Review: Harman Kardon Citation Amp – gespierde multiroomversterker

Harman Kardon Citation Amp

Wil je graag draadloze speakers in bepaalde kamers combineren met een muzieksysteem met eigen luidsprekers in de woonkamer? Dan kan, bijvoorbeeld met een multiroom-versterker als de duurdere Sonos Amp of de Bluesound PowerNode 2i. Ook voor de Harman Kardon Citation-familie is er zo’n versterker beschikbaar, met de geheel voorspelbare naam Citation Amp. Het lijkt sterk op zijn rivalen. Ja, het is weer een compact toestel met ingebouwde streaming en met een HDMI-ARC-ingang. Dat betekent dat je de Citation Amp dus makkelijk kunt gebruiken om naar muziek te luisteren én voor tv-geluid. Voor de luidsprekers moet je wel zelf zorgen. Misschien heb je nog een oude set staan of mogelijk zoek je iets gebruiksvriendelijk om een paar knappe designspeakers die je allang op oog hebt aan te sturen.

Stereo én surround

De Citation-familie is Harman Kardons antwoord op de producten van Sonos. De 599-euro kostende Citation Amp is slechts een van verschillende Citation-toestellen, waaronder een reeks draadloze speakers, twee soundbars en nog wat producten. Allemaal beschikken ze over streaming en multiroommogelijkheden via AirPlay 2 en Chromecast. Bovendien zijn heel wat Citation-apparaten uitgerust met een microfoon zodat je ze kunt bedienen via de Google Assistant. Bij de Citation Amp is die microfoon er niet en moet je dus via een ander apparaat werken als je spraakbesturing wil. Zoals een Nest mini bijvoorbeeld.

De Harman Kardon Citation Amp is gemaakt om een paar eigen luidsprekers aan te sturen. Sluit je enkel die aan, dan heb je stereoweergave. Ideaal voor muziek en ook niet zo slecht voor films. Je kunt met de versterker wel een surroundopstelling bouwen door een paar Citation Surround-speakers aan te schaffen (circa 400 euro) en/of een Citation-subwoofer (340 tot 800 euro). We hadden graag de test verruimd met deze extra’s, maar dat zal voor een latere datum zijn. Merk in elk geval op dat je in tegenstelling tot bij vele rivalen niet zomaar een paar Citation-speakers kunt gebruiken als rears. Je moet echt opteren voor een set Citation Surrounds. Zij verbinden met de Amp via WiSA, niet via WiFi. Wellicht is daarvoor gekozen omdat WiSA beter gewapend is tegen lag en uitval dan de WiFi waar ook je tv, slimme thermostaat, smartphone en met WiFi-verbonden wasmachine op zit.

Helaas kun je geen andere WiSA-speakers, zoals die van System Audio of Klipsch, inschakelen voor de achterste kanalen. WiSA is binnen het Citation-verhaal er bovendien echt enkel voor die rear-kanalen, je kunt niet bijvoorbeeld een WiSA-compatibele center aansluiten. Heel kritisch kunnen we daar nu ook niet over zijn, want het lijkt ons niet dat de Citation Amp echt bedoeld is voor mensen die een soort AV-receiver zoeken.

Mag in de kast

De Citation Amp ziet er precies uit zoals je zou verwachten: compact, zwart en met een hoge anonimiteitsscore. Net zoals z’n rivalen eigenlijk. Dat er niet echt veel is gedaan met het uiterlijk van een apparaat zoals dit is niet zo vreemd. Het is nu eenmaal een toestel dat de meeste mensen wellicht ergens in een tv-meubel gaan verstoppen. De Amp kan eveneens dienen om bijvoorbeeld inbouwspeakers aan te sturen; ook in dat scenario verberg je het apparaat waarschijnlijk ver uit het zicht in een technische ruimte of een kast. Achter een muurgemonteerde televisie plaatsen gaat echter zelden een optie zijn. Met een dikte van 7,5 cm lijkt dat toch wel uitdagend. Het is niet onmogelijk, het hangt gewoon af van de gebruikte beugel en de uitsparingen achteraan op het tv-toestel.

