Afgelopen jaar introduceerde Bowers & Wilkins zijn eigen multiroom audiosysteem: Formation. In de afgelopen maanden hebben we de compacte Formation Wedge en het volledige Formation homecinema-systeem met Formation Bar, Sub en Flex reeds getest. In deze review kijken we naar de Formation Duo, wat het stereo vlaggenschip uit de line-up is.
Wat is Bowers & Wilkins Formation?
De Formation line-up van Bowers & Wilkins is een line-up die bestaat uit draadloze en actieve speakers die samen een multiroomsysteem vormen. Je kunt de speakers in verschillende ruimten aan elkaar koppelen en muziek van streamingdiensten streamen naar alle of individuele speakers. Formation is in eigen huis ontwikkeld en moet draadloos streamen in hoge kwaliteit en zonder beperkingen mogelijk maken in een eigen ecosysteem; een platform waarop producten aangesloten kunnen worden en met elkaar kunnen communiceren. Formation werkt met zes verschillende radio’s met elk hun eigen frequenties voor stabiele en snelle verbindingen. Synchronisatie is een belangrijk onderdeel voor multiroom; Bowers & Wilkins heeft ervoor gezorgd dat dit met een vertraging van maximaal 1-2 microseconde nagenoeg perfect is. Daarbij maakt de techniek 24-bit/96 kHz hi-res audiostreaming mogelijk. Meer over de draadloze techniek achter Formation lees je in ons achtergrondartikel.
De Formation line-up bestaat uit de Formation Wedge (compacte stereospeaker), de Formation Duo (een paar stereospeakers), de Formation Bar (soundbar), de Formation Bass (subwoofer), de Formation Audio (hub waarop je bijvoorbeeld een platenspeler of cd-speler kunt aansluiten om deze onderdeel te maken van het Formation-systeem) en de Formation Flex (compacte speaker voor de kleinere ruimten of te gebruiken als surroundspeaker in een homecinema-opstelling).
In deze review kijken we naar de Formation Duo, die in een zwarte en wit/grijze versie op de markt is en een prijs van 3.999 euro per paar meegekregen heeft. De bijpassende standaarden kosten 799 euro per paar.
Design
Wat betreft het design valt de Formation Duo een beetje uit de toom. Waar de andere Formation-producten met stof bekleed zijn en kenmerken van de honinggraadstructuur hebben is de Duo een meer gelikte luidspreker, voorzien van een gladde en strak afgewerkte behuizing met gestroomlijnde rondingen en een afwerking in het zwart of wit. De woofer/midrange driver en de tweeter voorzien van een metalen grill die niet afneembaar is en de speaker een wat meer futuristisch uiterlijk geeft. Daarbij valt op dat de tweeter losgekoppeld is van de behuizing en ‘zweeft’ boven de speaker om de interferentie te minimaliseren.
De Duo’s zijn met een gewicht van 10,6 kilogram per stuk relatief zware speakers en dat geeft toch al direct een premium gevoel. Het zijn ook relatief grote boekenplankspeakers, met een formaat van 395 x 197 x 305 mm. Al met al zijn de Formation Duo-speakers zeer net afgewerkte luidsprekers met een premium look and feel, maar wel met een design dat je of helemaal enthousiast maakt of totaal niet ligt. Je moet er dus van houden.
Wat betreft de aansluitingen hoef je niet veel te verwachten. De enige manier om de Duo’s te koppelen met bronnen is draadloos. Er is wel een usb-aansluiting aanwezig maar die is puur voor service doeleinden bestemd. Je kunt de speaker draadloos via WiFi of middels een ethernetkabel aan je netwerk koppelen. Voorop zien we wel een aantal knoppen terug: play/pauze, volumeregeling en de Formation-knop waarmee de speaker de audiostream van andere speakers over kan nemen en waarmee je van input kunt wisselen.
Installatie
De installatie van de Formation Duo is net als bij de andere Formation-speakers een fluitje van een cent. Je downloadt Bowers & Wilkins Home-app, zet de speakers aan en er wordt direct naar speakers gezocht. Zodra de speaker gevonden is kun je deze koppelen door op de Formation-knop te drukken en vervolgens is het een kwestie van het wachtwoord voor je WiFi-netwerk invoeren, de speakers aan een ruimte toevoegen (of een ruimte aanmaken) en de laatste firmware-update laten downloaden en installeren. Het is een zeer gebruiksvriendelijk proces waar je binnen een paar minuten doorheen loopt. Ook positief is dat je hier geen account voor hoeft aan te maken.
Overigens is het qua plaatsing nog wel even goed om te vermelden dat Bowers & Wilkins niet voor een master/slave-oplossing gekozen heeft. Er zit dus geen kabel tussen de twee speakers. Beiden communiceren draadloos met elkaar en moeten alleen met een stopcontact verbonden worden. De standaarden zijn optioneel want je kunt de Duo’s ook gewoon op een dressoir of andere kast plaatsen. Mocht je voor de standaarden kiezen dan is het goed om te weten dat deze met spikes en rubberen voetjes komen, en dat je de kabels er netjes in weg kunt werken.
