Review: Panasonic Lumix S5II – Een ware fullframe systeemtopper

Hybride fasedetectie AF

Niet dat het oude AF-systeem van de Lumix-camera’s onder de maat presteert maar er waren toch betere concurrenten. In het kort vergelijkt deze geavanceerde AF-techniek twee views uit een verschillend perspectief van de scene lijkend op wat een linker- en rechter oog van de mens doet. Door deze beide beelden te vergelijken creëert de AF de optimale scherpte- en diepte-indruk. De S5II maakt geen gebruik van LIDAR maar met Hybride Fasedetectie met 779 scherpstelpunten gaat het in de praktijk ook allemaal prima.

Beslist een verbetering tot op het niveau van de topmodellen van Sony, Canon en Nikon en dat stond daarom hoog op het verlanglijstje van de Panasonic gebruikers. Die worden met de S5II nu op hun wenken bediend. Het is de eerste systeemcamera van Panasonic met hybride fasedetectie autofocus aan boord, waarbij fasedetectie AF gecombineerd wordt met contrastdetectie. Deze AF bij video werkt gewoon goed op de continue AFC-modus.

Voor het kunnen invoeren van hybride fasedetectie waren zowel een nieuwe beeldsensor als -processor nodig. Dat maakt niet alleen de automatische scherpstelling een stuk sneller en betrouwbaarder maar biedt ook een geavanceerde tracking van het onderwerp bij sport, actie en wild. De AF en tracking werken bovendien ook goed bij lastige lichtomstandigheden zoals schemering en tegenlicht. Tevens voorziet de S5II in Focus Bracketing.

Wij hebben die hybride fasedetectie AF natuurlijk uitgebreid beproefd. Inderdaad een hele vooruitgang die de foto- en videograaf zelden in de steek zal laten. Bovendien ook prima functionerend bij de minder gunstige opnamesituaties. Alleen de veel duurdere highend-modellen van Sony en Canon (onder andere de Sony A7 IV, Nikon Z6 MarkII en de Canon R6 MarkII) presteren net een tikje meer maar het is de vraag of je dat in de praktijk ook echt merkt. Een enkele review spreekt over een lichte ‘plakkerigheid’ van deze Lumix-AF doch wij hadden daar in de praktijk geen last van.

Herkenning van het onderwerp is tegenwoordig onmisbaar bij de AF. Kunstmatige intelligentie (AI) speelt hierbij een voorname rol. In geval van de S5II gaat het om een vernieuwd en heel accuraat ‘dieptebewustzijn’ voor het volgen van mens en dier. Daarbij kan de foto/videograaf prioriteiten stellen voor bijvoorbeeld gezichten, ogen, hoofden, lichamen en diervormen. De gekozen prioriteit richt zich meteen op de desbetreffende onderwerpen of delen daarvan in de te schieten scene. Tevens kan je met de joystick tussen de verschillende aanwezige gezichten springen.

Een ware videocamera

Panasonic positioneert de S5II als een ware fullframe videocamera. Deze claim is zeker correct. Naast uiteraard 4K UHD (Standaard en Cine) op 60p ook 6K (UHD en DCI in 4:2:2 10 bit) op 30p en zelfs open gate 6K 3:2 op 30p in 4:2:2:0 10 bit. N.B.: Onder open gate verstaat men het volledig uitlezen van alle beeldinformatie van de sensor voor het te creëren beeld. In dit geval 5952 x 3968 pixels in een 3:2 beeldverhouding. Vanuit dit opnamebestand creëert de camera andere videoformaten met de hoogst mogelijke resolutie. Ook slow motion bij 180p. Die extra 6K capaciteit van de sensor wordt tevens ingezet voor een betere 4K beeldkwaliteit door middel van oversampling. En zoals gebruikelijk bij videocamera’s van Panasonic is er een grote keuze uit verschillende videoformaten, -standaarden en variabele beeldsnelheden (VFR).

De cinematograaf kan uit meerdere verschillende kleurprofielen kiezen. Wij noemen de 14+ stop V-log en V-Gamut. Met de Real Time LUT-functie kan je direct in de camera aan de slag met hoogwaardige perfecte kleurcorrecties. De professionele gebruiker zal de Waveform Monitor, Vector Scope, Zebra-patroon, regelbare Systeemfrequentie en Synchro Scan beslist waarderen.

De geboden beeldkwaliteit bij video is zondermeer heel hoog voor deze prijsklasse. Let wel op de juiste objectiefkeuze als je streeft naar een filmische look en 6K-scherpte. Keuze genoeg bij de L-mounts van Panasonic en Sigma. Er is Native Dual-ISO aan boord voor de aan de lichthoeveelheid aanpasbare gevoeligheid met zo min mogelijk beeldruis. De waarde is afhankelijk van de gekozen standaard of V-Log. De Dual Native ISO waarden zijn 640 en 4000, normaal 100 en 640 of Cine 200 en 1.250.

