Je wil beter tv-geluid én een goede muziekervaring in één oplossing. Moet je dan per se kiezen tussen een soundbar of een AV-receiver met veel speakers? Niet langer, want actieve stereospeakers met ingebouwde streaming worden steeds volwaardigere alternatieven die een hifi-geluidskwaliteit combineren met een discrete opstelling. De gloednieuwe Rubicon 6C’s van Dali mikken op mensen die op geen enkel vlak toegevingen willen doen.
Dali Rubicon 6C
Als één van de grotere luidsprekermerken is het Dali niet ontgaan dat passieve speakers die je aanstuurt met aparte elektronica niet langer bij veel consumenten in de smaak vallen. De Denen hebben meerdere antwoorden op deze trend, zoals de Dali Katch One-soundbar, maar zien ook een mooie toekomst voor actieve speakers. Een paar actieve speakers heeft namelijk wel wat troeven ten opzichte van alle alternatieven. Omdat het ‘echte’ luidsprekers zijn in een aparte stereo-opstelling klinken ze beter dan een kleine soundbar met mini-speakertjes. En omdat de versterking mee in de speaker zit, staan er minder toestellen in de woonkamer. Een enorme bonus daarbij is dat een fabrikant die versterking perfect kan afstemmen op de luidspreker zelf, waardoor deze optimaler kan presteren dan als je een willekeurige hifi-versterker combineert met de luidspreker. Versterker en luidspreker zijn dan echt voor elkaar gemaakt.
Dali is al even bezig met de actieve speakers uit te rollen. De grote push kwam met Callisto, een lijn bestaande uit een set actieve boekenplankspeakers en een set vloerstaanders. Zowel de Callisto 2C als de 6C verbinden (optioneel) draadloos in hoge kwaliteit met een aparte Sound Hub, een kastje met allerlei ingangen en (opnieuw optioneel) streaming die je kunt verstoppen in de kast. Maar het is zeker fraai genoeg gebouwd om ook in het zicht te laten staan.
De Rubicon C’s vormen de volgende stap in Dali’s actieve strategie. Wie iets luxueuzer en meer premium zoekt dan Callisto, komt bij deze kostbare luidsprekers terecht. Het onderliggende platform en aanpak is hetzelfde: ze werken samen met de Sound Hub, gebruiken een lossless Kleernet-transmissie en bestaan in twee versies (Rubicon 6C-vloerstaanders en 2C-boekenplankspeakers). En klinkt die Rubicon-naam je bekend in de oren? Dat klopt, dit zijn de actieve versies van de passieve Rubicon-speakers die Dali al enkele jaren aanbiedt. We kennen ze goed, want de Rubicon LCR en Vokal vormt de ruggengraat van de surroundopstelling in onze testruimte, en we hebben rond 2017 een tijdje Rubicon 6’en als luidsprekers bij stereotests gebruikt.
Ga voor een bundel
In theorie blijft Dali vasthouden aan zijn modulaire aanpak, waarbij je de speakers, Sound Hub en streamingmodule (NPM-1) apart aanschaft. In de praktijk worden die drie zaken bij Callisto zelden apart verkocht, hoorden we in de wandelgangen. Als je verder leest, zal je snel snappen waarom. Het actieve Dali-verhaal klopt immers pas helemaal als je de drie elementen samenvoegt. Dat betekent dat je de Rubicon 6C in de winkel wellicht enkel in een pakketvorm gaat ontmoeten. De bundel van Rubicon 6C en de Sound Hub kost dan 6.247 euro, waarmee je heel wat kunt aansluiten met kabels en over streaming via Bluetooth beschikt. Wil je heel volwassen streamingopties over WiFi en de mogelijkheid om multiroom te koppelen met Bluesound-speakers en apparaten van andere fabrikanten (NAD, Dali en sinds kort Monitor Audio)? Dan moet je nog de NPM-1-module van 499 euro toevoegen. Dat totale prijskaartje lijkt hoog, maar er worden wel bundels gemaakt die heel wat voordeliger zijn. We verstaan dat je het volledige pakket gaat kunnen aanschaffen voor een adviesprijs van 6.250 euro.