Bowers & Wilkins Home-app
Voor het instellen en (in mindere mate) bedienen van de Formation Duo is de Bowers & Wilkins Home-app nodig. Met deze app krijg je de mogelijkheid om verschillende ruimten (zones) in huis aan te maken waarin je speakers kunt plaatsen, kun je luidsprekers aan elkaar koppelen in een groep en kun je de actieve muziek bedienen. De app is vrij eenvoudig en vooralsnog niet een app waarmee je alles kunt regelen en bedienen. Zo kun je niet via de app zoeken naar muziek, heb je geen toegang tot in je netwerk opgeslagen muziek, is er geen directe integratie van streamingdiensten en kun je dus ook niet muziek direct vanuit de app starten. Je gebruikt hiervoor de betreffende app van de streamingdienst of de functie op je (mobiele) apparaat. Je kunt namelijk muziek direct vanaf je Apple-apparaat middels AirPlay 2 op de Duo afspelen, je kunt met Spotify (Connect) de speaker direct vanuit de Spotify-app aansturen, en je hebt bluetooth nog als optie achter de hand.
Bowers & Wilkins heeft reeds een update voor de app aangekondigd. De nieuwe versie van de Bowers & Wilkins Formation-app is beschikbaar vanaf begin 2020 en biedt direct toegang tot de muziekdiensten Tidal, Qobuz en Deezer. Met de nieuwe app kun je gemakkelijk door tracks, albums en afspeellijsten van de verschillende muziekdiensten bladeren, inclusief persoonlijke bibliotheken en andere hoge resolutie-content. Alles wordt dus samengevoegd in één overzichtelijke bibliotheek.
Voor de gebruikers die muziek uit het eigen netwerk willen afspelen, van meer diensten gebruikmaken, de hoogste kwaliteit verwachten en er meer controle over willen hebben is ondersteuning voor Roon aanwezig. Middels Roon heb je toegang tot nagenoeg alle streamingdiensten, kun je muziek uit je eigen netwerk zoeken en afspelen, kun je de hoogste audiokwaliteit behalen (directe integratie van o.a. Tidal en Qobuz), ruimtes aanmaken en muziek in verschillende (of dezelfde) ruimtes met Formation-speakers afspelen. Roon is echter wel software waarvoor betaald moet worden: 500 dollar voor een levenslang abonnement, of 120 dollar per jaar.
De Bowers & Wilkins Home-app zul je – totdat de hierboven genoemde update er is – dus niet vaak gebruiken, zeker wanneer je maar één Formation-product hebt staan. Het is een vrij sobere en simpele app, al is dat niet per se een nadeel omdat het de app overzichtelijk houdt. Ook als we kijken naar de instellingsmogelijkheden is er maar weinig te zien of aan te passen. Bij de Formation Duo heb je de mogelijkheid om de speakers om te draaien, de treble aan te passen en de basweergave aan te passen. That’s it. Dat doe je één keer en daarna kijk je er niet meer naar om. Hetzelfde geldt voor het aanpassen of toevoegen van ruimten, het toevoegen een nieuw product of het updaten van de firmware. Wat we wel nog missen is een Trueplay-achtige waarmee de audioweergave aangepast wordt aan de akoestiek van de ruimte. Wellicht is dat iets voor de toekomst. Ook kunnen we niet wachten totdat de update verschijnt waarmee de Home-app het centrale punt wordt voor je bronnen (ook lokaal) en het bedienen ervan. Dat je hier nu nog een externe (betaalde) app voor nodig hebt is een minpuntje.
Gebruik
Ondanks dat de Bowers & Wilkins Home-app niet hét centrale punt is voor het bedienen van de Duo-speakers heeft dit geen directe negatieve invloed op het gebruiksgemak. Het is immers kinderlijk eenvoudig om vanuit de Spotify app, via AirPlay 2 of middels bluetooth de speakers aan te sturen en direct naar je favoriete muziek te luisteren. Het mooie van AirPlay 2 is dat je de Duo-speakers ook in een multiroomsysteem met AirPlay 2-speakers van andere merken kunt plaatsen. Als je eenmaal een bron gekozen hebt dan zie je in de Home-app ook meteen wat er momenteel afgespeeld wordt. Mocht je meer Formation-speakers hebben dan kun je in het weergave-scherm van de betreffende ruimte ook schakelen met andere ruimten.
