Luidsprekers en receivers
Een home cinema-systeem bestaat uit een aantal speakers die gekoppeld worden aan een versterker of receiver. Wil je weten hoe je de speakers moet plaatsen dan kun je terecht in ons artikel over het plaatsen van speakers in een home cinema-systeem. Een uitleg over de AV receiver vind je in ons artikel over wat een AV receiver is.
Instellen AV receiver
Als je voor de eerste keer met een AV receiver aan de slag gaat dan krijg je waarschijnlijk een hoop termen voorgeschoteld waarvan je de betekenis niet (helemaal) weet. In dit artikel, voornamelijk gericht op beginners, zetten we de belangrijkste termen en hun betekenis onder elkaar zodat je handmatig aanpassingen kunt doen. Maar, veel nieuwe AV receivers bieden de mogelijkheid alles automatisch te kalibreren.
Automatische kalibratie
De meest eenvoudige manier om je AV receiver optimaal in te stellen is door gebruik te maken van de automatische kalibratie-functie. Sommige fabrikanten gebruiken Audyssey-technieken om het systeem af te stellen, andere fabrikanten gebruiken een eigen implementatie. Zo heeft Yamaha bijvoorbeeld het eigen YPAO ontwikkeld. Het gebruik en de mogelijkheden komen echter grotendeels overeen. Je plaatst een microfoon op verschillende luisterposities in de kamer – let erop dat je de microfoon op een stabiel statief plaatst en zorgt dat de ruimte stil is – en laat de receiver verschillende testtonen via de luidsprekers afspelen. Voor elke luisterpositie worden specifieke waarden, waaronder de afstand en ‘level’ van de speakers, opgeslagen. Met al deze waarden wordt vervolgens de equalizer automatisch afgesteld voor een optimale weergave in jouw ruimte.
Lees meer over Audyssey MultEQ. In onze Marantz SR6008 receiver review lees je meer over de instellingsmogelijkheden van Audyssey, waaronder Dynamic EQ.
Belangrijkste instellingen
Wanneer je geen automatische kalibratie-functie op je AV receiver hebt zitten – of je wilt de waarden die door bijvoorbeeld Audyssey automatisch bepaald zijn handmatig aanpassen – dan zul je zelf aan de slag moeten. Voor de afstanden van de speakers kun je simpelweg een meetlint gebruiken, voor het volumeniveau kn een Sound Pressure Level-meter gebruikt worden. Voor de gemiddelde consument is een Sound Pressure Level-meter in de vorm van een app op je smartphone of tablet voldoende. Er zijn echter ook professionele meters te koop.
Grote of kleine speakers?
Het lijkt misschien logisch maar toch zit er een ‘maar’ bij de instelling voor ‘large’ of ‘small’ speakers. In de meeste gevallen raden we aan alle speakers op ‘small’ te zetten wanneer je een subwoofer gebruikt. Deze is immers het meest geschikt om de lage frequenties op te vangen. Heb je geen subwoofer en bijvoorbeeld speakers aan de voorzijde die ook over een woofer beschikken dan kun je deze speakers op ‘large’ zetten.
Afstand
De afstand van de speakers is een belangrijke variabele voor de audioweergave. We hebben het dan niet alleen over de afstand van elke speaker tot de luisterpositie maar ook de afstand van de speakers onderling. De afstand heeft invloed om de tijd die het geluid nodig heeft om bij de luisterpositie te komen en zelfs de kleine verschillen kunnen grote invloed hebben. In de ideale situatie arriveert het geluid van elke speaker op hetzelfde moment bij de luisterpositie. Het is in een normale situatie bijna onmogelijk om de afstand van elke speaker gelijk te zetten en daarom kun je in de instellingen van je receiver de afstand per speaker aangeven. Met de instructies in de handleiding van je receiver en een meetlint waarmee je de afstand tussen de luisterpositie (houd je neus tot de tweeter van de speaker aan) kun je de afstand voor elke speaker bepalen.
Crossover
Een term waar we veel vragen over krijgen is ‘crossover’. De crossover is de grens in de frequenties waaronder de lage frequenties (lage tonen) bij de speakers weggehaald worden en richting de subwoofer worden gestuurd. De subwoofer neemt het vanaf deze frequentie dus over om voor de beste lage tonen te zorgen. Wat de beste crossover-frequentie voor jouw systeem is, is afhankelijk van de specificaties van de speakers in het systeem. Vaak wordt 80Hz als de standaard crossover genomen maar het is dus verstandig om te controleren hoe laag jouw speakers kunnen gaan zodat je er zeker van bent dat het volledige bereik haalbaar is. De crossover mag niet lager gezet worden dan het bereik van de speakers bij ongeveer 3dB, een specificatie die je in de handleiding terugvindt.