Bij de NPM-1 is wel een woordje uitleg op zijn plaats, want die module is net een van de zaken dat het Dali-platform boeiend maakt. De Sound Hub bezit immers expansiesloten die je kunt vergelijken met uitbreidingssleuven bij een desktop-pc. Net zoals je bij een computer een nieuwe grafische kaart of geluidskaart kunt insteken, kun je bij de Sound Hub tot twee modules inschroeven die nieuwe mogelijkheden geven. Doet dit je wat denken aan de MDC-aanpak van NAD? Het is inderdaad hetzelfde principe, maar de NAD-modules waarmee je bijvoorbeeld een oudere AV-receiver voorziet van 4K HDMI-ingangen werken niet bij de Sound Hub. Ze zijn gelijkaardig maar niet hetzelfde. Momenteel bestaat er één expansiekaart voor de Sound Hub: de NPM-1. Deze kaart breidt de hub uit met BluOS-streaming, wat we een beetje verder uitgebreid uitleggen. Komen er later nog andere kaartjes? Misschien. In het verleden hoorden we geruchten dat er een kaartje komt met HDMI-poorten en ondersteuning voor meerkanaalsgeluid. Dat laatste kan, want het Dali-platform kan draadloos meer dan twee speakers aansturen. Maar vooralsnog is er nog niets concreet te zien van zo’n HDMI-module – en misschien komt het wel nooit.
Toch vinden we het modulaire van de Sound Hub een unieke troef. Waar andere oplossingen met streaming misschien na enkele jaren niet langer bruikbaar zijn, bestaat er bij de Dali-speakers de mogelijkheid dat eventuele veranderingen qua streaming opgevangen worden met een nieuwe kaart.
Grote jongens
De interesse in actieve speakers met streaming lijkt vooral gefocust op (forse) boekenplankspeakers, zoals de Callisto 2C, Dynaudio Xeo 20 en KEF LS50 Wireless. Die laatste is wellicht het meest succesvolle voorbeeld bij deze trend, net zoals de compactere KEF LSX-speakertjes. Dat is op zich niet zo vreemd; wellicht overwegen veel mensen net actieve speakers omdat ze een discretere, compactere manier zoeken om naar muziek te luisteren. En dan is de keuze snel gemaakt: “Geef maar een boekenplank speaker.” Toch is het fijn dat Dali ook deze grote Rubicon 6C’s uitbrengt. Het zijn volbloed vloerstaanders, forse zuilspeakers die er ook echt staan. Dali zegt zelf iets ‘best in class’ te willen afleveren, wat op alle vlakken te merken is. De afwerking bijvoorbeeld, is helemaal op het Rubicon-niveau. De speakers die wij ontvangen zijn bedekt met een heel riante hoogglanslak in zwart, die helemaal naadloos over de kast ligt. Even knap is de hoogglanswit-uitvoering, die toch wel wat subtieler in een moderne interieur staat, en de verfijnde walnootafwerking. De drie versies worden geleverd met hip-ogende frontjes, die de klassieke luidsprekerdoek vervangen door een knap stofje in Scandinavische stijl. Slim, want al bij al is de vorm van de Rubicon 6C vrij klassiek – maar door die trendy roosters ogen ze meteen een stuk moderner. Bij de 6C wordt ook een set met een tweedelig voet en spikes geleverd, zodat je de Rubicons perfect in je kamer kunt plaatsen. Nu is die voet niet nodig om de speaker stabieler te maken, want de Rubicon 6C is ook zonder een heel solide en zware verschijning. Elke luidspreker weegt net geen 21 kg, en dat is wel wat. Verrast zijn we nu ook weer niet, want in die luidspreker zit ook een voeding én een versterker. De voet monteren zouden we wel aanraden voor een betere ontkoppeling.
De best-in-class-aanpak strekt zich ook tot de gebruikte drivers en versterking. De Rubicon 6C is uitgerust met drivers op het niveau van Rubicon (die bij de Deense fabrikant de tweede hoogste luidsprekerlijn is): twee 6 ½-inch woofers en dan die voor Dali kenmerkende dubbele tweeteropstelling bestaande uit een dome- en een linttweeter. Het is echt een Dali, want die woofers gebruiken de typische houtvezel die ze een donkerdonkerrode, oneffen structuur geven en bevatten het SMC-motorsysteem dat een belangrijk ingrediënt vormt in het Dali-recept. Het gebruik van een zachte dome-tweeter en een ribbon-tweeter die in tandem werken is even ongewoon, en in grote mate verantwoordelijk voor de typische sound van Dali. Hierdoor moet de Rubicon 6C snel en tegelijkertijd heel gedetailleerd klinken.
