Review: Denon AVC-X8500H – 13.2-kanaals av-receiver

In het instapsegment en de middenklasse is Denon al sterk aanwezig. Met de zware AVC-X8500H heeft het eindelijk weer een AV-receiver in het high-end segment. We bekijken dit topmodel in deze review.

Als door de wol geverfde fanaat van surround kon je niet anders dan geprikkeld zijn door het nieuws dat Denon een nieuw topmodel uitbracht om de inmiddels wat oudere AVR-X7200WA op te volgen. En wat voor één, want de AVC-X8500H is Denons eerste receiver die echt over dertien versterkte kanalen beschikt. Het merk claimt zelfs een wereldprimeur, want volgens Denon is dit de eerste 13.2-receiver met de nieuwste generatie codecs die surround met hoogtekanalen ondersteunen. Iemand zin in een 7.2.6-opstelling? De receiver heeft een adviesprijs van 3.699 euro meegekregen.

Denon AVC-8500H met veel opstellingsmogelijkheden

De dertien paar luidsprekerterminals van de AVC-X8500H maken het wel héél druk achteraan op de receiver. Noem het gerust overweldigend, want naast de 26 luidsprekerterminals zijn er ook pre-outs in overvloed. Het is wel bijzonder, een receiver zien met extra Height 3- en Height 4-aansluitingen (die je natuurlijk ook kunt gebruiken voor een tweede en derde audiozone). Naast de vele surroundopstellingen die je actief kunt aansturen, kun je de AVC-X8500H dus ook gebruiken als pure surroundprocessor voor alle dertien kanalen. In deze voorversterkermodus zijn heel wat configuraties mogelijk, waaronder bijzondere exotische die enkel bruikbaar zijn in een grotere thuisbioscoop. Wat dacht je van 5.1 plus twee extra achterste surroundspeakers plus twee extra wide voorkanalen én zes kanalen in de hoogte? Indrukwekkend – en dan heb je nog altijd twee pre-outs over voor een tweede en derde zone! Het is een extreme configuratie, maar het geeft wel goed aan hoe ver de AVC-X8500H kan gaan.

Ook als je gaat voor het direct aansturen van surroundluidsprekers – en dat zullen de meeste X8500H-eigenaars doen, denken we – zijn heel wat opstellingen mogelijk. Je kunt tot 13 kanalen inzetten voor een opstelling en dat op waanzinnig veel verschillende manieren. Denon voorziet bijvoorbeeld ondersteuning voor alle types hoogtespeakers, gaande van reflecterende Dolby Atmos-speakers tot plafondspeakers en een ‘Voice of God’. Of ga voor een beperktere opstelling en zet luidsprekerterminals in voor het actief aansturen van twee bijkomende audiozones. Nog een andere optie? Opteer voor 5.1, maar dan met elke luidspreker dubbel aangesloten (bi-amp). Je kunt het zo gek niet bedenken of de AVC-X8500H lijkt er klaar voor. We hebben ons beziggehouden met het uitdenken van extreme scenario’s en te checken of het mogelijk was met dit topmodel –  maar het stelde ons zelden teleur. Deze enorme flexibiliteit is een echte troef van de Denon, iets dat bijvoorbeeld installateurs zeker op prijs zullen stellen. Je hebt in custom install vast nog machines die flexibeler zijn, maar dan zit je toch gauw bij apparaten uit de klasse Trinnov en Storm Audio.

Een pluspunt bij dit alles is toch de uitstekende, heldere Denon-interface. Alle mogelijke luidsprekerconfiguraties worden grafisch mooi voorgesteld, incluis een overzicht van de bedrading en aansluiting. Het heeft wel zijn eigen logica. Je zal bijvoorbeeld geen klassieke 7.1-optie vinden in het menu; je moet een hogere nemen (9.1 bijvoorbeeld) en dan de overbodige speakers uitschakelen. We nemen wel aan dat een monster als de X8500H koopt omdat je ambities hebt om iets te doen met die dertien kanalen. Als je eerder denkt aan een 5.1-opstelling, dan heb je met een toestel als de AVR-X6400H beter af. Ook daar kun je trouwens (sommige) kanalen bi-ampen, als je iets meer vermogen en controle zoekt.

