Review: Yamaha Aventage CX-A5200 en MX-A5200 – de ultieme combinatie

Introductie Yamaha CX-A5200 en MX-A5200

De CX-A5200 en MX-A5200 kies je niet zomaar. Het zijn toestellen voor een heel select publiek – en dat is bijzonder. In een markt waarin vooral alles-in-één AV-receivers worden verkocht, is het best moedig om nog met een aparte voorversterker en eindtrap op de proppen te komen. Maar ook niet ongehoord, want professionele installateurs en thuisbioscoopadapten die een grotere ruimte van surround willen voorzien komen wel vaker bij een aparte opstelling uit. Het is wel een high-endoptie, wat verklaart waarom deze twee apparaten ook echt de topmodellen zijn uit Yamaha’s Aventage-premiumlijn zijn. Koop je ze beiden, dan zit je niet ver van 6.000 euro af.

Voor die prijs krijg je wel heel wat. De CX-A5200 is een processor en voorversterker die 11.2 kanalen kan verwerken, met ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, veel aansluitingen en met high-end DAC’s. De MX-A5200 is zijn buddy: een machtige 11-kanaals versterker met een ronduit spectaculaire opbouw, die als interessante extra ondersteuning biedt voor audiofiele stereokanalen in een BTL-configuratie waarbij je twee kanalen inzet voor het linkse kanaal en twee voor het rechtse. Kortom, dit duo zouden wel eens een heel machtige motor voor een grootse thuisbioscoop kunnen zijn.

Heftig

‘Hoe duurder, hoe zwaarder’ is sowieso een wetmatigheid in audioland, en deze combo van Yamaha wijkt daar zeker niet af. Al zit het gros van het gewicht vooral bij de potige MX-A5200 die 150 Watt levert (bij 8-Ohm speakers, twee kanalen aangestuurd over het volle frequentiebereik). Onder meer vanwege de enorme toroïdale transformator, de zware interne koelvinnen en de forse metalen behuizing tikt de eindtrap af op net geen 27 kg. Dat lijkt voor stoere lui weinig, maar geloof ons: als je dit apparaat in een rack wil plaatsen of in een kast moet stoppen heb je wel wat spierkracht nodig. En liefst ook een meubel dat dit alles kan dragen.

Het motiveert wel om meteen in één keer alle kabels goed te leggen, want achteraf nog zaken veranderen kan wel eens een zware onderneming zijn. Nu ja, in de praktijk zal het wellicht wel meevallen. We gaan er vanuit dat wie een de CX/MX-A5200 aanschaft, plannen heeft voor een grootser project waar wat planning bij te pas komt. Dat je dus meer ruimte voor de toestellen voorziet en de achterkant bereikbaar houdt lijkt dan niet meer dan normaal.

Zowel de CX-A5200 als de MX-A5200 zijn uitstekend afgewerkt. Hoewel het design niet echt enorm afwijkt van de andere Aventage-receivers, moet je de CX-A5200 maar aanraken om te merken dat alles van een hoge kwaliteit is gemaakt. Beide toestellen zijn bijvoorbeeld uitgevoerd met een stevige bodemplaat die vibraties voorkomt.

Je vraagt je wel misschien af: waarom werken met twee toestellen in plaats van één handig receiver? Als je die vraag moet stellen, is de kans al groot dat de CX/MX-A5200-combinatie niets voor jou is. De voordelen van pre/eindtrappen zie je vaak pas als je net iets meer nodig hebt en dieper in het home theatre-verhaal zit. Zelf vinden we het lostrekken van processing van versterking niet enkel uit kwaliteitsoverwegingen een interessante (je creëert een harde scheidingsmuur tussen het digitale videoluik en het DAC-gedeelte aan een kant en de eindversterker aan de andere kant. Deze aanpak maakt je thuisbioscoop ook toekomstbestendiger. Bouw nu een prachtige bioscoop bouwen met de MX-A5200 als vaste versterker en de CX-A5200 als voortrap. Komt er een nieuwe HDMI-standaard of wat dan ook dat je aanzet tot het vervangen van je receiver, hoef je enkel die CX-A5200 door een nieuwer model te vervangen. Het is niet helemaal plug ‘n’ play, maar toch heel wat minder werk dan een volledig systeem met zijn bekabeling vervangen.