De opslag verschilt qua beschikbaar CODEC-formaat tussen de gewone S5II en S5IIx. De eerste biedt H.264 en H.265 Long GOP in .MOV en MP4. De X-versie doet daar nog ProRes en All-Intra bij. Het Hybride Fasedetectie AF-systeem bewijst zijn waarde bij video. Bij het verstellen van de optische scherpte krijg je geen hinderlijke overshoot (het voorbij schieten of blijven scherpstellen) meer. Tevens is belangrijk dat de camera kan controleren of het onderwerp nog steeds in focus is zonder opnieuw te moeten zoeken met de objectieffocus. De tracking stelt niet teleur.

De waveform- en vectordisplays komen goed van pas bij het instellen van de belichting en witbalans. Tevens kan de S5II de belichting uitdrukken in de professionele sluiterhoek. Het dynamischbereik omvat 14 stops. Tijdcode ontbreekt niet. Andere welkome videomogelijkheden zijn full range HLG-opnamen, synchroscan (tegen flikkerende lichtbronnen of beeldschermen), Zebras, peaking, breathing correctie en 4-kanaals audio met XLR-adapter. Zoals wij gewend zijn van Panasonic is de geluidsregistratie met externe microfoons boven gemiddeld. Verder bij de audio-adapter line-input en dual gain settings bij de input. Alle geluidsinstellingen en het volume per kanaal zijn zichtbaar op het viewerscherm en in de OLED-kleurenzoeker.

Het uitstekende 3 inch kantel- en draaibate viewer-touchscreen met een 1,84 megadot resolutie biedt alle kijk- en beoordelingsgemakken voor de videofilmer. De scherm-layout is net bij de Panasonic Varicams en Arri. Met het vernieuwde koelsysteem via interne ventilator kan de gebruiker in de hoogste resoluties zo lang doorfilmen als de geheugenkaart en accu toelaten. Dit tot een maximumtemperatuur van 40 graden Celsius.

Bij het handmatig scherpstellen is er keuze uit lineair en niet-lineair. In het eerste geval verloopt de zoombeweging geleidelijk (elke slag hetzelfde) en in het tweede via de filmische focuspull. Je kunt de scherpstelslag in stappen van 30 graden variëren van 90 tot 360 graden.

Panasonic heeft gekozen voor twee hoogwaardige UHS-HII SD-slots. Er is geen CFExpress-geheugensleuf. Volgens Panasonic bieden de snelle top SD-kaarten voldoende schrijf & leessnelheid. Wie RAW-output, meer bits en ProRes compressieformaten plus ALL-Intra-codering met 800 Mbps wil, kan voor het model S5IIX met mogelijkheid tot externe SSD-recording via de USB-uitgang kiezen. Desgewenst is de RAW-optie ook optioneel los voor de standaard S5II te koop.

Amorf en LUT

Met het voorgenoemde houden de videospecificaties van de S5II nog niet op. Voor de liefhebber van oudere afbeeldingsformaten amorf. Te noemen APS-C 4:3 en 3:2 open gate. Je kunt het beeld naar smaak horizontaal uitrekken, de zogenaamde realtime desqueezed met realtime preview. Om te voorkomen dat belangrijke delen buiten de opname vallen zijn er veilige zonemarkers voor de verschillende afbeeldingsratio’s aan boord. Bovendien past de S5II de beeldstabilisatie aan (horizontaal en verticaal) voor de gekozen afbeeldingsratio en daarbij gebruikte brandpunten.

Je kunt verschillende LUTs in de S5II-body laden. De formaten zijn het eigen Panasonic VLT-type en de industriestandaard .cub. Maximaal 10 oproepbare LUTs. Alleen de eigen Panasonic LumixGH6 biedt nog meer opties.

Beeldstabilisatie

Zowel foto als video profiteren van de opnieuw verder verbeterde 5-assige beeldstabilisatie bij de Lumix S5 Mark II. Panasonic spreekt van Active I.S. en claimt een verbetering van tot 200% in vergelijking met voorgaande systemen. Deze interne beeldstabilisatie biedt al een effect van 5 diafragmastoppen en in combinatie met daartoe geschikte objectieven tot 6,5 stops.

De Active I.S. is mede gebaseerd op nieuwe slimme algoritmen en verbeterde mechanica. Die elimineren eventuele camerabewegingen heel nauwkeurig. Bij de inzet van de Boost IS-modus haalt de camera alle bewegingen er net als bij een bij statiefopname uit. Natuurlijk komt de Active I.S. de samengestelde acht opnamen bij de 96mP hoge resolutiemodus ten goede. Wel vanaf een statief en niet uit de hand zoals bij de Lumix GH6.