Volumeniveau (level)
De volgende stap is het instellen (of controleren) van het volumeniveau per speaker, ook wel de level genoemd. Het corrigeren of invoeren van deze waarden kan grotendeels op gehoor plaatsvinden. In de meeste gevallen heeft de receiver zelf voor eenzelfde niveau voor alle speakers gekozen maar wanneer bepaalde speakers zich zeer dicht op de luisterpositie bevinden of wanneer ze zich in een hoek bevinden kan het volumeniveau aangepast worden. Je kunt de waarden aanpassen middels de testtonen die de receiver kan weergeven vanuit het instellingenmenu voor het volumeniveau en op het gehoor bepalen of het niveau van een bepaalde speaker aangepast moet worden. Sommigen vinden dialogen van de center-speaker vaak te zacht staan en zetten dus het volumeniveau van alleen deze speaker iets hoger. Ook kunnen surround-effecten te hard binnenkomen wanneer de surround-speakers dicht op de luisterpositie staan. Schroef dan het niveau van deze speakers iets terug. Wil je met geavanceerdere metingen aan de slag gaan dan kun je een Sound Pressure Level-meter gebruiken. Voor de niet-geoefende gebruiker is een SPL-meter in de vorm als een app voor smartphones beschikbaar in de diverse app stores.
Geluidsmodi (DSP’s)
Een veelgehoorde vraag gaat over de verschillende geluidsmodi die receivers (en home cinema-systemen) tegenwoordig bieden. Deze modi worden vaak aangeduid met DSP en maken het mogelijk de audioweergave aan te passen aan de content middels software. Zo zijn er modi voor onder meer films (movie), muziek (music), party (alle speakers in stereo), games en varianten van Dolby en DTS. Welke modi je tot je beschikking hebt is afhankelijk van de receiver die gebruikt maar alle modi zorgen voor een softwarematige aanpassing van het geluid om zo per soort content een intensere audio-ervaring te bieden. Zo kun je bijvoorbeeld een film die met stereogeluid wordt uitgezonden middels de Movie-modus over vijf kanalen laten klinken. Maar, hou er rekening mee dat dit dus softwarematig gebeurt en niet de kwaliteit van echt surround-sound behaalt. Voor de meeste bronnen zijn deze modi niet van toepassing. Tv-zenders sturen tegenwoordig vaak zelf al 5.1-kanaals Dolby-geluid uit bij films en Blu-ray (en dvd) discs zijn voorzien van een eigen surround audiotrack. Gebruik altijd deze tracks wanneer ze aangeboden worden.
Testen met je oren en lees de handleiding
De audioweergave kun je helemaal afstellen middels (automatische) metingen maar het draait natuurlijk om je smaak. Sommige mensen houden van meer lage tonen, terwijl anderen in de hoge frequenties graag meer nadruk zien. Ga zelf vooral veel luisteren met je favoriete bronnen om bij bovenstaande instellingen tot de meest optimale waarden te komen. Vergeet ook niet de waarden die je gekozen hebt ergens op te schrijven zodat je altijd – na bijvoorbeeld een reset – snel terug kunt naar de meest optimale instellingen. Daarbij moet gezegd worden dat AV receivers steeds geavanceerder worden en tientallen functies bieden die de geluidskwaliteit kunnen beïnvloeden. Neem dus altijd de handleiding van je receiver aandachtig door zodat je weet waar alle functies voor dienen en je ook weet welke functies die direct of indirect invloed hebben op de geluidsweergave je uit kunt schakelen.
Conclusie
Met bovenstaande stappen en tips kun je in de basis je receiver optimaal afstellen en zo een audioweergave realiseren die afgestemd is op je ruimte, je speakers en je eigen wensen. Natuurlijk is dit gericht op de beginnende gebruiker en kun je als geoefende audioliefhebber extra stappen nemen voor het meten en analyseren van verschillende waarden.
Meer informatie over en tips voor het aanschaffen en gebruiken van luidsprekers en receivers vind je in onze tips en advies-sectie.
Reacties (2)