Brein van het systeem

De CX-A5200 is een zeer volledig uitgeruste AV-voorversterker die de hub is voor het aansluiten van alle brontoestellen. En als we ‘zeer volledig’ zeggen, dan bedoelen we dat ook echt. Je vindt echt alles op dit ding, van 7 HDMI-ingangen en 3 HDMI-uitgangen (wel opletten, de poort van zone 3 staat elders dan zone 1 en 2), aardig wat legacy-videoaansluitingen, en waanzinnig veel audio-ingangen (3 x cinch, 1 x phono, 3 x coax, 3 x optisch). Zeer ongewoon is dat er ook analoge ingangen zijn voor surroundkanalen, waardoor je dus een SACD- of Blu-ray-speler met eigen meerkanaals-DAC kunt aansluiten. Dat is zeer niche, maar als je dan toch een dure Oppo- of Panasonic-speler met 7.1-analoge outputs in huis hebt gehaald… dan kun je hem op de Yamaha aansluiten.

Pre-outs zijn er ook in overvloed – logisch – en zowel gebalanceerd als ongebalanceerd. Er is ook een vierde audiozone die via twee XLR’s naar buiten gaat. Dat maakt de CX-A5200 helemaal interessant voor high-end opstellingen waarbij muziek in stereo naar een aparte hifi-versterker wordt gestuurd. Dit toestel zorgt ook voor alle streaming en verwerkt de audio, incluis volumeregeling. Oh ja, er is ook nog een DAB+-radiotuner ingebouwd, handig nu dat er analoge radiouitzendingen stilaan uitdoven.

Achter een metalen paneel vooraan zitten naast een heel aantal controls nog een paar extra ingangen verstopt. De handigste is ongetwijfeld de USB-poort waarmee je muziek kunt afspelen vanaf een USB-schijf. Overigens: de vele controls die je hier vindt, maken het mogelijk om de receiver volledig in te stellen. Dat is niet altijd het geval.

Het MusicCast-platform dat ingebakken zit in de CX-A5200 (en de meeste Yamaha-receivers) behandelen we iets verder uitgebreider. Maar toch alvast dit: via de MusicCast-app kun je elke van de vier zones die de voorversterker biedt apart aansturen. Een enorm pluspunt, want zo kan dit apparaat eigenlijk ook een (bekabelde) multiroomsysteem in heel het huis aansturen. Integratie is ook iets dat de Yamaha-voortrap hoog in zijn vaandel draagt. Op HDMI-vlak is het goed om weten dat de poorten HDMI2.0a-compatibel zijn en ook HDCP2.3 ondersteunen, naast Dolby Vision en HLG.

Nieuw bij de CX-A5200 ten opzichte van voorgaande modellen is niet enkel ondersteuning voor nieuwe standaarden, maar ook een DAC-sectie met twee ES9026 PRO-chips. Een belangrijke nieuwigheid is Surround:AI, een nieuwe functie die we in de diepte behandeld hebben in de review van de Yamaha RX-A1080. Samengevat is Surround:AI een nieuw geluidsmodus dat op intelligente wijze doorlopend de geluidscontent analyseert om de passende klankinstellingen te selecteren. Een soort automatische versnellingsbak voor surround, zou je kunnen stellen, zodat je zelf niet constant moet schakelen tussen geschikte geluidsprogramma’s. Wij vinden het wel interessant, al zijn er momenten waar we de ‘manuele’ modi verkiezen. Surround:AI lijkt ons vooral interessant als je vaak veel verschillende dingen doet met je receiver, zoals gaming, films en gewoon tv-kijken.

