Review: Denon PMA-3000NE – Denon op z’n best

Ingangen voor de muziekliefhebber

De PMA-3000NE is een vrij traditioneel opgevat apparaat. Verwacht dus een geïntegreerde versterker met analoge ingangen maar eveneens voorzien van een digitaal gedeelte. Denon stopt niet graag streaming in z’n stereoversterkers, je kunt dus wel op een ingebouwde DAC kunt rekenen maar je moet zelf nog voor bronapparaten zorgen. Zelfs hifi-verzamelaars met veel spullen zullen dan niet snel zonder aansluitoptie vallen. Je kunt enorm veel verbinden met deze Denon-topper, ingangen zijn er meer dan genoeg. Daarbij ook een phono-ingang die geschikt is voor MM- en MC-elementen. Ondersteuning voor moving coil op dit prijspunt is wat ongewoner, maar toch kijken we daar weer niet van op. Denon is immers de bouwer van de DL-103, een gerespecteerd MC-element dat in een of ander vorm al sinds 1962 te koop is.

Maar laten we niet te nieuwerwets doen: een HDMI-ARC is er dan weer niet. Traditioneel, weet je nog? Wie in de richting van tv en streaming denkt, combineert de PMA-3000NE daarom best met de DMP-2000NE die we vorig jaar getest hebben. Dat is een heel goede streamer die eveneens over HDMI-ARC beschikt, en dus ook tv-geluid naar je stereoversterker kan brengen. Dan heb je een set die visueel prima bij elkaar past; vind je dat niet belangrijk, dan zijn er genoeg andere streamers met een HDMI-ingang op de markt. Dat gezegd zijnde, heeft de PMA-3000NE wel een tv-modus gekregen die de versterker inschakelt als er een signaal binnenkomt via een geselecteerde optische ingang. Maar een IR-leerfunctie ontbreekt, zodat de volumeknoppen op je tv-kastje niet bruikbaar zijn.

Houdt de touwtjes in handen

Een van de uithangborden van Denon is kracht. En dat heeft de PMA-3000NE ook echt in de aanbieding. Hoewel 2 x 80 Watt (bij 8 Ohm) misschien niet als heel veel klinkt, is het wel echt een flinke klasse A/B-versterker die tijdens het testen nooit aan bloedarmoede leed. Mede dankzij de twee enorme transformatoren, omringd door forse koelvinnen, en koperen verbindingsstukken die op verschillende plaatsen in plaats van kabels worden gebruikt. Combineer dat alles met een heel solide behuizing (onder meer met een dikke bodemplaat) en je mag wel wat tillen als je het uitpakt.

De behuizing van de PMA-3000NE is heel hoog, en de voetafdruk van dit toestel is niet bepaald klein. Je schuift dit ding niet zomaar in een kast of een gewone hifi-rack. Gracieus is het klassieke Denon-design wel, met een heel grote volumeknop verzonken in het midden van een voorpaneel uit geborsteld metaal. Het oog wordt echt naar de knop geleid, dankzij een brede afgeschuinde rand rondom de regelaar. Speels reflecteert dit randje het licht, want nog meer de aandacht trekt. Dankzij een knik in het voorpaneel is er eenzelfde visuele effect heb je ter hoogte van het Denon-logo. Een groot touchscreen of zoiets verwachten we niet, maar er is wel een klein OLED-display. Je kunt er enkel de geselecteerde ingang op zien en (als je de USB-DAC gebruikt) de samplingrate. Vind je het storend? Dan kun je het dimmen of uitschakelen.

Traditionele controls

Bij de PMA-3000NE hoort een mooie remote, een nieuw kastje voor Denon. Het etaleert een hoog blingbling factor met z’n blinkende toetsen, maar is wel uit metaal en voelt luxe aan. De meeste knoppen zijn echter voor de DCD-2500NE SACD-speler (of z’n opvolger, niet dat we zouden durven suggereren dat die er aan komt). App-bediening is er uiteraard niet op deze volledig offline versterker. Maar er is een omweg voor smartphoneridders: in combinatie met een DMP-2000NE valt de PMA-3000NE wel te bedienen via de HEOS-app.

