Verslag: Fabrieksbezoek Audiovector – Familievirksomhed

Productie

Door het vele glas hadden we vanuit de koffiecorner al goed zicht op de ruimte waar een aantal medewerkers geconcentreerd bezig is met het opbouwen van R 3- en R 6-luidsprekers. Als we de afdeling betreden worden we uiterst vriendelijk begroet. Er heerst een prettige sfeer, er klinkt muziek en ik zie opgeruimde en georganiseerde werkbanken. Pallets met kasten voor de verschillende types uit de R-serie staan netjes aan de zijkant met aansluitend een magazijnruimte waar wisselfilters, AMT-tweeters en andere drivers keurig gesorteerd klaarliggen. “We laten de kasten in China produceren bij fabrieken die kunnen voldoen aan onze strenge kwaliteitseisen. Het is nagenoeg onmogelijk om in Europa een fabriek te vinden die de kasten in deze aantallen en constante kwaliteit kan produceren. In het enkele geval dat een kast beschadigd raakt wordt deze niet vernietigd maar volledig geschuurd, gepolijst en gebruikt als basis voor speakers die in een custom color gespoten moet worden. We hebben hiervoor een contract met een autospuiterij die gespecialiseerd is in spuiten van auto’s uit het hogere segment. Zij spuiten de kasten in elke gewenste RAL-kleur of bijvoorbeeld in dezelfde kleur van de auto van de klant”, vertelt Martin. Gedurende ons tweedaagse bezoek keer ik regelmatig terug op de productieafdeling om stap voor stap te volgen hoe een R 3 Arreté-luidspreker opgebouwd wordt. Voor nu gaan we richting de begane grond waar de QR-serie speakers gebouwd worden. Hier heerst eenzelfde rust en zien we dat het aantal handelingen om een speaker uit deze range te bouwen aanmerkelijk minder is. Logisch wanneer je bedenkt dat Audiovector hiervan veel grotere aantallen verkoopt dan van de R-serie. “Door het aantal uitvoeringen, drie standaardkleuren, beperkt te houden kunnen we voor de QR-serie voorraad houden in tegenstelling tot de R-serie luidsprekers die allemaal op bestelling geproduceerd worden”, zegt Martin terwijl we langs pallets vol met QR-speakers in het magazijn lopen. “We werken met een team van ongeveer 10 vaste krachten en kunnen bij drukte een beroep doen op een aantal gespecialiseerde uitzendkrachten. Dit maakt ons flexibel en waarborgt de kwaliteit van het gereed product”, aldus Martin. We lopen via de expeditieruimte naar de trap om terug te gaan naar de 1e etage. Ondertussen zijn ook Ole en Mads Klifoth gearriveerd en drinken we, na wederom een hartelijke begroeting, gezamenlijk nog een kop koffie. Tijdens de koffie legt Mads uit dat Audiovector nog 100% een familiebedrijf is. “We doen het zonder investeringsmaatschappij of externe partner. Dit is voor ons van onschatbare waarde. We willen onze eigen koers varen en vast kunnen houden aan hoe een luidspreker in onze oren moet klinken. We groeien met ongeveer 6% per jaar, wat prima is omdat het op deze manier allemaal beheersbaar blijft. Gelukkig hebben we tijdens de Covid-periode die achter ons ligt niet of nauwelijks leveringsproblemen gekend waardoor we onze klanten goed konden blijven bedienen. Met het, logische, wegvallen van de Russische markt hebben we het voordeel in zoveel landen actief te zijn dat we dit verlies grotendeels kunnen compenseren met groei in de andere markten.” Ole vult aan: “We zijn niet een bedrijf dat elk jaar met een vernieuwde lijn luidsprekers op de proppen komt. Ik vergelijk het altijd met ‘slow cooking’. We willen vasthouden aan het open en snelle weergavekarakter wat Audiovector zo eigen maakt. We proberen heel erg voeling te houden met de markt en in te springen op de vraag voor producten die nog niet ins ons leveringsprogramma zitten. Goed voorbeeld is de laatste toevoeging aan de QR-serie, te weten de grote QR 7. Vanuit Denemarken kregen we steeds meer de vraag naar een relatief betaalbare speaker die goed past in de wat ruimere Deense woonkamers. Een speaker met een uiterlijk dat associaties oproept met echte ‘old school’ luidsprekers uit de tijd dat een speaker nog onderdeel mocht uitmaken van de inrichting. Maar natuurlijk wel met moderne techniek en behoud van de Audiovector-sound. Dat we hierin geslaagd zijn blijkt wel uit de prima verkopen en diverse onderscheidingen in binnen- en buitenland.” Genoeg gepraat, tijd voor lunch en daarna snel naar de kleine luisterruimte voor de beloofde demo van de complete QR-lijn.

