Review: Marantz Model 30 – Marantz beweegt naar de high-end

Een echte waarde qua hifi

Een van de redenen waarom Marantz zo’n aparte status heeft, heeft te maken met de rijke geschiedenis van het merk. Over twee jaar viert het zijn 70^ste verjaardag, want in 1953 door Saul Marantz in New York opgericht. De vele versterkers die hij op de markt bracht, zette de toon in de hele audiowereld. Later volgde nog een iconische figuur, Ken Ishiwata, die vanuit de Benelux decennialang een flamboyante ambassadeur was voor het bedrijf en ook een grote invloed had op het audiodesign. Hij heeft wellicht even veel bijgedragen aan de naambekendheid van Marantz als Saul zelf, en was ook op technisch vlak heel bepalend. Er is trouwens nog een link met de Lage Landen, wat misschien verklaart waarom Marantz het altijd bij ons extra goed doet. Tot het midden van de jaren tachtig produceerde het merk toestellen in een fabriek in Wallonië.

Dat stukje geschiedenis is wel belangrijk als je naar de Model 30 en SACD 30n kijkt. Deze geïntegreerde analoge versterker en SACD-speler met streaming ingebouwd vormen samen een muziekset die gebouwd is op dat rijke erfgoed. Qua design kun je spreken van een zeer frisse wind met een zekere retro-insteek, onder de motorkap van zowel de Model 30 als de SACD 30n zit technologie die Marantz wel al iets eerder begon toe te passen. Het blijft wel heel innovatief; de klasse D-versterking op basis van Hypex-modules zagen we bijvoorbeeld voor het eerst pas opduiken in het PM10-vlaggenschip van enkele jaren geleden. De MMM-DA-conversie verscheen dan weer voor het eerst in de SA-KI Ruby op. Dat is de speciale reeks die enkele jaren geleden werd uitgebracht ter gelegenheid van Ken Ishiwata’s veertigste jubileum bij het merk.

Vintage

Dat Marantz overtuigd wil verwijzen naar het roemrijke verleden, blijkt al uit de naam van deze nieuwe versterker. In de jaren zestig produceerde het toestellen die de naam ‘Model’ droegen, zowel versterkers, tuners als andere apparaten. Er was zelfs toen al een Model 30, meteen de allereerste geïntegreerde versterker van Marantz. Sommige van die toestellen, zoals de zware Model 9-eindtrap uit 1960, etaleerden reeds de bekende VU-meter in de vorm van een ronde patrijspoort. Dat designelement is nooit verdwenen, en blijft ook bij de nieuwe Model 30 de eyecatcher. Al zit er geen analoge VU-meter meer achter, wel een witte OLED-display die je iets vertelt over het volumeniveau of de gekozen ingang. De patrijspoort staat centraal op het voorpaneel van de Model 30, net onder het Marantz-logo. Heel de voorkant is symmetrisch opgebouwd qua plaatsing van knoppen, iets dat de ontwerpers van het nieuwe design heel belangrijk vonden. Het knapste en meest vernieuwde aan het ontwerp is echter hoe dat compactere voorpaneel als het ware zweeft boven een tweede voorpaneel die over de volledige lengte ligt. Dit achterste paneel heeft een soort ruitjestextuur en is licht welvend, wat mooi belicht wordt – pardon the pun – door verstopte lichtstrookjes links en rechts van het kleinere paneel. Die verlichting kunt je uitschakelen of dimmen, maar de Model 30 is toch wel knapper met. Pas als we dichtbij komen, merken we dat het achterste paneel niet uit metaal is maar uit kunststof. Op afstand denk je anders en dus is het niet zo erg dat Marantz deze keuze maakte.

Tijd voor champagne

De Model 30 bestaat in een zwarte kleur of een champagne-zilver. Bij de zwarte versie is het licht zoals altijd bij Marantz blauw, bij de zilveren uitvoering is het wit van kleur. Dat maakt voor ons de champagneversie toch net wat meer stijl en elegantie uitstralen. Bij de zwarte versie – die we op bezoek kregen – zie je wel sneller stof liggen op dat voorpaneel met textuur.

De SACD 30n past qua design er helemaal bij. Ook hier zie je een strak zwevend voorpaneel met een groter paneel met ruitjespatroon er net achter. Symmetrie blijft ook bij het controlepaneel van de SACD 30n de leidraad, maar de patrijspoort is vervangen door een groter wit display waarop bijvoorbeeld informatie over de afgespeelde track verschijnt. Wat heel subtiel is, is dat het scherm bovenaan op bijna onzichtbare wijze overgaat in de lade van de cd-drive.