Af en toe naar de PMA-3000NE lopen heeft zeker zin. Er zijn wel wat knoppen op het voorpaneel te signaleren, waaronder gezellig vintage treble- en bass-regelaars. Voor puristen die analoog luisteren is er een Analog-toets die het digitale gedeelte volledig uitschakelt. Je kunt nog een stap verder gaan en het display uitzetten (al is bij het PMA-3000NE-design extra moeite gedaan om de elektronica achter het frontpaneel te isoleren van de versterking).

Kleine en grote tweaks

Zoals je mag verwachten bij een tiende iteratie van een design hebben de Denon-ingenieurs in Shirikawa zich gefocust op het verbeteren van wat in de basis al een indrukwekkend design is. Toch zijn er best grote zaken aangepakt. Het DAC-gedeelte is helemaal anders bijvoorbeeld, waar we een wissel zien van een enkele PCM1795-chip naar vier ES9018K2M’s (met elk twee mono-DAC’s) die differentiaal opgesteld zijn om de ruis nog verder te verminderen. Het is veel complexer dan voorheen. Dit in combinatie met Denons Ultra AL32-processing, wat in essentie upsampling en een verhoging van de bitdiepte naar 32-bit doet vooraleer het digitale signaal naar de DAC wordt gestuurd. Bijhorend is de klok die alles aanstuurt nauwkeuriger geworden en stuurt het zowel de DAC, de FPGA met de Ultra-processing en het USB-bord aan.

De waslijst van aanpassingen is behoorlijk lang. Het gaat van kleine ingrepen (zoals het verwijderen van schroeven in de bovenplaat en een andere type rondel of klemring) tot significantere zaken. Denon zegt bijvoorbeeld dat de meeste elektronische componenten vervangen zijn door betere onderdelen en signaalpaden danig verkort. De hoofdtelefoonuitgang is nu een discrete versterker, in plaats van een afgeleide van de versterking van de speakers. En daarover gesproken: het door Denon-geliefde UHC single push-pull circuit is in z’n eenvoud nog verder verbeterd zodat het zeer hoge piekstromen (210 A) kan verwerken.

Een belangrijke verbetering is de nieuwe elektronische gain-volumeregeling. Los van de audiovoordelen, is deze veel fijnmaziger te gebruiken dan bij vorige PMA-modellen. Via de remote was het vroeger vaak net lastig om het goede niveau te vinden, hier kun je dat veel accurater doen.

Schakelt lekker snel

Naar goede gewoonte wordt er verschillende luidsprekers op de Denon-versterker aangesloten. Eerst gaan we aan de slag met de Bowers & Wilkins 705 S3 Signature-boekenplankspeakers op hun toegewijde stands. Een interessante keuze, want hoewel deze Britten relatief compact zijn, stuur je ze niet met een willekeurig versterker aan. Het kan zeker geen kwaad om deze Bowers & Wilkins met tweeter-on-top te huwen met een versterker die veel vermogen kan bieden en een goede krachtbron bezit. Zo gesteld, lijkt deze rol wel echt op het lijf van de PMA-3000NE geschreven – al worden de Bowers & Wilkins-weergevers in marketingmateriaal vaker gecombineerd met de warmere, organischere Marantz-versterkers. Met deze speakers werd hoofdzakelijk een Eversolo DMP-A8 als bron gebruikt, al werd een WiiM Ultra soms bovengehaald om een brug te slaan tussen tv en Denon-versterker.

De DMP-A8 is heel veelzijdig, maar in dit geval is het enkel een digitale streamer die via een USB-kabel een audiostream aanlevert aan de interne DAC van de Denon. Via deze weg komt ‘My Method Actor’ langs, het nieuwste album van Britse artieste Nilüfer Yanya. Het is ‘gewoon’ popmuziek, maar wel met een moeilijker karakter en een vrij monotone stem dat de Denon-versterker in z’n geheel strak en ritmisch overbrengt. Waar zustermerk Marantz deze nummers wellicht (te) ontspannen zou brengen, weet deze Denon net meer emotie en energie te communiceren. Dat is ook zo bij de stevige gitaarmuur en de tegendraadse drums op ‘Vicarious’ op Tools ’10,000 Days’. De nummers op dit album gaf de PMA-3000NE met veel pit weer, met een opmerkelijk vermogen om moeiteloos van stil naar luid te gaan, en omgekeerd. Dat liet die staccato gitaarriffs die typisch zijn voor de band heel afgelijnd en krachtig de kamer in denderen, terwijl de meer melodische stukken net heel vloeiend klonken. Het pijlsnel schakelen en het dynamische karakter vormen een groot deel van wat deze Denon aantrekkelijk maakt, maar het kan zeker ook subtiliteit overbrengen – bijvoorbeeld bij de synthetische gitaarklanken die van kanaal naar kanaal bewegen als achtergrond bij ‘Wings for Marie, Pt.1’.

