Update februari 2017: we hebben een nieuw artikel met alles dat je moet weten over hi-res audio online gezet. Hierin vind je nog meer informatie over wat het is en hoe je het afspeelt.
Wat is High-res audio?
Simpel gezegd is High-res audio, audio die over geen of minimale compressie beschikt en daardoor in betere kwaliteit weergegeven kan worden dan bijvoorbeeld een MP3-bestand of zelfs muziek vanaf CD. Bij een MP3 gaan er door compressie, het kleiner maken van het bestand, details verloren waardoor het bereik kleiner wordt en subtiele details niet meer hoorbaar zijn. Hoge resolutie audio behoudt al deze details en kan dus met een groter bereik en veel meer subtiele details weergegeven worden. Nadeel is wel dat de bestanden voor hoge resolutie audio, afhankelijk van het formaat, een stuk groter zijn dan een MP3-bestand.
De wat geavanceerdere uitleg komt neer op bitrates en sample frequenties. Een nummer op CD is namelijk 16-bits (bitrate) met 44.1kHz (samples per seconde). Voor het normale gebruik en voor de meeste mensen is dit prima aangezien dit berekend is op wat het menselijke oor kan registreren. Echter is het zo dat de originele opnamen van muziek vaak met een veel hogere bitrate en sample frequentie plaatsvinden. Er gaat dus iets verloren wanneer muziek op CD gezet wordt. Hier komt hoge resolutie audio om de hoek kijken want het doel van deze audio is om de kwaliteit zoals deze in de studio te horen was naar de huiskamer te brengen. Een hoge resolutie audiobestand beschikt dan ook in de meeste gevallen over een bitrate van 24-bits bij een sample frequentie van 192kHz. Voor sommige bestanden kan het iets lager liggen, afhankelijk van de originele opname. Deze hogere sample frequentie en bitrate zorgen een nauwkeurigere weergave van de audio met een groter bereik, een betere plaatsing in de ruimte en meer subtiele details. Onderstaande afbeelding maakt het verschil tussen originele opname, CD-kwaliteit en High-res audio iets duidelijker.
Super Audio CD en Blu-ray Audio
Hoge resolutie audio is echter niet compleet nieuw. Wie kent de Super Audio CD nog? Ooit was het de verwachting dat deze disc met hoge resolutie audiobestanden het helemaal zou worden maar helaas heeft het niet zo mogen zijn. Wel is er nog steeds een redelijk aanbod van SACD’s en beschikken veel high-end Blu-ray en DVD-spelers over de mogelijkheid om Super Audio CD’s weer te geven. Een normale Blu-ray of DVD-speler biedt hiervoor geen ondersteuning.
Sinds kort is er een opvolger van de SACD, de High Fidelity Pure Audio disc. In principe is dit een Blu-ray disc zoals elke andere Blu-ray disc, maar dan zonder videomateriaal. Op deze discs, te herkennen aan de transparante verpakking, staat muziek in hoge resolutie die je op elke Blu-ray speler kunt afspelen. Het is dan wel aan de weergave-apparatuur of de muziek ook in de hoogst mogelijke kwaliteit uit de luidsprekers kan komen.
Digitale bestanden
Veel mensen luisteren muziek middels een cd of digitale bestanden als MP3 of AAC. Het nadeel van deze digitale bestandsformaten is dat veel van de data die origineel in de audio aanwezig was verloren gaat door de gebruikte compressie. Deze compressie is echter nodig om een bestand te verkleinen zodat jij duizenden nummers op je computer of mobiele apparaat kwijt kunt. Gelukkig zijn er ook mogelijkheden om zonder compressie en dus zonder kwaliteitsverlies digitale bestanden te gebruiken voor het luisteren van muziek in de hoogst mogelijke kwaliteit.
Voor het beluisteren van High-res audio kun je gebruikmaken van verschillende digitale bestandsformaten, elke met zijn eigen voordelen en nadelen.
- DSD – Bestanden die je vindt op SACD’s maar nog niet veel als los digitaal bestand te vinden zijn. Ook ontbreekt het nog aan ondersteuning door veel spelers, receivers en versterkers.
