Review: Dynaudio Confidence 30 luidsprekers – Onderhuidse ‘wauw’ factor

Jupiter meetfaciliteit

Eén van de redenen waarom de nieuwe modellen zoveel beter dan hun voorgangers presteren, komen we tegen in het hart van Dynaudio’s ontwikkelcentrum. Diep in de catacomben van het complex bevindt zich namelijk een enorme robotarm die in staat is om ieder ontwerp akoestisch tot in het kleinste detail in kaart te brengen. Daniel Emonts, Dynaudio’s senior akoestisch ontwerper heeft er het volgende over te zeggen. ‘Het ontwerpen en testen van een nieuwe luidspreker is een ongelooflijk arbeidsintensief proces en al helemaal als je het werkelijk goed wilt doen. Tot voor kort was de enige manier om dit voor elkaar te krijgen testen, testen en nog eens testen. Maar dan nog is dit eigenlijk nog steeds maar een klein deel van het totale proces. Want ook zaken als de fijn-afstemming, het ontwerpen zelf en natuurlijk het daadwerkelijk luisteren (wat het belangrijkste van alles is), voegen nogmaals veel tijd aan het hele traject toe. Tot het moment dat onze nieuwe meetfaciliteit genaamd Jupiter gereed was. Want ik weet het nog als de dag van gisteren dat deze al snel zo goed en efficiënt bleek te functioneren, dat de verleiding enorm groot was om het voor de buitenwereld verborgen te houden. De onmogelijkheid lag natuurlijk in het feit dat het om zo’n grote installatie gaat, dat dit echt volslagen ondoenlijk zou zijn. Want Jupiter is groot, heel erg groot. Feitelijk is het een gigantische lege kubus die 13 meter voor iedere zijde meet en de feitelijke kern van het Dynaudio R&D gebouw vormt. In de praktijk is deze ruimte zo afgeladen met technologie, dat iedere product wat hierin geplaatst wordt een oneindig aantal gegevens oplevert. De wijze waarop de ruimte functioneert is daarbij simpelweg fascinerend. Zo kan er niet alleen individueel worden gemeten, maar is het gezien de afmetingen van de ruimte ook mogelijk om zelfs meerdere luidsprekers tegelijkertijd te installeren om typische thuisaudio situaties te simuleren. Vervolgens voert een gigantische robotarm die is voorzien van maar liefst 31 gekalibreerde Bruel & Kjaer meetmicrofoons, een 360° meting uit. Daardoor weten we niet alleen hoe een luidspreker op de sweet spot fungeert, maar ook op alle andere plaatsen!’

Enorme verschillen

Daniel vervolgt: ‘Wanneer we teruggaan naar de conventionele ontwerpmethodiek, dan wordt daar van een ​​echovrije of beter gezegd ‘dode ruimte’ gebruikgemaakt. Anders gezegd een vertrek vol met geluiddempende materialen en maatregelen waardoor echo’s en galm bijna volledig worden geëlimineerd. Buiten het gegeven dat zo’n ruimte bijzonder onprettig is om in te vertoeven en je zelfs je hart in je hoofd hoort kloppen en het bloed in je aderen hoort suizen, is er vooral het probleem dat dit soort ruimtes niet goed werken wanneer je breedbandig wilt meten. De vele wigvormige schuimdelen werken namelijk alleen echt goed in het midden en hoog bereik en bijna niet in het laag. De enige wijze om dat te omzeilen is om de ruimte (veel) groter te maken. Maar dat vraagt om nog meer akoestische aanpassingen en kosten, terwijl het amper meer winst oplevert. Het mooie van de Jupiter faciliteit is dat we de voordelen van de dode kamer hebben behouden zonder met de nadelen te zijn opgescheept. Enerzijds vindt dit plaats door de enorme omvang, maar ook doordat we ‘slim’ de microfoons tussen het meten van het impulsgeluid (een puls die alle frequenties bevat) uitschakelen en daardoor geen hinder van de reflectie die terugkomt van de wanden hebben. Het is maar een fractie van een seconde, maar het haalt de ruimte effectief uit de vergelijking. In de praktijk blijken deze mogelijkheden het ontwikkelingsproces minstens drie tot vier keer te versnellen! De uiteindelijke voordelen zijn zelfs zo groot, dat een meettaak die vroeger dagen duurde, nu vaak zelfs binnen een half uur kan worden voltooid! Toch blijven ervaren oren nog steeds cruciaal voor het eindproduct. Zo kunnen twee even vlakke curven gemaakt met verschillende cross-over-typologieën toch heel anders klinken. Met andere woorden is de expertise van de ingenieur een belangrijk onderdeel van een succesvol eindproduct.’