Ook met de SVS Ultra Evolution Titan-vloerstaanders toonde de Denon zich een volwassen versterker voor die momenten dat je echt naar muziek wil luisteren dat opwindt, of het nu metal of een energiek orkestraal werk zoals symfonie n°5 van Beethoven in de oude maar nog altijd prachtige uitvoering van Carlos Kleiber. Als je net iets meer grootse emotie dan verfijning zoekt, dan is de PMA-3000NE een heel geschikte motor voor je muzieksysteem. Dat de Denon ook ondanks die ‘beperkte’ 2 x 80 Watt (die wel stijgt naar 160 Watt bij 4 Ohm speakers) veel gecontroleerd kan aansturen, viel te merken bij deze SVS-speakers met twee woofers vooraan en twee achteraan.

Meer dan degelijke phono-prestaties

Een pluspunt aan de PMA-3000NE is de aanwezigheid van een phono-ingang die geschikt is voor de twee belangrijkste soorten elementen. Volgens de ontwerpers hebben ze, wellicht de populariteit van vinyl indachtig, dit onderdeel danig verbeterd. Via een Technics SL-1200GR2 uitgerust met een Audio-Technica VM750SH laat de Denon de finesse van Miles Davis’ trompetspel doorklinken op de jazzklassieker ‘Porgy & Bess’. Het zwoele karakter van deze nummers is heel aanwezig, mede omdat de trompet een mooi, vol karakter heeft en niet té scherp binnenkomt. De soundstage is bovendien goed gedefinieerd, waardoor de big band-begeleiding echt tot level komt. Er was hier een mooi samenspel hier tussen de Bowers & Wilkins-speakers, Denon en Technics, wat bijvoorbeeld het geweldige drumwerk van Philly Joe Jones op ‘Gone, Gone, Gone’ heel dynamisch en meeslepend doet klinken. Kortom, de phono-ingang mag er zeker zijn. Maar hoe zit het met de MC-modus, die je inschakelt via een knop aan de voorkant? In plaats van het element te wisselen, vervangen we de Technics door onze Pro-Ject X2 B met MC9-cartridge. De popmuziek op ‘Honey’ van Samia is nu niet zo uitdagend qua productie, toch wordt bijvoorbeeld het solostukje van de Amerikaanse zangeres op het einde op van ‘Breathing Song’ heel zuiver neergezet. De intensiteit is echt tastbaar, wat wel voor een verrassende overgang zorgt naar het aanstekelijke ‘Honey’. Ook de MC-modus kan dus op een goedkeuring rekenen. Als je dan er rekening mee houdt dat de kritische 705 S3 Signatures weer de speakers van dienst zeker zijn, is het helemaal prima. Het zijn nu eenmaal speakers die snel hardheid in het hoog blootstellen

Over de prestaties van de phonotrap in de PMA-3000NE zijn we absoluut positief. Wel is het zo dat je op de Denon-versterker niets kunt instellen qua belastingwaardes. Wie toch meer wil experimenten met elementen zal dus wellicht snel hunkeren naar een aparte phonovoorversterker waar je wel die instellingen op terugvindt.

Conclusie

Dit is de duurste Denon-stereoversterker die je kunt kopen. Goedkoop is het dus zeker niet, maar als je kijkt naar wat de PMA-3000NE te bieden heeft in verhouding met de rest van het speelveld… Dan spreek je over een uitstekende prijs/kwaliteitverhouding van een apparaat dat je gerust met een hoger gepositioneerde versterker mag vergelijken. De PMA-3000NE belichaamt alles waar Denon voor staat, incluis een krachtige, kwieke weergave die dynamische muziekstukken van alle genres heel meeslepend neerzet. Er is weinig afstandelijks aan hoe dit toestel muziek presenteert, het doet je echt een plekje op de eerste rij cadeau.