Smart Living Project: installatie tuin (irrigatie, robotmaaier en verlichting)

Wat is het FWD Smart Living Project?

Samen met een groot aantal partners maakt FWD een nieuwbouwhuis compleet ‘smart’. We gaan ruim een jaar mee in het proces van oriënteren, kiezen, vergelijken, installeren, programmeren en gebruiken. We laten zien wat de verschillende mogelijkheden zijn, wat de verschillende partijen te bieden hebben en waarom er bij de specifieke behoeften van deze nieuwbouwwoning voor de betreffende systemen gekozen is. Wil je meer weten over het idee achter dit project? Lees dan verder op onze projectpagina.

Tuinverlichting

Een leuke tuin is natuurlijk niets zonder sfeervolle verlichting. We hebben in een vroeg stadium gekozen voor de slimme verlichting van Innr, speciaal gemaakt voor buiten. Het Nederlandse bedrijf heeft verschillende armaturen voor buiten in het assortiment, waarvan wij de spotjes, de zuiltjes en de led-strips gebruiken.

De verlichting van Innr werkt op een laag voltage. Het voordeel hiervan is dat de bekabeling niet diep in de grond weggewerkt hoeft te worden en het ook niet levensgevaarlijk is mocht er ooit een kabel geraakt worden. Je hebt dus ook de flexibiliteit om eens iets te verleggen, aan te passen of toe te voegen. Het nadeel is dat er op verschillende plekken in de tuin een stopcontact geplaatst moet worden, waarop de adapter van de verschillende lampen aangesloten dient te worden. Maar, aangezien we de tuin toch helemaal vanaf de grond af aan opbouwen hebben we direct een flink aantal aansluitpunten voorzien.

Een ander voordeel is dat de verlichting van Innr werkt met Zigbee, het draadloze protocol voor domotica. Dit betekent dat we de lampen van Innr eenvoudig kunnen toevoegen aan ons domoticasysteem (Homey) maar ook aan de Philips Hue Bridge (en dus app). Innr heeft overigens ook een eigen Bridge, waarmee tot 30 lampen aangesloten kunnen worden. Wij hebben ervoor gekozen de Innr-lampen aan de Philips Hue Bridge te koppelen en deze Bridge weer aan het domoticasysteem te koppelen. De Hue-app is immers de beste app als het aankomt op slimme verlichting en het maken van scenes.

Samen met Innr zijn we aan de slag gegaan voor een lichtplan voor de tuin. Op basis van onze wensen heeft het bedrijf een plan gemaakt, waarin de beplanting, looppaden en zitgedeelten en het uitlichten hiervan zijn meegenomen. Zo zijn er zuiltjes geplaatst langs de looppaden, lichten we bomen uit met spotjes en legen we een led-strip langs de vlonder. Het lichtplan voor de tuin vertelt ons ook meteen waar de verschillende kabels lopen en op welke stopcontacten de lampen aangesloten dienen te worden.

De installatie van de verlichting was een fluitje van een cent, maar dat komt ook door de goede voorbereiding. Met op de juiste plekken stopcontacten, lege leidingen/buizen tussen borders en voldoende verlengkabels is het een kwestie van alles op de grond uiteen leggen en vervolgens door de leidingen en over het zand trekken. De meeste kabels zijn tegen de rand van de border net onder het zand geplaatst, zodat je ze tijdens onderhoud niet ineens tegenkomt in het midden van de border. Toch kom je er niet onderuit om hier en daar een kabel dwars door een border te laten lopen. Dit is dus iets waar je rekening mee moet houden tijdens onderhoud. De spotjes zijn allemaal in het zand geplaatst, de zuiltjes zijn zowel in het zand als in het grind geplaatst. De led-strips hebben we met de meegeleverde houders aan de zijkant van de vlonder gemonteerd, zodat een fraai effect aan de zijkanten ontstaat.

