Review: Sony STR-DN1080 av-receiver met Dolby Atmos

Sony mag je een groot AV-receivermerk noemen, maar in tegenstelling tot merken als Denon, Onkyo en Yamaha bezitten ze een meer ‘kalmpjes-aan’-attitude. De nieuwe STR-DN1080 is zelfs de eerste Sony-receiver met Atmos-ondersteuning. Het is toch al de zomer van 2017… In deze review kijken we uitgebreid naar de STR-DN1080.

Wat is de Sony STR-DN1080?

De STR-DN1080 AV-receiver is de opvolger van de STR-DN1070 van vorig jaar. In onze regio is het zelfs het topmodel binnen Sony’s AV-receiverlijn, ondanks het relatief lichte prijskaartje. Elders ter wereld mikt Sony veel hoger. Zo heb je in de V.S. heel fraaie premiumreceivers onder de ‘ES’-vlag, met de machtige STR-ZA5000ES als absoluut vlaggenschip van ongeveer 2.500 dollar. De ES-receivers zijn krachtig en bovendien in het bezit van zeer interessante home automation-functies. Helaas, als je ze wilt, moet je de oceaan oversteken. De STR-DN1080 is meer een mainstream-verhaal. Het apparaat draagt een adviesprijs van 800 euro, wat hem een tegenhanger maakt voor apparaten als de Yamaha RX-V683 (iets goedkoper) en de Denon AVR-X3400H (iets duurder). In deze test onderzoeken we of de STR-DN1080 wel een waardige uitdager is voor deze toestellen.

Uiterlijk blijft hetzelfde

Je moet al goed kijken om het verschil te zien tussen een STR-DN1080 en de STR-DN1070 van vorig jaar. Niets nieuw daar, want de DN1070 was op zijn beurt een tweeling van de DN1060 van 2014. Je kunt op zijn minst stellen dat Sony dus heel consequent is qua design. Hij is enkel beschikbaar in het zwart, sommige rivalen kun je ook in een zilverkleur krijgen.

Vergeleken met een aantal van de concurrenten is de STR-DN1080 een heel strak ogend apparaat. De zwarte voorplaat wordt over de volledige lengte horizontaal doorbroken door een stuk zwart glas met daaronder een aantal onopvallende knoppen en een groef. Het glas verbergt een centraal geplaatste display, die echter maar ongeveer een derde van de breedte inneemt. Voor het overige wordt het voorpaneel enkel ontsierd door de gewoonlijke volume- en invoerknoppen, een hoofdtelefooningang, koptelefoonaansluiting en een USB-poort waar je via muziekbestanden kunt aanleveren. Klein minpuntje: de USB-poort levert slechts 1A, te weinig om een tablet of phablet snel op te laden.

De zijkanten en bovenkant van de STR-DN1080 zijn heel wat gewoner dan de betere voorplaat. Het mooist ziet deze receiver er dus uit als je hem in een meubel stopt, zodat enkel de voorkant gepresenteerd wordt. De receiver wordt wel wat warm, dus voorzie wel in de nodige ventilatie. Tijdens onze tests noteerden we een typisch verbruik rond 50-60 watt. Het hoge sluipverbruik dat aanwezig was bij oudere Sony-receivers lijkt bij de STR-DN1080 niet meer aanwezig te zijn.

Aansluitingen en opties

Sony is slim geweest en heeft het achterpaneel van de STR-DN1080 bevrijd van oude aansluitingen. Het resultaat is een cleane achterkant met relevante aansluitingen en niet een reeks poorten die je wellicht niet kunt gebruiken. De receiver komt met zes HDMI-ingangen die HDMI2.0a (en dus 4K- en HDR-compatibel zijn). HDR10, HLG en Dolby Vision worden nu of binnenkort ondersteund, wat de STR-DN1080 een vrij toekomstgerichte keuze maakt.

Er zijn twee HDMI-uitgangen, handig voor een tweede display of projector. Dat er maar één coaxiale en één optische ingang is, kan misschien een teleurstelling zijn voor mensen die meerdere muziekbronnen willen aansluiten. Maar gegeven de ruime ingebouwde streamingopties, lijkt dat toch niet echt een probleem. Er zijn nog altijd drie analoge cinch-ingangen, helaas zonder een phono-ingang.

