Review: Sonus faber Lumina V – Muzikale designluidsprekers uit Italië

Stereo en surround

De Lumina V die we hier testen is de grootste vloerstaander uit deze luidsprekerfamilie. Er zijn nog vier andere modellen beschikbaar: de slankere Lumina III en twee boekenplankspeakers (de Lumina I en II). De Lumina C1 is een toegewijde luidspreker voor het centerkanaal in een surroundopstelling. Wie een thuisbioscoop wil bouwen met deze speakers vindt bij Sonus faber bovendien het nodige qua subwoofers. Met name de Gravis I en II zijn subs die qua afwerking en weergave goed met de Lumina’s samenwerken. Ze zijn misschien ontworpen om qua fineren helemaal bij de duurdere Sorrento-lijn te passen, maar zeker de walnoot-uitvoering van de Gravis I en II is zo fraai dat je ze graag in je woonkamer parkeert bij de Lumina’s.

Ondanks zijn status als topmodel in de Lumina-lijn, is de V niet overdreven groot. Het is net geen 105 cm hoog met een bescheiden breedte van 28 cm. We vonden het allesbehalve groot of log overkomen (al is het met 22 kg allesbehalve een pluimgewicht). Als je toch iets nog slanker zoekt, dan is de Lumina III een gestroomlijnder verschijning. Maar dit is toch een geval waarbij ook de grootste vloerstaander nog een ranke verschijning blijft – bij heel wat concurrenten is die topper vrij breed en plomp.

Knipoog naar hogerop

Ook bij deze instaplijn is de luxeliefde van Sonus faber onmiskenbaar. Zo is de kast van de luidsprekers bekleed in een (synthetisch) lederachtig materiaal, met een aparte voorkant of baffle die voor de kast lijkt te zweven. Dat geeft de Lumina V een onderscheidende uitstraling. Het zijn weergevers met een design dat meer dan subtiel anders is vergeleken met vele rivalen. Overigens is die lederachtige afwerking iets dat in het echt moet gezien worden. Het is niet, zoals je misschien denkt bij dat materiaal, heel opvallend of pronkerig, maar heel understated. Denk eerder aan een fraaie, strakke cockpitafwerking in een duurdere wagen dan aan een lederlook die hoort bij meer pronkerige handtassen.

Het zwevende voorpaneel bij de Lumina V is ook echt iets dat je van Sonus faber zou verwachten – net als de beschikbare kleuropties. Die voorkant kan volledig matzwart zijn, maar je kunt de Lumina-speaker ook krijgen met een paneel met een wengé- of walnootafwerking. Bij deze twee wordt de voorkant doorbroken met enkele lichtere horizontale lijnen. Dat is meteen een knipoog naar de luxueze Olympica Nova-lijn, die over de hele kast pronken met zo’n horizontaal lopend lijntjesmotief.

Sobere aanpak

De Lumina V is wel wat hoekiger en soberder dan zijn grote broers. Een bewuste keuze, zeggen de ontwerpers, om de nadruk te leggen op de essentie. Toch zijn er hier en daar kleine designelementen die de aandacht trekken. De tweeter met zijn waveguide die de uitstraling in het horizontale vlak egaler en breder maakt bijvoorbeeld. Het betreft hier een volbloed D.A.D. tweeter, een techniek eigen aan Sonus faber waarbij de top van de zachte dome uit zijde gericht gedempt wordt om het gedrag in de hoogste frequenties te verbeteren. Een groot voordeel is dat die hoogste frequenties minder snel verdwijnen als je schuin voor de speaker zit. Die brede uitstraling hebben we ook gemerkt toen we rondliepen in de testruimte.

Van dichtbij zagen we ook goed de grofere structuur van de conus bij de midrangedriver. En natuurlijk het SF-logo in het midden. Intern zitten tweeter en deze driver in een aparte interne kast die de integratie tussen de twee moet bevorderen (onder meer door staande golven te verminderen). Deze constructie moet er vooral voor zorgen dat de cruciale middenfrequenties natuurlijk blijven klinken. Niet toevallig zijn net die frequenties hetgeen waaraan Sonus faber traditioneel veel belang hecht.

Op de achterzijde is er geen baspoort te bespeuren. Die zit onderaan. Dat maakt plaatsing van de Lumina V’s eenvoudiger. Bij onze test stonden ze ver van een muur, maar dichterbij moet wel kunnen. Hun uitstraling laat ook toe om ze recht te plaatsen, al baat het wellicht wel om te experimenteren met een lichte toe-in.

