Review: Sony VPL-VW590ES – 4K projector met native 4K-paneel

Sony VPL-VW590ES - Design

Indrukwekkend, dat is het woord dat past bij deze projector. De donkerzwarte behuizing is vrij groot, en heeft nauwelijks decoratieve franjes, waardoor hij nogal monolitisch lijkt. Het toestel heeft een licht ruwe structuur, waardoor hij een mat uitzicht combineert met een licht sprankelend accent en vingerafdrukken onzichtbaar zijn.

Aan de zijkant vinden we bedieningstoetsen terug. Die zijn uiteraard enkel voor noodgevallen, de volledige bediening inclusief zoom en focus kan vanop de remote gebeuren.

Het is vooral zijn voorzijde die een knappe indruk geeft. De enorme lensopening die omringd is door een goudkleurig ventilatierooster en de ventilatie-uitlaten aan de zijkant zijn zijn handtekening. Hij illustreert het woord lichtkanon uitstekend. Deze Sony is beschikbaar in zwart (VPL-VW590/B) en wit (VPL-VW590/W).

Sony VPL-VW590ES - Aansluitingen

De aansluitingen op deze projector staan aan de zijkant. Twee HDMI 2.0-aansluitingen, met de volle 18Gbps bandbreedte zijn klaar voor Ultra HD HDR tot 60fps. Twee aansluitingen lijkt misschien weinig, maar op een projector zoals deze volstaat het. Hij beschikt immers niet over ingebouwde luidsprekers, dus je zal sowieso een AV-receiver gebruiken.

Daarnaast beschikt de Sony over heel wat aansluitingen voor besturing. Ethernet, RS-232c, IR-ingang en twee 12V-triggers maken het mogelijk om de projector helemaal te integreren in je automatisatiesysteem. De USB-aansluiting is er enkel voor firmware-upgrades en kan dienen als stroomvoorziening voor een USB-dongle.

Sony VPL-VW590ES – Plaatsing

Dit is een “standard throw” projector die je met andere woorden achteraan in de kamer plaatst. Dankzij de zoomlens van 2,06x kan je voor een 100 inch beeld de projector tussen de 3,05m en 6,28m van het scherm plaatsen. De projectie-offset is 50%, dus de lens staat perfect centraal in het beeld. Ruime verticale en horizontale lensshift maken het verder mogelijk om de projector naar boven of onder of zelfs links en rechts uit het centrum te plaatsen. De volledige opstelling, inclusief focus is gemotoriseerd, zodat je alles met de afstandsbediening kan instellen.

De projector gebruikt drie panelen, die moeten uiteraard perfect gealigneerd zijn. Ons demo-model vertoonde uit de doos een vrij stevige afwijking. Sony liet ons weten dat dit zeer uitzonderlijk is, vermoedelijk te wijten aan het feit dat ons demo-model een te ruwe reis had meegemaakt.

Gelukkig biedt Sony voor het uitlijnen van de panelen echter de nodige instellingen. Niet enkel kan je een volledig paneel verschuiven, je kan ook erg nauwkeurig lokale correcties aanbrengen. Na een goede tien minuten was de projector perfect opgesteld.

De Sony is niet echt muisstil te noemen. Zeker met de lamp in de hoogste stand zijn de ventilatoren nadrukkelijk aanwezig in de ruimte. Schakel je de lamp in laagste stand, dan valt het geluid best mee.

Sony VPL-VW590ES - Gebruiksgemak

Sony heeft een vlot werkend en overzichtelijk menu. Bovendien krijg je bijzonder veel functionaliteit aangereikt. Die zit netjes gegroepeerd in submenu’s. Voor bewegingsscherpte is er MotionFlow. Voor detail is Reality Creation en voor contrast is er Cinema Black Pro. De uitgebreide opties van de X1-processor zitten achter de Expert Settings.