Stap voor stap

Bij het betreden van de luisterruimte zie ik links een audiorack met apparatuur van diverse merken waaronder Naim en Gryphon. Martin ziet mij kijken en zegt: “Bij de ontwikkeling van onze luidsprekers maken we gebruik van Gryphon-versterkers. Deze klinken strak en hebben snelheid zonder droog of analytisch over te komen. Natuurlijk moet een Audiovector-speaker goed presteren met willekeurig welk versterkermerk. Doel is om de speaker geen klanksignatuur mee te geven, maar zo transparant mogelijk te laten klinken.” De ruimte zelf is slechts licht gedempt om zo dicht mogelijk een normaal gemeubileerde woonkamer te benaderen. “Daar moeten onze luidsprekers optimaal presteren, niet in een volledig akoestisch aangepaste omgeving”, stipt Martin aan. Alvorens te gaan luisteren legt Martin de dealers nog een aantal vragen voor en legt hij uit dat er met een speciale ‘configuratie spreadsheet’ heel eenvoudig voor iedere klant een passende stereo of meerkanaals QR-speakerset samen te stellen is. Ik vraag of meerkanaals nog actueel is waarop Martin antwoordt dat dit zeker het geval is en zelfs een opmars kent. Na de benjamin uit de serie, de standmount QR 1, exact op de juiste positie in de ruimte te hebben geplaatst kan het luisteren een aanvang nemen. Luisterend naar koormuziek gecombineerd met elektronische klanken valt op hoe gemakkelijk de kleine speaker de muziek weergeeft. Heel vrij en zonder compressie. De laagweergave is bijzonder goed voor een luidspreker van dit formaat en lijkt in geen enkel opzicht begrensd. Benieuwd wat de vloerstaande QR 3 daaraan toe kan voegen. Luisterend naar hetzelfde muziekfragment wordt het snel duidelijk. Er is meer rust in de weergave, de laagweergave is meer doortekend en de algemene indruk is een meer volwassen presentatie. Door de hogere gevoeligheid is de speaker ook gemakkelijker aan te sturen. Van de 2,5-weg QR 3 naar de 3-weg QR 5 is een grotere stap. Deze laatste is flink groter, echt een imposante verschijning. Gelukkig blijft het Audiovector-DNA behouden en is er duidelijk verwantschap hoorbaar. Wat doet de QR 5 beter dan zijn kleinere broer? Door de grotere AMT-tweeter is de detaillering in het hoog nog mooier. Het stereobeeld wordt meer 3D met lucht om de stemmen en instrumenten. De opnameruimte is beter hoorbaar en in zijn algemeenheid is de weergave nog meer relaxt en gemakkelijk. De toevoeging van een extra woofer resulteert een vollere laagweergave zonder aan snelheid en doortekening in te boeten. Prettig is dat alle vloerstaande speakers uit de QR-serie een basreflexpoort, Q-port, hebben die onder in de kast zit. Dit maakt het plaatsen van de luidspreker in de woonkamer of luisterruimte een stuk minder kritisch. Dicht bij de achterwand is geen enkel probleem. Wanneer Martin met het vlaggenschip uit de serie, de QR 7, de luisterruimte in loopt is iedereen toch een beetje geïntimideerd. Deze speaker is met een hoogte van 114 centimeter, breedte van 25 centimeter en diepte van 40 centimeter serieus fors. “Bij Audiovector noemen we dit gekscherend de Fun Speaker”, lacht Martin. Hier is eigenlijk geen woord aan gelogen, zodra je muziek beluistert met deze luidspreker verschijnt er een glimlach op je gezicht. Alle eigenschappen die de kleinere modellen in zich hebben heeft de QR 7 in de overtreffende trap. Maar door de twee grote woofers en het hoge rendement brengt deze speaker zoveel live-gevoel in de luisterruimte dat stilzitten haast niet mogelijk is. Knap is dat deze QR 7 geen boombox is met alleen maar veel lage tonen. Nee, het midden en hoog lopen volledig in de pas. Ik kan me voorstellen dat deze grote jongen het naast stereo ook fantastisch zal doen als front speaker in een surroundopstelling. Om onze gastheer even op adem te laten komen na het vele heen en weer slepen met de luidsprekers lassen we een kleine pauze in. Ik grijp mijn kans en loop even naar de productieruimte waar één van de mensen bezig is de frontbaffle en het achterpaneel op de kast te verlijmen. Hierbij worden speciale mallen en lijmklemmen gebruikt die zorgen dat de delen, gedurende het droogproces van enkele uren, exact op de juiste plaats blijven zitten. Ole ziet mij aandachtig meekijken en komt mijn kant op. “Kijk”, zegt hij. “Het lijkt misschien allemaal niet super ingewikkeld, maar besef goed hoe veel effort er gaat zitten in het assembleren. De toleranties zijn ontzettend klein, millimeterwerk zelfs. Dit vraagt niet alleen veel van onze mensen, die dit werk met grote precisie uitvoeren, maar evenzo van de toeleveranciers waar we mee werken. Om producten te maken als onze R-serie speakers moet echt alles 100% kloppen. Ga maar luisteren naar het resultaat, Martin staat al op je te wachten.”

