Beste bijrol
Maar ik weet zeker dat de naam van de actrice die de Oscar voor de Beste Vrouwelijke Bijrol 2021 kreeg, u onbekend is. Haar naam is Youn Yuh-jung, een Zuid-Koreaanse actrice wier carrière in film en televisie meer dan vijf decennia omvat.
Bijrollen worden vaak erg onderschat. Want als je denkt aan grote bioscoopfilms, dan denk je vaak aan de held in die film; de hoofdpersoon. Je identificeert je met James Bond, je bent onder de indruk van Anthony Hopkins, je wilt trouwen met Julia Roberts.
Vaak zijn dit grote rollen die ingewikkeld zijn om te spelen en de grote acteurs, die dat kunnen, zorgen ervoor dat die film een groot succes wordt. Bijrollen zijn ‘maar’ bijrollen en vallen minder op bij het grote publiek. Hoe komt dat? Is dat terecht?
Karakterontwikkeling
Het grote verschil tussen een hoofdrol en een bijrol is in feite de karakterontwikkeling. De filmverhaaltheorie stelt dat de verandering van de hoofdpersoon fundamenteel is. Als je personage niet evolueert, ten goede of ten kwade, is het geen goede film, geen goed verhaal (er zijn natuurlijk ook weer uitzonderingen, maar die laten we terzijde).
Karakters van hoofdpersonen evolueren, in het Engels noemen we dit soort karakters ‘round characters’.
In de film (of in een boek) krijgt het publiek veel meer informatie over de geschiedenis, motivaties, angsten en relaties van deze personages. Daardoor is het publiek veel meer betrokken bij de hoofdpersonen. Zij zijn immers dynamischer en veranderen doorgaans in de loop van het verhaal, naarmate ze met meer conflicten te maken krijgen.
Om deze reden zijn protagonisten (komt uit het Grieks en betekent ‘hoofdpersoon’) en antagonisten (komt uit het Grieks en betekent ‘tegenstander’) meestal ‘ronde’ karakters. Want ook de tegenstanders veranderen.
Voorbeelden
Bij karakterontwikkeling moet je bijvoorbeeld denken aan een hoofdpersoon die zichzelf in het begin van het verhaal een loser vindt, maar aan het eind zijn werkelijke ik en zelfverzekerdheid heeft gevonden. Of iemand die een bepaalde angst overwint door het avontuur dat hij meemaakt.
Een mooi voorbeeld is Richard Gere in Pretty Woman. Hij ontwikkelt zich van kille zakenman vol angsten in een warme persoonlijkheid die de liefde ontdekt en die zijn hoogtevrees overwint. Eigenlijk een verandering op twee niveaus.
Een ander, heel grappig voorbeeld is Mr Bean die in de gelijknamige bioscoopfilm verandert van een excentrieke en wereldvreemde museumsuppoost in een zelfverzekerd persoon.
Bijrollen
De karakters in de bijrollen zijn er ook in vele varianten, maar ze vallen allemaal onder dezelfde definitie, in het Engels ‘flat characters’ genoemd. In feite zijn zij het tegenovergestelde van een ‘round’ karakter.
Bijrollen zijn niet complex en maken geen ontwikkeling door. Bijrollen vertegenwoordigen vaak een stereotype karakter (eendimensionaal), zoals een ‘pestkop’ of een ‘baas’, een ‘oma’ of een ‘vriend’. De karakters in de bijrollen wijken nooit af van hun vrij eenvoudige eigenschappen en worden vaak gebruikt om hoofdpersonen in een verhaal te ondersteunen.
Eigenschappen
De zogenaamde platte karakters zijn, zoals gezegd plat, eendimensionaal en zijn niet complex, omdat ze geen intern conflict, geen complexe relaties en slechts een paar bepalende kwaliteiten hebben.
Deze karakters zijn meestal ook statische karakters. Behalve dat ze vrij eenvoudig zijn, gedragen ze zich in een verhaal ook nogal passief en nemen ze geen kritische beslissingen.
Het karakter van Youn Yuh-jung in de film Minari is een ‘oma’. Zij speelt die rol uitstekend, maar zij is in het verhaal in feite een stereotype oma in een bijrol.
Daarmee dient zij, net als alle andere bijrollen, een belangrijk doel: het ondersteunen van de hoofdpersonen en het vooruit helpen van de plot. Ze is in die rol een mentor die er vooral voor de kinderen is.
