Review: Naim NSC 222, NAP 250 & NPX 300

Steve Sells

“Ik begrijp helemaal dat je met deze invalshoek naar de nieuwe serie zou kunnen gaan kijken, maar zo werkt het wat mij betreft niet bij het ontwerpen van nieuwe producten. Althans zoals ik ernaar kijk. Natuurlijk weten we als geen ander wat de achtergronden en drijfveren van Naim zijn en bewaken we de ‘heritage’, maar de wereld verandert en door het steeds meer samenvoegen van de twee bedrijven (Focal en Naim), leren we dagelijks dat het meer dan vroeger ontzettend belangrijk is om naar de synergie tussen beide merken te kijken. We zijn daar zelfs nog verder in gegaan en beschouw ik ontwerpen die meer universeel inzetbaar zijn juist als een prachtig verhelderend doel. Om dit daadwerkelijk te realiseren hebben we de nieuwe modellen vanaf de grond af aan helemaal opnieuw ontworpen, want net als in 1973 willen we ook in 2023 zoveel mogelijk muziekliefhebbers blij maken. Vergis je trouwens niet in wat wij allemaal doen om de typerende Naim-eigenschappen te behouden. Zo halen we bij iedere generatie die we ontwikkelen, de ‘oldies’ van stal, waarna ze zij aan zij met de nieuwe producten worden vergeleken. Het is dan ook de kunst om bij iedere nieuwe ontwikkeling zowel de balans als deze genen te bewaken en er tegelijkertijd voor te zorgen dat we als merk steeds beter worden. Op het moment dat ik de opdracht kreeg om de bestaande Classic-lijn volledig op de schop te nemen, moest ik echt wel een poos goed nadenken. Hoe behoud je alle kernwaarden maar wijzig je wel min of meer alles daaromheen?”

NSC 222-streaming voorversterker

Deze uitdaging begon met de inmiddels niet meer verkrijgbare Naim NAC 272 als buitengewoon succesvol uitgangspunt. De nieuwe NSC 222 is uiteindelijk een nog completer apparaat geworden dat in alle opzichten zijn voorganger ver overtreft. De voorversterker is ook een product dat helemaal af is en dat zie je meteen terug in de functies. In geval van de NSC 222 is dat toegang tot gestreamde muziek (via de Focal & Naim-app inclusief multiroom en nu ook met Roon), radio, vinylweergave en buiten zijn hoofdfunctie als volwaardige analoge voorversterker, ook gericht op topkwaliteit hoofdtelefoonweergave. Zoals verwacht biedt de NSC 222 het allernieuwste streamingplatform van Naim en kan het daardoor data verwerken van: Spotify Connect, Apple Music, TIDAL, TIDAL Connect, Qobuz, AirPlay 2, Chromecast, UPnP™-servers, USB-stick en Roon (Ready). Onderhuids is er geen traditionele volumepotmeter meer aanwezig en is de fors verbeterde regeling gebaseerd op de fameuze Statement. Met andere woorden kent hij dezelfde soort opzet waarbij van twee regelaars binnen één concept gebruik wordt gemaakt. Een weerstandsladder neemt daarbij kleine stapjes van 1 dB

voor zijn rekening, terwijl een ander exemplaar met 8 dB aanzienlijk grotere sprongen maakt. Het volumeniveau zelf wordt bepaald door een weerstandsdeler. Dit echter alleen wanneer het volume is ingesteld. Op het moment dat aan de volumeregeling wordt gedraaid, ontkoppelen reed-relais de weerstandsladder en wordt het nieuwe niveau ingesteld door een Cirrus Logic-volumeregelingschip. Zodra de volumeregelaar wordt losgelaten, wordt de Cirrus-chip losgekoppeld en neemt de beter klinkende weerstandsladder weer direct de nieuwe instelling aan.

