TV-technologie evolueert aan een razend tempo, maar het zou fout zijn om te denken dat bioscooptechnologie achterblijft. Om meer contrast, meer helderheid en goede ondersteuning voor HDR te leveren zijn er ook in de bioscoopzaal vernieuwingen. Laserprojectie en Dolby Cinema bijvoorbeeld. En ook Samsung brengt nu een radicale vernieuwing: cinema zonder projector, dankzij het Onyx scherm. We brachten een bezoek aan de gloednieuwe installatie in Parijs.
Een reusachtig LED scherm
De aankondiging en eerste installaties zijn al van vorig jaar. In Europa stonden er al schermen in Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland, maar vanaf nu kan je dus ook terecht in Parijs, in zaal Pathé Beaugrenelle voor een indrukwekkende bioscoop-ervaring op een Samsung Onyx Cinema LED bioscoopscherm. In de loop van dit jaar komen er nog installaties bij in Frankfurt en Lyon. Samsung is in België en Nederland in gesprek met verschillende partners, maar voorlopig zijn er geen concrete plannen.
Wat is Onyx? Heel eenvoudig, het is een reusachtig LED-display, geoptimaliseerd voor bioscoop. Er komt dus geen projector bij aan te pas, en dat heeft zo wel zijn voordelen.
Het LED-scherm haalt een indrukwekkende maximale helderheid van 500 nits, al is dat in de cinemazaal beperkt tot ongeveer 300 nits. Dat is nog steeds heel wat helderder dan een traditionele bioscoopzaal waar je typisch zit te kijken naar een 48 nits beeld met een contrast van om en bij de 2.500:1.
Ach ja, het belangrijkste hadden we misschien eerst moeten vermelden. Omdat elke pixel zelf licht geeft (dit is een emissieve technologie zoals OLED tv en microled), en een pixel die uit staat geen licht geeft, heeft het LED-scherm een bijzonder goede zwartwaarde, en creëert het een contrast van 1.000.000:1. Vandaar uiteraard zijn naam, Onyx, naar het gelijknamige mineraal. Ter vergelijking, Dolby Cinema haalt een helderheid van 106 nits, ook met een contrast van 1.000.000:1.
Heel wat voordelen
Onyx schermen worden opgebouwd uit modules van 256×360 pixels die 640×900 mm groot zijn (pixel pitch 2,5 mm). Zo kan Samsung schermen bouwen met een breedte van 5,1 m (DCI 2K – 2.048 x 1.080) en 10,2 en 14 m breedte (DCI 4K – 4.096 x 2.160). De modulaire constructie maakt onderhoud bij een eventueel defect eenvoudiger. Elke module bestaat verder uit 24 deelmodules, die eenvoudig te vervangen zijn. Een nieuwe deelmodule wordt bovendien automatisch gekalibreerd op de helderheid en kleurweergave van de omliggende deelmodules zodat het beeld mooi uniform blijft.
Naast een indrukwekkende helderheid en contrast zijn er nog voordelen. Het LED-scherm heeft bijvoorbeeld veel minder last van omgevingslicht. Er is een reden voor dat bioscoopzalen zo donker mogelijk gemaakt worden, het witte projectiescherm reflecteert immers alle licht en niet uitsluitend dat van de projector. Omgevingslicht (nooduitgang bordjes bijvoorbeeld), maar ook de reflectie op de kledij en gezichten van het publiek hebben een negatieve impact op de zwartwaarde. Daar heeft het zwart uitziende LED-scherm nauwelijks last van.
Voor 3D, waarbij gebruik gemaakt wordt van actieve brillen, is de hoge helderheid een groot voordeel want projecteren in 3D doet de helderheid van het beeld sterk dalen. Helaas konden we daarvan geen demo zien.
Bij een projector is het beeld in de hoeken onvermijdelijk donkerder dan in het centrum. Het LED scherm biedt een betere uniformiteit. Het combineert dat ook met een uitstekende kijkhoek. En omdat er geen projector meer nodig is, is het onmogelijk om door het beeld te lopen en de projectieruimte achteraan kan gebruik worden om de zaal groter te maken.
Onyx ondersteunt HDR weergave en gebruikt 16 bit kleur (en 18 bit kleur voor interne processing). Dat moet ruim volstaan om elke nuance in beeld mooi weer te geven (ter vergelijking, televisies gebruiken momenteel 10 bit kleur, al loopt dat intern ook op tot 17 bit). DCI overlegt nu nog welke standaard HDR-content voor de bioscoop zal gebruiken, maar Onyx kan theoretisch elk formaat ondersteunen. Het scherm levert 100% van het DCI-P3 kleurbereik.
