van een seconde gemaakt. De verschillende opnames moeten vervolgens via de speciale ‘Pixel Shift Combiner’ software worden samengesteld tot één enkele opname. Ideaal voor vormen van productfotografie in de studio,  replicatie- en archiefdoeleinden.

8K video

Nu wordt 8K (7680 x 4320  pixels) video pas echt bereikbaar voor de videohobbyist en kleine professional. Voor slechts € 2.249,- 8K video-opnames met een beeldsnelheid van maximaal 30 beelden per seconden, 8K30P. De kleurdiepte bedraagt een professionele 4:2:2 10-bit.

N.B.: Dit geldt bij opnames gemaakt onder een maximumtemperatuur van 25 graden Celsius en wanneer de camera ‘koud’ wordt opgestart. De ‘auto power off’ functionaliteit is daarbij ingesteld op ‘hoog’ en bij gebruik van H.265 4:2:0 en bitrate van 200 mbps, in combinatie met de externe greep VG-XH en met drie batterijen. De opnameduur is afhankelijk van de hoeveelheid stroom die nog in de batterijen aanwezig is en de beschikbare ruimte op de gebruikte geheugenkaart. Wanneer de maximumtemperatuur van de camera wordt bereikt zal de opname automatisch worden gestopt.

De geboden beeldkwaliteit is uitmuntend in deze prijsklasse. Alleen topmodellen met een fullframe- of middenformaat beeldsensor komen daarboven uit. Bij de opnameformaten onder meer drie verschillende Apple ProRes codecs. Te weten ProRes 422 HQ, ProRes 422 en ProRes 422LT. Heel welkom in het veld en/of draadloos transport naar elders is dat de videofilmer bij het opnemen in een van de ProRes codecs tegelijkertijd ProRes 422 proxy opnames kan schieten. Tevens verwerk je hoge resolutie opnames sneller en eenvoudiger tijdens het post-productie proces. Er is een beperking: Proxy is niet beschikbaar bij gebruik van 8K30P en 8K25P opnames

Natuurlijk ontbreekt hoogwaardige 4K op 60P niet. Dit voor direct in de hoogst mogelijke 4K UHD kwaliteit schieten. Maar ook is er oversampling op 8K video toe te passen met zeer gedetailleerde 4K-opnames als resultaat. Beschikbaar als drie verschillende instellingen: 4K HQ, 4K DCI HQ en FHD.

Bij DCI 4K video opnamen tot 60 fps in 4:2:0 8 bit of externe recording 4:2:2 10 bit. Tevens is het mogelijk om met de X-H2 op 4K tweemaal digitaal in te zoomen. Handig bij een objectief met een vast brandpunt. Deze optie is nog meer op zijn plaats bij het gemotoriseerde XF18-120mmF4 LM PZ WR objectief. Je hebt dan tweemaal het zoombereik zonder kwaliteitsverlies. Dat gaat gewoon traploos na het bereiken van de maximale brandpuntsafstand.

Warmlopen bij dergelijke grote hoeveelheden videodata? Zeker niet want de Fujifilm X-H2 beschikt over dezelfde mogelijkheden voor het afvoeren van warmte als de X-H2S. Optioneel is er de koelventilator FAN-001. Die koppel je draadloos aan de camerabody. Je kunt circa 160 minutencontinu opnemen. Voor menigeen meer dan genoeg.

De X-H2 biedt geen 120 fps in 4K zoals bij de highspeed X-H2S. Wel bij Full HD. Deze hybride camera richt zich meer op het cinematografische detail dan snelheid. Ook de tracking scoort net iets minder dan bij de X-H2S. In het algemeen laat de X-H2 meer rolling shutter zien dan de X-H2S maar het resultaat blijft gewoon goed.

Nog meer HIRES videofunctionaliteit

Extern opnemen met een HDMI SSD-recorder geeft nog meer kwaliteit en opslagcapaciteit. Koppel bijvoorbeeld een model van Atomos of Blackmagic Design aan de X-H2 en je hebt export  in 12-bit RAW video. Dit zowel in Apple ProRes als Black Magic RAW. Op maximaal 8K 29.97 bps. De kwaliteit is echt toppie en cinematografen zullen daarvan kwijlen.