Met zoveel kanalen in de aanbieding zal het niet verbazen dat deze Denon gemaakt is voor de nieuwste surroundcodecs met hoogtekanalen. Let wel: de ondersteuning voor hoogteconfiguraties loopt wel uiteen naargelang je spreekt over Atmos, DTS:X of Auro 3D. Voor Dolby Atmos kun je gaan tot 9.2.4 / 7.2.6, bij DTS:X ben je ‘begrensd’ tot 7.2.4 / 5.2.6. Heb je Auro 3D-content of gebruik je de spectaculair goede Auro-opwaardering? Dan is tot 13.2 mogelijk. Als je slechts twee speakers op de AVC-X8500H hangt kun je zelfs via DTS: Virtual X surround in de hoogte ervaren. Maar wie hangt er nu slechts twee luidsprekers op een surroundbeest zoals dit?

Vertrouwde interface van de AVC-X8500H

Nu we het toch over die interface hebben… In het voorbije jaar hebben we heel wat receivers van Denon en zustermerk Marantz op bezoek gehad. Bovendien was de AVR-X6300H lange tijd de vaste referentiereceiver in onze testruimte. Dat betekent dat we wel heel vertrouwd zijn geraakt met de interface van Denon; die van Marantz wijkt er eigenlijk enkel qua kleurenkeuze van af. Gegeven dat we nooit echt heel veel kritiek hebben op de Denon-interface, zijn we ook blij dat de AVC-X8500H er mee is uitgerust.

Wat je wel krijgt bij het herhaaldelijk reviewen van dezelfde interface, is dat je als tester de neiging hebt om in te zoomen op een paar kleine irritaties. Daardoor ontstaat de indruk dat er meer slecht dan goed aan is. Maar dat is hier zeker niet het geval. De Denon-interface is goed uitgedacht en is een voorbeeld voor de industrie. Vooral tijdens de installatiefase komt het bijzonder helder over. Denon heeft heel vroeg ingezien dat receivers voor sommige consumenten heel complex overkomen. Daarom krijg je tijdens het opstellen van de AVC-X8500H een stappenplan voorgeschoteld om alle aspecten van de receiver in te stellen. Het gaat zelfs zo ver dat je getoond wordt waar wanneer welke kabel moet ingestoken worden. Zeer helder en handig allemaal. Ook voorziet Denon online een bijzonder goede Nederlandse handleiding. Net zoals bij de Marantz SR8012 vragen we ons wel af of deze Denon-receiver bij een absolute beginner zou terechtkomen die echt bij de hand moet worden genomen. Maar goed, je kunt de Setup Assistant ook volledig omzeilen en instellingen handmatig aanpassen.

Het setupmenu van de AVC-X8500H oogt misleidend simpel. Maar omdat je soms wat dieper moet graven en er soms opties zijn die enkel in bepaalde situaties toegankelijk zijn, blijkt het toch bijzonder uitgebreid te zijn. Zo kun je door wat verder te gaan, ontdekken dat je echt elke luidsprekerterminal naar wens kun toewijzen aan een surroundkanaal. Uiteraard kun je ook elke ingang naar wens hernoemen.

Een kritiek die we altijd laten horen bij Denon en die nu iets meer doorklinkt, is dat je dergelijke aanpassingen enkel via de tv-interface kunt doorvoeren. De apps van Denon zijn vrij goed – daarover dadelijk meer – maar we zouden graag hebben dat je echt alle instellingen via de app kon aanpassen. Dat kan bijvoorbeeld wel bij Pioneer, en is iets dat bij een groot projectiescherm wel praktisch is, vinden wij.

