Review: Sennheiser Ambeo Soundbar – bijna even goed als apart surround

Introductie Sennheiser Ambeo soundbar

Het afgelopen jaar werden techjournalisten door Sennheiser continu geplaagd. Op elke beurs stonden de Duitsers met een demo van een nieuwe soundbar die spectaculair goed klonk, zelfs in een glazen cabine die snel-snel op een luidruchtige beursvloer werd neergepoot. Maar die Ambeo Soundbar met zijn dertien ingebouwde speakers kwam er maar niet. Waarom? In de head-fi-wereld staat Sennheiser bekend als perfectionistisch, een houding die ze blijkbaar ook hanteerden als het ging om het eerste soundbar van het merk. Het merk wil veel indruk maken met de Ambeo Soundbar, want niet alleen is dit de allereerste soundbar van een merk dat vooral bekend is voor hoofdtelefoons en pro-audio. Het bevat ook technologie om 3D-geluid uit te sturen dat samen met het Duitse technologieinstituut Fraunhofer aan een grote kost ontwikkeld werd. Dat heeft zich allemaal vertaald naar een soundbar met een flink gewicht, een aardige omvang en indrukwekkend prijskaartje. 2.500 euro voor een toestel zoals dit moet een record zijn, denken we. Kan de Sennheiser Ambeo Soundbar de hooggespannen verwachtingen waarmaken?

Spierbundel gevraagd

Terwijl we de Ambeo Soundbar in één ruimte testen, hadden we in de woonkamer de Yamaha MusicCast Bar 400 op bezoek. Het contrast tussen die twee kon niet groter zijn. De Yamaha-soundbar tikt af op geen 6 kilogram en is vrij compact, de Ambeo weegt ongeveer 18,5 kilogram (en zit in een verpakking die daar nog vijf kilogram of meer aan toevoegt). Je denkt dus best vooraf na over de plaatsing, zeker als je droomt over montage aan de muur. Stevig verankeren is de boodschap.

Qua design is de Ambeo Soundbar op en top Duits. Je verleiden met sprankelende designvondsten of sierlijke, fijne lijnen doet het helemaal niet. Het is zwart, strak en groot. Functioneel design dus, wel wat verzacht aan de afgeronde hoeken en door de betere bouwmaterialen.
De breedte van 126,5 centimeter is voor een soundbar niet zo ongewoon, want dat komt ongeveer overeen met een breedte van een 55-inch televisie. Maar de hoogte en diepte (13,5 en 17,1 cm) bedragen veel meer dan bij een conventioneel toestel. Vanwege de speakers aan de bovenkant kun je de Ambeo Soundbar niet in een meubel of onder je tv schuiven. Nu ja, dat laatste is vanwege de hoogte sowieso zeer moeilijk om te doen. Kortom, als je met deze soundbar aan de slag wilt heb je wellicht een breed tv-meubel nodig dat ook wat gewicht kan dragen.

Veel aansluitingen

De Ambeo Soundbar is zeer goed uitgerust qua aansluitingen. Je hangt hem via HDMI-ARC aan je televisie, en daarnaast zijn er nog drie HDMI 2.0-ingangen waarop je randapparatuur zoals een Blu-rayspeler, tv-decoder en console kunt aansluiten. Dit is wel handig als de televisie aan de muur hangt en de Sennheiser-soundbar op een meubel staat, zoals dat even in onze testruimte het geval was. De kabels van de randapparatuur werk je weg aan de soundbar en van de soundbar vertrekt maar één HDMI-kabel naar het scherm. Ook positief: de HDMI-ARC-aansluiting is toekomstgericht, want HDMI 2.1-compatibel met eARC-ondersteuning. Mocht er dus een streaming video-app op je tv komen die lossless surroundformaten afspeelt, dan kun je die stream probleemloos naar de Ambeo Soundbar sturen.

Alle aansluitingen, inclusief de optische digitale ingang en de analoge aux-ingang, zijn verwerkt in een diepe nis achteraan de soundbar. Dat is goed, want zo kun je kabels nog beter uit het zicht verstoppen. De stekkers insteken is wel wat lastiger. De nis is zo diep dat je de soundbar even moet kantelen – denk aan het gewicht – om alles goed te bereiken. We missen eigenlijk enkel een USB-ingang voor een schijf of stick met eigen bestanden. De aanwezige USB-poort dient enkel voor herstellers die een firmware-update handmatig aanbrengen.

