De ijzersterke reputatie van Primare komt onder meer van hun alles-in-één designversterkers en het bijhorende Prisma-platform, en ook hun opvallende SPA25 die het anders aanpakt dan typische AV-receivers. Maar de Zweden bouwen ook losse componenten die sterk presteren, zoals de Primare R15 en R35 phonoversterkers. De nummering en hun formaat doen al vermoeden dat ze dienen als aanvulling bij de 15- en 35-reeks van het Zweedse merk. Het zijn echter even goed toestellen die je kunt gebruiken met elke versterker, ook van andere merken.
Intern zijn er grote gelijkenissen tussen de Primare R15 en de R35. Onder meer de voeding is bij de grotere Primare wel beter afgezonderd, wat moet zorgen voor minder ruis. De R15 vinden we al een heel donkere achtergrond bieden, substantieel beter dan wat je krijgt met een budgettoestel.
De Primare ziet er ook weelderig uit. Typisch voor het merk heeft de zwaar uitgevoerde voorversterker een zwevend voorpaneel uit geborsteld zwart of titaniumgrijs metaal. Dit is al iets helemaal anders dan het functionele design van instapapparaten. Het is ook verrassend zwaar: meer dan 6 kg. Dat heeft onder meer te maken met de behuizing, maar ook met de voeding. Voor het overige bevat een phonoversterker nu eenmaal niet zoveel.
Lagom
Bij toestellen vanaf 1.000 euro kom je wel eens gebalanceerde aansluitingen tegen. Dat is bij de Primare R15 niet het geval. Trouw aan de ‘maak het niet moeilijk’ lagom-filosofie van het merk is er gekozen voor eenvoud qua aansluitingen. Op vlak van MC-loading heb je via dip-schakelaars aan de achterzijde een ruime zes opties. Ze veranderen is niet moeilijk, maar deze type schakelaars en hun plaatsing maakt het wel net iets lastiger om zaken te veranderen. Daarover klagen ga je echter enkel doen als je regelmatig nieuwe elementen uitprobeert of per se wil experimenteren met de loading.
De subsonische filter en de vier gain-niveaus pas je wel snel aan via tuimelschakelaars. Trigger-aansluitingen zijn er ook, om de Primare in te schakelen samen met je stereoversterker. Handig, want de R15 heeft wel enkele tellen nodig om op te starten.
Intern is de R15 even indrukwekkend. Wat opvalt, naast de zeer cleane PCB-opbouw, is de zorg genomen bij het voedingsgedeelte. Het is een forse voeding, op gepaste wijze afgezonderd van de circuits die het signaal van de platenspeler versterken. Zo hoort het ook, met name als je rekening houdt met hoe zwak de signalen van een cartridge wel zijn. Dat maakt ze bijzonder gevoelig voor interferentie.
Neus voor detail en ruimte
De Primare maakt grote indruk met de MC9-cartridge en de X2 B-platenspeler, beiden van Pro-Ject. Het nummer van John Carpenter op het ‘Explorations in Sound’ Marantz-referentiealbum etaleert een heerlijk ruimtelijk karakter, waarbij de hoge synthesizertonen bijzonder karaktervol verschijnen en afrollen. Waar de MoFi Ultraphono dit nummer heel machtig en als een geluidsmuur presenteerde, komt de Primare eerder als luchtiger en veel gedetailleerder uit de hoek. En toch is er ook niets mis met het laag dat uit de Zweedse versterker komt. Het is rijk en vol, maar ook vol met detail, wat fijn is bij meer arty elektronische muziek of klassieke werken waar een orgel in opduikt. De R15 zorgt bovendien voor stilte, zodat een opname volledig aan bod komt. Een nummer als ‘Retrograde’ van James Blake bijvoorbeeld, speelt op een pikzwarte achtergrond. We hebben nu echt de indruk dat we van de volle kwaliteit van die high-end MC9-cartridge proeven (en dat ondanks dat er geen gebalanceerde aansluiting wordt gebruikt, wat Pro-Ject zelf liever zou hebben).
Bij het goedkopere Pro-Ject Pick-it Pro MM-element en de Magnat MT990-platenspeler verdwijnt de positieve indruk zeker niet. Een mooi detailgevoel en een expansief geluid is er zo ook bij de jubileumeditie van ‘Random Access Memories’ van Daft Punk. Het laag is hier wel een tikje minder strak omlijnd, maar dat lijkt eerder iets van de gebruikte cartridge. De R15 zorgt vooral dat de drive en tempo van nummers als ‘Motherboard’ meeslepend overkomen. Bij deze MM-cartridge hebben we wel iets minder het gevoel dat er een sprong is ten opzichte van de Pro-Ject Phono Box S3 B, maar de prestaties van de Primare blijven wel prima te noemen.
Conclusie
Z’n prijskaartje van 1.050 euro maakt de Primare R15 niet een phonovoorversterker die je er ‘zomaar’ bijneemt als je een platenspeler koopt. Het is een investering die past in een beter muzieksysteem met een platenspeler uit een hogere categorie (of een betaalbaar maar goede draaitafel met een beter element). In die context ontdek je niet enkel een phonoversterker in een mooie behuizing, maar vooral een zeer competente phonotrap die uitblinkt door zijn stille achtergrond en uitstekende detailweergave.
Reacties (0)