Confidence 30

Een uitdagend aspect bij het vervaardigen van een topserie, is dat je ervoor moet zorgen dat de opvolger weer beter is. Hoewel je dit kunt zien als een last, is het voor de ingenieurs ook iedere keer weer een heerlijke uitdaging. Toch vertelt Daniel dat het team naast alle vreugde, ook wel een diepe zucht van opluchting slaakte op het moment dat de Confidence 30 als definitief model uit de Dynaudio R&D afdeling rolde. Een emotionele uiting die alles te maken heeft met het feit dat ook de voorganger al zo enorm goed was. Toch is het uiteindelijk gelukt en is met een knipoog naar het verleden zo ongeveer alles anders geworden en vooral verbeterd. Eén van de onderdelen die het merk bij deze nieuwe forse 138 cm hoge, 22 cm brede en 40 cm diepe uit MDF panelen vervaardigde weergever al jaren geleden definitief op de kaart heeft gezet, is de legendarische Esotar tweeter. Een fenomeen dat bij deze serie inmiddels alweer aan zijn derde generatie toe is. Hoewel in basis nog steeds een typisch Esotar ontwerp, zijn ook de wijze lessen die zijn geleerd tijdens de ontwikkeling van de Esotar Forty jubileumtweeter meegenomen. Inclusief geoptimaliseerde luchtstroomtechnologie, een nieuw neodymium magneetontwerp en de ingenieuze Hexis resonantie-eliminerende binnenste koepel. Deze Hexis is een heel ingenieus kunststof hulpstukje wat direct achter de 28 mm textielkoepel van de dome tweeter is geplaatst en wervelingen en reflecties achter de dome reguleert. Ook de twee 18 cm aanwezige NeoTec MSP (Magnesium Silicate Polymer) woofers zijn geheel vernieuwd en beschikken nu ook over krachtige neodymium magneetsystemen en eveneens een slimme luchtstroomtechnologie.

Compex

Eveneens geheel nieuw is de ultrastabiele en ultrastijve vóór de feitelijke kast geplaatste composiet baffle vervaardigd van een nieuwe door Dynaudio ontwikkelde materiaalsoort die Compex wordt genoemd. Het is een materiaal wat 10x duurder is dan MDF en ongewenste resonanties op geheel eigen wijze absorbeert. Hierdoor worden de trillingen van alle luidsprekerunits volledig van de kast ontkoppeld, wat een nog natuurlijker en meer realistisch klinkend eindresultaat tot gevolg heeft. Een extra niet te versmaden bonus, is dat je zo’n naar voren uitstekende losse baffle iedere vorm kan geven die je maar wenst en dat is precies wat de ontwerpers ook hebben gedaan. Tussen de twee 18 cm woofers bevindt zich een volledig nieuwe midden unit van 15 cm met uiteraard ook hier het bekende MSP conusmateriaal, die voor het eerst van een luchtstroom corrigerende rolrand is voorzien. Iets wat visueel ook goed zichtbaar is omdat deze rand niet typerend rond loopt, maar volledig vlak is. De volgende wijziging komen we tegen bij de in dit geval 44,2 kg zware kast die nu aan de achterzijde helemaal rond loopt in plaats van de voorheen rechthoekige vorm wat staande golven in de kast voorkomt en het afstraalgedrag verder verbetert. Aan de onderzijde gaat de kast tenslotte over in een Compex plint met direct daartegenaan een metalen voetplaat. In deze plaat kunnen naar keuze spikes of uit speciaal rubber vervaardigde magnetische voeten worden aangebracht. Een ander substantieel verschil is dat de voorheen aan de achterzijde geplaatste baspoort, bij deze nieuwe generatie is gewijzigd in een naar beneden gericht exemplaar. Hierdoor word niet alleen de plaatsingsvrijheid van het model groter, maar zou ook de ruimte van een meer egaal laag worden voorzien. Halverwege deze alinea had ik het al over de vormbaarheid van het materiaal Compex en daar heeft Dynaudio mede door hulp van de Jupiter meetfaciliteit de volgende generatie van hun eigen DDC (Dynaudio Directivity Control) ‘geluid sturende’ technologie in geïntegreerd, inclusief de schitterende DDC-lens rond de tweeter. Deze zeer zinvolle technologie verminderd niet alleen storende plafond- en vloerreflecties, maar staat ook garant voor een evenwichtige spreiding in de ruimte. Mede hierdoor is bij de Confidence 30 een maximale akoestische onzichtbaarheid gerealiseerd bij een opmerkelijk hoge definitie op iedere locatie van de luisteromgeving.