Aangezien de Formation Duo niet over een fysieke aansluitmogelijkheid beschikt is het niet mogelijk een tv (of andere bron) direct te verbinden. Hiervoor ben je aangewezen op de Formation Audio. Hierop kun je verschillende bronnen aansluiten, die je vervolgens laat weergeven op verschillende Formation-speaker. Dat is wat jammer aangezien ik me kan voorstellen dat je ook het geluid van je tv via dit premium setje wilt afspelen, en dat je het setje ook niet wegstopt in een aparte kamer. Bluetooth is overigens nog een optie om de tv met de Duo te verbinden, maar in ons geval leverde dat een vertraging van 2 seconden op waardoor het voor tv kijken geen optie is.
Geluidskwaliteit
De Bowers & Wilkins Formation Duo is op dit moment hét vlaggenschip van de Formation-serie. De stereospeakers bieden een vermogen van 125 Watt per kanaal en komen met een geïntegreerde klasse D-versterker met een eigen DSP. Er is geen slave en master-principe, waardoor elke speaker zijn eigen versterker heeft en ze ook niet onderling bekabeld verbonden zijn. Bowers & Wilkins heeft gekozen voor een ‘audio grade’ kunststof, een 16,5 centimeter continuüm driver die we uit de 700-serie kennen en de tweeter on top-configuratie die we van de 702s2 vloerstaande luidspreker kennen. Alle techniek die in deze luidsprekers verwerkt zit zorgt dan ook voor hoge verwachtingen.
Aan die hoge verwachtingen wordt gelukkig ook direct voldaan. De Formation Duo is een heel goed klinkend stereopaar, waarbij een kamer vullend, natuurlijk en gedetailleerd geluid centraal staat. Net als bij de Wedge horen we hier de eigenschappen van het Bowers & Wilkins-geluid terug, wat eigenlijk wil zeggen dat het heel transparant, breed en natuurlijk klinkt. Geen overmatige focus op het laag of de vocalen, maar een uiterst gebalanceerde weergave. In de combinatie van laag, midden en hoog wordt een goede balans gevonden, zonder dat laag overheerst of hoog ondergesneeuwd wordt. De Duo’s zitten vol dynamiek waardoor ze de audio echt tot leven brengen. De speakers plaatsen instrumenten en vocalen in een brede soundstage in de ruimte, verzorgen kraakheldere en strak geplaatste details en creëren een ontspannen luisterervaring.
De vocalen zijn helder maar tegelijkertijd warm en gevuld met emotie. In het hoog houden de Duo’s het sprankelend, met veel definitie en warmte. Niets is echter te hard of te scherp. En ook in het laag weten de luidsprekers te overtuigen, met een echte punch die je voelt in je maag. De strakke lage tonen, aangevuld met subtiele nuances, maken de beleving zeer comfortabel en vooral ook compleet. Zelfs wanneer het volume wat verder opengedraaid wordt houdt de Duo zich perfect staande. De kamer wordt gevuld met een levendige soundstage waarin de positionering en subtiele details het plaatje echt afmaken, en daarbij maakt het niet echt uit of je nu exact op de sweet spot zit. Het is de totaalbeleving die de Duo neerzet, met souplesse, kracht en de perfecte balans.
Conclusie
De prijs van 3.999 euro (exclusief de standaarden voor 799 euro) maakt de doelgroep van de Formation Duo niet heel groot. Bowers & Wilkins richt zich dan ook voornamelijk op de hifi-liefhebbers die een draadloos multiroomsysteem zoeken maar niet willen inleveren op audiokwaliteit. Ook is de set interessant voor diegenen die al een tijdje met multiroom bezig zijn en toch een stapje hoger willen qua geluidskwaliteit. De Formation Duo is een subliem stereopaar in die Formation line-up en zal de audioliefhebber die zo min mogelijk kabels wil trekken zeker weten de bekoren. Op het gebied van multiroomaudio en actieve speakers slaat Bowers & Wilkins met deze set de spijker op zijn kop. Van het design moet je houden, maar de kans is groot dat je op de audioweergave snel verliefd wordt.
Dat gezegd hebbende is er zeker ruimte voor verbetering. Zo hadden we toch graag een fysieke aansluiting voor bijvoorbeeld een tv gezien aangezien we ons kunnen voorstellen dat je dit prijzige systeem liefst ook in de woonkamer inzet. Die fysieke aansluiting zal helaas niet met een update komen, maar gelukkig kan de software wel met een update verbeterd worden (en dat gaat dit jaar ook gebeuren). De Home-app is nog wat mager gevuld waardoor Roon eigenlijk een must is. De app zien we in de toekomst liefst als dé centrale plek voor het bedienen van al je bronnen.
Met Formation heeft Bowers & Wilkins een krachtig en perfect werkend multiroomplatform in handen, en dit wordt gecombineerd met premium hardware en de overtuigende audiokwaliteit die we van de fabrikant gewend zijn. Als er nog wat extra aandacht aan de software besteed wordt dan is Formation hét multiroomplatform voor de echte muziekliefhebber, en daarbinnen is de Formation Duo een absolute aanrader.
Reacties (4)