Bij de les blijven

De MX-A5200 is een stukje hoger dan een typische AV-receiver, terwijl de CX-A5200 ongeveer even hoog is als een gewoon toestel waar ook de volledige versterking in past. Plaats de twee op elkaar en je spreekt dus over een serieuze setup van circa 50 cm. Een van de redenen waarom de toestellen zo fors zijn, is dat ze veel meer aansluitingen bezitten dan doorsnee apparaten – en dat vereist nu eenmaal veel plaats. Veel ruimte op de achterzijde van de CX-A5200 wordt ingenomen met de pre-outs van alle kanalen die je verbindt met de MX-A5200 (of een andere eindtrap, als je dat verkiest). Zoals je zou verwachten in het premiumsegment, kun je kiezen tussen ongebalanceerde cinch-kabels of XLR voor de verbindingen tussen voor- en eindversterker. We kozen voor het laatste: de kwaliteit is hoger en de verbinding is ook mechanisch betrouwbaarder. Op dit punt moet je goed aandacht besteden aan je setup, want het is toch wel wat complexer dan bij de regulier toestel. Je legt ook best een kabeltje tussen de trigger-aansluitingen, zodat de MX-A5200 mee in/uitschakelt met de voortrap.

De speakeraansluitingen bevinden zich achteraan aan de rechterzijde en linkerzijde, logischerwijze gegroepeerd per helft van de kamer. Links vind je alle linkse speakers (plus de center), rechts de aansluitingen voor de luidsprekers in de rechtse helft van de kamer. Op zich is dit wel heel handig qua installatie, al hangt het toch wat van de situatie af. In professionele middens wordt wel eens de voorkeur gegeven aan alle luidsprekerterminals onderaan in een rij – wat handiger is in een rack – maar de plaatsing bij de MX-A5200 heeft te maken met de interne opbouw van de versterker.

Alle kanaalingangen bevinden zich in het centrale gedeelte, min of meer logisch ingedeeld. Je weet welke ingang past bij welke terminal dankzij de kanaalnummering en de kleine labels die aangeven welke speakertype er bij hoort. Een ding dat je moet weten: bij Yamaha zijn de presencekanalen de hoogtespeakers.

Bij elke ingang hoort een kleine dipswitch waarmee je kiest tussen XLR of cinch-verbinding. Daar moet je dus rekening mee houden als je de versterker instelt. Let dan ook op de bijkomende schakelaars waarmee je bijvoorbeeld kanaal 3 kunt bridgen met kanaal 4 als je een paar veeleisende stereo-speakers wil aansturen. Ook de impedantieschakelaar is een belangrijke om juist in te stellen vooraleer je de MX-A5200 inschakelt.

Uitgebreide opties

Bij het instellen van de CX-A5200 ontdek je snel dat dit een zeer flexibel apparaat is die in heel veel scenario’s past. De interface is heel uitgebreid en staat bol van de opties. Gelukkig is er telkens wat uitleg voorzien. Als het gaat om luidsprekerconfiguraties zijn alle conventionele opstellingen mogelijk – en een paar minder evidente.

Uiteraard blijft Yamaha de koning van de geluidsprogramma’s of audiomodi. Wil je de klank van een kerk in Tokio, Freiburg of Royaumont? Of een hal in München (tweemaal), Frankfurt, Stuttgart, Wenen, Amsterdam of toch maar in de V.S.? Met deze receiver kun je het allemaal beleven. Persoonlijk vinden we dit een beetje spielerei, maar kwaad kan het natuurlijk niet. Vind je de lijst te lang en vind je daardoor de nuttige programma’s niet, dan kun je de overbodige modi gewoon uitvinken in de instellingen.