Afstandsbediening

Zeer goede punten krijgt deze projector voor zijn afstandsbediening. Die is niet alleen groot en handig, met duidelijk gemarkeerde toetsen, maar hij levert ook enorm veel functionaliteit.

Je kan elke beeldpreset rechtstreeks kiezen met één knop, maar ook heel wat beeldverwerking kan je met één toets activeren of instellen. Dat is bijzonder handig voor zaken zoals de iris, MotionFlow, Reality Creation, en de Contrast Enhancer. Afhankelijk van het beeldmateriaal pas je de weergave dan snel aan naar jouw smaak. Uiteraard is deze remote verlicht, zoals dat hoort voor een echte thuisbioscoop projector.

Functies

Deze Sony is niet voorzien van enige ingebouwde streamingdiensten of mediaspeler.

Sony VPL-VW590ES - Beeldverwerking

De X1-processor gebruikt Sony al verschillende jaren op zijn tv’s. De VPL-VW590ES beschikt over een specifieke versie van de processor voor projectoren. Daardoor zijn onze verwachtingen vrij hoog. En die kan de projector ook grotendeels vervullen.

Het native 4K-paneel toont bijzonder veel detail. Daar heeft het toestel een lichte voorsprong op de concurrenten die pixelshifting gebruiken. Om lichte vervorming en focus-problemen in de hoeken op te lossen is er de Digital Focus Optimiser. Toegegeven, we konden het resultaat zien op testbeelden, maar het verschil is klein. Dat betekent dat de afwijking relatief klein was om mee te beginnen.

Om dat detail extra goed in de verf te zetten is er Reality Creation. Met deze techniek slaagt Sony er in om fijne details wat duidelijker te maken, waardoor het beeld meer diepgang krijgt. Fijn detail doet vergeten dat het om een projectie gaat. Maar, je gebruikt het best enkel bij bronnen in Full HD of lager. Bij 4K-content zagen we iets te regelmatig wat beeldartefacten net in dat fijne detail. Reality Creation is overigens instelbaar in kleine stappen.

Een andere belangrijke eigenschap is de ruisonderdrukking. Zowel voor willekeurige ruis als voor compressieruis (blokvorming) waren de resultaten goed, maar iets minder goed dan we op Sony tv’s gewoon zijn. Ook ‘Smooth Gradation’ is beschikbaar, om kleurbanden weg te werken in zachte gradiënten. Dat werkte prima, maar op onze zeer moeilijk donkere Game Of Thrones testscène kostte zelfs de laagste stand aanzienlijk wat detail. Gebruik het dus enkel als het nodig is.

Nog een prima troef is de Contrast Enhancer. Nu beschikt deze Sony, zoals we zullen zien, over een uitstekend contrast, dus echt noodzakelijk is het niet. Maar de Contrast Enhancer werkt erg goed, hij geeft een relatief bescheiden maar wel duidelijk effect. Dat extra beetje contrast kan het beeld extra diepte geven. Je offert er wat minimaal zwartdetail voor op, maar dat vonden we nooit erg genoeg om het niet te gebruiken.

MotionFlow is beschikbaar om in snel bewegende beelden meer detail zichtbaar te houden en ze vloeiend te maken.  Ook hier goede resultaten, maar wel met de klassieke bedenkingen. De hoogste stand maakt het beeld vloeiend en gedetailleerd, maar maakt in complexe achtergronden soms beeldfouten. De ‘True Cinema’ mode geeft films weer in de originele 24fps, maar laat nog steeds wat judder zien. De middenste stand is een goed compromis. Uiteindelijk is je eigen smaak hier bepalend.