Tech talk

Hoewel het vaak maar weinig over de gehoormatige prestaties zegt, sluit ik deze inleiding voor het feitelijke luisteren toch af, met het gebruikelijke rondje aan technische gegevens. Hoewel het rendement van deze 3-weg Confidence met 88 dB zeker niet slecht of ondermaats is, vind ik het ook geen bijster hoge waarde. Want zeker voor een weergever die over zoveel (4) luidsprekerunits per kast beschikt, is vandaag de dag 90 dB of hoger toch wel standaard. Combineer dit met een gemiddelde impedantie van 4 Ohm en een minimum van 2,8 Ohm bij 85 Hz en deze nieuwe Dynaudio loot vindt het toch wel fijn om door (een) kwalitatief hoogwaardige en stabiele versterker(s) te worden aangestuurd. Maar dat mag je gezien de kwaliteiten en de prijsklasse ook wel verwachten. Het opgegeven frequentiebereik loopt van 38 Hz tot 22 kHz bij ± 3 dB en er zijn 2e en 3e orde filters toegepast voor het laag en hoog. Onderaan de achterzijde is één enkel paar WBT NextGen luidsprekeraansluitingen aanwezig die alle gangbare typen verbindingen op blanke draad na kunnen verwerken, terwijl het model in vijf verschillende afwerkingsvarianten verkrijgbaar is. Dit keuzepallet start bij een lichte, blanke houtkleur met matte afwerking die onder de naam ‘Blonde Wood’ bij de dealers wordt aangeboden. Aan de ogenschijnlijk bekende zwarte pianolak variant is dit keer heel chique en decent een vleug blauw toegevoegd, waarna deze luistert naar de zwoele naam ‘Midnight’, terwijl een sfeervolle donkere beige houttint met hoogglans afwerking de naam ‘Raven’ heeft meegekregen. ‘Ruby’ is hetzelfde idee maar dan met rode kleurtoon en het oeuvre wordt afgerond met een hoogglans zilver metallic afwerking die ‘Smoke’ is gedoopt.

Weg met de grijze middelmaat

Je kunt vooraf nog zoveel vertellen en foto’s en metingen tonen, maar het enige wat uiteindelijk toch telt is de werkelijke praktijkervaring. Het merk Dynaudio ken ik al vanaf mijn eigen eerste hifi bewustwording aan het begin van de jaren tachtig en als ik in één woord zou moeten samenvatten hoe het merk op mij sinds die tijd is overgekomen, dan is dat consistentie. Consistentie in vormgeving, consistentie qua materiaalgebruik, consistentie bij de technische oplossingen en zeker ook consistentie in de klankmatige eigenschappen. Oké, maar je zou het dan toch ook heel gemakkelijk ‘saai’ kunnen noemen? Nee! Wel in bepaalde mate voorspelbaar, maar zeer beslist niet saai! Toch wist dit stabiele Deense merk tot mijn grote verrassing en ook verbazing eerst met de Special Forty en later verhoudingsgewijs nog sterker met de Evoke serie, het toch ietwat grijze juk compleet af te werpen. Want hoewel de in mijn ogen schitterende hoogglans uitvoering in opvallend rode berken fineer, bij de Forty visueel al de eerste tekenen van deze koerswijziging prijsgaf, was het wat mij betreft toch vooral de waanzinnig expressieve en compleet ‘losgeslagen’ speelwijze van zelfs al de instap Evoke 10, die mij volledig verraste. Ook tijdens de test van deze geweldig goede benjamin ben ik zelden zo bewust geweest over de enorme stappen die in het instapsegment de laatste jaren hebben plaatsgevonden. Totdat ik op een dag de Confidence 30 bij Audio TV Centrum in Eindhoven voor het eerst hoorde. Aangesloten op een complete set uit de goed bijpassende T+A HV serie, was het werkelijk een toonbeeld van muzikale perfectie. Qua ruimtebeeld volkomen los van de weergevers en door de best flinke afmetingen ook voorzien van een heel mooi groot venster. Daarbij mooi gedefinieerd en gecontroleerd in het laag, zeer vloeiend en naturel in het middengebied en met een zingend en soepel hoge tonen bereik. Een prachtige en nieuwsgierig makende eerste indruk dus, die in een later stadium nogmaals bleek te kunnen verrassen.