Om dit alles aan te sturen bevat de speaker een stevig klasse D-versterkingsluik van 250 Watt bestaande uit twee versterkereenheden (een voor de woofers, een voor de tweeters). Klasse D neemt minder plaats in, dus een logische keuze, maar dat vermogen is toch niet niets. Dali koos ook om met een digitale crossover te werken om de drivers optimaal samen te laten werken, nog een voordeel van actieve speakers.
Makkelijk instellen
Het instellen van de Rubicon 6C’s is werkelijk kinderspel met de Sound Hub. Je voorziet de drie apparaten van stroom en je bent bijna klaar. En ja, de Rubicon C’s zijn wel ‘draadloos’, maar net zoals alle actieve speakers heb je wel per speaker een stopcontact nodig. Zowel op de Sound Hub als op elke speaker is er een knop aanwezig die je moet indrukken om alles met elkaar te verbinden. Het is natuurlijk cruciaal dat je de juiste speaker als links/rechts definieert, maar dat wordt makkelijk gemaakt door de display op de Sound Hub. Als je de speakers koppelt, zie je een speakericoontje pinken in de hoek van een virtuele kamertje. Verder valt er weinig te configureren, tenzij je ook de streamingmodule in de Sound Hub hebt steken. Maar ook dat is niet echt uitdagend. Installeer de Bluesound-app op je mobiel toestel (iOS en Android, ook beschikbaar voor Windows en macOS), en volgt het stappenplan om een nieuw apparaat aan te melden.
De Bluesound-app geeft je meteen volledige controle over de Rubicons. Niet alleen heb je toegang tot de vele streamingopties, je kunt het ook gebruiken om te schakelen tussen de fysieke ingangen op de Sound Hub. Zo sloten we onze LG-tv aan op de optische ingang. In de app schakelen hoefde echter niet omdat de Hub zelf detecteert of er geluid uit je tv komt en dan automatisch omschakelt.
Het volume regelen via een app is soms natuurlijk omslachtig. Als je overschakelt van één tv-kanaal naar een streamingdienst, en dan ontdekt dat Netflix heel wat luider klinkt, bijvoorbeeld. Bij de Sound Hub wordt gelukkig een kleine maar knappe remote geleverd. Op het apparaat zelf kun je ook het volume regelen via de grote draaiknop die de enige visuele blikvanger is. Nou ja, in het midden van de knop is er een witte lcd-display waarom het volumeniveau in het groot verschijnt. Daar kijk je ook niet naast. En als we daar dan toch over bezig zijn: op de speakers zelf wordt het volume weergeven via een rij oplichtende led’s. Heel opvallend en slim gevonden, maar je kunt ze gelukkig wel dimmen of uitschakelen.
Streaming en multiroom
De BluOS-app zit goed in elkaar en werkt bijzonder prettig op een tablet. Je kijkt op een hoofdscherm waarin je muziek centraal staat, met albumhoezen groot afgebeeld en met alle informatie groot gepresenteerd. Naargelang de gekozen dienst krijg je nog extra leesvoer te zien, zoals de bio van een geselecteerde artiest. Het is niet helemaal een Roon-ervaring, maar zeker niet slecht. Wil je naar een andere dienst of ingang? Veeg vanaf de linkerrand van het scherm en je ziet alle ingangen en aangemelde diensten verschijnen, naast playlists en presets. Een leuk detail: bij playlists staan alle afspeellijsten van alle (aangemelde) diensten en lokale playlists. Qua ondersteuning voor streamingdiensten is Bluesound/BluOS een leider. Enkel Sonos gaat iets breder, maar dan vooral met nichediensten. Bij Bluesound kun je rekenen op een 12-tal diensten (incluis Deezer, Qobuz en Tidal) en is er ondersteuning voor Google Assistant. Gebruik je Spotify? Dan verschijnen de Rubicons gewoon in de Spotify-app en kun je de Dali-speakers daar rechtstreeks bedienen. Ook het volume kun je in die app regelen.