- WAV – Audiobestand dat ontwikkeld is voor Windows en door de meeste apparatuur afgespeeld kan worden. WAV-bestanden zijn echter groot door geen gebruik van compressie en ondersteunen in tegenstelling tot FLAC en ALAC geen meta-data.
- AIFF – Audioformaat dat ontwikkeld is voor Mac-computers en door veel audio-apparatuur ook afgespeeld kan worden. Meta-data wordt ondersteund maar de bestanden zijn net als bij WAV nogal groot.
- FLAC – Momenteel het meest gebruikte audioformaat voor hoge resolutie audio door brede ondersteuning (behalve iTunes) van apparatuur, ‘open source’ gebruik en ‘losless compressie’. Dit laatste houdt in dat de data wel gecomprimeerd wordt (kleiner gemaakt wordt) maar in originele staat teruggezet (uitgepakt) kan worden waardoor geen kwaliteit verloren gaat.
- ALAC – Audioformaat ontwikkeld door Apple en ook bekend als ‘Apple Lossless’. Ook dit formaat maakt gebruik van ‘losless compressie’. Dit kun je vergelijken met het uitpakken van een ZIP-bestand waarmee alle bestanden in de map naar originele staat teruggezet worden.
Een DSD-, WAV- of AIFF- bestand in de hoogst mogelijke kwaliteit (24-bits bij 192kHz) loopt al snel in de honderden Mb’s per nummer. Een FLAC- of ALAC-bestand dat gebruikmaakt van ‘losless compressie’ komt gemiddeld uit op 50Mb tot 100Mb per nummer.
Waar kun je High-res muziek downloaden?
Naast het kopen van een Super Audio CD, waar je dus een compatibele speler voor moet hebben, of een HiFi Pure Audio Disc, kun je ook digitale bestanden downloaden. Er zijn diverse online winkels die hoge resolutie muziek aanbieden, waaronder HDtracks, 7digital en Bleep. Bij deze winkels kun je een album in hoge kwaliteit voor prijzen tussen de 10 en 18 euro aanschaffen. Daarbij heb je de keuze uit een aantal verschillende bestandsformaten zoals hierboven omschreven.
Hoe speel je hoge resolutie audio af?
Om High-res audiobestanden af te spelen heb je vanzelfsprekend apparatuur nodig die met de hierboven genoemde bestanden om kan gaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een receiver of versterker die FLAC-bestanden af kan spelen wanneer je een usb-stick koppelt of streamt vanuit je thuisnetwerk. Wanneer je kiest voor de zware WAV-, DSD- of AIFF-bestanden moet je rekening mee houden dat streaming in veel gevallen niet snel genoeg is om muziek vloeiend weer te geven. Je kunt de digitale bestanden ook door een mediaspeler of een DAC laten decoderen en vervolgens naar een receiver of versterker laten sturen. De mediaspeler of DAC moet dan over de ondersteuning voor het betreffende bestandsformaat beschikken. Sony heeft onlangs een groot aantal apparaten en systemen gelanceerd die ondersteuning voor High-res audio bieden. Hoewel veel hifi-componenten als receivers en versterkers, en ook mediaspelers, tegenwoordig in ieder geval één of twee van de genoemde bestandsformaten ondersteunen, is dit bij alles-in-één home cinema systemen vaak nog niet het geval.
Daarnaast is het niet geheel onbelangrijk dat de luidsprekers die je hebt staan de muziek ook in de hoogst mogelijke kwaliteit moeten kunnen weergeven. Deze speakers moeten audio accuraat kunnen weergeven en dus overweg kunnen met alle frequenties. Dit is niet bij alle speakers het geval, zeker niet wanneer je een relatief eenvoudig alles-in-één systeem hebt staan. Wanneer je volledig van hoge resolutie audio wilt genieten zijn betere speakers dan ook aan te raden.
Meer informatie
Meer informatie over de optimale instelling van je home cinema systeem en adviezen voor de beste audio-apparatuur vind je in onze Homecinema Informatiegids. Ook kun je direct verder lezen in één van onderstaande artikelen.
Waar moet je op letten bij het kopen van een AV receiver?
Vijf fouten die je niet moet maken bij het kopen van luidsprekers
De belangrijkste specificaties van luidsprekers
Wat is een NAS server en waar moet je op letten als je er een koopt?
Reacties (4)