FUJIFILM GFX100 II middenformaat-systeemcamera: Een kwaliteitsklasse apart

Highspeed sensorkracht

De sterk verbeterde highspeed (HS) specificaties van de FUJIFILM GFX100 II berusten op een compleet nieuwe 102 MP CMOS beeldsensor en de inmiddels fameuze X-Processor 5 beeldprocessor. Een vermetel krachtig tweetal dat een zeer hoog foto/videoniveau voor deze prijsklasse bereikt.

De HS CMOS-sensor leest beeldinformatie tweemaal sneller uit dan diens voorganger. Het middenformaat beslaat 43,8 x 32,9 mm. Dat is behoorlijk groter dan full frame (36 x 24 mm) bij systeemcamera en pro-camcorders en de super-35-mm sensor (24,89 x 18,66 mm) bij topmodel box-videocamera’s. Daarbij vormt 102 MP geen enkel bezwaar voor de grootte van de pixels (Photosites) op een middenformaat beeldsensor. Die zijn voldoende groot om lichtsterk te blijven en onderlinge elektronische interferentie te voorkomen.

De X-Processor 5 levert zowel een belangrijke bijdrage aan de snelle verwerking van grote hoeveelheden video- en fotodata, de tot 8 bps verhoogde burstrate, het omrekenen van diverse video/beeldformaten en de AI-AF. Deep Learning brengt nu slimme onderwerpsherkenning en tracking. De FUJIFILM GFX100 II herkent mensen, gezichten, ogen, dieren (ook insecten en vogels), auto’s, motorfietsen, gewone fietsen en treinen. Dit verrassend snel maar nog net niet het niveau voor de gangbare prestaties bij de topmodellen fullframe systeemcamera’s! Een vernieuwd AF-algoritme voorziet in action tracking bij sport en andere snel bewegende objecten. Zelfs highspeed motion-tracking behoort tot de mogelijkheden. Samen met de continue 8 beelden per seconde burst zal de sport- en actiefotograaf zelden een beeld missen.

Op AF kan de foto/videograaf verder kiezen uit Zone Custom Setting, AF-C Custom Setting en het aantal focusseerpunten.

Vernieuwde zoeker

Een elektronische zoeker (EVF) en uitklapbare viewerscherm zijn altijd een dingetje voor zowel de foto- als videograaf. Bij foto heeft de zoeker en bij video het viewerscherm vaak de voorkeur. De FUJIFILM GFX100 II is uitgerust met een vernieuwde 9,4 miljoen dots 120 fps kleuren-EVF in de boost-modus. Zo kan je snel bewegende objecten optimaal en storingsvrij scherp en contrastrijk in het zoekerbeeld houden. Een uitgekiend buffergeheugen zorgt ervoor dat snel geschoten opnamen in het volle middenformaat  nauwelijks leiden tot een zoeker-black-out. Echt helemaal black-out-vrij werkt de EF bij 5,3 fps. Kies je voor het 35 mm-formaat dan is er ook op 8.7 fps of 5,8 fps geen enkele black-out meer. De EVF vergroot eenmaal, lekker groot dus. Het uitklapbare viewerscherm bepreken wij verderop in deze test.

N.B.: De EVF wordt los meegeleverd. Je dient voor de plaatsing op het camerahuis eerst de beschermkapjes over de accessoireschoen van de body en onder op de zoeker-unit te verwijderen. Dan schuif je de EVF zo op de camera. Deze constructie maakt het mogelijk om verschillende slimme beeld- en geluidsaccessoire op de body te bevestigen.

Uitmuntende fotokwaliteit en mogelijkheden

Zowel bij foto als video vult de nieuwe GFX100 II gestadig de prijzenkasten. Van de extended 80 ISO gevoeligheid, het volledige middenformaat en 16-bits opnamen kan de fotograaf alleen maar watertanden. Het dynamisch bereik en nauwelijks meer ruis waren tot op heden ongekend. FUJIFILM herontwierp de microlensjes aan de randen van de beeldsensor. Dat geeft zowel aanzienlijk meer beelddetail als een efficiëntere AF. Zoals verwacht naast JPEG en RAW is nu ook het HEIF beeldformaat aan boord. De daarmee geschoten beelden zijn 30% kleiner in bestandsopslag dan JPEG en de 10 bits files kunnen meer dan een miljard kleuren bevatten. Voor wie 102 MP nog niet genoeg is kan de fotograaf de Pixel Shift Multi-Shot met 400MP inzetten. Een slimme techniek waarbij de IBIS beeldstabilisatie de opeenvolgende samengestelde beelden steeds een halve pixel per frame verschuift. De GFX100 II schiet 20 beelden achter elkaar waarbij de informatie in de rode, groene en blauwe pixels dezelfde beelddata behouden. Uiteraard mag het desbetreffende onderwerp slechts weinig bewegen. De resultaten zijn bij de perfecte 400 MP shot verbluffend.