Dan de F-LOG formaten voor het verliesloos (behoud van alle kleurtinten, contrast en resolutie) opnemen van video. Pas in de postproduction ontstaat het uiteindelijke beeld naar eigen wens en smaak. Naast het al bekende F-LOG formaat kan de camera ook opnemen met F-LOG 2. Het dynamisch bereik bij deze nieuwe F-LOG 2-optie kent een bereik van maar liefst 13 stops EV. Dit biedt nieuwe en meer creatieve mogelijkheden voor het colorgraden van gemaakte video-opnames.

Fotografie

Een belangrijke reden om als fotograaf voor de X-H2 te kiezen zijn die 40,2 Megapixels van de beeldsensor. Natuurlijk, voor de doorsnee fotografie is 24 Mp meer dan genoeg doch waar elk detail telt en de groots mogelijke prints en resolutie is vereist betaalt die extra investering zich dubbel en dwars terug.

Andere sterke punten van de BSI X-Trans CMOS 5 HR zijn een prima signaalruisverhouding ook bij hoge ISO-waarden, levensechte kleuren, een groot dynamisch bereik, langere sluitertijden bij 7 stops IBIS-winst en in combinatie met de beeldprocessor een zeer accurate focussering, tot 20 beelden per seconde burst, 125 ISO als basisgevoeligheid, het HEIF opslagformaat en voor de liefhebber maximaal 160 Mp met de Pixel Shift Multi Shot.

Er zijn 19 filmsimulaties en 13 creatieve effecten beschikbaar. HDR kent de instellingen Auto, 200%, 400%, 800% en 800%+. De camera combineert drie opnamen tot een gezamenlijk eindresultaat met een groter dynamisch bereik.

Zoals gezegd heeft de nieuwe sensor weinig moeite met slechtere lichtomstandigheden en hogere ISO-waarden. Fotografeer gerust op ISO 800 of 1600 en de camera presteert gewoon goed. Ook ISO 3200 tot 6400 geven nog bevredigende de resultaten. Hoger is bruikbaar. Wel scoort de X-H2S hier wat beter. De JPEG en RAW bestanden doorstaan de veeleisende toets der kritiek.

De accu is goed voor ruim 700 fotografische opnamen. Er is een optionele verticale VG-XH handgreep met twee extra accu’s leverbaar. Tevens een USB-C connector voor netvoeding.

Intelligente AF

Niets zo handig om onbezorgd te kunnen fotograferen en videofilmen als een (kunstmatig) slimme AutoFocus. Tevens vereisen 40 Megapixel foto’s en 8 K video de hoogst mogelijke accuratesse bij het scherpstellen. En dan ook nog zo snel als mogelijk. N.B.: De X-H2S is nog sneller.

De X-Processor 5 beeldverwerkingsprocessor van de X-H2 is daarbij de spin in het scherpstelweb. Deze processor is toegerust met een heel uitgebreid scherpstelsysteem dat een veelvoud aan onderwerpen herkent. Het systeem maakt daarbij gebruik van kunstmatige intelligentie en is gebaseerd op Deep Learning-technologie. Zo kan het autofocussysteem naast gezichten en ogen, nu ook dieren, vogels, auto’s, motoren, fietsen, vliegtuigen en zelfs treinen herkennen. De foto/cinematograaf kan zich zo volledig concentreren op de compositie en het afleidende en regelmatig complexe gedeelte van automatisch volgen en scherpstellen aan de camera overlaten.

De nieuwe hogeresolutie-sensor beschikt over een groter aantal (425 selecteerbare punten) fasedetectie autofocuspixels dan de voorgaande cameramodellen. Dit resulteert in een verbeterde scherpstelling bij enkelvoudig focusseren. Bij het fotograferen komt de eenvoudig en relatief snel werkende AF-S van pas. Onder andere bij landschappen en portretopnames.

In geval van bewegende objecten een verbeterd AF-C algoritme waardoor de camera beter en accurater kan scherpstellen op deze onderwerpen. In de X-H2 zit hetzelfde algoritme als in de X-H2S. Tevens is de X-H2 is nu ook uitgerust met een afstandsmeter voor MF-assist opties bij het maken van video-opnames voor een nog nauwkeuriger focussering. Tevens inzetbaar in combinatie met focus peaking. In de praktijk vat er weinig op deze intelligente AF-technieken van Fujifilm aan te merken. Het systeem zit er zelden naast en de snelheid is zeker op niveau.