Een schouderklopje voor Harman Kardon dat ze een IR-extender meeleveren in de doos. Dat is handig als je inderdaad de versterker in een kast stopt of elders wegwerkt. Dankzij het kabeltje met IR-oog kun je toch nog de meegeleverde remote blijven gebruiken.

Trouwens, een afstandsbediening? Toch wel, en dat krijg je niet vaak bij een multiroom-versterker. Het is een typische Harman Kardon-remote met niet al te veel knoppen (maar wel regelaars voor de optionele rear-speakers en subwoofer) en die goed in de hand ligt. Het volumeniveau van kijkvoer kun je uiteraard ook regelen via de tv-afstandsbediening, het volume van muziek dat je streamt is eveneens aanpasbaar via je smartphone of tablet. Toch is het fijn dat er een afstandsbediening wordt meegeleverd. Daarnaast zijn er ook touchknoppen op de versterker zelf.

Vele manieren om te streamen

Om de Citation Amp in dienst te nemen, moet je hem eerst verbinden met je netwerk (draadloos of ethernet). Je hebt twee manieren om dat te doen. De beste manier is de Google Home-app op je smartphone te installeren. De Home-app zal waarschijnlijk de versterker automatisch detecteren en je door gidsen door de instelprocedure. Dit is wat je moet doen als je wil streamen via Chromecast. Als je een iPad of iPhone met een recente iOS-versie in huis hebt, kun je hem ook instellen via de WiFi-instellingen van dat mobiel toestel. De Citation Amp verschijnt daar automatisch als een niet-geconfigureerd AirPlay-toestel. Het nadeel van een AirPlay-configuratie is dat je voor Chromecast-gebruik de versterker achteraf toch nog in Google Home moet registeren. Niet om de Citation Amp op het netwerk aan te melden – dat is dan al geregeld – wél om het apparaat te linken aan je Google-account.

De Citation Amp heeft dus geen eigen app. Wil je muziek van Spotify, Apple Music, YouTube of een andere streamingdienst afspelen, dan werk je via de app van de desbetreffende dienst (Chromecast en AirPlay) of via het AirPlay-icoon in het bedieningspaneel van iOS.

Zowel Chromecast als Airplay werken in onze ervaring heel stabiel en goed. Muziek wordt lossless overgedragen en in cd-kwaliteit. Wil je het toch anders doen? Dan kun je ook met een DLNA/uPnP-app zoals BubbleUPnP of mConnect eigen muziekbestanden afspelen. Ook hi-resmateriaal is dan welkom. In onze formatentest speelden ALAC- en FLAC-bestanden tot 192 kHz af, wat de Citation Amp voor audiofielen interessanter maakt dan de Sonos Amp.

Ten slotte kun je ook muziek streamen via Bluetooth. Dat gaat heel vlot, zoals je zou verwachten. Op de remote druk je even de Bluetooth-knop om de versterker in pairingmodus te plaatsen en een paar tikken op je telefoon later is de koppeling gelegd. Qua codec-ondersteuning kun je rekenen op maximaal AAC. AptX of LDAC zouden we nog beter hebben gevonden, maar het klinkt wel ok.

Multiroom via een omweg

Dat dit toestel geen eigen app bezit is een fundamenteel verschil met Sonos en Bluesound. Vind je het handiger om te werken via een muziekdienstapp dan via een app van een fabrikant waar een dienst in geïntegreerd is? Of net niet. Tja, dat is toch een persoonlijke voorkeur. Je moet echter ook rekening houden met de rest van het gezin en wat zij handig vinden (of anders speel je heel de tijd de helpdesk).

Maar hoe zit het dan qua multiroom? Een voordeel van Sonos is dat je heel makkelijk speakers groepeert, bijvoorbeeld om tijdens een romantisch diner een zwoele playlist synchroon in de eetkamer, keuken en terras af te spelen. Als je met meerdere gezinsleden verspreid over het huis naar muziek zit te luisteren, is het via de Sonos-app ook eenvoudig om in een slaapkamer internetradio te beluisteren terwijl iemand anders in de woonkamer het systeem tv-geluid laat afhandelen.