FUJIFILM is beroemd on haar talrijke filmsimulaties. De perfecte nabootsing van de veel geprezen oude chemische films nu in elektronische pixelvariant. De GFX100 II kreeg er een nieuwe loot bij: REALA ACE nummer 20 in de rij. Deze filmsimulatie biedt een fraaie natuurgetrouwe kleurweergave met een hardere beeldtoon. De (vak)fotograaf kan zich nog veel verder uitleven op de welkome still specificaties van de GFX100 II. We noemen IPTC metadata, automatische en witbalans shift, korreleffect, Color Chrome effect, Color Chrome, FX Blue, gladde huid bewerking en instelbare helderheid. De sluitertijden variëren van 30 tot 1/32.000ste seconde. Onze fotografische praktijkopnamen stemden tot de hoogste tevredenheid en regelmatig verrukking.

Videoprestaties

FUJIFILM zelf spreekt bij de GFX100 II van een hybrid powerhouse voor multiple video- en cineformaten. Kortom kracht en precisie voor de extra veeleisende video- en filmmaker. Wat heeft deze systeemcamera daar nu allemaal voor in huis? De grootte van de beeldchip kwam al eerder ter sprake. Met 43,8 x 32,9 mm aan sensoroppervlak, 1,7 x groter dan fullframe, kan de gebruiker alle kanten uit. Het volledige gebied uitlezen in 5,8K of 4K resolutie met daarnaast de keuze uit diverse kleinere en qua afmetingen andere videoformaten. Niets van de opgenomen videodata gaat daarbij verloren zodat je met recht van een master-beeldsensor die zijn weerga in deze prijsklasse niet kent, kan spreken. Gereed voor blockbusters, hoogwaardige cinematografie, videofilms, commercials, documentaires en sport. Uiteraard worden 8K en 4K in de eigen pixelresolutie geregistreerd en niet in 102 MP. De overwaarde aan pixels komt ten goede aan hoogwaardige mastering, het aantal beelden per seconde, extra opties voor beeldbewerking en alternatieve uitsneden.

Als eerste gaat de video-interesse natuurlijk uit naar 8K 30P en 4K 60P in 4:2:2 10 bit recording intern. Onze voorkeur gaat daarbij uit naar een CFexpress-kaart type gezien de benodigde snelheid bij schrijven en lezen plus opslagcapaciteit in plaats van een highspeed SD-kaart. Daarnaast is extern SSD via HDMI in RAW 12 bit Apple ProRes ook een goede optie maar wat langzamer en met meer capaciteit voor eenzelfde prijs. N.B: Bij opnamen in 8K UHD en DCI vindt enige cropping plaats. Niettemin blijft het dan uitgelezen sensordeel groter dan bij super 35 mm. Het Walhalla voor de groot K-verbruiker. Verder noemen wij DCI voor 4K 17:9 en FHD, Cine 5,8K in 2.35:1 en DCI 8K in 17:9. De GFX-beeldsensor handelt allen optimaal video/cinematografisch af. Wie 8K niet perse nodig heeft raden wij 5,8K aan voor optimale resultaten. De beste resultaten verkrijg je bij de ISO100, 400 of 800  maar ook op ISO 5000 of meer mag het videobeeld gezien worden. De maximalle lichtgevoeligheid ligt op 12.800 en met extended op 256.000 ISO.

Voor kleinere videobestanden en datarates voor transport is er Full HD beschikbaar. Tevens geschikt voor slow motion en highspeed op 120P. Opmerkelijk in deze is het ontbreken van een zichtbaar rolling shutter-effect op 4K en 5,8. Bij 8K is dit op FUJIFILM GFX100 II niet storend. Een unicum voor zo’n grote beeldsensor en hoge framerates. Tot de instelbare alternatieve videoformaten behoren onder andere 35 mm, Premista, anamorf 35 mm plus de fameuze FUJINON cinelenzen via een PL naar G-objectiefadapter. De Premista en Cabrio zoomobjectieven uit de FUJINON-stal zitten als optisch gegoten.