Overigens worden deze toestellen gebouwd in de Marantz-fabriek in het Japanse Shirakawa, waar ook de andere high-endmodellen en nu ook de nieuwe Classé-toestellen worden geassembleerd.

Meer dan een schijfjesspeler

De nieuwe Marantz-toestellen komen aanvankelijk nogal klassiek over, maar beide toestellen zijn eigenlijk veelzijdiger dan ze eerst lijken. Dat is zeker zo voor de SACD 30n. ‘SACD’ maakt het grootste deel van de naam uit, maar kan meer dan enkele old-school niche-schijven afspelen. Dit toestel is niet enkel een schijfjesspeler (cd en SACD) op basis van een nieuw drive-mechanisme dat speciaal voor Sound United werd ontwikkeld (ook voor de SA-KI Ruby, overigens), maar ook een streamer en een DAC. Overigens: als je niet voor de cd-functie kiest, wordt de drive volledig uitgeschakeld om interferentie te voorkomen. Als je een blik werpt op de interne opbouw van de SACD 30n zie je dat de ontwerpers dan ook met dit ongewenst storingsfenomeen begaan zijn. Elke grote functie zit in een eigen, afgeschermd compartiment zodat bijvoorbeeld het DAC-gedeelte niet gestoord wordt door het streamingluik.

Het streaminggedeelte is meteen heel vertrouwd voor wie Denon en Marantz een beetje kent: HEOS. Dit platform wordt al jaren toegepast in AV-receivers en hifi-producten van beide merken, en biedt via een eigen HEOS-app (iOS en Android) heel wat opties. Internetradio, eigen bestanden afspelen (tot 24-bit/192 kHz PCM en DSD128) over het netwerk of vanaf USB of muziek halen bij een selecte groep diensten (Deezer, Tidal en Napster). Dankzij HEOS heb je eveneens uitgebreide multiroom-mogelijkheden – HEOS was dan ook oorspronkelijk bedoeld om Sonos te beconcurreren. Je kunt bijvoorbeeld een cd in de SACD 30n steken en de muziek afspelen via draadloze speakers in de eetkamer.

Als je geen zin hebt in weer eens een nieuwe app te leren gebruiken, kun je rechtstreeks vanuit Spotify de SACD 30n van muziek voorzien. Mensen met Apple-apparaten kunnen dan weer werken via AirPlay 2. Via deze weg kan elke muziekdienst (of audio van andere apps) naar de Marantz-speler worden gestuurd, in lossless cd-kwaliteit.

Je kunt ten slotte de DAC in de SACD 30n gebruiken met een externe streamer, televisie of je computer. Dat kan via een van de vier digitale ingangen, waaronder een USB klasse B-poort. De SACD 30n als pure streamer gebruiken zonder de DAC in werking te laten treden, kan weer dankzij twee digitale uitgangen. Al vragen we ons wel af wie dat zou doen, gegeven de goede prestaties van de interne DAC op het Marantz-apparaat.

Marantz Musical Mastering

Over dat DAC-gedeelte valt namelijk wel wat te vertellen. Net zoals bij de high-end SA10 en de SA-KI Ruby past Marantz iets speciaal toe. Het merk opteerde niet voor off-the-shelf delta-sigma DAC-chips van ESS of AKM, maar ontwikkelde zelf iets dat Marantz Musical Mastering of MMM heet. Het pikt in op de voorliefde die onder meer Ishiwata altijd had voor SACD’s, want MMM past bij PCM-audio (zoals een FLAC of zelfs een MP3) eerst een slow roll-off filter toe die een zekere Marantz-toets toevoegt en converteert het dan naar een DSD256-stroom. Je kunt trouwens ook kiezen voor een snellere roll-off, wat toch een merkbaar klankverschil oplevert. En wat als je een DSD-stroom aanbiedt aan de DAC? Dan wordt heel het gedeelte met filters en upsampling overgeslagen en de stroom puur behandeld.

De omgezette of pure DSD-stroom kan dan weer op een puristische wijze naar een analoog signaal worden omgezet, die dan naar een analoge outputstage gaat die – uiteraard – opgebouwd is uit HDAM-modules. HDAM is niets nieuws en echt typisch Marantz. Het komt neer dat het merk liever niet werkt met op-amp-chips die alles doen, maar deze versterkingsfunctie laten uitvoeren door een groot circuit met discrete onderdelen. In plaats van een klein elektronisch component heb je dus een (nog altijd wel compacte) printplaat met onderdelen. Door deze werkwijze streeft Marantz naar een beter resultaat, maar krijgen ze ook de kans om hun eigen sound vorm te geven.