Al die zaken kunnen ook bij de Citation-toestellen, maar de bediening verloopt wat anders. Je hebt eigenlijk twee opties om speakers te groeperen: via Google Home en AirPlay 2. Werk je via Home (en dus Chromecast), moet je vooraf eerst een groep aanmaken. In ‘Benedenverdieping’ stop je bijvoorbeeld de speakers in de eetkamer en de Citation Amp in de woonkamer. Je ziet dan Benedenverdieping gewoon als nieuwe (virtuele) speaker verschijnen als je op de cast-knop drukt. Bij AirPlay 2 tik je gewoon de speakers aan die de gekozen muziek moet afspelen. Welke van de twee opties je kiest, hangt wellicht af van welk mobiel toestel je juist gebruikt. AirPlay 2 is immers geen optie als je een Android-gebruiker bent. In onze ervaring is AirPlay 2 trouwens iets betrouwbaarder dan Chromecast tijdens multiroom-gebruik.

Geavanceerde opties via de browser

De kans is heel groot dat je bij dit toestel vooral muziek via streaming zal beluisteren. Maar dat hoeft niet per se. Het interessante aan de Amp is dat je wel andere opties hebt, dankzij de fysieke aansluitingen aan de achterkant. Harman Kardon geeft je vergeleken met een Sonos op dit vlak zelfs veel mogelijkheden. Naast een HDMI-ARC-poort voor een verbinding met je televisie zijn er twee digitale (een optisch, een coaxiaal) ingangen en een analoge cinchpaar. Een draaitafel en cd-speler aansluiten kan dus. Er is ook een sub-out, waardoor je in plaats van een draadloze Citation Sub een eigen bekabelde subwoofer kunt inzetten.

Maar hoe regel je die subwoofer goed in, vraag je jezelf misschien af? Zo komen we bij een mysterieuzere aspect van de Citation Amp. Het blijkt immers op een softwareplatform te draaien dat wel heel sterk lijkt op die van heel andere apparaten uit de Harman-stal, zoals de Arcam SA30. Dit deel van de interface werkt browser-gebaseerd. Door in een webbrowser te surfen naar het IP-adres van de Citation Amp krijg je toegang tot heel wat extra instellingen, waaronder een cross-over-instelling om een subwoofer te integreren. In het menu vind je ook een instelling voor het ingangsniveau van de aux-input, wat handig is als je een platenspeler aansluit. Voor wie nu denkt: “Hoe archaïsch, werken via de browser”, willen we toch even wat nuance aanbrengen. De instellingen via de browser zijn enkel relevant voor de gevorderde gebruiker, een doorsnee consument zal er wellicht nooit gebruik van maken. Een browserinterface werkt ook altijd en op elk apparaat. Je komt niet in de problemen omdat je toevallig een oudere Android-versie op je tablet draait. Een browser-gebaseerde interface is ook een cadeau voor installateurs, die liever snel via de browser op de laptop aanpassingen maken dan weer een app te moeten installeren. Een webinterface voor gevorderde instellingen is echt typisch voor pro-toepassingen. Dat de Citation Amp naast op de consument een beetje mikt op de installateur is verder ook te merken aan een paar andere integratie-opties, zoals een trigger out en een line-out. Het is ook klaar voor Crestron en Control4.

Potige versterker

We sloten de Citation Amp aan op de Sony KD-65AF9 in de testruimte. Zoals we inmiddels gewoon zijn bij dit tv-toestel, moeten we Android TV laten herstarten om de HDMI-CEC-communicatie in orde te krijgen. Dat ligt aan de Sony. Daarna verloopt de samenwerking tussen versterker en tv-toestel zonder verdere haperingen. De Citation Amp wordt onmiddellijk herkend als externe audio-oplossing, we hoeven zelfs de output niet naar ‘PCM’ te veranderen. Blijkbaar verwerkt de versterker gewoon Dolby Digital-signalen die binnenrollen via de Netflix- en Disney+-apps. Dat maakt de installatie net weer eenvoudiger. De HDMI-ingang wordt bovendien continue gemonitord. Als je de televisie inschakelt, zal de versterker automatisch mee in actie schieten of (als het apparaat muziek stond te spelen) overschakelen naar tv-geluid. Ook zeer comfortabel.