Het werkt in de praktijk prima bij minder licht en de langere brandpunten. Bij video is de Active I.S. slim genoeg om de horizontale, verticale en rotatiecorrectie te optimaliseren. Dat geeft heel stabiele en vloeiende bewegende videoshots. Je kunt gewoon met de camera lopen of langzaam fietsen.

Fotografie

Bij de fotografie doet de S5II qua beeldprestaties eigenlijk niet onder voor de Panasonic S1H. De grote OLED zoeker met 3.680.00 kleurenpixels geeft een uitstekend zicht op het te schieten beeld. Voor de actiefotografen een opnamesnelheid van negen beelden per seconde op de mechanische sluiter (ook met e-flitser) en 30 fps voor de elektronische sluiter. De ruime opnamebuffer kan 300 beelden aan. In geval van RAW kan de burstspeed enigszins teruglopen.

De 0,78 x OLE-zoeker is een juweeltje voor het fotografisch oog. Ragscherp, een rustig beeld op 60 of 120fps, fraaie kleuren en alle functies (naar keuze) zichtbaar. Aantrekkelijk is de hoge-resolutie-modus voor opnamen met 96 Mp. Deze 96 Mp resolutie ontstaat door het samenvoegen van acht opnamen geschoten op elektronische sluiter in samenwerking met de IBIS. Het samenvoegen van de High Resolution-beelden gaat in de camera zelf. Aparte software is niet nodig. Voor het vastleggen van bewegende objecten biedt de S5II een tweede compositiemodus.

Wat de beeldruis betreft gaat dat tot ISO 6.400 goed. Daarboven wat minder. De Dual ISO-benadering, met auto, low en high, functioneert hier naar tevredenheid. Het standaard ISO-bereik omvat 100 tot 51.200. Uitgebreid wordt dat ISO 50 tot 204.800. Bij de bracketing is er keuze uit belichting, focus, AE en diafragma. Met een acculading maak je circa 370 foto’s.

Nieuwe beeldsensor en processor

De vernieuwde 24MP CMOS sensor van de S5II lijkt op die van de voorganger. Het 16:9 formaat leest deze sensor in 21 milliseconde uit. En zoals gezegd ‘Opengate’ 3:2. Deze sensor maakt cropping in allerlei formaten mogelijk en beheerst DCI 1,89:1.

De nieuwe beeldprocessor is ontsproten uit de L2 samenwerking met Leica. Deze beeldprocessor zet duidelijk zijn snelle en hoogwaardige kwaliteit-handtekening en de videoprestaties en Hybride Fasedetectie AF. Ook framesnelheden tot 30 fps zijn daarmee mogelijk.

De body

Het uiterlijk van de Lumix DC-S5II verschilt nauwelijks van de voorganger S5. Er staat nu S5 met een rode II op de linker voorzijde. De body valt met 134 x 102 x 90 mm en een gewicht van 720 gram relatief compact en licht voor een fullframe camerabody te noemen. Hoewel bijvoorbeeld de Sony Alfa IV net wat kleiner en lichter is. Bij Panasonic weldegelijk de compactste en lichtste telg van de fullframe S-familie.

Wij waarderen de aparte rode ontspanknop voor video, de twee draai- met drukknoppen voor de PASM- en drive, HDR en drivesnelheid opnamefuncties en beide instelwielen. Er is geen topdisplay maar de zoeker en het viewerscherm laten ook alles aan instellingen zien. Zoals gebruikelijk zitten de uitgebreidere videofuncties onder het camcordersymbooltje op de PASM-knop. Er zijn voorkeuze- en apart progammeerbare functieknoppen/wieltjes aan boord.

De handgreep aan de rechter voorzijde houdt lekker en gebalanceerd vast. Ook bij de toepassing van langere objectieven. En de ontspanknop is voor rechtshandigen goed bereikbaar met een bedrijfszeker druk & scherpstelpunt. Het joystickje kent acht bewegingsrichtingen en stelt in of selecteert samen met het muiswieltje comfortabel tal van opname- en menufuncties. De afwerking is fraai matzwart en voelt prettig aan.

De body is met vele afdichtingen bestendig tegen spatwater en stof. De actieve ingebouwde koeling is een verhaal apart. Geen extra ventilator op de rug van de body. De lucht gaat er aan de voorzijde onder de zoeker in en wordt er aan de zijkanten weer uitgeblazen. Ook is de body tegen een stootje vervaard.