Ook op vlak van ingangen blinkt de Yamaha uit qua instelbaarheid. Je kunt ingangen combineren en hernoemen op een zeer flexibele manier, zodat je de meest exotische combinaties van bronnen wel geregeld krijgt. Niet iedereen gaat de mogelijkheden benutten, maar op een toestel in dit segment moeten ze er zijn. We krijgen in elk geval wel het idee dat Yamaha heel sterk heeft nagedacht over alle configuraties van thuisbioscopen en multiroomopstellingen die mogelijk zijn.

Twee zaken die je zeker moet uitproberen zijn VPS en VSBS. Dit zijn functies om ontbrekende speakers te simuleren. Als je bijvoorbeeld enkel 5.1.2 hebt met hoogtekanalen vooraan, zal VPS de achterste hoogtekanalen simuleren. Het is niet zo overtuigend als aparte speakers aan het plafond, maar het verhoogde het ruimtelijk gevoel wel.

Verrassend genoeg is de CX-A5200 volledig MusicCast Surround-compatibel. Dat betekent dat je bepaalde draadloze MusicCast-speakers kunt gebruiken als achterste kanalen en een draadloze sub aansluiten. Deze functie werkt prima en is best handig, al denken we niet dat iemand die een CX/MX-A5200-combinatie koopt van plan is te werken met goedkopere draadloze speakers.

Streamingkampioen

Als je kiest voor een high-end surroundoplossing, eindig je paradoxaal genoeg vaak met een receiver die net minder sterk is in streaming. De topmerken op dit vlak, zoals Arcam en Anthem, trekken deze kaart (voorlopig) heel wat minder. Yamaha heeft echter een grote troef: MusicCast. Dit platform bestaat al enkele jaren en is zeer volwassen. De Japanse fabrikant bouwt het al sinds 2016 op bijna alle nieuwe toestellen in, zowel bij receivers, hifi-toestellen als soundbars, en dus ook bij de CX-A5200.

Wat je qua streaming krijgt bij de CX-A5200 is dus heel uitgebreid en werkt goed. Naast de mogelijkheden ingebakken in MusicCast en de bijhorende app, heb je ook de optie om via AirPlay te werken, muziek door te sturen via de Spotify-app of te streamen via Bluetooth. Ook leuk: Bluetooth werkt in twee richtingen. Je kunt dus vanaf je smartphone naar de receiver streamen, maar ook een Bluetooth-hoofdtelefoon aansluiten als je ’s avonds laat nog van een film wil genieten.

MusicCast is een streaming- en multiroomplatform, wat betekent dat je vanuit de app meerdere Yamaha-apparaten kunt bedienen (als die er zijn) en desgewenst de verschillende zones van de CX-A5200. Heb je die zones niet nodig, dan schakel je ze uit. Zo hou je de app overzichtelijk. En dat is slim gezien van Yamaha, want opties presenteren die je niet nodig hebt zorgt enkel voor verwarring. Op gelijkaardige wijze kun je ook overbodige streamingdiensten, ingangen en audiomodi uitschakelen zodat de tv-interface en app helder blijft. Slim.

Die instelbaarheid is een pluspunt van de MusicCast-app. Zo kun je elke zone of apparaat een eigen beeld geven. Dat kan ook een eigen foto zijn, zodat je de app voor heel het gezin kunt personaliseren. Fysieke ingangen kun je ook heel eenvoudig hernoemen, zodat je de app en bediening helemaal kunt personaliseren.

Via de app bedien je de receiver bijna helemaal. Zo kun je probleemloos fysieke video- en muziekingangen selecteren. Muziek kun je streamen via een beperkt maar goed gekozen aantal diensten, waaronder Tidal, Qobuz en Deezer. Internetradio is ook present. Je eigen bestanden beluisteren kan vanaf een USB-stick, je mobiele toestel of over het netwerk van een DLNA-share. Er is heel goede ondersteuning voor muziekformaten, incluis DSD en hi-res PCM (tot 24-bit/384 kHz, behalve ALAC dat voor een of ander reden beperkt is tot 192 kHz). Het enige minpuntje is dat bij het afdalen in het aanbod van een streamingdienst zaken als albums en tracks iets groter en interessanter mochten gepresenteerd worden. Maar het is wel functioneel. Heel positief vinden we dat je vanuit het scherm met de spelende track heel veel kunt aanpassen.