Nog iets waar je rekening mee moet houden is het bereik en de afstand tot de Bridge, zeker bij huizen die relatief nieuw en dus flink geïsoleerd zijn. Wij kwamen er al snel achter dat sommige lampen niet (snel) reageerden, maar na het plaatsen van twee extra slimme Zigbee stekkers (bijvoorbeeld die van Philips Hue of Innr zelf) tussen de lampen en de Bridge was dit probleem verholpen. Inmiddels kunnen we zonder problemen de gehele tuin sfeervol belichten, via de Hue-app en via Homey.

Irrigatie

Met bijna 200 vierkante meter aan gras en borders moest er natuurlijk ook een slim irrigatiesysteem komen. We hebben immers niet echt groene vingers, laat staan de tijd om al die vierkante meters urenlang van water te voorzien. Daarnaast bespaar je water door te kijken naar de vochtigheid van de bodem of de weersomstandigheden en hier de bewatering op aan te passen.

Samen met onze partner voor de tuin, Alternate, hebben we er in een vroeg stadium voor gekozen een alles-in-één-systeem te gebruiken dat ook met ons domoticasysteem gekoppeld kan worden. De keuze is gevallen op het Smart Irrigation Control System van Gardena. Dit systeem bestaat uit een verdeler die de 24 volt magneetkleppen aanstuurt en draadloos communiceert met de Gardena hub. Deze hub communiceert weer met de Gardena-app waarin je schema’s kunt maken voor de bewatering en alles handmatig kunt aansturen. Het systeem van Gardena is echter dankzij een Gardena-integratie direct aan Homey te koppelen waardoor we het irrigatiesysteem kunnen uitlezen én kunnen aansturen vanuit het smarthomesysteem. We kunnen dus input van andere sensoren en het weerstation (waarover later meer gebruiken om de irrigatie te starten of te beëindigen.

Over de installatie van het irrigatiesysteem zijn we al vroeg in gesprek gegaan met onze hovenier. Deze heeft immers de ervaring en kon onze boodschappenlijst aan leidingen, slangen, koppelstukken en ventielen compleet maken. Samen met de hovenier en Alternate hebben we een compleet pakket aan Gardena-producten samengesteld waarmee de tuin tot in elke uithoek bewaterd kan worden. Tijdens de graafwerkzaamheden is hier meteen ook rekening mee gehouden, door gleuven te graven waarin de hoofdleidingen van de zes kleppen naar elke hoek om het huis lopen. Vlakbij de wateraansluiting (achterop de garage) hebben we in de grond twee waterdichte dozen met ieder drie magneetkleppen van Gardena geplaatst. Hier vanuit vertrekken de leidingen naar de uithoeken van de tuin, en hier vanuit gaat de bekabeling richting de Smart Irrigation Control die aan de binnenzijde van de garage hangt. Overigens is het goed om te weten dat het volledige bewateringssysteem, van kleppen tot aan sproeiers en slangen, universeel is. Je kunt dit desgewenst later eenvoudig aansturen met een ander systeem, bijvoorbeeld een ander merk of eigen actoren. Ook werkt het systeem van Gardena op zichzelf, zonder tussenkomst van een domoticasysteem. Wanneer je kiest voor een Gardena Smart Sensor dan kun je de vochtigheid van de bodem meten en weet het systeem wanneer de bodem droog is. In de app geef je daarnaast aan wat voor beplanting er in de verschillende zones staat, hoe dit bewaterd wordt en hoe jong of oud de beplanting is. Op basis van deze informatie en zelf of automatisch in te stellen schema’s wordt de gehele tuin optimaal bewaterd.

De zes hoofdleidingen hebben we onderverdeeld in twee groepen: drie kleppen zijn aangesloten op de sproeiers op het gazon en drie kleppen zijn aangesloten op de zweetslangen in de borders. De hovenier heeft van te voren de waterdruk gemeten en aan de hand hiervan de maximale lengte van leidingen bepaald. Aangezien er voldoende druk beschikbaar is, hebben we de leidingen precies volgens het eerste plan kunnen leggen. We maken gebruik van zogenaamde pop-up sproeiers die boven het gazon uitsteken zodra de druk erop gezet wordt (de klep opengaat). De zweetslangen liggen bovenop het zand in de borders, rond de wortels van de beplanting. De gehele installatie is verspreid over 6 weken gedaan, natuurlijk omdat grondwerk en het plaatsen van zweetslangen in verschillende stadia plaatsvinden. Tussentijds, voordat de borders gemaakt werden, zijn de sproeiers getest. Deze zijn handmatig in te stellen zodat je een specifieke hoek kunt besproeien. Ook de sterkte van de straal (de nevel) is in te stellen op de sproeier.

