Fotografie en films hebben één ding gemeenschappelijk: het frame. Dit is het kader, waarin het verhaal zich afspeelt en waarbinnen een extra frame dat verhaal versterkt. Hoe?
Je kunt op allerlei manieren een verhaal vertellen. Fotografen doen dat met een enkel beeld. Soms doen zij dat zo goed, dat het plaatje gewoon kunst wordt. Een hele mooie foto verdient het vaak om te worden ingelijst en dat gebeurt dan ook genoeg.
Filmische beelden vertellen natuurlijk ook een verhaal, met dat verschil dat het gesproken woord het verhaal sterk ondersteunt.
Met of zonder dialoog blijft het frame, het kader, de centrale plek, waarin alles zich afspeelt en waarmee een regisseur graag speelt of experimenteert.
Zo zijn er bepaalde compositietechnieken die een opname visueel mooi maken (belichting bijvoorbeeld). Andere compositietechnieken zijn weer heel effectief in het visueel vertellen van een (onderdeel van een) verhaal (bijvoorbeeld een specifieke camerabeweging).
Barn owl
Tyto Alba
In barn window
Dartmoor, Devon, UK. Captive bird. August 09.
Het ‘frame binnen een frame’ doet in feite beide. Elke compositietechniek die het verhaal beter kan vertellen en tegelijkertijd voor een meer filmische opname kan zorgen, is de moeite waard om nader te bekijken.
Bij een frame denk je aan een rechthoek of vierkant. Bij een frame binnen een frame, wordt het allemaal nog hoekiger in je gedachten. Maar wordt een beeld daarmee dan wel mooier? Het antwoord op deze vraag is dat het effect ook hier weer afhangt van het gebruik van deze compositietechniek.
De definitie is: “Een frame binnen een frame is het gebruik van visuele elementen in een scène om een onderwerp af te bakenen, waardoor de focus er nog meer op komt te liggen”.
Het eerste frame is de letterlijke vorm en rand van de hele afbeelding, het kader. De rand van je scherm. Het tweede frame wordt vervolgens bínnen die afbeelding gemaakt, vandaar de term. Om dit extra tweede kader te creëren, gebruiken fotografen en filmers vaak heel slim ramen, deuren of andere elementen op de voorgrond om onderwerpen of personages te omlijsten. Onderwerpen kunnen ook worden omlijst door achtergrondelementen die de vorm rond het onderwerp creëren. En die voor- of achtergrondelementen hoeven niet altijd rechthoekig of vierkant te zijn: het kan ook een vorm zijn die aan of een rond een onderwerp grenst.
Er zijn enkele belangrijke doelen om een frame binnen een frame te gebruiken.
Door het maken van een extra kader, wordt de aandacht van de kijker directer op een onderwerp gericht. Door een onderwerp in te kaderen met visuele elementen, benadrukken filmmakers in feite het gebied van de opname waarnaar de kijker zou moeten kijken.
Een veelbesproken voorbeeld is een opname uit Arrival, een van Denis Villeneuve’s beste films.
De opname suggereert ons bijvoorbeeld niet waar we door het licht naar buiten moeten kijken, maar het gaat hier om de totale compositie. De opbouw van de ruimte creëert een soort van “natuurlijke” rand rond het personage. Als gevolg hiervan vernauwt de opname ons perspectief stap voor stap naar wat zich binnen het frame bevindt. Daar komt onze focus te liggen.
Het gebruik van deze techniek kan ook een diepere betekenis in een opname creëren. Een personage binnen de opsluiting van een secundair kader kan hun staat van isolatie of eenzaamheid weerspiegelen.
De film In the mood for love, van Wong Kar-wai, is gevuld met talloze shots die gebruik maken van een frame binnen een frame. Een frame binnen een frame heeft in deze film meer dan alleen een esthetische functie. Het is een waardevolle techniek om een verhaal te vertellen en emotie op te roepen bij een publiek. Dat gebeurt voortdurend in de film van Wong Kar-wai.