De STR-DN1080 is een 7.2-kanaal of 5.2.2-kanaals receiver, naargelang je kiest om hoogtekanalen voor bijvoorbeeld Dolby Atmos te installeren. Zoals je zou verwachten op dit prijspunt worden enkel twee hoogtekanalen ondersteund, niet de optimale vier height-speakers. Wil je een x.x.4-opstelling, dan moet je nu eenmaal meer geld uitgeven. De twee paar surround/back-aansluitingen kun je overigens ook gebruiken voor een tweede zone of om voorste speakers te bi-ampen. Dat heeft bij een AV-receiver met zijn vele, kleinere versterkerunits misschien meer zin dan bij een toegewijde stereoversterker. De luidsprekerterminals zijn van een goede kwaliteit.

Interface van de receiver

Sony was de eerste die wat extra moeite deed om zijn AV-receivers een mooie interface te geven. Dat competitief voordeel zijn ze een beetje kwijt omdat anderen nu eveneens voor een betere menuervaring zorgen. De Sony-interface blijft echter vrij goed. We vinden in het bijzonder leuk dat het Home-hoofdscherm mooi oogt en je effectief snel bij de gewenste ingang of functie brengt. Zes grote iconen (Watch, Listening, Custom Preset, Sound Effects, Zone Controls en Setup) brengen je meteen naar waar je moet zijn. ‘Custom Preset’ is een krachtige, waar je tot vier presets zelf kunt definiëren. Kies ‘Film’ bijvoorbeeld, en automatisch wordt de Blu-ray geselecteerd, het volume op een bepaald niveau geplaatst en de juiste geluidsmodus geselecteerd. Maar er is nog meer mogelijk: zo kun je voor films pakweg de subwoofer wat luider laten spelen of de video naar de tweede HDMI-uitgang sturen (handig voor een dubbele tv/projector-opstelling). Zone Controls verwijst overigens naar de bediening van een tweede luidsprekerzone, mocht je dat voorzien, niet naar de bediening van eventuele multiroom-speakers. Dat laatste kan enkel via een app.

Onder setup vind je de keuze tussen een automatische of handmatige configuratie. Kies je voor dat laatste, dan toont de Sony-interface zich opnieuw van zijn mooiste kant. Bij de instelling ‘Speaker Pattern’ bijvoorbeeld, verschijnt op het scherm een mooie grafische woonkamer waarin de verschillende speakeropstellingen getoond worden. Een zeer positief punt voor wie Dolby Atmos wenst, is dat de STR-DN1080 veel Atmos-opties biedt. Zowel reflecterende topspeakers, ingebouwde plafondspeakers als muurgemonteerde hoogtekanalen zijn te selecteren. Een belangrijke optie bij een 5.2.2-receiver zoals deze is dat je kunt kiezen om de hoogtekanalen vooraan de kamer of in het midden te plaatsen. Het midden is wat ons betreft vaak de beste keuze voor een mooi ruimtelijk gevoel. We missen wel een instelling om de hoogte van je kamer in te geven als je kiest voor reflecterende hoogtespeakers (dus die staan boven op je twee front-speakers). Mogelijk moet je hier handmatig nog met de levels spelen voor een optimaal effect, mocht je kamer heel hoog zijn of de plafondbekleding wat dempend.

Het is heel positief dat je ten alle tijden heel snel eventuele plafondspeakers kunt in- en uitschakelen. Bij gewone tv-uitzendingen kunnen die soms storend overkomen, dus dat is een handige optie. Ook in de volgende stap wordt heel goed getoond hoe je de verschillende speakers correct aansluit. Ook heel goed is dat Sony je alle mogelijke aanpassingen per ingang laat doen. Een ander icoontje, een eigen naam, tonen of niet… het zijn kleine dingen die je wel toelaten om de Sony-receiver helemaal de jouwe te maken.

Ga je voor een automatische instelling, dan word je door een eenvoudig stappenplan geleid waarbij ook een meting met de meegeleverde microfoon hoort. De DCAC-calibratie is vergeleken met andere merken heel compact: één meting, vanaf de zitpositie. Het duurt echt heel kort. Bij andere receivers moet je meerdere posities uitmeten en is er toch wat meer werk. DCAC levert niettemin vrij accurate resultaten. Het systeem merkte bijvoorbeeld dat één van de surroundspeakers iets te ver uitgedraaid was. Door het vele testen van speakers in onze testruimte stonden de voorste speakers ook niet helemaal symmetrisch ten opzichte van de luisterpositie. DCAD detecteerde dit en gaf ons de optie om de speakers virtueel te ‘verplaatsen’ naar een meer symmetrische opstelling. Het is een functie die je in- en uit kunt schakelen, wij vonden het de moeite waard om te behouden. Ook de moeite waard om te proberen is de Calibration Type-setting. Wij verkiezen ‘Engineer’, maar ‘Front Reference’ kan een interessante keuze zijn bij het beluisteren van bepaalde stereo-opnames.