Het irrigatiesysteem, de Smart Irrigation Control, wordt gekoppeld aan de Gardena Hub. Deze hub staat in verbinding met alle smart devices van het merk en laat je het systeem volledig instellen en bedienen. De installatie is heel eenvoudig: sluit de hub aan op een lan-kabel, maak een account aan in de Gardena-app, zoek naar de hub en je kunt aan de slag. Ook apparaten, waaronder de Smart Irrigation Control, zijn binnen enkele minuten toe te voegen. Binnen de app heb je de mogelijkheid de kleppen en naam te geven en schema’s in te stellen. Zo kun je de bewatering door Gardena laten regelen, rekening houdend met onder meer de verwachte neerslag (op basis van je locatie), zonsopgang en -ondergang en de bodemvochtigheid. Voor die laatste variabele heb je de smart sensor van Gardena nodig. Deze accessoire geeft de vochtigheid van de grond door aan het systeem. Nu kun je dus het volledig irrigatiesysteem via de Gardena-app automatiseren, maar wij gaan nog een stapje verder door het zelf te doen via Homey. Hierdoor kunnen we ook de neerslag van de afgelopen dagen en de verwachte neerslag van de komende dagen meenemen, plus meer zaken zelf in de hand houden. In een volgend artikel laten we je zien hoe we de flows opgesteld hebben, maar het is alvast goed om te vermelden dat je de kleppen (zes in totaal) en sensoren van Gardena simpel aan Homey kunt toevoegen en ze in flows kunt gebruiken.

Robotmaaier

De circa 150 vierkante meter aan gazon moet ook netjes bijgehouden worden en vanzelfsprekend schakelen we hiervoor ook een slim apparaat in. We maken gebruik van een robotgrasmaaier die bijna elke dag zijn rondje doet om het gras te maaien. De installatie van de robotgrasmaaier was, voor onszelf, het meest lastige klusje.

Wij hebben gekozen voor de Gardena smart SILENO City robotmaaier. Deze stille robotmaaier komt in verschillende varianten, voor een kleine tot een grote tuin. De keuze voor Gardena is gemaakt omdat de robotmaaier dan in dezelfde app als het irrigatiesysteem gebruikt kan worden. Daarnaast kunnen we dankzij de Gardena-integratie het domoticasysteem koppelen met de robotmaaier.

Allereerst moet een plek voor het laadstation gevonden worden en dat kan al een uitdaging zijn aangezien deze plek aan verschillende voorwaarden moet voldoen. Zo moet het laadstation minimaal twee meter vrije ruimte recht vooruit hebben, moet zich een stopcontact binnen vijf meter bevinden en zorgt plaatsing in een hoek ervoor dat de robotmaaier grotere stukken gras in die hoek niet kan maaien. We hebben ervoor gekozen de robotmaaier iets uit de hoek, tegen een lange border te plaatsen. Op deze manier kan het apparaat nog netjes om het laadstation heen werken.