Als het publiek, wanneer we naar een onderwerp kijken, dat binnen een kader is geplaatst, kunnen we het gevoel krijgen alsof we van veraf door een raam, door een deuropening of door de gang kijken.
Visueel kan het gebruik van meerdere frames ook een enorme fysieke diepte aan een opname toevoegen. Omdat veel toepassingen van deze techniek dezelfde voor- en achtergrondelementen gebruiken, wordt de diepte van de opname geaccentueerd.
Velen hebben dit wel eens toegepast, zowel fotografen als filmers. Het is een mooie toepassing als je shot erg ‘plat’ uitvalt, want een dergelijk extra kader helpt dan om die diepte aan te brengen.
Filmers hebben het voordeel dat zij met de bewegende beelden een mooi wisselend effect kunnen creëren. Voor fotografen geldt dat zij een keuze moeten maken om tot een eenduidig eindbeeld te komen.
Zoals je kunt zien, is dit een waardevol hulpmiddel dat voor verschillende effecten kan worden gebruikt. Het is een geweldige compositietechniek die een opname nog indrukwekkender kan maken.
Het creëren van een frame binnen een frame is niet moeilijk. Je kunt het al toepassen op het moment dat je een vorm of visueel element in je scène kunt plaatsen, waarmee je je onderwerp omringt.
Een van de meest gebruikelijke manieren om dit te doen, is door voorgrondelementen te gebruiken. Dit zijn elementen die tussen je onderwerp en de camera in worden geplaatst.
Dit kunnen decorstukken zijn, zoals deuren, ramen of meubels. Creatief worden met de voorgrondelementen die je gebruikt, zal resulteren in een meer gedenkwaardige opname.
Heel beroemd is een shot in The Graduate. Het been van Mrs. Robinson wordt gebruikt om de hoofdpersoon Ben (Dustin Hoffman) te ‘vangen’. Wat de vrouw ook werkelijk doet.
Dit beeld heeft niet alleen een hele reeks verhalende betekenis, het creatieve gebruik van de voorgrond maakt het tot een gedenkwaardig voorbeeld van framing.
Hoewel het effectief kan zijn, hoef je hiervoor niet altijd voorgrondelementen te gebruiken. Soms kan de achtergrond van een scène het kader vormen.
In een scène uit een van Quentin Tarantino’s beste films, The Hateful Eight, vormen de achtergrond en de schuur een gesilhouetteerde rand.
Silhouetten zijn geweldig omdat ze de setting van een scène in de compositie gebruiken. In plaats van zich te concentreren op de details van personages, gebruikt een gesilhouetteerde rand context om weer te geven hoe het personage zich op dat moment zou kunnen voelen.
Soms is deze techniek letterlijk een kader binnen het kader van de opname: het gebruik van spiegels en reflecties bij het maken van frames.
In een opname van No Country for Old Men bijvoorbeeld, zorgt de opbouw voor een ongelooflijk unieke compositie. Het schot is tegelijkertijd een schot over de schouder en een tweeschot.
Reflecties zijn een vrij eenvoudige manier om dit effect te creëren. Maar ze kunnen ook een effectieve techniek zijn om een personage te introduceren in een opname waar ze anders niet in zouden zitten.
In tegenstelling tot het gebruik van spiegels, hebben filmmakers unieke manieren gevonden om vormen en patronen te gebruiken om randen rond hun onderwerpen te creëren. Let op alle vormen die een mogelijkheid bieden om een personage te isoleren.
Een opname uit Ivan’s Childhood gebruikt de vormen van een verwoest gebouw om zowel een kader binnen een kader als leidende lijnen te creëren. Het resultaat is een ongelooflijk ontroerend schot.
Deze techniek is ongelooflijk effectief en veelzijdig. Maar het vereist wel creativiteit, niet veel technische kennis. Filmmakers van alle niveaus kunnen deze techniek gebruiken om verbluffende en ontroerende composities te maken: denk goed na over wat je wilt vertellen!
Pieter Reintjes (video-college.nl)
Reacties (0)