YPAO

De CX-A5200 komt met de geavanceerdste versie van YPAO, de kalibratiefunctie die Yamaha ontwikkelde om de klank aan te passen aan de ruimte en de plaatsing van de speakers. In zijn meest simpele vorm heeft YPOA voldoende aan een enkele meting met een microfoon, waarbij er dus maar op één positie een testtoon door alle luidsprekers wordt gestuurd. Dat is heel wat minder werk dan bij concurrerende systemen, zoals Audyssey (gebruikt door Denon en Marantz) of Dirac (gebruikt door NAD en Arcam), waar je op meerdere plaatsen een meting moet uitvoeren.

De eenvoudige modus van YPAO kun je bij deze high-end receiver gebruiken, maar je eveneens hebt de mogelijkheid om complexere metingen uit te voeren. Waarom je dat zou doen? Omdat meer metingen meer data opleveren over je ruimte en luidsprekers, zodat de receiver uiteindelijk de klank nog optimaler kan afregelen voor jouw situatie. Naarmate er meer kanalen bij gemoeid zijn, wordt dat nog belangrijker.

Daarom heb je bij het kalibreren van de CX-A5200 twee bijkomende opties: meerdere metingen uitvoeren (tot op acht plaatsen) en een angle/height-meting. Over die meerdere metingen: de interface laat uitschijnen dat je dit moet doen als je een grote zitruimte hebt waar meerdere luisteraars in plaats nemen. Maar het is even nuttig als alleen jij en je partner samen op de bank kijken. Je voert dan die bijkomende metingen rond je zitplaats af, liefst niet te ver. Een 50-cm zou moeten volstaan.

De angle/height-meting is absoluut een aanrader als je een surroundinstallatie met hoogtekanalen bouwt. Voor deze bijkomende meting heb je een kunststoffen accessoire die mee in de doos zit nodig. Het lijkt wat op een boomerang, met in het midden een staaf. Als je goed kijkt, zal je merken dat de drie poten van de boomering een cijfer dragen. Je plaatst de boomerang op je eerste meetlocatie (je zitplek), met cijfertje 1 naar het scherm gericht. Via de tv-interface word je dan geleid door een korte meetprocedure waarbij je de microfoon op de drie cijfers plaats, en dan voor een vierde minimeting bovenaan de staaf. We hebben met en zonder die angle/height-meting gewerkt, en vonden het toch een meerwaarde bood qua balans tussen de speakers op oorniveau en de hoogtekanalen.

Megakrachtcentrale

Zoals gezegd zijn we uiteindelijk geëindigd bij een YPAO-profiel dat ook data van een angle/height-meting meeneemt. We zijn echt overtuigd dat je beter meerdere malen meet, maar toch vonden we in onze testruimte het resultaat op één positie toch al behoorlijk indrukwekkend. Dankzij meerdere metingen leek de subwoofer iets gecontroleerder en presenteerden de achterste kanalen driedimensioneler, maar een enorm verschil was het niet. Dat kan natuurlijk in een grotere thuisbioscoop met verschillende afmetingen helemaal anders zijn, dus de tijd nemen om op alle acht plaatsen te meten én angle/height-metingen uit te voeren is het echt wel waard. Voor deze test vertrouwen we trouwens op onze gebruikelijke surroundopstelling, met Dali Rubicon vooraan en Opticon achteraan, en Alteco-speakers bovenaan de muren bevestigd, en met een Monitor Audio Silver W12-subwoofer. Aan bronzijde zetten we opnieuw de Oppo UPD-203 en de Panasonic DMP-823 in, naast een Xbox One X.