Genieten zelfs zonder geluid

Door de tragere leverbaarheid dan verwacht, zou het uiteindelijk toch nog een half jaar duren voordat ik dit kleinste vloerstaande model in mijn denkbeeldige armen zou kunnen sluiten. Maar op zekere dag was het dan eindelijk zover en droegen Edwin Vlieger en Marc Brekelmans van Dynaudio Nederland een paar Confidence 30 in de kleur ‘Raven’, met vereende krachten de trap af richting mijn ondergrondse luisterruimte. Doordat mijn luisterruimte met zijn 25 m2 toch wel een aantal maten kleiner is dan de luisterruimte bij Audio TV Centrum, komen deze toch al niet bepaald kleine weergevers nog groter over. Maar is dat erg of vervelend? Wat mij betreft helemaal niet, ook doordat het afwerkingsniveau van deze weergevers echt ongekend goed is en beter dan wat ik tot op heden bij dit merk heb gezien. Het volgende wat indruk maakt is de maatvoering en dan met name omdat hier werkelijk zeer goed over is nagedacht. Natuurlijk is een luidspreker van 140 cm

hoogte al snel bovengemiddeld fors. Maar door de kastbreedte van slechts 22 cm en de ronde achterzijde, toont het toch uiteindelijk vooral gewoon erg fraai en bijna rank. Wanneer de weergevers globaal op de juiste plaatsen in de ruimte zijn neergezet en Edwin en Marc weer vertrokken zijn, laat ik mij vergenoegd in mijn comfortabele luister-

fauteuil zakken en zuig een beetje verliefd van een afstand de kloeke lijnen en het prachtige materiaalgebruik gulzig op. Ja, verzucht ik, dit zijn werkelijk hele fraaie weergevers die het hart van veel audiofielen en muziekliefhebbers zeker een aantal slagen sneller zal kunnen doen slaan.