Bij de uit/ingangen noemen wij een grote HDMI A, hoofdtelefoon 3.5 mm, microfoon in en remote. Op het verlanglijstje staat nog een SDI-adapter. Er is een slimme accessoireschoen voor een e-flitser, XLR-adapter, videolamp en externe opzetmicrofoon.

De beide bevestigingen voor een draagriem zijn vast in plaats van bengelende ogen en dat voorkomt gerammel tijdens geluidsopnamen. Als accu de sterkere DMW-BLK-22 net als bij de andere S-modellen en GH6. Je kunt daar behoorlijk lang mee opnemen doch een reserve exemplaar is nooit weg.

Praktijk en conclusie

De Panasonic Lumix DC-S5II is zondermeer een van de beste fullframe hybride systeemcamera’s in het middensegment. Voor de beeldkwaliteit bij video en foto gewoon heel goed en voorzien van tal van gewilde functies. Het geluid mag er wezen. De camera ligt ergonomisch goed in de hand en is voor dit opnameformaat relatief compact en niet echt zwaar. Dit alles voor een attractieve prijs. Kortom veel waar voor jouw geld. Er is een keuze tussen de gewone S5II en S5IIX. De X-versie biedt voor € 300,- meer professionele videomogelijkheden doch het is de individuele vraag of de gebruiker dat ook echt nodig heeft. Aanbevolen voor de ambitieuze fullframe video- en fotograaf.

Lumix S 20-60mm F3.5 tot F5.6 zoom

Panasonic levert desgewenst de 5SII met de Lumix S 20-60 F3,5 tot F5.6 zoom-kitlens. Dat fronst de wenkbrauwen op twee vlakken:

1. Is die kitlens optisch, mechanisch en qua lichtsterkte wel goed genoeg voor een fullframe hybridecamera van dit kaliber?
2. Wat is dit voor een afwijkend brandpuntbereik?

De beeldkwaliteit is bij volle diafragmaopening zowel in het beeldcentrum als aan de randen al best behoorlijk. Bij 1 tot 2 stops verder diafragmeren wordt het allemaal al haarscherp. Met name aan te bevelen bij 4K en 6K video-opnamen. Er is vrijwel geen chromatische aberratie en de vervorming (met interne correctie) is gering. De natuurlijke kleurweergave en contrast staan op de hoge Lumix-ladder die wij van Panasonic gewend zijn.

Het zoombereik van 20-60 mm omvat de veel gebruikte brandpuntsafstanden 20 mm, 24 mm, 28 mm, 35 mm en 50 mm plus 60 mm. Dat scheelt flink wat andere objectieven meetorsen in de foto/videotas. Voeg daar dan nog een 70-200 mm of nog beter een 70-300 mm zoomobjectief aan toe en je hebt meer dan 90% van alle brandpuntsafstanden in huis. Meer heeft menig foto/videograaf echt niet nodig.

Een ander punt is dat deze 20-60 mm zoom mede met het oog op video ontworpen is. Die 20 mm komt bijvoorbeeld goed van pas bij 16:9 opnamen in krappe ruimten of bovenop het onderwerp. De minimale scherpstelafstand bedraagt 15 cm (0,43 x macro). Voor video dekt deze zoom alle veelgebruikte groothoekstanden voor overzichten, architectuur, close-ups en vlogging. De 60 mm stand is geschikt voor lichte portretdoeleinden en licht telewerk. Er is nauwelijks sprake van focus breathing. Het enige commentaar betreft de te geringe diafragmaopening voor een echt filmische look.

De constructie is robuust en spatwater- en stofdicht. Bij de AF nauwelijks geluid en een snelle nauwkeurige lineaire motor. De handmatige instelringen voor zoom en focus en zoom hebben een goede grip en lopen best wel lekker. Er is een schakelaar voor de keuze tussen automatisch en handmatig scherpstellen. On screen zijn bij manueel gebruik de gekozen brandpunten en scherptediepte zichtbaar. Er is geen ingebouwde beeldstabilisatie. De S5II-body levert voor deze brandpuntrange met 5.5 stops echter meer dan voldoende stabilisatie.

Wij moesten bij het monteren even zoeken naar de rode stip om uit te lijnen. Die bleek op een bevestigingspunt van de vatting zelf te staan. Verder is de Lumix S 20-60 F3.5-F5.6 het meest compacte (87 mm lang en 350 gram zwaar) en voordeligst geprijsde L-mount zoomobjectief. Een goede zonnekap met bajonetvatting wordt meegeleverd.

Prijzen & Info

• Panasonic Lumix DC-5SII body € 2.199,-
• Inclusief Lumix S 20-60 mm F3.5 tot F5.6 € 2.499,-
• Panasonic Lumix DC-5SIIX body € 2.499,-