R 6

Net als bij de QR-demo gaan we vanaf het ‘instapmodel’ naar de top van de range. In dit geval redelijk overzichtelijk, het betreft slechts drie uitvoeringen. De R 6 Signature, voorzien van een dome-tweeter, de Avantgarde en Arreté beide met AMT-tweeter. De speakers worden aangestuurd door een enorme Gryphon-eindversterker die midden tussen de speakers in de grote luisterruimte staat opgesteld. “De R 6 is de meest recente speaker uit de R-serie. Als basis dient de R 8 die in 2018 geïntroduceerd werd, maar inmiddels hebben we al veel kleine stapjes vooruit kunnen maken die we in de toekomst in de opvolger van de R 8 zullen gaan toepassen”, legt Marin uit. “Voor we echt naar de speakers gaan luisteren wil ik jullie eerst laten horen wat het SEC (Soundstage Enhancement Concept) doet”, vertelt hij terwijl hij met ducttape en stukjes foam de tweeterpoort aan de achterzijde van de speaker afplakt. Martin laat ons ongeveer veertig seconden van The Man from God Knows Where van de mij onbekende Tom Russell horen en herhaalt dit nogmaals. Vervolgens verwijdert hij de foam zodat de tweeters vrij kunnen ademen. Het verschil is groot, de stem klinkt nu veel losser en de plaatsing in zijn algemeenheid neemt flink toe. Dit is één van de speerpunten van de Audiovector-filosofie, dat de tweeter vrij kan ‘ademen’ zowel naar voor als naar achter. Dit komt de ruimtelijke weergave zeer ten goede. De dome-tweeter van deze Signature-versie brengt verrassend veel details naar voren en is lekker snel. Het stereobeeld is breed en diep en het laag strak en doortekend. De samenhang tussen hoog, midden en laag klopt, wat het een prettige speaker maakt om naar te luisteren. Wanneer Martin de Signature omwisselt voor de Avantgarde met AMT-bandtweeter en dezelfde track nogmaals speelt is het stereobeeld zowel in de breedte als diepte een flinke klap toegenomen. De spreiding in het hoog en de detaillering is een stuk beter. Keerzijde is dat de weergave iets meer ‘edgy’ wordt wat de speaker een beetje meer ‘demanding’ maakt van zowel elektronica, je hoort nog beter het karakter van de versterker, als luisteraar. Een fragment met klassieke muziek gespeeld door een groot orkest klinkt gedetailleerd en heerlijk dynamisch. Wat zou een Arreté-versie hier nog aan toe kunnen voegen? Die vraag kan snel beantwoord worden aangezien Martin de speakers in no time omgewisseld heeft. De klassieke track heeft nog meer dynamiek en het hoog is nu ontzettend delicaat, ragfijn en supersnel. Het middengebied wint aan realisme, mede door de toevoeging van een naar achter stralende extra midrange-driver. De overall performance is echt next