Nieuwe naam voor de app

De STR-DN1080 komt met een klassieke Sony-afstandsbediening. Hij is helder en er staan relatief weinig knopjes op. Er is ook een ‘custom preset’-knop die je kunt programmeren, bijvoorbeeld om meteen naar een bepaalde geluidsmodus te gaan. Heel veel flexibiliteit heb je niet, maar het is wel nuttig.

Deze receiver is compatibel met het multiroom-platform van Sony, dat in talloze andere producten (soundbars, receivers, draadloze speakers) van het merk zit ingebakken. Je bedient ze allemaal vanuit dezelfde app, die ook perfect gebruikt kan worden als je enkel de STR-DN1080 in huis hebt. Jarenlang heette de Sony-app Songpal, maar recent werd het hernoemd tot Music Center. Trouw aan de Sony-designfilosofie is Music Center ook heel sober en strak, maar wel effectief. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de app van Pioneer, biedt het geen toegang tot de volledige instellingen van de receiver, slechts een deel. De app is perfect om ingangen te kiezen en muziek over het netwerk weer te geven. Handig is wel dat je bijvoorbeeld vanuit de app de individuele speakerniveaus kunt bijregelen en de geluidsmodus (hier Sound Field genaamd) aan kunt passen. Die laatste optie hadden we wel liever meteen bereikbaar gezien, zodat je niet 4-5 keer moet tikken om bij dat menu te komen.

In de Music Center-app kun je heel vlot DLNA-servers op het netwerk openen en muziek selecteren. Gracenote-integratie zorgt dat albumhoezen getoond worden zodra je een liedje beluistert, zelfs als deze ontbreekt in de ID3-tag van je muziekbestand. Wil je naar een streamingdienst luisteren, dan moet je naar de app van de desbetreffende dienst. De STR-DN1080 bezit Spotify Connect en compatibel met Google Cast (Chromecast), dus je hebt wel wat keuze. De lijst van Chromecast-apps is behoorlijk lang, met Soundcloud, Deezer, Qobuz, Tidal en nog vele anderen. Een handigheid bij de Music Center-app is dat je een icoontje van je muziek-apps kunt tonen, zodat je met één druk op de knop kunt overschakelen van de Sony-app naar pakweg Qobuz.

Het viel ons wel op dat de app op de iPad behoorlijk slecht oogt, niet geoptimaliseerd voor grote schermen dus. Dat staat in schril contrast met de Android-versie, die op onze Sony Xperia Tablet Z2 prima verscheen. Music Center ziet er ook prima uit op een smartphonescherm. We zijn een beetje verrast, want we dachten dat iedereen anno 2017 degelijke iOS- én Android-apps zou voorzien.

Maar hoe klinkt de Sony STR-DN1080?

Uit vorige tests van Sony-receivers weten we dat ze qua muzikale weergave verrassend goed waren. Het uithangbord van de STR-DN1080 is natuurlijk de Dolby Atmos-ondersteuning, een functie die enkel relevant lijkt voor filmfans. Niet zo, want er zijn al een aantal heel goede muziekschijven verschenen met een Dolby Atmos-soundtrack. Heel recent kwam er zo de geweldige ‘12345678’ van Kraftwerk uit, met nieuwe mixes van hun bekendste liedjes, ‘Autobahn’ en ‘Radioactivity’ voorop. Het klinkt geweldig op de 5.1.2-opstelling die we samengesteld hebben.

We proberen tijdens het beluisteren van de Kraftwerk-schijf ook even de multiroom-mogelijkheden uit. Sony leverde naast de STR-DN1080 ook de SRS-Z5 mee, een compacte draadloze speaker die we op dezelfde manier als de receiver op het netwerk hangen. Via de Music Center-app is het heel simpel om bijkomende speakers te koppelen: gewoon de receiver selecteren en dan meteen de prominente knop om speakers te koppelen aanraken. Na een eerste mislukte poging duurde het ongeveer 30 seconden om de ZR5 te verbinden. De muziek stopte daarbij even een seconde, vermoedelijk om aan buffering te doen. Maar het werkt: de soundtrack die vanaf een Blu-ray-schijf wordt afgespeeld, wordt zonder haperingen gestreamd naar de ZR5. Daarbij is een kleine synchronisatiefout bespeurbaar, waardoor je een licht gevoel hebt van de muziek in een grote ruimte te horen. Dit is uiteraard enkel merkbaar als je de extra speaker(s) in dezelfde ruimte als de STR-DN1080 plaatst. Dat lijkt ons niet een veelvoorkomend scenario.