Dicht op de huid

Voor deze review trokken we naar de kantoren van Fine Sounds, het bedrijf achter Sonus faber en ook McIntosh. Het kwam niet echt als een verrassing dat de elektronica die de Lumina V aanstuurde bijna allemaal van Amerikaanse afkomst was. De enige uitzondering: de streamer. Vooralsnog ontbreekt een toegewijde high-end netwerkspeler nog in het assortiment van McIntosh, dus werd er geopteerd voor een HiFi Rose RS150. Ook mooi, natuurlijk.

Maar vooraleer diep in het streamen te duiken, beginnen we met een aantal cd’s te beluisteren. Dat doen we via een McIntosh MCD600 cd/ SACD-speler die aan een MA252 geïntegreerde versterker hangt. Best een bijzonder apparaat dat een buizenvoortrap huwt met een solidstate-versterker, goed voor 100 Watt vermogen (bij 8 Ohm speakers). Ruimschoots voldoende voor die paar Lumina V’s, lijkt ons.

Het eerste dat aan bod komt is ‘The Bridge’ van Sting, een mooi album om er in te komen. De voormalige The Police-voorman is inmiddels 71 jaar oud, wat je amper merkt aan zijn stem – hij klinkt nog behoorlijk jeugdig. Waar je het wél wat merkt is aan de thema’s die hij aanraakt op dit album en toch aan de voorzichtigere, intimistische zangstijl. Zaken die de Lumina’s heel fraai overbrengen, incluis de lichte fragiliteit in de stem. Met name het verhalende ‘The Bells of Saint Thomas’, geschreven toen de zanger in Antwerpen verbleef, beleven we heel close, verre van afstandelijk.

Hetzelfde hebben we ook heel sterk als we Carla Bruni’s ‘Little French Songs’ afspelen. Ook ‘J’arrive à toi’ is een heel ongedwongen en innig, in de lijn van The Bridge. De verleidelijke stem van Bruni staat in z’n volle weelderigheid in de kijker, dat doen de Lumina V’s duidelijk graag. Je prikkelen (en mogelijk vermoeien) met fel detail is niet aan de orde. En toch is er een diepte en vooral een mooie breedte in het geluidsbeeld waar kleinere muzikale details een uitgesproken eigen plek krijgen. Zoals het glijden van de vingers over de snaren van een akoestische gitaar, dat in dit nummer uitdrukkelijk wordt uitgespeeld.

Bij ‘Mon Raymond’ schakelt de chanteuse een versnelling hoger en maakt ze het speelser. Dat is voor de Sonus faber-speakers een uitgelezen kans om aan te tonen dat ze ook ritmisch sterk staan. Als de drums bijtreden, zakt er niets in of wordt niets monolithisch, het is gewoon een instrument dat op het podium begint te spelen. Muziek wordt als geheel opgediend, en toch kun je uit het geheel knap individuele spelers opvissen, zoals de gedempte trompet die pas tegen het einde heel expliciet weerklinkt of het flangergitaareffect dat heel subtiel wordt aangeleverd.

Ontspannen in het spanningsveld

We blijven fans van wat de Engelse formatie Boxwood & Brass aanving op ‘Beethoven Transformed, vol.1’. Het is een klein orkest, met hout- en koperblazers in wat niet klinkt als een immens grote ruimte maar wel een podium met een zekere diepte. Aangeleverd door de McIntosh en de Lumina V’s straalt het vanaf de eerste tonen van ‘Septet for strings & woodwinds in E Flat major, Op.20’ een zekere rust uit. De hoorns bij 1. Adagio worden heel vettig gebracht, zoals het hoort eigenlijk. Er zijn veel punten waar een mindere of meer analytische luidspreker wel eens een hard randje of streepje kunstmatigheid zou laten horen, zoals wanneer er met kracht wordt geblazen op die blasoons. Daarna weten de klarinetten echt te verleiden met een heel vloeiend karakter. Sommige werken op deze cd zijn bovendien verrassend dynamisch, waarbij heel zachte tonen afgewisseld worden met felle, luidere blaasklanken. Dat contrast is deel van de compositie, uiteraard, mooi is dan weer hoe die Lumina dat spanningsveld goed vertolkt. Draaien we het volume hoger bij de tweede track dan blijven de Sonus faber heel consistent muzikaal, zonder uit balans te raken.