Zijn dat alle opties? Neen, want het BluOS-platform werkt met Roon en is er ook natuurlijk Bluetooth ingebouwd in de Sound Hub. Ook eigen muziekbestanden kun je over het netwerk afspelen, met ondersteuning voor hi-res PCM tot 192 KHz/24-bit. Airplay is er echter niet.
Omdat Dali inhaakt op het BluOS-platform, zijn de Rubicon 6C’s meteen ook multiroom-compatibel. Dat betekent dat je vanuit de BluOS-app meerdere toestellen kunt bedienen en ad hoc koppelen zodat ze dezelfde track laten horen. Dat doet je gewoon door in de app vanaf de rechterrand te swipen, waarna je een lijst van aangesloten apparaten en speakers kunt zien. Het interessante aan dit platform is dat het niet beperkt is tot een merk. Je kunt in de app niet enkel actieve speakers van Dali zien, maar de vele Bluesound-toestellen, apparaten van NAD, en sinds kort ook een CI-eenheid van Monitor Audio. Dat is een grote poel van toestellen waarmee je een woning volledig van audio kunt voorzien, wat heel flexibel is. Een set Rubicon C’s in de woonkamer, inbouwspeakers in de keuken aangestuurd door een NAD- of MA-multizoneversterker in een rack, draadloze Bluesound-speakers in de eetkamer en een NAD M10 met audiofiele speakers in de hobbykamer, dat is allemaal mogelijk.
Riante en weelderige klank
Je moet niet lang luisteren naar de Rubicon 6C’s om te realiseren dat ze op een hoger niveau staan dan de rest van het speelveld. Vergeleken met vele andere actieve speakers met streaming die er momenteel verschijnen, mikken deze luxueuze maar ook grotere Dali’s een heel stukje hoger. Ja, ze zijn duurder, maar leveren gelukkig ook meer.
Het groter formaat en het gebruik van meer drivers levert een voller geluid op, dieper en gedetailleerder dan wat je van een (actieve) boekenplankspeaker krijgt. John Morelands alt-country op ‘LP5’ krijgt op de 6C’s zelfs een bijna-live-karakter – en dat heeft te maken met die typisch Dali-keuze voor een brede uitstraling én de dubbele tweeter-opstelling met een complementaire dome- en een lint-tweeter. Het beste van beide werelden dus, iets dat we ook in de passieve Rubicons altijd bewonderd hebben.
Zoals altijd bij Dali kun je de Rubicon 6C’s volgens de fabrikant het best niet indraaien. Gelijk met de muur mag dus, wat dan weer net iets interieurvriendelijker is. Als je ze echt dicht bij de muur wil plaatsen (minder dan circa 60 cm), zouden we wel aanraden om te experimenteren met een prop in een of beide baspoorten. Het zijn echt heel krachtige weergevers, deze Dali’s, en daarom kun je anders wel iets te dominante bassen ervaren. Het is niet een probleem, maar gewoon een realiteit van luidsprekers; dat samenspel tussen speakers en kamer is gewoon iets waar je soms rekening mee moet houden. We vermoeden wel dat in heel wat kleinere huiskamers de Rubicon 2C’s (die we ook op bezoek hadden) de optimalere keuze gaan zijn, al mis je dan wel een stukje detail en openheid die de Rubicon 6C’s presenteren.
Een van de zaken waar we altijd van hielden bij de oorspronkelijke Rubicons, is die enorme gezelligheid die je omhelst. Het is een kwaliteit die we ook bij de 6C’s bespeuren als we luisteren naar een aantal soundtracks die Alberto Iglesias componeerde voor Pedro Almodovar, waaronder de werken voor ‘Todo Sobre Mi Madre’ (ingespeeld door het filharmonische orkest van Praag). Wat de Dali’s hier treffend doen is een immense soundstage creëren, waardoor je heel diep in de muziek kunt duiken. Dali kiest er voor om niet in te zetten op een superstrakke timing en positionering, maar net alles breed open te smeren, waardoor de melancholische blazers in ‘Tras el Carazon de Mi Hijo’ recht naar je hart grijpen. ‘Cozy’, het is een woord dat we graag gebruiken voor de speakers van de Denen. Uren kunnen we luisteren, badend in de heerlijke sfeer van de soms orkestrale, soms neigend naar rasechte tango van Iglesias. En dat is ook precies wat we gedaan hebben.
