Met alleen een thermostaat, slimme douchekop en zonnecellen ben je er nog lang niet. Slim duurzaam wonen is een complete filosofie en installatieconcept. Gewoon goed over nadenken en dan kunnen de bewoners nog vele jaren genieten van smart sustainable living.
Slim duurzaam wonen
Bij het begrip duurzaamheid dien je eerst goed te bekijken wat daaronder allemaal valt. In ieder geval heeft het te maken met een langere duur (voor de toekomst), denk aan het milieu en verstandig gebruik van grondstoffen en middelen. Echter ook met de kwaliteit van leven voor mens en dier plus het aantasten van onze gezondheid. Er zijn vele definities van duurzaamheid. Een aardige is bijvoorbeeld: duurzaam is dat de invloed van de activiteiten van de mens geen blijvende schade aanricht aan het milieu, zodat ook toekomstige generaties er gebruik van kunnen maken.
We beginnen met een aantal concepten, begrippen en de gevaren die ons bij gebrek aan duurzaamheid gaan bedreigen. En vervolgens kijken we dan hoe slim duurzaam wonen en werken met domotica het tij kan keren.
De 3 P’s
Al sinds het begin van de 21ste eeuw wordt er gesproken van de 3 P’s: People, Planet en Profit. De bedenker John Elkingtong definieerde hiermee de verhouding tussen de behoefte van mensen, de capaciteit die onze planeet heeft om hieraan te voldoen en de winst (het geldelijk gewin). Bij een aanpassing van de Profit, 2002 in Johannesburg, werd dit toch maar Prosperity, onze welvaart. En die welvaart bestaat niet alleen uit geld maar ook het met een goed leefgevoel en in gezondheid kunnen leven.
Zo lang de 3P’s in balans zijn valt er niets te duchten. Doch als bijvoorbeeld ten gevolge van de behoeften van de bevolking en of hoge welvaartseisen de planeet uitgeput dreigt te raken gaat het echt mis. Een andere vorm van disbalans dat welvaartslanden goedkope kleding importeren waar in arme landen mensen zich kapot voor moeten werken en het milieu aldaar ten gronde gaat.
De ecologische voetafdruk
Welke ruimte is er nodig om te produceren wat een bepaalde persoon nodig heeft? Dat heet de ecologische voetafdruk. En we leven veel te vaak gewoon op te grote voet. Wat is er nodig voor een biefstukje op je bord, of om een spijkerbroek te produceren? En welke schade brengt een vliegreisje feitelijk aan het milieu toe?
Dat kan en moet allemaal fors minder anders krijgen wij en de volgende generaties straks een flinke rekening gepresenteerd. Veelal gaat het om een miljarden schade aan ons milieu, leefklimaat en gezondheid! In feite van de gekke dat de Prosperity resulteert in hoge onkosten door veranderingen in klimaat en milieu en bovendien de gezondheid bedreigt. Niet doorschuiven naar andermans bordje maar gewoon ook zelf de oorzaken efficiënt aanpakken met duurzame domotica.
De grote gevaren
Wat staat er dan straks op onze rekening? De big eight. Dat zijn de grote gevaren:
- Klimaatverandering als gevolg van uitstoot van broeikasgassen.
- Verspilling van grondstoffen en zoet water.
- Afval en schadelijke stoffen die in het milieu belanden.
- Overmatig gebruik van bestrijdingsmiddelen.
- Luchtvervuiling.
- Verdroging en verzuring van de bodem.
- Uitbuiting en schendingen van mensenrechten.
- De toename van ziekten met daaraan gekoppelde zorg en medicijnkosten.
Aan het klimaat, verspilling van water en energie/warmte, luchtvervuiling, gezondheid & binnenmilieu en recycling kunnen smart sustainable living op basis van domotica en slimme wijken/steden al relatief veel doen.
Stroomverbruik
Het verbruik van elektriciteit is in de relatie met de 3 P’s nauw verbonden met het gebruik van fossiele brandstoffen om deze op te wekken. Met andere woorden het opwekken van stroom dient het gebruik van fossiele brandstoffen besparend te vervangen. En daarmee verminder je het uitstoten van CO2, stikstofoxiden, fijnstof en prikkelende gassen.
Ruwweg zijn hiervoor twee wegen. Minder stroom verbruiken ligt voor de hand doch dat staat op gespannen voet met de Prosperity. Er gaat gewoon steeds meer elektrisch in het tijdperk van ICT, social media, toenemende inzet van consumentenelektronica, domotica en elektrische auto’s. De tweede weg is het groen opwekken van stroom. Zonnecellen, windmolens en het terugwinnen van bewegingsenergie (bijvoorbeeld uit looppaden, vliegwielen in voertuigen, waterkracht etc.).