De volgende stap is het plaatsen van de grensdraden en de geleidingsdraad. De robotmaaier weet immers zelf niet wat de grenzen van het gazon zijn en moet dus geholpen worden. Een sensor onderop de robotmaaier registreert de draad en zorgt dat de maaier niet verder doorrijdt. Afhankelijk van wat zich naast het gazon bevindt moet de draad 10 tot 35 centimeter van de rand af liggen. Bij tegels op dezelfde hoogte als het gazon is 10 centimeter voldoende aangezien de maaier over de tegels door kan rijden en dus de zijkanten netjes mee kan pakken. Bij een border met zand of een pad met grind is 30 tot 35 centimeter aan te raden aangezien de maaier in het zand weg kan zakken of er grind tussen de messen kan komen. De robotmaaier stopt dan met de voorzijde van het apparaat op de grens van de border. Klein nadeel hiervan is dat je de randen handmatig nog zal moeten maaien. De grensdraad kan op of in het gras gelegd worden en dient achterop het laadstation aangesloten te worden. Nadat we de grensdraad rondom het gehele gazon geplaatst hebben moet er nog een geleidingsdraad diagonaal vanuit de uiterste hoek tot het laadstation lopen. Dit is de draad waar de robotmaaier naar zoekt wanneer zijn accu bijna leeg is of wanneer hij klaar is. Eenmaal gevonden weet hij zo snel de weg terug te vinden. Er moeten dus aardig wat draden over het gazon gelegd worden en het is verstandig dit uit te tekenen zodat je in de toekomst weet waar de draden lopen.

Zodra alle draden liggen en de robotmaaier opgeladen is kan deze zijn eerste kalibratierondje doen. Hiermee wordt gekeken of de draden juist zijn aangesloten en de geleidingsdraad goed functioneert. Binnen enkele minuten keert de robotmaaier terug op zijn station, waarna het echte werk kan beginnen. Er zijn tal van instellingsmogelijkheden op de maaier zelf, maar als je de Gardena-app downloadt kun je ze eenvoudig via de app zelf aanpassen. Zo kun je aangeven hoe groot het gazon is en daar de maaitijd op aanpassen. Ook kun je (indien van toepassing) meerdere gebieden aanmaken en meerdere startpunten aanmaken om zo een groot gazon met verschillende vlakken gelijkmatig te maaien. De afstand die de robotmaaier over de grensdraad aflegt is standaard 20 centimeter, maar kan verhoogd worden naar 40 centimeter. Tot slot kun je ervoor kiezen rondom het laadstation niet te maaien en kun je de Eco Mode activeren waarmee de het signaal dat door de draden loopt uitgeschakeld wordt als de robotmaaier aan het opladen is.

Het aanmaken van schema’s kan ook via de Gardena-app. Via de Assisted-modus kun je in een paar stappen een optimaal schema instellen, waarbij de robotmaaier bijna elke dag voor een aantal uur over het gras rijdt. Hierbij wordt rekening gehouden met vorst en de zonsondergang, waardoor dieren er geen last van hebben en het gras niet beschadigd raakt. Het schema pas zichzelf ook automatisch aan door te kijken naar de groei van het gras. Een sensor registreert de weerstand van de maaischijf en ziet aan de hand hiervan of er vaker of minder vaak gemaaid dient te worden. Nu kun je de robotmaaier ook koppelen aan Homey (of andere domoticasystemen) en dus zelf schema’s ontwikkelen op basis van eigen input en triggers. Wij gaan voor een combinatie van de twee, waarover we later meer vertellen.

De komende weken

Met de installatie van de tuin zitten alle grote installaties erop. Inmiddels zijn we ook begonnen met het publiceren van flows (scenario’s) waarmee we de installaties automatiseren. Voor de nieuwste artikelen over deze flows bekijk je de projectpagina. Binnenkort publiceren we nog een aantal flows, die je ter inspiratie kunt gebruiken voor jouw eigen slimme huis. Daarnaast mag je nog een videoserie verwachten waarmee we je het hele huis laten zien.

Houd de website en social media in de gaten!

Ben je benieuwd naar hoe wij het aanpakken, voor welke producten en technieken we kiezen en hoe het bouwproces verloopt? Houd dan de website in de gaten. Houd vooral ook onze FWD Smart Living Project pagina in de gaten voor links naar alle artikelen, social media-kanalen en partners. Volg het FWD Smart Living Project op de voet via Instagram of Facebook. Hier plaatsen we regelmatig korte updates, foto’s en video’s over de bouw van het slimme huis.