Het vlaggenschip, ook qua design

De AVC-X8500H ziet er van ver uit als een typische Denon-receiver, maar is van dichtbij toch iets meer premium afgewerkt. Niet overdreven riant, gewoon heel degelijk. De omvang en het gewicht maken het wel een imposante verschijning. Hi-Fi heeft het op dat vlak iets makkelijker, want een AV-receiver echt een bijzondere luxe-uitstraling geven, evident is het niet. Daarvoor is een AV-receiver gewoonweg een te functierijk ding – en vaak eindigt een receiver toch ergens op een plekje uit het zicht. Denk maar aan pakweg Arcam-receivers: ook vaak uitgerust met prijskaartjes van duizenden euro’s  en echt spannend ogen die ook niet. Wel oppassen als je verlangt de X8500H weg te stoppen in een kast, want de versterkers produceren wel wat warmte.

Zoals we van Denon gewoon zijn is de AVC-X8500H in het zwart of zilver beschikbaar. Bij gewoon gebruik kijk je op een sobere voorkant met twee grote draaiknoppen en een display, en enkel kleine knopjes. Alle controls zijn er nochtans, verborgen achter een grote klep. Hierachter vind je alle toetsen die je nodig hebt voor volledige controle, plus een aantal aansluitingen, zoals een extra HDMI-ingang en koptelefoonaansluiting. Nuancering: in al de jaren dat wij Denon-receivers gebruiken, kun je het aantal keren dat we dit klepje geopend hebben tellen op één hand. Meestal als de afstandsbediening spoorloos verdwenen was.

Bij de AVC-X8500H ontvang je de grootste remote die Denon kon vinden (de RC-1221). Het is een fors ding, met een klein display bovenaan en verlichte toetsen. Het is misschien wat functioneler dan premium, maar je kunt er niet echt veel slechts over zeggen. De display zal je wellicht het meest op prijs stellen als je inderdaad meerdere zones aanstuurt met de receiver. Dan kun je op het schermpje zien welke zone geselecteerd is als je een bron kiest. De verlichting en display activeert trouwens als je de remote opraapt, altijd praktisch in een donkere woonkamer.

We werken graag met de Denon AVR Remote-app, die over het algemeen handig in gebruik is. Er zijn hier en daar wat kleine zaken die aangepast mogen worden (zoals de lichtirritante dichte plaatsing van het bronselectie-icoon en het icoon dat opties doet verschijnen of de bizarre gewoonte om opties gedimd te tonen die toch bruikbaar zijn), maar in zijn soberheid is het wel gewoon heel bruikbaar. De Quick Select-presets onderaan het scherm zijn bijvoorbeeld een heel eenvoudige, snelle manier om favoriete instellingen terug te halen. Mensen die houden van tweaken moet ook eens in de setupmenu Audio duiken en de Graphic EQ inschakelen. Je kunt die ook per kanaal instellen.

De troef die MultEQ XT32 is

De Denon AVR Remote-app is niet de enige app die je kunt gebruiken. Voor circa 21 euro schaf je de Audyssey MultEQ-app (iOS of Android) aan, een geavanceerde app waarmee je de ingebouwde Audyssey MultEQ XT32-kalibratie van de AVC-X8500H veel uitgebreider aansturen dan als je kalibreert via de tv-interface. Zeker doen, maar denk er aan: je gaat de meting opnieuw moeten uitvoeren. Eerst kopen, dan meten dus. MultEQ XT32 is de het hoogste niveau van de Audyssey-software, wat zich uit in veel fijner afgeregelde filters. Het beste resultaat krijg je uiteraard als je alle voorgeschreven acht metingen volgens het boekje doorloopt. Het duurt even om te doen, maar hier een kwartier werk in investeren levert een veel beter resultaat op. Zoals altijd bij Denon vind je in de doos een kartonnen statief om te zorgen dat de meetmicrofoon op oorhoogte kan geplaatst worden. Dat is belangrijk. Gek genoeg lijkt het er op dat je de AVC-X8500H niet kunt gebruiken met de Pro-versie van XT32, bedoeld voor installateurs, wat met de AVR-X7200WA wel kon.