Sony VPL-VW590ES - Beeldkwaliteit

Geen lasers aan boord, maar een gewone UHP-lamp. Het duurt dus enkele minuten voor de projector op volle sterkte is, dat is even wennen. Maar afgezien daarvan zijn de prestaties goed. Van de 1800 lumen op papier houden we er in de ‘Reference’ beeldmode nog 1.577 lumen over. Dat is voldoende om zelfs bij matig omgeingslicht nog een 130 inch scherm te belichten. In de andere beeldmodes halen gelijkaardige of iets lagere resultaten. Maar voor een projector die absoluut bedoeld is voor gebruik in een verduisterde thuisbioscoop is dat uitstekend. Schakel de lamp naar de laagste stand en je ziet de lichtoutput met 40% dalen. Maar zelfs met die 940 lumen kan je rustig op 100 inch mikken, en bij echte verduistering zelfs nog op 140 inch.

De kracht van de SXRD-technologie (Sony’s benaming voor LCoS) wordt duidelijk als we het contrast meten. Met alle verbetering uitgeschakeld meten we een on/off-contrast van 16.500:1. Dat is bijzonder indrukwekkend, en het effect daarvan zie je in bijna elk beeld. Zwart geeft het beeld tastbaarheid en in donkere beelden hoef je die lichtjes grijze waas niet weg te denken. Het toestel is ook nog uitgerust met een Dynamische Iris, zodat de projector bij donkere beelden het licht nog kan terugschroeven voor nog dieper zwart.  De aansturing is uitstekend en gaf nooit aanleiding tot duidelijke wisseling in helderheid (het zogenaamde pompen van de lichtbron).

Een opmerking, de iris én de Contrast Enhancer samen in de hoogste stand zetten is geen goed idee, dat kost je te veel zwartdetail. Samen in hun lichtste stand is wel een optie, maar het leek ons vaak dat je best een van beide kiest. Onze voorkeur ging naar de laagste stand van de Contrast Enhancer.

De Reference beeldmode is goed gekalibreerd, al zeggen we er onmiddellijk bij dat je een projector uit deze prijsklasse best laat kalibreren. De kleurtemperatuur is lichtjes te koel, door een klein overschot van blauw. De meeste kleuren neigen daardoor licht naar blauw maar de fout is te klein om echt zichtbare impact te hebben. De gammacurve loopt in de heldere delen naar beneden waardoor die iets te helder zijn, maar het einderesultaat is uitstekend. De beelden zijn om van te smullen.

Sony VPL-VW590ES - HDR

HDR is een moeilijke opdracht voor projectoren, maar met zijn lichtreserves en uitmuntend contrast staat de Sony goed uitgerust aan de start. We meten het kleurbereik, en daar merken we dat hij blijft steken op 78% DCI-P3 (56% Rec2020). Sony koos er voor om geen speciaal kleurfilter te voorzien. Maar alles bij elkaar genomen zijn we daar niet rouwig om. Bij projectoren hebben we al gemerkt dat licht en contrast voor HDR belangrijker zijn dan een extreem groot kleurbereik. De VPL-VW590ES ondersteunt HDR10 en HLG.

Ook in HDR is de kalibratie goed. We merken wel dat de EOTF lichtjes onder de referentie loopt waardoor de beelden wat donker zijn. In de donkerste tonen is hij dan weer iets te helder, maar hij verbergt wel een minimum aan zwartdetail. De projector negeert metadata en toont witdetail tot ongeveer 2.000 nits. Al bij al levert dat, dankzij de ruime lichtopbrengst en top contrast zeer mooie HDR-beelden. De Sony slaagt er naar ons gevoel als eerste in om het HDR-gevoel van tv te naderen, dat is een opmerkelijke prestatie.

De projector heeft nog een laatste troef, Dynamic HDR Enhancer. Dit is het HDR equivalent van de Contrast Enhancer, en net zoals de SDR-versie zijn de resultaten erg aantrekkelijk. Hij maakt beelden duidelijk helderder, maar accentueert tegelijkertijd ook zwart. Dus ja, je verliest wat extra zwartdetail en mogelijk witdetail, maar het het doet de HDR-weergave echt sprankelen. De instellingen heeft drie stappen, dus je kan naar smaak aanpassen.