De kunst van tracking heeft de GFX100 II goed onder de AF-knie. Zet de camera op AF-C en selecteer de insteloptie Wide / Tracking AF. Tik vervolgens op het te volgen object bij het LCD-viewerscherm. De GFX100 II doet de rest. Het lukt zelfs met meerdere te tracken objecten.

Met F-Log2 krijgt de cineast een flexibele nabewerking (postproduction) in de schoot geworpen. Een dynamisch bereik van 14 stops en uitstekende doortekening van de schaduwen, middentonen en hoge lichten. Hoewel de GFX100 II bij kortere opnameperioden niet echt warm loopt kan voor een langdurige sessie de optionele FAN001 koelingwand uitkomst bieden. Het enige puntje van kritiek betreft de alleen kantelbare en niet uitklapbare LCD-viewer. Fotografen komt dat goed uit doch videomakers hebben liever ook uitklapbaar.

Audio

Het geluid intern is bij de FUJIFILM GFX100 II zoals gewend al van een behoorlijk goede kwaliteit. Een externe audiorecorder is voor standaard opnamen niet echt nodig. Het volume valt handmatig bij te regelen. De beide stereomicrofoonkoppen van de body presteren best aardig. Nog beter is om in de multifunctionele accessoireschoen een XLR-adapter te steken. Bijvoorbeeld de Tascam CA-XLR2d-F XLR. Dan heeft de videomaker de beschikking voor twee XLR-kanalen. Mixen, aux, ruisloze microfoonversterking, lowcut-filter en limiter. Sampling naar keuze op 16/24 of 48/96 kHz. Onder het microfoonmenu vindt de geluidsman nog de keuze tussen 2-kanaals en 4-kanaals (me adapter), een windfilter, het volume van de hoofdtelefoon, de camera op afstand bedienen met de microfoon, de keuze uit microfoons en de onder/bovenbegrenzing voor intern en extern geluid.

Andere interessante specificaties

Conform de huidige ‘in the cloud-cultuur’ is de FUJIFILM GFX100 II toegerust met Frame.io camera tot de cloud. De gebruiker zet hiermee direct gemaakte foto’s en videoclips in the cloud. Naar keuze highres RAW, JPEG foto of 4K ProRes video H.264 videoproxies. Transport via WiFi of Ethernet. Er is een nieuwe MF Assist focusmap beschikbaar voor de scherpstelhulp. De RAW-output via HDMI-A werd al genoemd. Je kunt echter eveneens videodata exporteren via USB naar SSD. Zelfs op 8K 30P.

Nieuw zijn de weergaven van Waveform, Pixelmapping  en Vectorscope. Handig is de rode record indicator om het beeldframe tijdens de opname. Verder noemen wij een goede Zebra-indicatie en een verdere IS-boost voor de beeldstabilisatie. De beeldsensor wordt ultrasoon gereinigd. Het buffergeheugen herbergt 128GB.

Het camerahuis

Vanwege de grote sensor pakt een middenformaat systeemcamera vanzelfsprekend groter en zwaarder uit als een fullframemodel. Onwillekeurig herleven dan oude analoge fototijden zoals die van een Pentax 6 X 7 cm en de FUJIFILM 6 x 4,5 cm middenformaat. Toch valt het relatief gezien bij de FUJIFILM GFX100 II best wel mee. Je krijgt als foto/videograaf 152 x 117 x 99 mm met een bodygewicht (plus zoeker) van 950 gram in handen. Met een objectief wordt het geheel nog een stuk zwaarder. Dus niet om lang in het handje te houden. Echter met een brede slimme paraatriem of cameracage valt het allemaal best te doen. De body is van fraai matzwart design en de bekleding houdt lekker vast. Ook een handgreep (alleen rechts) voor een aangename comfortabele grip. En brildragers kunnen goed door de EVF kijken. Het huisontwerp is stof- en spatwaterdicht en je kunt er tevens de vrieskou mee in. De 5-assige beeldstabilisatie is goed voor maximaal 8 stops winst. Objectieven behoeven dan geen eigen IS te hebben. De lichtmeting is TTL met 256 meetpunten en er is keuze uit zone, multi, spot, gemiddeld en nadruk op het centrum.