Luisteren

Ten tijde van deze test zijn er door overlap met andere verhalen een grote variëteit aan luidsprekers, versterkers en bronnen voorhanden. Niet alleen handig om verschillende combinaties uit te proberen, maar ook bijzonder verhelderend om te bepalen waar deze Confidence 30 in de markt kan worden gepositioneerd. Door het voldoende hoge rendement en het niet al te grillige impedantieverloop, blijkt de 30 met alle op dat moment aanwezige versterkers prima samen te gaan. Dus van een Naim Supernait 3, Audio Analogue Maestro Anniversary, Primare PRE 35 Prisma met A35.2 combinatie, tot een T+A PA 3100 HV en natuurlijk de referentie Zanden 6000 buizenversterker. Het eerste weergaveaspect wat mij bij de Confidence 30 meteen opvalt, is het extreem gelijkmatige afstraalgedrag bij een naar verwachting mooi grote afbeelding en schaalgrootte. Vertaald in ‘normale’ woorden bedoel ik dat muziek niet alleen maar precies in het midden voor de speakers mooi overkomt, maar dat de weergave op bijna alle plaatsen in de ruimte opmerkelijk compleet, homogeen en evenwichtig overkomt. De speciale baffle en lenstechnologie werpen dus samen duidelijk hun vruchten af en dit resultaat behoort zelfs bij het beste wat ik tot op heden bij direct stralende weergevers heb waargenomen… ongeacht prijs! Wat de schaalgrootte betreft lijkt het in eerste instantie wat minder bijzonder, want dit is nu eenmaal een groot 3-weg systeem, voorzien van vier luidsprekerunits en de bijbehorende vier ‘hoorbare’ vertrekpunten waaruit de muziek vertrekt toch? Dit in tegenstelling tot een 2-weg met twee units of een coaxiale uitvoering die veel meer het puntbronprincipe benaderen. Ja en nee. Uiteraard is het waar dat je met vier luidsprekerunits meer vertrekpunten voor de verschillende frequenties hebt, maar dit nieuwe Confidence concept is wel zo doordacht geconstrueerd dat het tijdens de hele testperiode vaak lijkt of alles door maar één super breedbandluidspreker werd weergegeven. Grote klasse. Een typisch kenmerk van eigenlijk alle Dynaudio modellen door de jaren heen bezitten, is een bepaald evenwicht zonder ooit een schreeuwerig karakter te etaleren. Bij de goedkopere series zoals de Evoke en Special Forty is er nog wel een charmant en eigenlijk best prettig levendig dynamisch randje waarneembaar en dat past ook goed bij de vaak toch wat eenvoudigere randapparatuur. Maar bij het Confidence niveau moet je deze muzikale spanningsboog verkrijgen door de weergevers met de juiste bijpassende producten te combineren. Uw dealer zal u hierbij graag willen adviseren want bepaalde eigenschappen worden door iedereen nu eenmaal anders ervaren.

Muziek

Dat de baspoort bij deze nieuwe generatie van de achterzijde naar de onderzijde is verhuisd, volgt weliswaar de geldende trend en biedt ook zeker een aantal voordelen. Maar vind ik persoonlijk toch wel jammer. Natuurlijk kunnen luidsprekers op deze wijze net wat gemakkelijker in een ruimte worden geplaatst en iets dichter bij de wanden. Maar de keerzijde vind ik iedere keer opnieuw dat ook de laagindruk en daarmee de totale weergave verschuift. Met de baspoort naar onderen wordt het laag ook hier wat meer indirect, wat minder puntig en omlijnt en mis ik een beetje het ademen en de vrijheid wanneer zo’n poort op ideale wijze naar achteren is gericht. Uiteraard is het nog steeds van een prima kwaliteit en goed bij het concept passend, maar ik vind het vooral anders en niet beter dan voorheen. Hoewel mensen die de luidsprekers dichter bij de achterwand willen plaatsen daar vast anders over zullen denken.