Pure weelde

Een aspect waar we het hier nog niet over hebben gehad, is de vormgeving en materiaalkeuze. Want stond Naim niet sinds jaar en dag bekend om zijn basale zwarte kleur met sobere en strakke lijnen en groene lichtindicaties? Nou, die tijd is definitief voorbij want deze nieuwe generatie is niet alleen veel luxer uitgevoerd, maar wie de nieuwe lijn verder aanschouwt ziet meteen dat er werkelijk dikke massief aluminium panelen en veel mooiere materialen zijn toegepast. Alleen al het aanschouwen van het nu witte Naim-logo van voren en van boven door de eveneens dikke transparante acryldelen, is een bron van verbazing en genot. Door het intrigerende hoogteverschil dat de behuizing (9,15 cm hoog, 43,2 cm breed en 31,75 cm diep – 11 kilo gewicht) als het ware in drie compartimenten onderverdeelt, is er samen met de reusachtige verlichte volumeregelaar en het grote kleuren OLED-display, een werkelijk sexy product ontstaan. Enerzijds niet meer des Naims wanneer je kijkt naar de bestaande Classic-lijn, maar wel helemaal actueel als je het met de Uniti, Mu-so en Statement vergelijkt. Wanneer ik mijn aandacht naar de achterzijde verplaats, vallen buiten de gebruikelijke aansluitingen nog een aantal andere zaken op. Met name dat er bij deze NSC 222 nog slechts sprake is van slechts één van de voor het merk zo typerende DIN-ingangen, is enorm opvallend. Enerzijds een bewuste keuze omdat hier natuurlijk al veel connectiviteit is ingebouwd. Anderzijds zetten de ontwerpers voor deze nieuwe serie ook meer op universele inzetbaarheid in. Behalve de twee forse aansluitingen waarmee de zware Naim Burndy-voedingskabels voor de losse, optionele NPX 300-voeding kunnen worden aangesloten, is daarom het paar XLR-uitgangen een andere noviteit. Volgens ontwerper Steve Sells ontstaat het kwaliteitsvoordeel doordat er gebalanceerde impedantiebron- en voorversterkeruitgangen en volledig elektronisch gebalanceerde ingangen op voor- en eindversterkers worden toegepast.  Zo behouden de gebalanceerde impedantie-uitgangen van Naim het klankkarakter van de originele circuits, zonder dat het dubbele aantal componenten nodig is.

NAP 250-eindversterker

De NAP 250-eindversterker, die voor het eerst in 1975 verscheen, is een iconisch product. Een gegeven dat mede wordt veroorzaakt door het combineren van een opvallend aanstekelijke weergave, rotsvaste dynamische capaciteiten en de gave om zelfs moeilijk aanstuurbare luidsprekers opvallend goed en moeiteloos van vermogen te voorzien. In de inmiddels zesde generatie is niet alleen het vermogen flink gestegen van 2 x 80 watt naar 2 x 100 watt aan 8 ohm, maar verdubbelt het nu bij 4 ohm tot 2 x 190 watt en kan als piekvermogen kortstondig zelfs 28 ampère bij 780 watt in klasse A/B worden geleverd! Dankzij het nieuwe geavanceerde ontwerp kan de NAP 250 zelfs bij hoge geluidsniveaus probleemloos worden ingezet. Het koellichaam, voorzien van een adaptieve ventilator, reageert daarbij indien nodig op het toegenomen volumeniveau en houdt het product daardoor in alle gevallen mooi koel. Andere verbeteringen zijn onder meer de toevoeging van symmetrische XLR-aansluitingen en een reeks technologieën die zijn afgeleid van de iconische Statement-versterker, zoals het scheiden van de wervelstromen die zich tussen de polen van de luidsprekeruitgangen bevinden. Uiteraard bevat de NAP 250 ook de inmiddels bekende Naim Audio DR-technologie (Discrete Regulator). Hierdoor kan maximaal worden geprofiteerd van een uiterst stabiele en ongehinderde stroomtoevoer waarvan de ontwerpers weten dat deze essentieel is voor topkwaliteit weergave. Een ander belangrijk facet voor de beoogde zeer goede weergave van deze nieuwe eindversterker, is de keuze voor de typische ‘Statement’ NA009-vermogenstransistoren en de bijbehorende ultraprecieze metingen voor een compromisloos resultaat. Hoewel de afmetingen met 9,15 cm hoog, 43,2 cm breed en 31,75 cm diep, identiek zijn aan de NSC 222-streaming voorversterker, stijgt het gewicht naar een kleine 17 kilo. Relatief zwaar maar nog altijd voldoende goed hanteerbaar.