Het interessante aan de Audyssey MultEQ-app is dat je na de meting nog zelf allerlei zaken kunt bekijken en aanpassen. De Ruimtecorrectie-resultaten per speaker bijvoorbeeld, kunnen je helpen om boundary problemen op te sporen. Je kunt ook frequentiecurves meermaals aanpassen vertrekkende van één meetsessie, als je echt op zoek wil gaan naar een optimale weergave die je zelf leuk vindt.

De combinatie MultEQ XT32 en de MultEQ-app is zeer krachtig en een pluspunt voor Denon/Marantz. In onze ervaring wordt het enkel geëvenaard (en misschien wel voorbijgestoken) door receivers met Dirac Live. Dirac heeft als pluspunt dat het ook faseverschillen in de speaker kan aanpakken, het nadeel is dat de software toch wat omslachtiger te gebruiken is. Nu goed, ook de MultEQ-app vereist wel wat kennis om echt voordeel uit te halen. Experimenteren doet echter geen zeer.

HEOS levert echte meerwaarde

Alle Denon- en Marantz-receivers bevatten vanaf dit jaar HEOS, dus ook dit vlaggenschip. Vandaar die ‘H’ op het einde van de modelnaam. Voor wie HEOS niet zou kennen, het is Denons multiroom- en streamingplatform dat al even bestaat in de vorm van draadloze speakers en soundbars. Je kent het recept wel: via een app kun je de HEOS-speakers bedienen en desgewenst koppelen. Zo kun je in één zone luisteren naar Spotify en in een andere kamer internetradio opzetten. De aanwezigheid van de HEOS-functie is op twee vlakken positief. Om te beginnen wordt de AVC-X8500H deel van je HEOS-systeem. In de HEOS-app zie je de receiver opduiken als één toestel, met drie zones die je kunt in- en uitschakelen. Om verwarring te vermijden: je hebt HEOS-zones (bijvoorbeeld een HEOS 1 in de badkamer en een HEOS 7 in de woonkamer) en op je receiver heb je ook drie zones. De twee zijn echter niet gelijk. Je kunt dus wel muziek afspelen op de receiver en aangeven in welke receiverzone het te horen is. Wat niet mogelijk is, is om verschillende streams af te spelen in elke zone op de receiver. Dat is iets dat we graag op toekomstige receivers zouden zien, al vermoeden we dat het kostprijstechnisch niet haalbaar is.

Het tweede pluspunt aan HEOS in de context van de AVC-X8500H is dat HEOS de meeste streamingopties samenbrengt in een duidelijk menu. Of je nu luistert via Tidal, internetradio opzet, eigen muziekbestanden via het netwerk of vanaf USB beluistert… je doet het gewoon via de gebruiksvriendelijke HEOS-app (iOS en Android) of via de HEOS-interface op je tv.

De HEOS-app zit goed in elkaar. Het heeft een drieledige structuur, via drie tabs onderaan het scherm. Via de eerste kies je het toestel dat je wil bedienen en voeg je eventueel luidsprekers samen. Dat doe je gewoon door een HEOS-toestel naar een ander te slepen. De tweede tab is ‘Muziek’ en brengt je naar alle mogelijke bronnen. Dat zijn streamingbronnen (Tidal, Soundcloud, Tunein, Napster), digitale bestanden (op het mobiele toestel, lokale muziekservers, USB-opslag) of fysieke ingangen op de receiver. Maar audio streamen van een fysieke bron, zoals een Blu-rayspeler of draaitafel, is soms wel, dan niet mogelijk.

De ondersteuning van muziekformaten via HEOS is vrij goed. Populaire formaten spelen sowieso, net als veel hi-resformaten (ALAC, FLAC, WAV tot 192 kHz / 32-bit en DSD tot 5,6 MHz). De exotischere AIFF- en multichannel-surroundbestanden uit onze testsuite gaven echter geen kik. HEOS doet het daarmee beter dan zijn grote rivaal Sonos (die echter geen aanwezigheid heeft op receivers) en ongeveer hetzelfde als het concurrerende MusicCast van Yamaha. HEOS kun je trouwens links laten liggen om als je verkiest rechtstreeks te streamen via Airplay, Bluetooth of Spotify Connect.