Ondanks dat het nummer op veel shows inmiddels al bijna grijs is gedraaid, wil ik er deze test toch nog een keer mee starten. Ik heb het dan natuurlijk over het nog steeds prachtige nummer Liberty van de Noorse zangeres en tekstschrijver Annette Askvik. Waarom? Omdat het gedragen karakter schitterend bij de mooie schaalgrootte en indrukwekkende ruimtelijke afbeelding van de Confidence 30 past. Het begint allemaal met de quasi Fender Rhodes intro, daaropvolgend zacht aangeslagen drums en dan als een engel de zachte stem van Annette eroverheen. Het kippenvel bouwt zich al op, ook door de diepzinnige tekst en wanneer de gestreken cello en altsaxofoon er bijkomen is er geen houden meer aan. Het schitterende nummer bouwt vervolgens gestaag op naar een climax met concertvleugel, strijkers, drums en de gedubde stem van Annette en glijdt dan langzaam terug naar een serene stilte waarbij alleen nog saxofoon, strijkers en een warm geprogrammeerd keyboard koor overblijven. Nu heb ik al veel luidsprekers dit nummer horen weergeven, maar zelden wordt de inhoud, diepgang, sonoriteit en sfeer van dit nummer zo goed overgebracht als bij deze Confidence 30. Hoewel heel anders, ligt het laatste album Transitions van new age keyboard multitalent Patrick O ‘Hearn wel goed in het verlengde van Annette. Niet dat de muziek op elkaar lijkt, als wel het gedragen grootse theatrale karakter met veel verborgen lagen. Ik merk dat de grote Dynaudio’s mij uitdagen om helemaal ‘los’ te gaan met dit soort muziek. Muzikale werken waarbij aspecten als verfijning, rust en overzicht, net zo van belang zijn als breedbandigheid en homogeniteit. Want al bij de geringste valse nadruk, is ook de illusie van in een andere wereld vertoeven meteen verdwenen. Iets wat deze nieuwe Dynaudio’s nooit en te nimmer doen. Iets totaal anders zijn de fraaie recente Chesky opnames van bijvoorbeeld R&B zangeres Macy Gray met haar album Stripped, de jonge Meiko met Playing Favorites, maar ook het verrassende To The Sun And All The Cities In Between van het New Yorkse City of the Sun trio. Een groep jongeren die normaal op straat en in de ondergrondse spelen met hun slechts twee gitaren, een Cajon (holle box met gat) en nog wat percussie. Hoewel er zeker weergevers zijn die dit soort muziek energieker, meer puntig en op bepaalde wijze ‘enthousiaster’ voor het voetlicht brengen, vind ik de Confidence 30 weergevers wel heel overtuigend en eerlijk. De verschillende timbres van de instrumenten zijn namelijk spot on, de plaatsing in het enorm brede, hoge en iets minder diepe stereobeeld ook. Terwijl de weergave nooit of te nimmer vermoeiend werkt en je als het ware in volledige ontspanning het album compleet uit laat luisteren. Vooral in deze laatste aspecten ligt de kracht van deze bijzondere luidsprekers. Tonaal ietsjes aan de warme en verzadigde kant van het spectrum, maar nooit soft, inaccuraat, saai of ongebalanceerd, en met een hoogbereik wat bij de beste softdome tweeters van dit moment behoort. Het beluisteren van een paar Confidence 30 weergevers is dan ook een heerlijke en bevredigende bezigheid, maar wel eentje die meer ligt aan de beheerste en meer rustige kant van het spectrum, dan headbangen op ultra levendige maar vaak ook erg onrustige hoog rendement systemen. Het mooie daarbij is dat bij alle beheersing het oplossende vermogen, definitie en detaillering ook volledig aanwezig zijn. Je hoort dus alles wat er te horen zou moeten zijn, maar wel in volledige ontspanning!

Conclusie

Met de gloednieuwe Dynaudio Confidence 30 is het dit Deense merk wederom gelukt om boven zichzelf uit te stijgen. Niet in de zin van een schreeuwend spektakelstuk wat als eerste indruk een ‘wauw’ reactie opwekt, maar korte tijd later alweer verveeld. Als wel door voort te borduren op de bestaande waarden als eerlijkheid, natuurgetrouwheid en balans. Toch merkte ik ook dat ik gedurende een vrij korte periode moest wennen aan de Deense deugden. Niet dat ik niet meteen kon waarnemen dat dit hele goede luidsprekers zijn, als meer in de zin dat in eerste instantie het spektakel wat leek te ontbreken. Dus waar je de meeste weergevers bijna moet afremmen en bepaalde artefacten moet beteugelen, is het bij deze Confidence 30 bijna het omgekeerde. De weergave is namelijk zo egaal, natuurlijk, vervormingsarm en hoog oplossend, dat je op een andere wijze je set moet gaan tunen. Maar heb je dat eenmaal voor elkaar dan ben je klaar voor een onvergetelijke muzikale ervaring. Nogmaals anders dan veel anderen door de klankmatige rijkdom en evenwicht, maar nooit is het te weinig en zeker niet saai! Daarbij zijn deze weergevers echte muzikale alleseters die behalve perfect voor grootschalige muzikale optredens, ook heel geschikt voor kleinschalige blijken te zijn. Missie geslaagd dus en eindelijk nu ook eens high-end luidsprekerkeuze aan deze kant van het muzikale spectrum.

Prijs: Dynaudio Confidence 30 per paar € 19.000,-

Dynaudio Benelux, tel: 085-8772439, e-mail: info@dynaudio.nl, www.dynaudio.nl