NPX 300-voeding

Met een uiterlijk dat op de achterzijde na volledig identiek is aan de NAP 250-eindversterker, lijkt deze optionele voeding als twee druppels water op zijn versterkende broer. Dus ook hier weer die fraaie en zeer solide behuizing en een voorkomen waarbij dikke aluminium panelen en een brede, transparante acrylstrook, elkaar zowel afwisselen als visueel versterken. De koelribben zijn hier trouwens voor de sier. Maar daardoor kun je wel van dezelfde behuizing gebruikmaken en dat werkt weer kostenbesparend. Een nadeel wat ook met deze generatie nog steeds niet is opgepakt, is dat je wederom niet aan de voorzijde kunt zien om welk van de twee apparaten het gaat. Niet erg, maar wel een beetje een gemiste kans wat mij betreft. Naast het verbeteren van de prestaties van de NSC 222 is de NPX 300 verder bedoeld als upgrade voor de bronnen en voorversterker van de Naim 200-serie. Heel fijn is dat daardoor op termijn alle voorgaande en bestaande voedingen komen te vervallen en we nog maar met één enkel model te maken hebben. Wie echt voor maximaal wil gaan kan overigens nog een NPX 300 toevoegen aan een voorversterker of digitale bron. De eerste kan dan worden gebruikt voor het voeden van de digitale secties en de tweede voor het analoge deel. De nieuwe voeding bevat verder een nieuwe transformator die werkt met zes exclusieve Naim-vermogensregelaars (DR-technologie – Discrete Regulator). Volgens het Engelse merk zou dit moeten zorgen voor schonere stroom en minder stoorinvloeden. Behalve de 200-serie is de NPX 300 ook compatibel met de NDX 2-muziekserver of zelfs de voorgaande NAC-N 272-streaming voorversterker. Alleen heeft u voor deze specifieke gevallen dan wel andere voedingskabels nodig. Ik sluit het technische deel af met het vermelden dat de afmetingen ook hier weer identiek zijn aan de andere twee en het gewicht de weegschaal tot 14,4 kilo uit laat slaan.

Gebruik

Naim-producten zijn hier al sinds jaar en dag bijzonder gewaardeerde gasten en door de eerste gehoormatige indrukken die ik tijdens de introductie heb opgedaan, zijn de verwachtingen bijzonder hoog gespannen. Qua luidsprekers hebben mijn Master Contemporary C’s vanwege andere lopende testen, dit keer versterking gekregen van de Boenicke W5 SE+ en gloednieuwe Ilumnia Vocalis MK2-monitoren. Sterke kandidaten die behalve een heel goed gekozen evenwicht, ook in staat zijn om veel informatie over de aansturing prijs te geven. Als bekabeling is mijn eigen kabelsetting met producten van Siltech (Royal Signature Empress Crown), AudioQuest (Fire en Dragon), Nirvana (SX) en Essential Audio Tools (Current Conductor), dit keer aangevuld met kabels van het Nederlandse merk IKIGAI (Kinzan) en het Engelse Chord Company (Signature en PowerHAUS M6). Als Roon Core diende een Grimm MU1. Terwijl als digitale bron ook van een MSB Premier, Aurender N30SA en Esoteric N-01XD gebruik is gemaakt. De drie Naim-componenten (NSC 222, NAP 250 en NPX 300) zijn in mijn Finite Elemente Pagode Master Reference rack geplaatst en aangesloten op drie gescheiden stroomgroepen met steraarding en afzonderlijk geslagen aardpen.