Veel aandacht voor vinyl

De Model 30 is qua opbouw zowel een voorversterker als eindtrap, zegt Marantz. Je zou ook gewoon ‘geïntegreerde versterker’ kunnen zeggen, maar wellicht wil het merk hier nog extra benadrukken dat die twee functies intern helemaal gescheiden zijn. In aparte compartimenten, maar ook met aparte voedingen (waaronder een forse ringkerntransformator) die ook afgezonderd werd.

Wat je niet gaat vinden bij de Model 30 is die MMM-DAC. Deze versterker is puristisch ingesteld en komt zonder digitale ingangen. Er zijn wel voldoende analoge ingangen om alle mogelijke bronnen aan te sluiten, maar als je bijvoorbeeld een netwerktransport of een televisie wil aansluiten moet er nog een toestel tussen. Dat is een keuze die Marantz gemaakt heeft, wellicht om een ontwerp te maken dat minder complex is en geen last heeft van storingen afkomstig van een digitaal luik. Hoe dan ook, vele muziekliefhebbers gaan bij die Model 30 toch de SACD 30n of een equivalent apparaat moeten plaatsen.

Tenzij ze echt overtuigende vinylfans zijn. Want aan hen heeft Marantz ook gedacht, wat ook ergens trouw is aan het Marantz-verleden. De Model 30 komt met een uitgebreid phono-gedeelte, met zijn eigen HDAM-modules. Het is geschikt voor MM- en MC-cartridges. Omdat er wel wat verschillen bestaan tussen die laatste soort cartridges kun je schakelen tussen drie impedantiewaarden (33, 100 en 390 Ohm), een optie die je niet vaak vindt op een versterker uit deze klasse. In het hele Model 30-verhaal verdwijnt die phono-ingang wat naar de achtergrond, wat onterecht is. We hebben hem getest met een Pro-ject Debut Pro en een ELAC Miracord 90, en vonden het een uitstekende, wat warmere voorversterker die heel goed paste bij de twee cartridges van deze draaitafels.

Klasse D

Waar de oorspronkelijke Marantz-versterkers klasse A en AB toepasten, heeft het merk al een tijdje klasse D omhelsd. In klasse D heb je nog veel technieken en kwaliteiten, maar de keuze voor Hypex-modules schenkt de Model 30 een van de beste oplossingen die je kunt krijgen. Ze hebben nauwelijks vervorming en reageren heel lineair, wat uitstekende eigenschappen zijn om te bezitten. In de Model 30 is er per kanaal één Hypex nCore NC500-module gebruikt, in plaats van twee per kanaal bij de veel duurdere PM10. Niettemin heeft deze nieuwe versterker vermogen op overvloed. Officieel 100 Watt per kanaal bij 8 Ohm, maar tijdens het beluisteren voelt het nog krachtiger aan.

Omdat dit een settest is, concentreren we ons op het samenspel van de twee nieuwe Marantz-toestellen. Het is overigens de tweede keer dat we de Model 30 en SACD 30n op bezoek krijgen, na een eerste evaluatie een half jaar eerder. Voor deze review concentreren we ons op die MMM-DAC, die we voeden via HEOS, een Roon Ready-Auralic Aries LE-transport dat op de USB-DAC-ingang hangt en natuurlijk door een paar schijfjes af te spelen. Want de drive van Sound United, die is de moeite.

Onthullend en dynamisch sterk

Voor deze test halen we een set Monitor Audio Gold 100’s van de vorige generatie boven. Door z’n ribbon-tweeter is deze MA een tikje helder en heel onthullend qua detail, wat in het verleden goed paste bij de Marantz-aanpak. Nu meestal, merken we als in een nostalgische bui met ‘Ella: The Lost Berlin Tapes’ terugkeren naar 1962. Deze opnames van Fitzgerald in het Berlijnse Sportpalast Arena heeft een fijne live-gevoel en zetten de magistrale stem van de zangeres centraal, zonder de getalenteerde begeleiding buiten spel te zetten. Dit is niet de beste versie van ‘Mack the Knife’, maar we vinden het wel geweldig hoe Fitzgeralds stem door de Marantz gepresenteerd wordt: vol, met veel textuur, gewoon heel realistisch. Een tikje warm misschien, maar dat is precies wat je verwacht van een Marantz.