Het kantelbare (tilt) LCD touchscreen meet 3,5 inch in diameter, maatstaf 4:3 en bevat zo’n 2,36 miljoen dots. Het viewerscherm blijft ook bij wat meer opvallend licht goed zichtbaar. Je kunt het niet voor bescherming omklappen. De bediening is in de recente moderne FUJIFILM-stijl. Geen aparte instelwielen meer. Daarvoor in de plaats een uitgebreide PSAM-draaiknop, twee voldoende grootte instelwielen, een horizontale statusdisplay, handig werkend snelmenu Q, drie keuzeknoppen achter de aan/uitschakelaar, focusselector (SCM), AE-lock, menuknop, display/back-knop, AF on, schermverlichting, drive en prullenbak. Een joystick beheert de te selecteren en activeren keuzes. Er zitten geen muisknoppen meer om de menuknop. Een schuifje selecteert tussen foto (still) en video. De ontspanknop is tevens de record aan/uit. In de praktijk is het wennen voor de traditionele FUJIFILM-fotograaf docht het went snel en gaat best lekker. De NP-W235 LithiumIon-batterij gaat circa 540 foto’s en 1 tot 2 uur video mee. Optioneel zijn een verticale handgreep, diverse flitsers, microfoons en een dubbellader voor de accu leverbaar.

Praktijk en conclusie

De FUJIFIM GFX100 II is een kwaliteitsklasse apart. Geen enkele andere systeemcamera of camcorder biedt een dergelijke beeldkwaliteit in het middenformaat voor deze prijs. Niet bepaald goedkoop, maar dan heb je ook wat. Cineasten en topfotografen maar ook amateurs die het uiterste uit hun hobby willen halen komen aan hun trekken. Alle eerder ondervonden beperkingen van het middenformaat zijn met deze systeemcamera ondervangen.

8K op 30P is momenteel toch wel het summum dat de video- en cinematograaf ambieert. Kan zo de bioscoop in. In de montage met DaVinci Resolve en Finalcut Pro hadden wij toch echt wel een Apple Mchip Max-configuratie nodig om voldoende snel te kunnen werken. Gezien de verkregen praktijkresultaten zou je voor video de Sony Venice 2 en RED V-Raptor bijna aan de wilgen hangen voor de geboden AV-kwaliteit. Uiteraard bieden deze camcorders broadcast-technisch gezien meer, maar zijn dan ook 3,5 maal zo duur. De fotograaf krijgt een topmodel systeemcamera in handen die de fullframe-concurrentie van Sony, Panasonic, Canon in Nikon op tal van punten bij de beeldkwaliteit achter zich laat. Alleen de AF-snelheid en burstrates zijn bij het middenformaat trager. Kortom van harte aanbevolen voor wie de geboden kwaliteit en mogelijkheden ook weet te benutten.

FUJINON GF55mmF1.7 R WR

Fujifilm voorziet in een behoorlijk aantal prime-, zoom- en speciale (zoals tilt/shift) objectieven voor de G middenformaat-vatting. Een zeer hoge optische kwaliteit, degelijke bouw en altijd WR, lichtsterk en redelijk geprijsd. De FUJINON GF55mm F 1.7 R WR is een treffend voorbeeld van een optisch hoogwaardig lichtsterk primeobjectief dat de creatieve grenzen verlegt. Het objectief matcht goed met de camera, heeft een instelbaar diafragma, scherpstelring met een lekkere grip en geen eigen beeldstabilisatie. Een 55 mm objectief voor het middenformaat is circa een 45 mm in vergelijking met fullframe kleinbeeldformaat. De ontwerpfocus ligt op het realiseren van de hoogste beeldkwaliteit. Dit een optische formule die is opgebouwd uit 14 lenselementen die zijn verdeeld over 10 groepen. Hieronder vallen twee ED-elementen en twee asferische elementen die samenwerken om een subliem hoge beeldresolutie en een romig bokeh effect te leveren. Dit ontwerp nivelleert de chromatische aberratie, sferische aberratie en comatische aberratie. De maximale diafragmaopening van dit objectief is met F1.7 heel lichtsterk en biedt een aantrekkelijke geringe scherptediepte. De doelgroep is het schieten van alledaagse (straat) beelden, half-sized portretten en standaard videoshots. In de praktijk een topper op alle foto- en videofronten. Een ideale metgezel voor veelvoorkomende middenformaat opnamen.

Prijzen & Info

• FUJIFILM GFX100 II body € 7.999,-
• FUJINON GF55mm F.1.7 R WR € 2.599,-