Nog meer ingangen en specs

We zeiden het al: de achterkant van de AVC-X8500H is zeer dichtbevolkt qua uitgangen. Hadden we al vermeld dat er drie HDMI-uitgangen waren, zodat je zowel een gecombineerde tv en projector-opstelling kunt voorzien én een extra scherm in de keuken? De main-HDMI-uitgang is trouwens na een update eARC-compatibel, zodat de receiver ook Dolby Atmos via Netflix-streaming op je tv kan verwerken. Voorlopig is dat enkel mogelijk via nieuwe LG-tv’s, maar wie weet wat de toekomst brengt?

Het zal je niet verbazen dat er ook qua ingangen nauwelijks iets ontbreekt. Zeven HDMI-ingangen achteraan maken deze receiver klaar voor zelfs de grootste consoleverzamelaars en er zijn ook bijzonder veel analoge audio-ingangen (6 + phono). Die kun je allemaal toewijzen aan video-ingangen, lekker flexibel. Denon blijft nog altijd veel legacy-video-ingangen én -uitgangen voorzien, zoals drie sets Component Video en S-Video. Hoeft niet voor ons, maar kwaad kan het niet.

Geen verrassing, de HDMI-aansluitingen zijn helemaal mee qua ondersteuning van 4K (4K Ultra HD 60 Hz-video aan 4:4:4) en de laatste HDR-standaarden (HDR10, HLG en Dolby Vision). Voorlopig is sprake van HDM 2.0a-compatibiliteit, op termijn zou door een update (mogelijk tegen betaling) naar HDMI 2.1 kunnen gebracht worden. Dit zou, horen we, ook ondersteuning voor 8K brengen. Afwachten hoe dat gaat.

“Switch on cinema”

In deze prijsklasse verwachten we integratiemogelijkheden. Die heb je in vele vormen. Naast klassieke 12V-triggers kun je de AVC-X8500H aansturen via IP-controle of via RS-232C. Voor die villa’s met een uitgebreid domoticasysteem is er ook Crestron Connected- en Control4-compatibiliteit.

We schreven het al bij de recensie van de Marantz SR8012: in alle stilte hebben Denon en Marantz stemsturing via Alexa beschikbaar gemaakt. Daarmee zijn de merken eigenlijk de eerste die Alexa-ondersteuning bij AV-receivers mogelijk maken. Wellicht praten ze er bij Sound United (het moederbedrijf van Denon) nog niet over omdat Alexa in onze regio enkel Engels of een andere ondersteunde taal spreek. Maar het werkt wel prima. Via een Echo Dot konden we al heel wat doen: de receiver inschakelen, volume regelen, ingangen selecteren. Best veel, zoals je kunt zien op onderstaand overzicht. Het is echter nog wachten op een update aan de Alexa-skill voor streaming via Spotify en wat meer HEOS-commando’s. Omdat je via de Alexa-app toestellen kunt koppelen in een scenario, kun je op magische wijze met een zin als “Alexa, switch on cinema” meteen de AVC-X8500H inschakelen, de Hue-lampen dimmen en alles klaarzetten voor een filmavond.

Bulderende filmavond

We beginnen elke receivertest met het afspelen van wat clips van de Dolby Atmos-testschijf. Het is een goede manier om te checken of de kalibratie goed zit en om een snelle vergelijking te maken. De ‘Amaze’-demo is bijvoorbeeld heel handig om te horen of alle fijne details in alle kanalen hoorbaar zijn, terwijl ‘Rainstorm’ zowel ruimtelijkheid als de mate van realistische geluidsweergave laat horen. De clip van ‘Unbroken’ is dan weer goed om te horen hoe het zit met dynamiek.