Toen we de Citation Amp uitpakten in onze luisterruimte, stonden de grote Focal Sopra N°2’s nog opgesteld. Laten we meteen benadrukken dat we nooit zouden suggeren dat je een versterker zoals deze zou willen combineren met luidsprekers van 10K die echt sterk de nadruk leggen op een audiofiele weergave. Maar toch sluiten we ze even aan. Wat blijkt: de Citation Amp kan an sich ze wel aansturen (in de basis zijn het gevoelige speakers van 92 dB), maar bij een hogere volume zit er toch een scherp, overhelder kantje aan muziek die we streamen vanuit Qobuz. Niet helemaal onverwacht, dit, en het is een beter resultaat dan verwacht. Het zegt vooral iets over de hoeveelheid pk’s onder de motorkap. Die 2 x 125 Watt van op de doos lijkt niet gelogen en het komt zeer stabiel over. En hier zit ook weer iets verrassend: Harman Kardon gebruikt als motor van deze kleine klasse D-versterker innovatieve technologie genaamd Digital Loop Amplification. Zonder af te dalen in een heel technisch verhaal, zorgt deze techniek dat de eigenschappen van de aangesloten speakers geen impact hebben op de prestaties (en dus de geluidskwaliteit) van de versterker. We verwachten dat DLA nog gaat opduiken in meer high-end designs, Harman Kardon geeft hier al een lekker voorproefje.

Terug naar het hier en nu. We proberen zowel de Bowers & Wilkins 606-speakers als de KEF R3’s, twee heel andere boekenplankspeakers waarmee je een mooi interieurvriendelijk muzieksysteem kunt bouwen. Uiteindelijk blijven we bij de KEF’s hangen, want dat valt net iets beter in onze smaak. De R3’s hebben ook een machtigere laag, wat fijn is bij het bekijken van spectaculaire tv-films en reeksen. Ze stralen breed uit, wat bijvoorbeeld ons tijdens het bekijken van de Netflix-hitreeks ‘Lupin’ af en toe echt deed opkijken. Muziek en sommige geluidseffecten speelden veel ruimer in de kamer dan verwacht, soms leek het bijna alsof er extra speakers mee in het spel waren. We vinden nergens bewijs dat de Citation Amp net zoals de Sonos Amp een phantom center-modus gebruikt, maar het lijkt wel haast zo. Dialogen komen echt mooi uit het scherm, wat het gevoel van onderdompeling enorm in de hand werkt. Ja, een high-end soundbar kan dit nog een stukje beter, zeker qua surroundervaring. Maar pakweg hoe het de Citation Amp met de twee KEF’s het indrukwekkende moment neerzet waarbij Lady Gaga in ‘A Star is Born’ op een festivalpodium achter een piano kruipt en ‘Always Remember Us This Way’ keelt, dat zou voor een slanke soundbar toch wel verdomd lastig zijn.

Conclusie

Het prijspunt van 600 euro en de mogelijkheden van de Citation Amp maken deze versterker van Harman Kardon een regelrechte uitdager voor de Sonos Amp. Het beschikt echter over een aantal extra vaardigheden en één eigenschap die wel heel verrassend is. De gebruikte klasse D-technologie is echt iets heel bijzonder voor deze klasse en geeft deze kleine versterker serieuze spierballen. Het verrast echt op dat vlak. De keuze van speakers is uiteraard wel cruciaal. Kies er iets grotere die wat diepere bassen kunnen produceren, en je zit ook bij het tv-kijken goed. Ook qua muziekweergave kan de Citation Amp wedijveren met gelijkgeprijsde hifi-versterkers, met het voordeel dat dit apparaat over HDMI beschikt.

Qua bediening kiest Harman Kardon radicaal voor een Chromecast- en Airplay 2-aanpak, zonder eigen app. Je mist dus de handigheid van alle functies die in één app gebundeld zijn, zoals bij Sonos. Maar als je het casten of gebruik van AirPlay gewoon bent, ga je meteen de Citation Amp vlot kunnen gebruiken. De sterke koppeling met Google en Apple opent ook de deur naar een integratie in een breder smarthomeverhaal, incluis spraakbediening.