Luisteren zonder NPX 300

Door de bijzondere eerste indrukken tijdens de persintroductie, ben ik ontzettend benieuwd hoe deze nieuwe generatie in de thuispraktijk zal presteren. Ik start met wat waarschijnlijk de meest verkochte combinatie zal worden en dan heb ik het over de NSC 222-streaming voorversterker met de NAP 250-eindversterker. Een hemelsbreed verschil is al meteen dat de bediening vele malen moderner en meer geraffineerd overkomt. Feitelijk toont het meer dan de huidige Uniti-generatie maar dan zelfs nog hoogwaardiger en een slag moderner. Het grote kleuren OLED-display geeft zowel de cover-art als de overige informatie over zowel de bedieningsstatus als de artiest weer. Hoewel ik start met de prachtig met Naim combinerende Boenicke W5 SE+ weergevers, blijken beide representanten echte alleseters te zijn. Dus ook aan de andere hier aanwezige luidsprekers komen hun eigenschappen op dezelfde wijze tot uiting. Wanneer de eerste klanken uit de luidsprekers stromen ben ik wederom verbaasd over de opvallend goede integratie van zoveel vaak lastig te verenigen eigenschappen. Zo zijn de puurheid, schoonheid en zuiverheid veel beter dan ik ooit eerder bij Naim-producten heb waargenomen. Alleen de ultrahigh-end Statement haalt dit niveau van raffinement en gaat op andere eigenschappen nog verder. Maar daar hangt ook wel een heel ander prijskaartje aan. Voor veel minder geld haalt u weldegelijk veel van deze kernwaarden “gewoon” in huis. Naast de lagere vervorming en grotere zuiverheid is ook de muzikale frasering veel beter. Daardoor is bij ieder muziekstuk zelfs de meest subtiele muzikale wending aanzienlijk beter te volgen.

Wel of niet meer een echte Naim?

Hoewel ik in eerste instantie even dacht dat de beroemde PRaT (Pace, Rhythm and Timing) minder was dan bij de klassieke Naim-versterkers, blijkt dit na langer luisteren zeker niet het geval te zijn. Wat mij op het verkeerde been zette, is dat de vorige generaties wat minder nadrukkelijk open, transparant en neutraal speelden. Daardoor kwam de nadruk automatisch meer op het grondtoonbereik en de drive te liggen. Bij de NSC 222 met NAP 250 is duidelijk meer voor universele waardes gekozen. Enerzijds lijkt dat jammer, omdat je hierdoor minder nadrukkelijk het oude Naim-karakter lijkt te ervaren. Maar hoe langer je luistert, des te meer je waarneemt hoe knap de ontwerpers te werk zijn gegaan. Een aspect waarbij je dit heel duidelijk kunt waarnemen, is wanneer je in plaats van de ingebouwde streamer (nu ook met Roon Ready), andere merken met een externe DAC gaat gebruiken. Zo worden de typerende verschillen tussen de Grimm MU1, Aurender N30SA en Esoteric N-01XD nietsverhullend blootgelegd. Een duidelijk bewijs voor het veel hogere oplossende vermogen, de grotere neutraliteit en lagere vervorming/versmering. Maar dan wel gecombineerd met typische ‘Naim-deugden’ zoals een specifieke aanstekelijkheid, betrokkenheid en spelplezier. Wat binnen het NSC 222-concept trouwens sterk opvalt, is dat de ingebouwde streamer een opvallend eigen karakter bezit. Wilt u graag zoveel mogelijk de typerende Naim-signature ervaren, gebruik dan deze bron. Want waar de andere genoemde streamers zeer duidelijk in de top high-end hoek zitten en daarbij het originele signaal zo min mogelijk zelf willen ‘modelleren’, gebeurt er bij de NSC 222 iets heel bijzonders. Zo wordt het beeld nog breder en meer om je heen gepositioneerd, wordt alles nadrukkelijk expressiever voor het voetlicht gebracht en zit er een heel eigen pakkende sound over het geheel. Misschien is het absoluut gezien wat minder neutraal/naturel, maar dit is wel hetgeen kopers voor een merk als Naim beslissen. Want het geeft wel heel veel aanstekelijk muziekplezier!