Bij het smart sustainable home draait het om de trias beheer van het gebruik, zelf opwekken en opslaan van stroom. Te beginnen met intelligente zuinige consumentenelektronica en bruingoed. De A-klasse van elektrische apparaten geeft al een goede indicatie over hun constante en duurzame stroomverbruik. Hoe hoger het aantal A’s bij koelkasten, wasmachines, drogers, flatscreen, computers, stofzuigers des te beter. Vrijwel alle grote merken zoals Siemens, Samsung, Bauknecht, Zanussi, Philips en LG voorzien in hoogwaardige A-klasse apparaten.
Een ander punt vormt de (intelligentie) of zelfs AI (kunstmatige intelligentie) van apparaten. Welk gebruik is er op het moment feitelijk nodig? Slim aanpassen op aanwezigheid, inhoud, waakstand, lichtniveau etc. Op de CES, IFA, en ISE zijn daar tal van inmiddels verkrijgbare producten te zien. In aanschaf wellicht iets duurder maar dat betaalt zich later dubbel en dwars terug. Complete smarthubs voor huishoudelijke apparatuur en entertainment vind je onder andere bij Samsung, Google, Fibaro en Homey.
Voor het zelf opwekken van elektriciteit zijn zonnecellen een prima methode. Dat kan je zelf of met de buurt doen. Ook hier een stuk aanvullende intelligentie betreffende het gebruik, teruggeven aan het elektriciteitsnet en/of opslag. Bij die opslag komen tevens het bijladen van de elektrische auto (kan ook visa versa) en accu’s in het vizier. Het teruggeven aan het energienet vergt slimme elektronica die vraag en aanbod op elkaar afstemmen om sterke wisselingen in de netcapaciteit te voorkomen.
Het deelnemen aan projecten met windmolens of windturbines vormt regelmatig ook een aantrekkelijk alternatief. Denk behalve aan het woonhuis of kantoor ook aan de tuin. Daarin staat vaak ook verlichting, een fontein of waterpomp e.d.
Warmtebeheer
Hierbij draait het om de hoeveelheid behaaglijke en gezonde warmte en het opwekken daarvan. Tevens om zowel het verwarmen als koelen. Beiden kosten energie in de vorm van stroom of (fossiele) brandstoffen.
We moeten van het gas maar wat komt daar dan voor in de plaats? Stads/wijkverwarming, elektrisch, zonneboilers en warmtepompen of geothermie? Wat je ook kiest het gaat om de intelligente combinatie van opwekken of afvoeren (ventilatie, koeling) en beheer. Dat is nu net een kolfje naar de hand van domotica. Slimme thermostaten, radiatorknoppen, warmtepompen, airco’s afgestemd op aanwezigheid en gebruik bieden grote mogelijkheden voor meer duurzaam wonen en werken. Bij de smart thermostaten is er een ruime keuze uit Honeywell, Toon, Nest, Tado en Netfit.
Isolatie en de efficiënte of zuinigheidsklasse van de verwarming en ventilatie spreken voor zich. Aanvullend zijn de huis/gebouwisolatie, slimme zonwering, groene vegetatie in en om het huis plus de toegepaste bouwmaterialen. Groene planten en schaduwgevende bomen geven op zonnige dagen al een warmtereductie van meerdere graden Celsius. En de smart zonwering houdt de warmte buiten het raam of laat deze naar wens zelfs binnen. Onder andere van Somfy, KlikAanKlikUit, Renson, Ikea, Luxaflex en Zigbee.
Het gebruik van slimme warmtepompen bestaat al jaren. Ze zijn echter aan de prijs, maken lawaai en bij lange na niet voor elk pand geschikt. Onder andere verkrijgbaar van LG, Daikin, Vaillant, Samsung, Nibe, Innova en Nefit. Andere in opkomst zijnde mogelijkheden zijn het terugwinnen van warmte uit afvalwater, geothermie en biowarmte organisch afval en uit groene kweekvijvers.
Water besparen en recyclen
Water is een wispelturige vloeistof. Schoon water is kostbaar en niet altijd overal aanwezig. Van het omgevingswater hebben we de ene keer teveel (overstroming) en de andere keer juist te weinig (droogte). En dan heb je ook nog de luchtvochtigheid die aangenaam of juist vervelend is.
Bij het smart sustainable home of building gaat het vooral om intelligent waterbeheer. Daarbij valt onderscheid te maken in verbruik en dosering, terugwinnen en het verschil tussen drink- en recyclebaar water. Aan drinkwater heeft de mens zo’n 1,5 tot 2 liter per dag nodig. Bij het spoel- en afvalwater gaat het al gauw om tegen de 100 liter of meer. En daar gebruiken we dan meestal ook nog eens drinkwater voor. Hier valt flink op te besparen en recyclen.
Slimme wasmachines, douches, zuinige toiletten en sprinklerinstallaties voor de tuin leveren al een behoorlijke besparing op. Het gebruik van alternatieve waterbronnen zoals regentonnen, het hergebruik van afvalwater en het afvangen van regenwater met doorlatende tegels idem. Het aanbod bij douches, toiletten en badkamers is behoorlijk groot (tot 80 %). Bijvoorbeeld van Grohe Rainshower, Geberit, Nebia en Sunway.