‘Roma’ (via Netflix in Dolby Atmos, Xbox One X) blijft een van onze favoriete films als we willen ontdekken hoe goed een receiver is in het presenteren van microdetail. Deze film van Alfonso Cuarón en terechte winnaar van een Oscar voor goed geluid bevat vele scènes met onwaarschijnlijk goed geplaatste soundeffects. Doe je ogen dicht en je waant je echt in een villa in Mexico City. Voor het beste effect moet de kalibratiesoftware een correct surroundveld opwekken – en dat lukt hier echt goed. We horen heel veel microscopische geluidseffecten, zoals de metalen halsband van de hond als hij springt en de radio die doorheen een groot deel van de film in de achtergrond speelt, telkens in een andere hoek naargelang de scène. De film mag zwartwit zijn, qua klank is hij enorm kleurrijk. Het is net een schilderij, met dank aan de zeer goede plaatsing van alle effecten. We halen er ook de bekende scène met de vliegende bonen uit Zhang Yimou’s ‘House of the Flying Daggers’ bij (Blu-ray, DTS MA HD) bij. Het lijkt allemaal weinig spannend, tot je het hoort op een goede surroundopstelling. De bonen die door de ruimte vliegen zijn indrukwekkend, maar het natrillen van de trommels is pas echt moeilijk om goed reproduceren.

Heel dynamisch is de soundtrack van Roma natuurlijk niet, dus schakelen we over op iets heel anders: ‘The Expendables 3’ (Ultra HD Blu-ray, Dolby Atmos). Het is uiteraard een zeer absurde film, maar net daarom ook een klassieker in zijn genre. De oude mannen – Sylvester Stallone, Dolph Lundgren, Jason Statham, en nog vele anderen, zelfs Harrison Ford – amuseren zich duidelijk rot. Qua sounddesign is het niet het ultieme woord, maar het finale offensief op de fabriek waar de Expendables zich schuilhouden knalt echt (letterlijk). De MX-A5200 verwerkt de ontploffingen in elk geval moeiteloos, aan power absoluut geen tekort. We missen heel misschien een beetje emotie, maar zijn wel enorm onder de indruk bij ‘Alita’ (Ultra HD Blu-ray, Dolby Atmos). De CX/MX-A5200-combo presenteert de grote stadsscènes heel mooi en ruimtelijk, maar komt tegelijkertijd dynamische sterk uit de hoek tijdens de Motorball-veldslagen – euh, wedstrijden. Dat is een heel mooi huwelijk.

Een klein maar belangrijk ding dat we doorheen het testen goedkeurend opmerken: de overigens uitstekende remote van de CX-A5200 is prima te gebruiken om eveneens onze Panasonic- en Oppo-spelers te bedienen. In theorie kunnen de meeste receivers dit wel, maar in de praktijk werkt het vaak niet zo denderend. Yamaha heeft dit aspect echter wel goed onder knie.

Conclusie

De CX-A5200 en MX-A5200 presenteert zich als een ultieme oplossing voor de veeleisende surroundliefhebber. Bijna 6.000 euro is natuurlijk niet niets, maar op dit niveau moet je nu eenmaal meer budgetteren. Een betere thuisbioscoop kan zo makkelijk naar 12-15.000 euro neigen, incluis speakers en akoestiek. Het is in zo’n scenario dat deze twee rekels van Yamaha passen.

Er zijn rond dit prijspunt wel wat high-end rivalen in één doos, de aparte pre/eindtrap-aanpak van Yamaha heeft echter zijn voordelen. Zo is het toch een stukje toekomstbestendiger. Yamaha heeft bovendien de nodige flexibiliteit ingebouwd, ook voor meer audiofiele opstellingen. Enorme pluspunten zijn het uitstekende MusicCast-platform en spitstechnologische snufjes zoals Surround:AI en virtuele speakeropstellingen. Bovenal balanceert de Yamaha-combinatie grote krachtreserves met een zeer gedetailleerde weergave, waardoor het etiket ‘ultiem’ wel op zijn plaats is.