Nog een album waar we met plezier naar geluisterd hebben op de Dali’s: ‘Serf’s Up’ van The Fat White Family, soms wat lastige, chaotische Engelse lo-fi dat de gekste instrumenten – goedkope Casio’s, een volledig kamerorkest – combineert om iets heel intrigerend te creëren. Echt opnames die snel wat chaotisch overkomen over luidsprekers die dynamisch minder sterk staan, maar op de Dali’s wel nog zeer goed overkomen.
Ondanks hun beschaafd voorkomen hebben de 6C’s ook alles aan boord om electrotracks of indiepop zoals ‘Night Time, My Time’ van Sky Ferreira heftig neer te zetten. De titeltrack ‘Boys’ eist om luid gespeeld te worden, en dat lukt nog wel aardig. Het immense vermogen van de Rubicon 6C laat zich hier echt wel blijken als we de volumeknop opendraaien.
Misschien dat er ooit een HDMI-module voor de Sound Hub verschijnt zodat je de Dali’s via een HDMI-kabel aan je televisie kunt verbinden. In tussentijd kun je wel al een betere tv-geluidsweergave geregeld krijgen met een optische kabel – en dat hebben we precies gedaan met een LG OLED55C9. Het mooie aan actieve speakers zoals deze is dat je in één ruk je tv-geluid verbetert en in hoge (stereo)kwaliteit naar je muziek kunt luisteren. Bij het binge-watchen van reeks 2 van ‘Narco’s: Mexico’ via Netflix zijn we daar heel gelukkig om. Mits je de speakers goed plaatst ten opzichte van je tv-scherm, krijg je een prima dialogenweergave die uit het scherm lijkt te komen. Tegelijkertijd zorgt de brede uitstraling van de Dali’s ervoor dat niet alleen één persoon in de sweetspot een cinematische ervaring heeft. Ook zelfs ver off-axis, in het hoekje van de L-vormige sofa, klinkt het in (relatieve) balans en presenteren stemmen zich ol.
We snappen dat veel mensen voor een soundbar gaan omdat dit een compacte oplossing is die nog een redelijke geluid kan leveren. Maar een set actieve stereospeakers die je eenvoudig aansluit op je televisie levert toch nog een heel andere ervaring op. Je zal verbaasd zijn hoe effectief stereogeluid wel is als sfeermaker bij films – vooropgesteld dat het gedaan wordt door een set volwassen speakers zoals deze. In het bijzonder omdat muziek gewoonweg een cruciale rol speelt bij films, iets dat LFE-liefhebbers die jagen op grote explosies vaak uit het oog verliezen.
Voorgaande klopt eigenlijk voor alle actieve speakers, niet enkel de Dali’s, maar het is wel zo dat het volwassen formaat van de 6C’s en de handigheid van de Sound Hub wel troeven zijn die je niet gauw elders vindt.
Conclusie
De Dali Rubicon 6C’s nemen al het goede van de Callisto’s en voegen er een betere geluidskwaliteit en een zeer knappe afwerking aan toe. Dat maakt deze actieve luidsprekers wel heel aantrekkelijk, vooropgesteld dat je in de markt bent voor een waar premiumproduct. De hogere prijsstelling onderscheidt de Rubicon 6C’s van vele concurrenten, maar daar stelt Dali wel iets tegenover. Een heel volwassen geluid dat uitnodigt tot luisteren, om te beginnen, maar ook uitstekende streamingopties en connectiviteit. Dankzij de Sound Hub worden zichtbare kabels geminimaliseerd en krijg je veel flexibiliteit, misschien wel zelfs om in de toekomst een draadloze surroundopstelling te bouwen. Nog belangrijker is dat je instapt in het BluOS-universum, waardoor je de Rubicon 6C’s kunt combineren met draadloze Bluesound-speakers en andere audioapparaten elders in huis.
Reacties (2)