Chromecast-compatibel

Sennheiser heeft het niet te ingewikkeld gemaakt als het gaat om streaming. Er zijn geen eigen muziek-apps of een obscuur streamingplatform van een derde partij aanwezig. De Ambeo Soundbar is Chromecast-compatibel, waardoor het na het instellen verschijnt in apps van nagenoeg alle streamingdiensten. Tik op het cast-icoontje in Spotify, Deezer, YouTube, Qobuz, Tidal of een van de andere compatibele diensten (maar niet Apple Music), en je kunt de muziek naar de soundbar sturen.
Je gebruikt trouwens ook de Google Home-app om de soundbar de eerste keer te verbinden met het WiFi-netwerk, op precies dezelfde wijze als andere Chromecast-producten. Het is eenvoudig: de Google Home-app detecteert dat er een nieuw apparaat in huis is, waarna je via een paar stappen de soundbar kunt koppelen aan je eigen netwerk. Het gaat allemaal heel vlot en efficiënt.

Bluetooth is een andere optie om muziek draadloos bij de Ambeo Soundbar te krijgen. Dat kan wel handig zijn als je muziek wil streamen vanaf een apparaat dat niet op je netwerk hangt, zoals een smartphone van een bezoeker. Helaas is er geen ondersteuning voor betere Bluetooth-codecs, zoals aptX of LDAC.

Wie eigen muziekbestanden wil afspelen in hoge kwaliteit is er nog een optie. Aangezien de Ambeo Bar DLNA/UPnP-compatibel is, kun je met een DLNA-mediaspelerapp zoals BubbleUPnP of Glider je muziek van een server naar de soundbar sturen. Daarbij speelt het ook hi-res PCM en DSD af.

Tunen via de eigen app

De Ambeo Soundbar wordt geleverd met een remote uit metaal. Deze is stevig en voelt waardevol aan, zoals hoort bij een product uit deze prijsklasse. In principe heb je de afstandsbediening enkel nodig als je externe bronnen op de Ambeo Soundbar hangt en naar de geschikte ingang wil schakelen. Het volume kun je aanpassen met je tv-remote, toch als je werkt met een HDMI-ARC-verbinding met je televisie. De Sennheiser-zapper gebruik je eveneens om te schakelen tussen geluidsmodi, wat zeker interessant is als je ’s nachts luistert of naar een programma kijkt met veel muziek (zoals een concertfilm).

Als je muziek streamt, gebruik je zoals gezegd de app van je favoriete muziekdienst. Toch is er een eigen Sennheiser-app die bij de Ambeo Soundbar hoort. Het werkt als een alternatief voor de fysieke remote, maar doet ook meer. In de app kun je namelijk schakelen tussen geluidsmodi, maar ze ook aanpassen via vier schuifknoppen. Hier kun je bijvoorbeeld meer bassen toevoegen of wegnemen, maar ook de ruimtelijke weergave aanpassen. Opmerkelijk: vooraleer de app wil werken, moet je daar toestemming voor geven door op een knop op de soundbar te drukken. De kinderen gaan niet zomaar de speaker kapen!

De Sennheiser Control-app kan veel, maar gelukkig maken de Duitsers het niet te ingewikkeld. In het hoofdscherm ben je meteen bij de belangrijkste functies. De moeilijke zaken zitten wat verder weggestopt, een slimme zet om de zaken niet te complex te maken voor gewone gebruikers.

Ambeo

De essentie van de Ambeo Bar zit hem in de naam ‘Ambeo’, een etiket dat Sennheiser een tijdje geleden uitvond voor een nieuwe microfoon-opnametechniek met bijhorende microfoon-arrays. Ambeo is dus eigenlijk een heel platform: een manier om 3D-geluid op te nemen én af te spelen. Als het gaat om de Ambeo Bar gaat het eigenlijk om software dat heel nauwkeurig de dertien ingebouwde speakers van zusterbedrijf Neumann kan aansturen. De techniek lijkt qua uitwerking wat op Yamaha’s Sound Projection-technologie, zoals gebruikt in de YSP-5600 Atmos-soundbar. Softwarematig worden de drivers zo aangestuurd dat geluid in beams of stralen heel gericht door de kamer reizen. Combineer dat met slimme fase-verschuivingen (waardoor sommige frequenties op een later tijdstip afspelen dan andere) en algoritmes die de reflecties in je kamer ‘misbruiken’, en je krijgt het vermogen om geluid schijnbaar van elders te laten komen.