We blijven bij Beethoven voor ‘Triple Concerto; Symphony No.7’ van Deutsche Grammophon. Vioolsupersterren Yo-Yo Ma en Anne-Sophie Mutter zorgen hier voor een intrigerend samenspel met het Spaanse West-Eastern Divan Orchestra. Genieten is het hier van de finesse van virtuoze solisten die samenspelen met een volledig orkest. Weer hier dat verrassende, waarbij er pakkende details (zoals de violoncello) subtiel gepresenteerd worden zonder uit het geheel te treden. Dat kan bij sommige luidsprekers die daar wél op inztten immers afstand creëren, omdat instrumenten bijna lijken los te staan van het totaalbeeld. Maar dat is hier niet het geval. De zachtere, muzikalere aanpak laat die momenten van solowerk, net zoals op een concert, heel fraai afzonderlijk op het podium staan. De momenten dat dirigent Barenbiom toch achter de piano kruipt, bezitten een heel authentiek, sneller gevoel, wat ook uitnodigt om met de vingers mee over de toetsen te bewegen. Virtueel dan.

Streamend luisteren we naar heel ander muzikale voer. De heruitgave van ‘Palomine’ van Bettie Serveert, waarbij de Lumina V’s ook kundig met deze zachte rock blijken aan de slag te gaan.. Bij ‘Honey’ op het gelijknamige album is er ook een zachte maar krachtige aspect aan de stem van Samia. De Sonus fabers deden ons wel meer naar vrouwelijke stemmen grijpen, dat doen ze heel goed. Zo passeren ook ‘Gold Junkie’ en ‘Lilies’ van Melanie De Biasio de revue. Haar stem staat heel natuurlijk en heel centraal gepositioneerd en zeker bij Lilies speelt de piano met de nodige gravitas en presence. Dit album van De Biasio straalt een heel persoonlijk, ’s avonds laat in de stad-gevoel uit, met name op tracks zoals Lilies, wat een heel spaarzame en bijna aarzelende compositie is. Dat tikje donkerheid en de zachte roll-off van deze Sonus fabers versterkt die emotionele ervaring enorm.

Verfijning in het laag

Zoals je van een vloerstaander zoals de Lumina V kunt verwachten zijn de basprestaties op een hoger niveau. Zo is de beat die ‘Home’ op Orbitals nieuwste album voortstuwt betrekkelijk strak en gedefinieerd. Wat hier opnieuw opvalt is hoe het gezang van Anna B Savage heel los en ontspannen in de kamer staat. En ondanks het merkimago van vooral verfijnd te klinken, wordt ‘Eating Hooks’ van Moderat toch met drive meeslepend gepresenteerd. Diepe, beuken bassen die domineren zijn Sonus faber z’n ding niet, wel kun je een detailrijker basfundament verwachten dat naadloos aansluit bij het hogere midden.

Dat geeft ook de ruimte aan een presentatie die breed en diep is. Bij Melanie De Biasio was er al een sterk live-gevoel, dat is zelfs bij deze strakke nachtclubtechno uit Berlijn het geval. Bij ‘Chevaliers de Sangreal’, een track op ‘Hans Zimmer – Live from Prague’ eindigen we met plezier de lange luistersessie. We genieten van een heel overtuigend brede soundstage, waar de steeds ijlere, opwindende viool van Rusanda Panfili voortreffelijk een solopositie inneemt. Er is ook een heel orkest present natuurlijk, maar die vormt een prima synergie met Panfili. Zo weergalmen de klokken wel heel overtuigend verder in de kamer. En misschien is dat net wat die Sonus fabers uniek maken: je kunt gerust inzoomen op een bepaalde speler of een riff van een instrument, zonder het gevoel te verliezen dat je meegesleept wordt in de majesteit van de totaalvertoning. De nadruk ligt op muziek – en het gejuich van het publiek na afloop is zo enthousiast gebracht dat je een prima ‘ik ben er bij’-ervaring krijgt.

Conclusie

De Lumina V’s zijn fraaie vloerstaanders die veel ontlenen van hun luxueuze en kostbare grote broers. Het zijn weergevers die inzetten op cohesie en totaalpresentatie, zonder de zin voor detail los te laten. Ze gaan echter niet zo ver als de extreem verfijnde high-end Sonus fabers, wat de Lumina V ook wel een vergevingsgezinde, universele luidspreker maakt. Casual streamen vanaf Spotify kunnen ze dus probleemloos aan. Maar eigenlijk verdienen deze Italiaanse stijliconen wel met muziek in hoge kwaliteit gevoed te worden.