Bij muziek zoals je vindt op het album ‘For The First Time’ (via Tidal en HEOS) van de Britten van Black Country, New Road draait alles rond snelheid en dynamiek. Wat een drive en speelsheid zit er wel niet in deze liedjes, die vaak de genregrens overspringen van ska naar mathcore naar progrock en zelfs punk. Taai om goed weer te geven, zeker op de hectische momenten dat de virtuoze drummer losgaat en de saxofoon zijn limieten opzoek, maar de Model 30-versterker doet het gewoon. We blijven ook gecharmeerd worden door de verschillende releases die in hoog tempo onder de naam ‘Sault’ verschijnen. Soul, trip-hop en funk ontmoet elkaar in hun muziek, dat gemaakt wordt door een collectief van onbekende muzikanten. De Volkskrant noemde ze nog de Banksy van de muziekwereld, zo mysterieus presenteren ze zichzelf. We vinden het gewoon heel intrigerende muziek gebaseerd op popclichés en toch origineel. Als je niet spontaan begint te shaken bij ‘Over’ op ‘7’, dan ben je wellicht dood. Van de sloomheid die soms aan Marantz wordt toegeschreven, merken we hier toch maar weinig. De combinatie van SACD 30n en Model 30 klinkt hier strak en toch weelderig. En dat is het verschil tussen een ‘gewone’ Hypex-versterker en wat Marantz hier getweakt heeft. Die tweaking is nog met relatief zachte hand gedaan, wat de Model 30 misschien wel universeler maakt dan oudere Marantz-versterkers. Tijdens de langere testperiode kregen we bijvoorbeeld een toen nog niet gelanceerde Silver 500 7G van Monitor Audio op bezoek, ter evaluatie. Met een oudere Marantz had de match minder geslaagd geweest, maar dit duo bleek een voltreffer te zijn qua controle en weelderigheid.

Wanneer we de eerste cd met Beethoven-interpretaties van Boxwood & Brass willen beluisteren, herinneren we ons opeens van de vorige keer dat we de SACD 30n reviewden, dat je best wat geduld hebt als je een schijfje wil beluisteren. Net als bij slow food en wijn vragen goede dingen nu eenmaal wat tijd. De SACD 30n haalt echt alles uit deze fraaie opnames van dit Britse gezelschap. De nuances, de subtiele, soms schelle klanken van de hobo, de grote ruimte waarin de speler staan, alles komt mooi en onderscheiden naar voren. Je hebt sowieso maar weinig goede opties als je naar cd’s wil luisteren, maar volgens ons is deze Marantz-speler een van de beste keuzes.

Conclusie

Mooi of niet, dat is uiteraard een kwestie van persoonlijke smaak. We vinden de nieuwe designtaal van onze kant wel geslaagd. Marantz is erin geslaagd een knappe fusie te creëren tussen elementen uit het verleden en meer hedendaagse designideeën. Het oogt nieuw en toch zal het voor de verstokte Marantz-fan vertrouwd overkomen. Dat is niet makkelijk om te realiseren. Ja, op vlak van materialen hadden we graag iets meer metaal gezien – vooral dat voorpaneel. Wellicht is dat pas mogelijk bij toekomstige, hogere modellen.

De Model 30 en SACD 30n vullen elkaar perfect aan. Je zou kunnen zeggen: misschien net té perfect. Door het ontwerp van de Model 30-versterker puristisch in te vullen, heb je die SACD 30n (of een ander apparaat) nodig als je wil streamen of een bron digitaal aansluiten. Dat is een bewuste keuze met voordelen. Maar het betekent wel dat de Model 30 net zoals andere pure analoge versterkers nooit alleen je muzieksysteem kan vormen. Vinylista’s ontdekken bij de Marantz-versterker een uitstekende phono-trap.

Als versterker presteert de Model 30 uitstekend. Ja, het gebruikt de uitstekende Hypex-versterking die elders ook worden toegepast. Toch heeft de Model 30 echt een eigen karakter, onder meer dankzij de typische HDAM-modules, die helemaal trouw is aan de Marantz-filosofie.

De echte ster van dit duo is voor ons de SACD 30n. Het drive-gedeelte is prima – al vermoeden we dat maar weinig mensen nog cd’s gaan spelen, laat staan SACD-schijven. Het is de DAC op basis van de eigen MMM-aanpak die geweldig is. Via HEOS en AirPlay 2 kun je makkelijk streamingbestanden door deze DAC sturen en een zeer goede geluidskwaliteit oogsten. De SACD 30n is trouwens Roon Tested, niet Roon Ready. Dat zouden we wel graag in deze prijscategorie.