Luisteren met NPX 300

Daarvoor wordt de optionele NPX 300-voeding in stelling gebracht. Laat ik meteen duidelijk zijn en vermelden dat u voor deze toevoeging nogmaals 7.000 euro moet neerleggen. Dat is hetzelfde bedrag als de NSC 222 zelf ook al kost en is dus verhoudingsgewijs fors. Qua installatie is het heel eenvoudig en hoeft u enkel de netkabel uit de voorversterker te trekken en in de voeding te steken. Vervolgens schroeft u de twee doorlusconnectoren aan de achterzijde van de NSC 222 los en sluit u de dikke Burndy-voedingkabels op de daarvoor bestemde aansluitingen aan. Voor de ‘old school’ Naim-liefhebber gaat nu meteen de zon schijnen. Want terwijl de combinatie NSC 222 met NAP 250 nog voor enige verdeling van de meningen kan zorgen, draait deze door de toevoeging van de NPX 300 meteen naar een fermer “ja”. Niet zo gek als meteen de kracht, kleur, drive en het gemak in de weergave toenemen en de klank daardoor in sommige opzichten meer lijkt op de vroegere Naim-sound. Maar is dat eigenlijk wel zo? Ja en nee. Want hoewel ook de grootsheid en grandeur toenemen, blijven de hogere universele inzetbaarheid, neutraliteit en het oplossend vermogen eveneens volledig aanwezig. Best of both worlds dus. Naast de forse meerprijs is de enige kanttekening die ik nog wil plaatsen dat de NSC 222 met NAP 250 zonder voeding, wat mij betreft in sommige settings nog net nog wat meer als een (super) eenheid kan spelen. Het is dan allemaal wat subtieler, luchtiger en lichtvoetiger. In sommige combinaties kan dit als beter of prettiger overkomen, terwijl het leeuwendeel van de kopers – denk ik – uiteindelijk voor de weergave met de NPX 300 zal kiezen. Fijn dat er dus keuzes zijn en mooi is dat u de aanschaf gefaseerd kunt doen. Als laatste heb ik tijdens de test helaas geen mooie platenspeler voorhanden. Dat is jammer want ook de phonotrap schijnt van grote klasse te zijn. Maar dat heb ik dus niet kunnen checken.

Conclusie

Met het op de markt brengen van de NSC 222, NAP 250 en NPX 300, heeft het Engelse Naim opnieuw de bakens verzet. Dit drietal is wezenlijk anders dan de voorgaande generaties en laat enorm duidelijk zien waartoe de samenwerking tussen Naim en Focal in de afgelopen jaren heeft geleid. In tegenstelling tot voorgaande jaren spelen beide merken nu wel bijzonder overtuigend samen. Bijzonder knap en goed is dat het Naim eveneens is gelukt om ook met andere luidsprekermerken nog steeds goed samen te gaan. Een mooie win-winsituatie dus. Buiten de probleemloze werking met meer raffinement dan ooit, is er in alle opzichten veel veranderd. Vormgeving, materiaalkeuze, layout, comfort, uitstraling en natuurlijk de weergave. Gelukkig zijn ze nog steeds als echte Naim-producten herkenbaar, maar wel met een weergave die op geraffineerde wijze is ‘gemoderniseerd’. Met name voor verstokte old school ‘Naim-adepten’ zal dit een bepaalde mate aan gewenning vragen. Toch is hoofdontwerper Steve Sells er goed in geslaagd om de echte Naim-genen te behouden. De mogelijkheden zijn verder top, waarbij ook alle software als een zonnetje zonder merkbare bugs tijdens de test functioneert. Samenvattend heeft Naim een bijzonder knappe prestatie neergezet. Ga er maar aan staan om zoveel bijna tegenstrijdige aspecten in nieuwe ontwerpen te verwerken. Gelukkig met succes waardoor mede door de schitterende nieuwe vormgeving en materiaalgebruik, ‘pride of ownership’ een grotere voldoening geeft dan ooit.

Prijzen:

• Naim NSC 222 € 7.000,-
• Naim NAP 250 € 7.000,-
• Naim NPX 300 € 7.000,-

Latham Audio, www.latham.nl