Binnenmilieu
Een belangrijke beïnvloeder van onze gezondheid en welbevinden is het binnenmilieu. In feite is het smart home of building gewoon een miniklimaatzone. Temperatuur, vochtigheid, ventilatie, geluidsoverlast, ongunstige lichtval en prikkelende stoffen in de leefomgeving, het speelt allemaal mee. Tot aan ziekmakende gebouwen aan toe. En dat werkt niet allemaal mee aan een duurzame gezondheid en welbevinden.
Domotica is zeer goed in staat om het binnenmilieu via zonecontrole op maat en aanwezigheid te reguleren. Investeren loont gewoon. Beheers de luchtvochtigheid, gevoelstemperatuur, luchtkwaliteit, lichtval en het omgevingsgeluid specifiek per woon- of werkzone via de smartphone, muurpaneel of automatische herkenning van de aanwezigen. Hospitality kan dit allemaal smart uit handen nemen.
Gezondheid en leefstijl
Het wordt steeds duidelijker dat duurzaamheid naast groen voor ons milieu en klimaat ook om de leefstijl en gezondheid gaat. Sustainable healthy living wat betreft de smart homes en buildings. Waar draait het hierbij dan om. Het binnenklimaat is zojuist al ter sprake gekomen. Nog niet de stress, ongezonde prikkels uit de leefomgeving, te weinig beweging of een verkeerde houding.
Lekker ontspannen bij prettig licht bijvoorbeeld. De lichtval en kleur hebben grote invloed op de stemming en (nachtrust). Philips (Hue), Amazon en ook Apple bieden regelbare sfeerlichtsystemen.
Haal als eerste voorkeur prikkelende stoffen uit de lucht met groene planten (bijvoorbeeld de Calathea) met hun slimme verzorging. Lucht reinigende of de-ioniserende apparatuur werkt wisselend goed of minder dan verwacht doch vergt weer extra energie.
Aangepast ergonomisch en activiteit stimulerend meubilair doet veel op kantoor maar ook thuis op de bank of in de werk/studeerkamer. Intelligente stoelen en bureaus passen zich (ook via hospitality) aan op hun gebruikers. Tevens geschikt voor de thuisbioscoop en het genieten van ruimtelijk en/of rustgevend geluid. Via home entertainment en VR/AR-gaming zijn er allerlei beweging stimulerende pakketten beschikbaar. Desgewenst uit te breiden met smart fitness in het smart home of kantoor.
Slimme keukenapparatuur en koelkasten helpen bij het samenstellen, bestellen en adequaat beheren van gezonde voedingsmiddelen en dranken. Dat intelligent (zelfs met AI) voedingsbeheer voorkomt eveneens verspilling van voedsel. Een stimulerende duwtje in de rug voor een duurzaam gezonde leefstijl.
Vergeet verder de gezonde duurzame slaapkamer niet. Een goede nachtrust vormt een belangrijke gezondheidsfactor. Daarvoor zijn er slimme matrassen (Boxspring), thermostaten (ook voor het kussen), licht, gordijnen of zonwering en ventilatie.
Recycling
Er zijn al meerdere manieren voor slim recyclen thuis of op kantoor. Zoals slimme afvalemmers (smart bins) en -containers. Zij herkennen het afval en kunnen dat zelfs scheiden. Het water- en warmtebeheer met terugwinning kwam al ter sprake. In de tuin compost- en afvalbeheer. Denk verder vooral ook aan recyclebare apparatuur en meubilair.
Nieuwbouw of later aanpassen?
Als het mogelijk is begin dan met duurzaam slim wonen helemaal vanaf de grond. Complete duurzame nieuwbouw is vrijwel altijd goedkoper en effectiever! Steeds meer wordt er bij nieuwbouwprojecten rekening gehouden met duurzaamheid en recyclebare bouwmaterialen in de meest brede zin. Gemeenten en het rijk geven hier behoorlijke subsidies voor. Overleg vooraf met de aannemer en deskundig installateur.
Het achteraf aanbrengen/inbouwen is gelukkig vaak ook nog goed mogelijk. Ook hier zijn behoorlijk subsidies te verkrijgen. De inbouw van warmtepompen bij oudere panden kan lastig blijken.
Smart sustainable community en city
Duurzaam wonen en leven bestrijkt ook buiten de deur. Hele wijken en steden gaan over op duurzaam. Dat vormt een mooie gelegenheid om je aan te sluiten bij de faciliteiten en mogelijkheden van de smart sustainable community of city. Dat kan flink wat geld besparen en de algemene duurzaamheid ten goede komen. Vraag het aan jouw gemeente.
Slim duurzaam wonen, leven en werken is gewoon pure noodzaak en valt prima te doen. Het realiseren is vaak eenvoudiger dan menigeen denkt. De oplossingen liggen dikwijls al in het schap van de bouwmarkt, bij de aanbiedingen van installateurs en complete bouw of renovatieprojecten. Bovendien op den duur allemaal terug te verdienen door een beter klimaat, milieu en gezondheid. Ook voor de volgende generaties!
Reacties (0)