level. Bovendien beschikt deze Arreté over Freedom Grounding. Met een speciale extra kabel wordt de speaker verbonden met de aarde van een wandcontactdoos om vervorming van de drivers via een apart filter af te voeren. Resultaat is een lagere ruisvloer waardoor details in de muziek makkelijker hoorbaar zijn. Dat het werkt blijkt wanneer Martin ons het verschil met en zonder laat horen. Niet alleen neemt de detailweergave toe maar ook de lucht rondom stemmen wordt beter. Aangezien de meesten van ons al zeer vroeg uit de veren waren stelt Martin voor om ons naar het hotel te brengen waar we ons kunnen opfrissen voor het diner.

Dinnertime

Tijdens het diner vertelt Ole het één en ander over zijn lange carrière in het bouwen van luidsprekers. “Ik startte Audiovector in 1979 omdat ik in mijn oren niet de speaker kon vinden die aan mijn eisen voldeed. Mijn eerste speaker was de Trapez, een speaker met een wezenlijk ander uiterlijk en één die voldeed aan mijn ideeën. Ik hecht aan lineaire dynamiek, een lineaire fase en lage compressie. Deze uitgangspunten vormen nog steeds de speerpunten voor het ontwerpen van elke nieuwe Audiovector-speaker. Ik wil in mijn speakers zo min mogelijk gebruik maken van dempingsmateriaal, dit zorgt voor warmte en dat is het laatste wat je wil. Dit verkort de levensduur van de drivers en veel demping maakt een speaker trager. Omdat het membraan vrij kan bewegen wordt er geen warmte afgegeven en treedt er geen slijtage op. Daarom is zestig tot zeventig procent van al onze geproduceerde speakers nog steeds in gebruik. Onze speakers moeten lineair zijn in een normale leefomgeving en niet in absolute waarde. Om de absolute fase te behouden lopen de kabels rechtstreeks van de connector naar de driver. Daarnaast bieden we als één van de weinige luidsprekerfabrikanten onze klanten de mogelijkheid hun speakers op te waarderen naar de nieuwste generatie, of een hoger model in de reeks als ze daaraan toe zijn. Een geruststellende gedachte wanneer een klant niet direct over de middelen beschikt om een topmodel aan te schaffen maar daar uiteindelijk wel naar toe kan groeien. Zoals jullie weten is mijn zoon Mads inmiddels CEO en ben ik zelf alleen als R&D-manager nog op de achtergrond betrokken bij Audiovector. En momenteel ben ik bezig met een heel leuk project ter ere van het 40-jarig jubileum”, zegt hij met de twinkeling van een jonge vent in de ogen. Niet alleen audio komt aan bod. Ole, Mads en Martin zijn alle drie heel open, warm en oprecht geïnteresseerd. Het is dan ook niet moeilijk persoonlijke onderwerpen te bespreken. Het voelt alsof je met familie aan tafel zit.