Yamaha’s technologie bestaat al heel lang en heeft zijn effectiviteit al meermaals bewezen. De algoritmes in de Ambeo Soundbar zijn echter van Sennheiser zelf, die daarvoor te rade ging bij het Fraunhofer-instituut. Dat is een Duitse cluster van onderzoeksgroepen, medegefinancierd door de overheid, die op allerlei vlakken praktisch research doet. Je kent de Fraunhofer-naam misschien van de MP3-codec, maar dat is zeker niet het enige werk van dit instituut.

De Ambeo-technologie werkt door in te spelen op de eigenschappen van je woonkamer, zoals de afstand tot de vloer, het plafond en muren, en hoe sterk deze oppervlaktes geluid weerkaatsen. Dat is natuurlijk bij elk huis anders. Ook de positie van je meubels, waar jij zit als je naar tv kijkt en de plaatsing van de soundbar spelen een grote rol.

Om dit alles te bepalen, moet de Ambeo Soundbar bij eerste gebruik een meting van je kamer maken. Dat doet het via een meegeleverde microfoon en door een reeks testtonen af te spelen. Deze meting is niet moeilijk uit te voeren, onder meer omdat Sennheiser een goede microfoon meelevert die vast gemonteerd is in een uitstekende stand. Wie de kleine puck-microfoons van AV-receivers kent, zal verbaasd opkijken. De Sennheiser-microfoon is een lange staaf die verbonden is via een scharnier aan metalen voet. Het is vrij omvangrijk, maar na gebruik kun je het samenvouwen en weer in de doos stoppen. De lengte van de staaf is trouwens geen toeval. De bedoeling is dat je de microfoon in de zetel plaatst waaruit je normaal naar het tv-scherm kijkt; de staaf zorgt er dan voor dat de microfoon zich op jouw oorhoogte bevindt. Een te laag of te hoog geplaatste meetmicrofoon levert bij AV-receivers namelijk vaak een minder goed resultaat op.

De Ambeo Soundbar geeft je voldoende waarschuwingen vooraleer de testtonen af te spelen. Een goede zaak, want ze klinken héél luid. Je wilt dit niet ’s avonds laat in een rijhuis uitvoeren of zelfs in de kamer blijven. Op de knop drukken en dan een kopje koffie in de keuken gaan drinken is ons advies.

Verbluffend

Na het inmeten van de kamer kun je aan de slag. Voor onze test sloten we een Xbox One X en een Samsung UBD-K8500 rechtstreeks op de Ambeo Soundbar aan, zodat we zeker bitstream-geluid konden aanleveren. Nog even dit: we spraken over Ambeo als de technologie die zorgt dat surroundgeluid in je kamer wordt weergegeven alsof er aparte speakers zijn geplaatst. Dat wil echter niet zeggen dat de Sennheiser-soundbar problemen heeft met bijvoorbeeld Dolby Atmos. In tegendeel, het toestel verwerkt nagenoeg elke relevant surroundcodec, inclusief Atmos en DTS:X. Lever je een soundtrack aan zonder hoogte-kanalen, bijvoorbeeld een film in Dolby TrueHD 7.1 of muziek in stereo, dan kun je ervoor kiezen om de Ambeo 3D-functie in of uit te schakelen. Ingeschakeld zal de soundbar het signaal opwaarderen naar 5.1.4. De Ambeo Soundbar is ook het eerste audiotoestel dat we ontmoeten dat MPEG-H ondersteunt, een Dolby Atmos-alternatief dat schijnbaar in Azië belangrijk begint te worden bij tv-uitzendingen.

Vooraleer we aan onze test begonnen hebben we de Ambeo Soundbar al in andere settings gehoord. Op beurzen – wat niet zoveel zegt wegens veel omgevingslawaai – maar ook tijdens een lange demonstratie op de EISA Conventie in Antwerpen. Daar maakte de Sennheiser veel indruk door zowel voor- als achteraan in de kamer hoogtekanalen te laten horen. Nochtans was de ruimte niet bepaald akoestisch geoptimaliseerd en waren er ongeveer twintig mensen aanwezig. Lichamen zijn immers ook akoestische objecten en beïnvloeden de klank – en je kunt natuurlijk niet met twintig op de beste luisterplek zitten. Een demo was op de Conventie heel sterk: Sennheiser heeft een voetbalwedstrijd met een Ambeo-microfoon opgenomen, en afgespeeld op de Ambeo Soundbar klonkt het echt als we in het stadion zaten. Niets kunstmatigs aan.