Bij de zeer recente test van de 11.2 Marantz SR8012 hebben we enorm genoten van de Ultra HD Blu-ray van ‘Dunkirk’, reden genoeg om de schijf opnieuw boven te halen. Een echte A/B-vergelijking konden we niet maken, maar het testwerk van de Denon en Marantz volgde elkaar naadloos op. We hebben dus twee keer achter elkaar kunnen ervaren hoe Hans Zimmer in dit geval bombast achter zich liet – gelukkig, de plaat bleef een beetje steken bij Zimmer de laatste tijd – en met een dreigende, verontrustende soundtrack je mentaal voorbereid op die zeldzame momenten van actie in deze film. De 40.000 Britse soldaten in Duinkerken moesten wachten en ondergaan, en dat je dat zo goed ervaart is de verdienste van de soundtrack in ‘Dunkirk’. In alle eerlijkheid kunnen we niet stellen dat we een grote verschil merkten tussen de Marantz en deze Denon. Beide receivers hebben stabiele vermogen op overschot en hebben dus geen probleem met de dynamische pieken die Nolan serveert in deze oorlogsfilm. Het is vooral bij content waar muziek primeert dat er een licht verschil lijkt te zijn: de Denon is iets strakker en helderder, de Marantz leek ons iets warmer. Bij Hollywood-filmcontent en na een goede kalibratie maken we ons sterk dat je daar weinig van zou merken.

Elk kanaal in de AVC-X8500H is autonoom versterkt vanuit een forse voeding, goed voor 210 Watt. Dat is het cijfer gemeten aan één kanaal met een 1Hz testtoon, zoals nagenoeg elke receiverfabrikant uitpakt. Met dynamische content op twee kanalen zit je eerder op 150 Watt. Dat is al heel wat realistischer. Zou je alle kanalen even zwaar belasten dan kom je wellicht op een veel lager cijfer per kanaal (een instapreceiver zou misschien wel op 10 Watt per uitkomen), maar het is wel belangrijk te realiseren dat in echte filmcontent zelden alle kanalen tegelijkertijd dynamisch laat pieken. Ook belangrijk om cijfers te nuanceren: het meeste vermogen is nodig voor de sub, en die heeft zijn eigen versterking. Meteen een pleidooi om zeker te gaan voor een krachtige en goede subwoofer. Voor de signaalverwerking zijn er acht AKM AK4490EQ-DAC-chips voorzien – zover we weten dezelfde type als in de 9.2-kanaals X7200WA. 

De surroundprocessing van de X8500H (na kalibratie via de MultEQ Editor-app, op onze Dali Rubicon/Opticon-surroundset) komt heel accurate en precies over als we kijken naar ‘Blade Runner: 2049’ op Ultra HD Blu-ray (via de Samsung UBD-K8500). Net zoals Nolan besteedt regisseur Denis Villeneuve altijd heel veel aandacht aan de sounddesign van zijn films, wat zeker in dit geval belangrijk was. De originele ‘Blade Runner’ van Ripley Scott was op dat vlak ook een topper. Net zoals bij de eerste film wisselt 2049 dromerige muziek af met scènes die naar Hollywood-normen vrij stil zijn, maar wel veel detail bevatten. Het draait hier dus minder om continue, grote dynamische hoogtes halen, dan wel om heel veel fijn detail in het surroundveld plaatsen. En dat lukte de X8500H bijzonder goed, al hadden we de neiging om bij lagere volumes toch iets meer sprankel te voorzien.

Conclusie

Het prijspunt maakt het wellicht al duidelijk: dit is geen AV-receiver voor een doorsnee woonkamer. Wel is het een zeer krachtig en bijzonder veelzijdig toestel dat de basis kan vormen van een mooie thuisbioscoop in de overtreffende trap. Eventueel heb je zelfs nog kanalen over om elders in huis een tweede of derde kamer van muziek te voorzien. Multiroom is sowieso mogelijk via de ingebouwde HEOS-functie, die heel netjes samenwerkt met de draadloze HEOS-luidsprekers. In dit segment wil je misschien ook integratiemogelijkheden en die zijn ook ruim aanwezig. Niet onbelangrijk, want de AVC-X8500H zit op de grens tussen wat een consument zou kopen en wat een installateur zou plaatsen. Omdat je de receiver volledig als processor kunt gebruiken, biedt hij voor die laatste doelgroep wel interessante mogelijkheden.