Persoonlijk zien we bij donkere beelden liever de lagere stand, terwijl heldere beelden net het meest profiteren van de hogere stand. Experimenteer. De instelling heeft een toets op de remote, dus even testen is snel gebeurd.

Nog een laatste opmerking. In de menu’s kan je voor de HDR-instelling ook HDR-Reference kiezen. Dat klinkt aanlokkelijk, maar de projector gedraagt zich dan als een mastering monitor en knipt ongenadig alle witdetail boven 1.000 nits weg. Tot die 1.000 nits is hij dan wel iets helderder. Maar in praktijk weet je niet of dat de juiste keuze is. Kies voor de reguliere HDR10-instelling en speel met de Dynamic HDR Enhancer, dat is veiliger.

Sony VPL-VW590ES – Gaming

In de gewone beeldmodes loopt de input-lag op tot 131,7 ms. Gelukkig kan je in de menu’s de ‘Input Lag Reduction’ aanvinken, en dat zakt de input lag naar 36,7 ms. Dat is prima voor flink wat games.

Hou er wel rekening mee dat de Sony geen HDMI 2.1-aansluitingen heeft. Gamers die hoopten op een high end-projector voor hun PS5 of Xbox Series X moeten we dus teleurstellen. Je kan hem uiteraard wel gebruiken met die consoles, maar 4K60 is dan het maximum, gamen aan 120fps is niet mogelijk.

Review-apparatuur

Voor de lag-meting gebruiken we een Leo Bodnar Display lag meter. Voor alle andere metingen vertrouwen we op een Portrait Displays C6 HDR2000 Colorimeter, Xrite i1 Pro spectrophotometer, een VideoForge Pro patroongenerator, en de Portrait Displays Calman for Business software. Om eventuele HDR-problemen te analyseren gebruiken we een HDFury Vertex. Onze projectiescherm is een Projecta Tensioned Elpro Concept met HD Progressive 1.1 doek.

Meer info over onze meetapparatuur vind je hier.

Sony VPL-VW590ES – Conclusie

Deze Sony projector levert bijzonder knappe prestaties, maar toch zouden we een aantal zaken verbeterd willen zien. Hij is redelijk luidruchtig in de hoogste lamp-stand (die je altijd gebruikt voor HDR). De projector hangt vrijwel zeker boven je, dus dat kan wat storend zijn. We zouden hem ook liever uitgerust zien met een laserlichtbron. Niet alleen voor het gemak en de langere levensduur, maar ook voor het ruimere kleurbereik. Je kan weliswaar voor de VPL-VW790ES kiezen, die heeft een laser lichtbron, maar is nog een pak duurder. Tot slot is het jammer dat hij niet over HDMI 2.1-aansluitingen beschikt. De input-lag is laag genoeg om hem aantrekkelijk te maken voor gamers, maar 4K60 is nu de limiet, 4K120 is niet mogelijk. De projector is vrij hoog geprijsd, maar is dat gezien zijn prestaties wel waard.

Ondanks al die opmerkingen hebben we heel wat aangename uren doorgebracht met de VPL-VW590ES. Hij zet heldere, levendige beelden op het scherm, met veel detail, een diep contrast en mooie kleuren. En sterker nog, hij toont dat het wel degelijk mogelijk is om indrukwekkende HDR-beelden uit een projector te halen. Hij is 100% bedoeld om in een thuisbioscoop-kamer te staan die verduisterd kan worden, en waar je hem aan een knappe audio-installatie koppelt. Daar komen zijn sterke prestaties perfect tot hun recht. In een doorsnee woonkamer zou dat nooit het geval zijn. De uitstekende beeldverwerking en handige afstandsbediening maken het erg gemakkelijk om kleine aanpassingen te maken. Zo heb je altijd fantastisch beeld, bij de donkerste film noir, of bij de helderste animatiefilm. Maar zelfs zonder de remote aan te raken is het puur genieten van het beeld.