Dag 2

Na een vroeg ontbijt neemt Martin ons mee voor een stadswandeling door Kopenhagen waarbij hij zich als een professionele gids ontpopt. In ongeveer 1,5 uur lopen we langs een aantal bezienswaardigheden die de stad rijk is. Terug bij het hotel staat de taxi reeds te wachten om ons naar de fabriek te brengen. Voor we in de loop van de middag weer op de luchthaven verwacht worden krijgen we eerst nog een uitgebreide luisterdemo met het huidige topmodel van Audiovector, de R 8 Arreté. Deze manshoge speaker is een statement waarin alle kernwaardes van Audiovector samen komen. Omdat het nu niet gaat om verschillen tussen diverse modellen stelt Martin voor dat we om beurten een favoriete track kiezen. Wanneer het mijn beurt is vraag ik om Electrified II van Yello. De combinatie van Burmester-elektronica, iets minder analytisch dan de Gryphon-set van de vorige dag, met de R 8 speaker is overweldigend. Ik kan me niet herinneren dit nummer eerder zo gehoord te hebben. Het volume kan bijna onbegrensd opengeschroefd worden zonder een spoortje stress. De laagweergave is onwaarschijnlijk strak en gaat enorm diep. De detaillering in het hoog is van topniveau en blijft uitstekend te volgen zonder ondergesneeuwd te raken in het geweld van de diepe bassen. Eén van de meegereisde winkeliers kiest voor een track van een bigband. Deze staat live in de ruimte, het is extreem dynamisch en de blazers knallen er echt uit. We worden als luisteraar echt uit onze sokken geblazen. “Voor jullie aan de koffie gaan en ik twee subwoofers toevoeg aan de set wil ik zelf nog één track laten horen”, zegt Martin. Voor we er erg in hebben knalt Jeff Beck’s Space for the Papa door de speakers. Misschien uit audiofiel oogpunt niet de allerbeste opname maar wat een livebeleving weten de R 8’s neer te zetten. Er is snelheid, een rauwe rand en realisme terwijl het ondanks het hoge volume beluisterbaar blijft. Met een kop koffie bespreken we in de koffiecorner wat we zojuist ervaren. Iedereen is zeer onder de indruk. Terwijl de rest van het gezelschap nog even verder praat loop ik de productieruimte in. Waar men zojuist de drivers plaatst in de R 3 Arreté waar ik gisteren al het plaatsen van het dempingsmateriaal, de baffle en het achterpaneel gezien had. Ondertussen heeft Martin naast beide R 8’s een R-subwoofer neergezet. We vragen ons af wat de toevoeging kan zijn aangezien de speaker an sich al over meer dan voldoende laag beschikt. Wat blijkt, zelfs in een topsysteem als dit zijn twee relatief kleine subwoofers in staat de weergave in het middengebied naar een hoger plan te tillen. Het krijgt meer présense, realisme en meer lucht om de stemmen. Hoewel we nog uren zouden kunnen luisteren wordt het helaas tijd om richting de luchthaven te vertrekken. Na een allerhartelijkst afscheid van Ole worden we door Mads en Martin naar de luchthaven gebracht. Daar schud ik beiden de hand, maar daar kom ik niet mee weg. Een hug, en net als bij aankomst een ferme klap op de schouder zijn mijn deel. Ole, Mads en Martin, heel hartelijk bedankt voor de gastvrijheid, leerzame twee dagen en het gevoel deel uit te mogen maken van de Audiovector-familie. Tophifi in de persoon van Jan-Kees Harteveld bedankt voor de uitnodiging!

Tophifi, www.tophifi.nl