Functie bijrollen
Er zijn verschillende redenen om ‘flat‘ karakters in een verhaal te gebruiken. Wie schrijft, doet er goed aan deze karakters/personages alleen te introduceren als bekend is welk doel zij dienen. Anders wordt het personage oninteressant en onnodig.
Voortgang plot
Op de eerste plaats moet het verhaal kunnen ‘doorgaan’. Dat kan alleen als de hoofdpersonen kunnen ‘doorgaan’. Om dat te realiseren, zijn de bijrollen ontstaan. De karakters van de bijrollen zijn – zoals gezegd – niet complex en leiden daardoor het publiek niet af van de hoofdpersonen. Maar deze karakters kunnen wel een belangrijke rol spelen in het verhaal, bijvoorbeeld door de hoofdpersoon in een benarde situatie te redden. Dan blijft de hoofdpersoon in leven en kan het verhaal doorgaan.
Humor
Vaak worden bijrollen gebruikt om wat luchtigheid in de film te creëren. De bijrol van Q in de James Bondfilms, bijvoorbeeld. Of de personage van de huisgenoot Spike in Notting Hill, onder andere met Julia Roberts en Hugh Grant. Er zijn talloze voorbeelden. Op het moment dat u moet lachen, komt dat heel vaak door de inbreng van een ‘flat’ karakter.
Een goed voorbeeld is de personage ‘Q’ in de James Bondfilms. Bijna het enige wat dit personage doet, is Bond van technische snufjes voorzien.
De introductie van die high tech gaat vaak gepaard met humor. Q ontwikkelt zich niet, is daarmee een ‘flat’ karakter en introduceert de hulpmiddelen die Bond later nodig heeft.
Omdat Q in de meeste films die bijrol heeft, weet het publiek al wat er gaat komen en ook dat Bond die technische snufjes een keer moet gebruiken; het spannende is dan, dat de kijker en Bond nog niet weten hoe en wanneer dat gaat gebeuren.
In de scène in Skyfall verbaast Bond zich wederom om al die nieuwe high tech, wat Q afdoet met “Wat verwachtte je dan, een exploderende pen? In die tijd leven we niet meer.”
Symbool
Bijrollen hebben soms ook de taak om iets symbolisch voor te stellen, bijvoorbeeld ‘de pestkop’. Hij pest alleen en kan daarmee een doel dienen. Bijvoorbeeld een emotionele reactie van de hoofdpersoon uitlokken, waarmee de kijker wat meer van de hoofdpersoon leert kennen.
Mentor
Christopher Vogler schreef The Writer’s Journey en gaat in dat boek uitgebreid in op karakters en archetypen. Een belangrijke taak van een bijrol is mentor zijn. Iemand die een luisterend oor biedt, raad geeft aan de hoofdpersoon. Daarmee kan de hoofdpersoon hardop uitspreken wat zijn twijfels en gedachten zijn; met welke problemen hij of zij innerlijk worstelt. Een mentor kan een vriend zijn van de hoofdpersoon, maar ook zijn collega of de buurman van een verdieping lager of hoger.
Het gebruik van een mentor is een mooie truc, omdat we in een film de gedachten van een personage normaliter niet kunnen horen/waarnemen. In een boek kan dat wel.
In de film Left Luggage bijvoorbeeld, speelt Chaim Topol de bijrol Mr. Apfelschnitt die de hoofdpersoon Chaja Silberschmidt (gespeeld door Laura Fraser) niet alleen aan een baan helpt, maar haar ook kennis over Joodse gebruiken bijbrengt. Zij kan tevens haar hart bij hem uitstorten.
Het is een belangrijke rol, niet alleen voor Chaja, maar natuurlijk ook voor de kijker. De kijker begrijpt de film pas goed, als duidelijk is hoe belangrijk bepaalde gebruiken zijn en wat de consequenties voor Chaja zullen zijn, als zij zich daar wel of niet aan houdt.
Praktijk
Let de volgende keer dat u een film bekijkt eens op de bijrollen. Ontdek hoe belangrijk deze zijn om de hoofdpersoon zijn acties te laten uitvoeren of om de kijker te laten lachen. Ga eens na wie de mentor is, wie reacties bij de hoofdpersoon uitlokt enz.
Heel veel kijkplezier!
Reacties (0)