En geluid dan?
In een traditionele cinema zitten een deel van de luidsprekers verborgen achter het scherm. Dat is onmogelijk bij een LED scherm. De bioscoop wordt daarom uitgerust met Samsung’s Harman JBL Sculpted Sound. Die opstelling zou een bredere ‘sweet spot’ moeten leveren in de zaal en houdt rekening met helling van de stoelopstelling.
De zaal in Parijs is echter met een ander systeem uitgerust. Luidsprekers bevinden zich onder andere boven en onder het scherm en zijn zo getuned dat het geluid van het scherm lijkt te komen. Atmos ondersteuning is er helaas niet. Dat vonden we een vreemde keuze van Pathé, het lijkt evident om in een dergelijke zaal toch de best mogelijke beeld- en geluidservaring te combineren. De reden achter deze beslissing bleef men ons schuldig.
Ervaring
De zaal in Parijs is de 10 meter variant, of voor wie eens wil vergelijken met zijn televisiemaat, dat is een schermdiagonaal van 445”! De eerste indrukken, tijdens de presentaties vooraf, waren alvast erg indrukwekkend. Het scherm is inderdaad zwart wanneer het niet in gebruik is. (foto onderaan is wat overbelicht om het scherm beter te tonen)
Het enorme contrast springt in het oog al van bij de eerste beelden. Eerste conclusies: wow. Er was heel vaag wat trapjeseffect te zien in de getoonde tekst, maar dat is vrij zeker te wijten aan de resolutie die de pc gebruikt voor de presentatie. Er was ook een heel klein beetje ‘blooming’, een vage lichte schijn, zichtbaar bij witte tekst op zwarte achtergrond. De film die we te zien kregen had helaas geen ondertitels, dus we kunnen niet zeggen of dat ook dan zichtbaar zou zijn.
Tijd voor wat trailers. Vooraf kregen we nog trailers te zien van Samsara, The Dark Knight Rises en Guardians of the Galaxy, Vol2. Die vielen allemaal op door hun prachtige kleuren en diepe zwartweergave. We merken hier geen enkele vorm van pixelatie meer. Het beeld is plastisch, bijna tastbaar, maar ook heel natuurlijk.
De hoofdfilm dan. Op het programma, Le Chant des Loups, gemastered in HDR, op basis van een klassieke gamma 2,8 encodering met een 300 nits maximum. De film speelt zich voor een groot deel af in twee duikboten, waar de speciale verlichting voor een bijzondere atmosfeer zorgt. Maar echt opvallend zijn donkere scènes waarin je niet alleen diep zwart maar ook bijzonder veel detail in het beeld ziet, getuige van de capaciteit van het Onyx scherm om enorm veel schaduwdetail te tonen, terwijl je niet het gevoel hebt dat de zwartwaarde te helder is.
Het beeld is ook absoluut niet vermoeiend om te bekijken, iets waarvoor we toch beducht waren gezien de vrij hoge potentiële helderheid. Toegegeven dit was een donkere film, een animatiefilm zou daarvoor een betere testcase zijn. Interessant om mee te geven is dat het Onyx scherm ook perfect bruikbaar is voor bestaande films die niet specifiek voor dit scherm gemastered zijn, in dat geval is de helderheid beperkt tot 48 nits (voor SDR, net zoals bij een gewone projectie cinema), maar mogelijk levert de intensere zwartwaarde en de goede controle over schaduwdetail ook in dat geval een verbetering.
Conclusie Samsung Onyx
Is Onyx de toekomst van de bioscoop? De voordelen lijken ons in elk geval tastbaar, zeker op vlak van beeldkwaliteit. Het diepe zwart, krachtig contrast en rijke kleuren doen ons onmiddellijk verlangen naar meer. De vrees dat het te veel op televisie zou lijken hebben we in elk geval opgeborgen. Al zal er ongetwijfeld discussie ontstaan of je nog steeds de karakteristieke film look hebt. Dat soort discussies zagen we eerder al oplaaien omdat Hollywood regisseurs zoals Tarantino en Nolan zweren bij film en zo veel mogelijk wegblijven van digitale opname, of ook bij de 48fps versies van The Hobbit. Het oordeel is uiteraard gedeeltelijk subjectief én persoonlijk. Wij vonden het in elk geval geen enkel probleem. Het reusachtige Onyx scherm levert fantastische cinema beelden en een dergelijk scherm zou ons alvast iets vaker naar de cinema lokken. Tot slot, als dit een voorteken is van wat we (hopelijk binnenkort) mogen verwachten in de huiskamer met Samsung’s microled televisies, dan kijken we daar echt naar uit.
Reacties (2)