IBIS beeldstabilisatie

De beeldstabilisatie in de body (IBIS) gooit samen met aanvullende OIS-objectieven hoge ogen. Het gaat net als bij de X-H2S om een 5-assige interne beeldstabilisatie (IBIS) in combinatie met de X-Processor 5 en diverse extra gevoelige sensoren. Dat levert in de praktijk een winst op van tot wel zeven stops EV bij het compenseren van trillingen.

Het uit de hand schieten is een waar plezier met zowel lange brandpunten als lagere sluitertijden en verder gesloten diafragmalamellen. En natuurlijk niet te vergeten de toepassing bij de Pixel Shift Multi-Shot  hoge resolutie opnames.

Netwerkfunctionaliteit

In het tijdperk van direct opnamen doorsturen vanaf locatie naar de studio of de cloud, het onderling verbinden van meerdere camerabody’s en het aansturen plus opslaan met de computer mogen zowel draadloos als bedraad koppelen uiteraard niet ontbreken. Hierin voorziet de FT-XH- greep voor het vereenvoudigen van bestandsoverdracht. Hiermee zend je bestanden comfortabel en snel naar een LAN netwerk. Naast tethered video-opnames maken kan de videofilmer tegelijkertijd tot vier X-H2/X-H2S camera’s onderling koppelen en bedienen. Een browser-window biedt in deze de functies:

1. Het controleren en wijzigen van individuele camera-instellingen voor iedere gekoppelde camera.
2. Het tegelijkertijd starten en stoppen van video-opnames voor iedere gekoppelde camera.
3. Het opslaan, laden en kopiëren van camerainstellingen naar een computer of tablet.

Conclusie

Fujifilm heeft met de X-H2 en X-H2S twee nieuwe vlaggenschepen in de familie. Beide camera’s tonen aan dat de APS-C sensor technisch en optisch gezien met een ware revival bezig is. In geval van de hier geteste X-H2 40,2 Mp krijg je echt de hoogst mogelijke fotokwaliteit en 8K cine video. Menig fullframe concurrent komt beslist niet verder en is nog een stuk duurder ook. Voeg hierbij ook nog eens de nieuwe generatie X-mount objectieven en je koopt een systeem dat alles biedt wat het hart van de foto/cinematograaf in deze doelgroep ambieert.

De uiteindelijke keuze ligt bij meer detail en 8K voor de 40,2 MP X-H2 en meer snelheid plus sublieme 4-6K video-opties voor de 26 Mp X-H2S. Ga je voor de pixels dan wordt het de X-H2.

Nieuwe generatie objectieven

Alle oude (bestaat al weer tien jaar) X-mount objectieven van Fujifilm passen op de X-H2-body en geven zonder meer een goed resultaat bij foto en video. De techniek op het gebied van hogere optische resoluties en extra slimme functionaliteit schrijdt echter voortvarend verder. Daarom brengt Fujifilm een nieuwe generatie objectieven uit. Aan te bevelen voor wie echt het onderste uit de kan wil hebben. Wij bespreken er eentje in het kort.

De FUJINON XF56mm F1.2 R WR is een hoogwaardig kort teleobjectief voor portretten, close-ups, productopnamen en opnamen bij weinig licht. Dit equivalent van een lichtsterk 85 mm kleinbeeld 35 mm objectief heeft een flink kortere instelafstand van 50 cm, beschikt hij over een groter oplossend vermogen, een bijzonder fraaie Bokeh dankzij 11 diafragmabladen, valt fijn te bedienen en is lekker licht en compact.

De bouw omvat dertien verschillende lenselementen in acht verschillende groepen, inclusief één ED-element en twee asferische lenselementen. Dat geeft een hoger oplossend vermogen en een verbeterde detailweergave ten opzichte van het voorgaande model. De XF56mm F1.2 WR gebruikt acht lenselementen voor het scherpstellen waardoor coma, chromatische- en sferische aberratie tot een minimum worden beperkt.

In de praktijk een ware knaller op het gebied van scherpte, kleur- en detailweergave nauwelijks optische afwijkingen, hoge lichtsterkte en gebruiksgemak. De scherpstelling werkt snel, betrouwbaar en soepel. Echt ideaal bij lichtzwakke omstandigheden en het werken met een aangename onscherpe achtergrond bij foto en video. Van de Fujifilm XF 18-120mm f/4 LM PZ WR motorzoom ideaal voor video volgt nog een aparte test.

Prijzen

• Fujifilm X-H2 body: € 2.249,-
• Fujinon FUJINON XF56mm F1.2 R WR: € 1.199,-

www.fujifilm-x.com/nl-nl