In onze woonkamer is het virtuele surroundeffect aan linkerzijde iets minder indrukwekkend. De reden kunnen we snel raden. Aan ene kant is er maar een klein stukje muur en dan een grote opening naar de volgende kamer. De eerstvolgende muur is behoorlijk ver, meer dan de vijf meter die Sennheiser als maximale afstand voorschrijft. Met wat aanpassingen lossen we dat probleem op, waarna er inderdaad een zeer indrukwekkende surroundveld ontstaat. Als we grijpen naar de racescène uit ‘Ready Player One’ horen we alle geluidseffecten zeer goed geplaatst worden. Het enige dat echt te uitdagend is, zijn de enkele effecten die normaal gezien achter je te horen zijn. Zonder rear-speakers is dit moeilijk, en zelfs dan. Enkel bij een AV-receiver zoals de Arcam AVR850 met Dirac of Anthems MRX-1120 met ARC Genesis lukt het echt. We laten nog wat meer testschijven op de Sennheiser los, en horen keer op keer een surroundweergave die we niet verwachten van een soundbar. De YSP-5600 deed het in onze herinnering ook niet slecht op dit vlak, maar de test ligt inmiddels enkele jaren in het verleden, wat het moeilijk maakt om die vergelijking echt te maken. Uit die verschillende luistersessie weten we dat de Ambeo Soundbar in de beste omstandigheden nagenoeg de prestaties van een aparte surroundopstelling kan evenaren, behalve op een paar specifieke zaken na. Dat ga je niet missen. In een mindere geschikte kamer (bijvoorbeeld heel groot of met een opening aan één kant) zal de weergave iets minder overtuigend zijn. Maar, eerlijk is eerlijk, in die ruimte zou je sowieso problemen hebben. Ook met aparte surroundspeakers

Bijna even sterk is de zeer goede laagweergave van de Ambeo Soundbar. Je kunt via een kabel een externe subwoofer aansluiten op de soundbar, maar het is echt niet nodig. Sennheiser broedt overigens op een optionele draadloze sub-uitbreiding voor de Ambeo Soundbar en heeft daarvoor zelfs de nodige radio’s ingebouwd – maar het staat niet vast of die sub er ooit komt. Nu zijn er wel meer soundbars die allerlei trucjes toepassen om bassen te produceren, maar de bassen van de Sennheiser klinken wel heel natuurlijk, vinnig en gedetailleerd. Dat maakt de weergave van muziek veel beter, maar ook actiefilms met veel detail. “Maar soundbars produceren toch vaker veel basgeluid?”, roep je misschien? Ja, maar subwoofers van soundbars klinken initieel vaak indrukwekkend omdat ze wel veel energie stoppen in het laag, maar het is wel vaak heel rommelig. Iets dat je met de Ambeo meteen opmerkt bij grootse actiescènes en explosies, zoals bij ‘Sicario 2: Day of the Soldado’ (Ultra HD Blu-ray, Dolby Atmos), waar geweerschoten niet enkel door de kamer klinken maar ook – en dit is het – realistisch overkomen. Het volle karakter van het laag is bovendien een troef bij de weergave van dialogen, die allesbehalve dun klinken. De lage frequenties spelen immers een grote rol bij de verstaanbaarheid van stemmen.

Conclusie

De prijs van de Ambeo Soundbar maakt dit toestel geen evidente keuze voor de gemiddelde consument. Een impulsaankoop wordt het vast niet. Sennheiser is geen merk dat doorgaans promoties voert rond prijzen, dus 2.500 euro wordt het echt wel. Stevig. De installatie van de forse Sennheiser-soundbar is ook uitdagender dan normaal. 18,5 kg aan de muur hangen vereist een goede verankering.

Maar voor de hoge prijs krijg je wel een soundbar die eigenlijk de naam soundbar onwaardig is, in een positieve zin. De technologie in de Ambeo Soundbar is ronduit spectaculair. Je krijgt echt 3D-geluid opgediend. Hoe goed? Dat hangt van de kamer af, maar in het beste geval komt het zeer dicht bij een discrete surroundopstelling van aparte speakers. Echt verbluffend is de realistische weergave van de hoogtekanalen. Omdat de Ambeo Soundbar zo goed is in het creëren van een surroundveld, presteert het ook uitstekend als stereoweergever voor muziek. Dit is de nieuwe referentie op vlak van soundbars.