Muzikaal is de STR-DN1080 wel. Je kunt hem vrij luid laten spelen voordat je de indruk krijgt dat de klank gestresseerd of hard begint te klinken. Muziekliefhebbers zullen zeer blij zijn met de bijzonder ruime ondersteuning van muziekformaten. Zelfs exotische formaten, zoals hi-res AIFF en 5.1-FLAC’s spelen probleemloos. Die laatste – aangekocht via Qobuz – zijn bijna altijd heel knappe klassieke opnames (bijvoorbeeld ‘Absolute Jest’ van John Adams, gebracht door het San Francisco Symphony Orchestra), maar helaas zijn er maar weinig toestellen die ze kunnen afspelen. De Sony dus wel. Volgens de specificaties kan de STR-DN1080 DSD aan, maar dat lukt niet bij ons. Mogelijk zit daar het probleem bij onze DLNA-mediaserver, hoewel het hier gaat om de doorgaans betrouwbare MinimServer-module op een Synology DS216. Een verzoekje wel aan Sony: kan het scherm dat toont bij het afspelen van een liedje niet een klein beetje spannender? De app toont bijvoorbeeld hoezen, maar op je tv zie je enkel een zwart scherm met wat kunstige cirkels en praktische informatie. Snurk!

De bioscoopervaring

De voorganger van de STR-DN1070 was eigenlijk één van de beste receivers in zijn klasse, maar was net niet competitief door het ontbreken van Dolby Atmos. De STR-DN1080 komt nu wel met Dolby Atmos én DTS:X, en is daarmee opeens een heel sterke inzending geworden.

Als deel van onze test bekijken we ‘Man of Steel’ op Blu-ray, afgespeeld op een Marantz UD-7007 in 5.1 DTS MA HD. In deze film krijg je de gewoonlijke Zack Snyder-mix van dromerige en bombastische scenes aangereikt, daarbij ondersteund door een soundtrack van de alomtegenwoordige Hans Zimmer. Wat ons meteen opvalt is dat de automatische DCAC-calibratie best een mooi resultaat heeft opgeleverd. We hebben niet het gevoel dat we iets moeten bijregelen, zelfs de subwoofer niet. Het klinkt zeer meeslepend, hoewel we enkel betaalbare Dali Spektor-speakers gebruiken in deze fase van de test. Bij de climax op het einde van de Superman-film is de scheiding van de verschillende kanalen goed (wat in deze film belangrijk is, omdat Snyder soms effecten naar de achtergrond duwt om dialogen te accentueren) en wordt het orkestrale eindthema met alle dynamiek gebracht die we van Zimmer verwachten. Volgens Sony levert de STR-DN1080 165 watt in zeven kanalen. Zoals gebruikelijk bij AV-receivers moet je dat met een grove korrel zout nemen – meestal is dat vermogen gemeten aan één kanaal, enkel belast met een zuiver signaal van een bepaalde frequentie. Het is gissen wat de STR-DN1080 echt kan leveren, maar met een set niet al te veeleisende speakers kan er geen probleem zijn in een middelgrote kamer, lijkt het ons.

Ook de volgende tests, waarbij we twee extra muurgemonteerde speakers inzetten voor Atmos, doorstaat de STR-DN1080 zeer goed. Onze referentie (een Denon AVR-X6300H) heeft misschien wel wat meer vermogen en daardoor een iets zachtere klank, toch kan de STR-DN1080 de vergelijking wel aan – zeker als je rekening houdt met het prijsverschil. Akoestische beeldvorming zit behoorlijk goed, zoals bij de operascène uit ‘Mission Impossible: Rogue Nation’ die we vaak voor deze test gebruiken.

Conclusie

Je kunt de STR-DN1080 maar op weinig tekortkomingen betrappen. Klankmatig is hij sterk en heeft hij in deze klasse ruim vermogen. Op muziekvlak presteert de STR-DN1080 uitstekend. Sony verdient een schouderklopje voor de goede hi-resondersteuning en de beslissing om vooral Chromecast te ondersteunen. Aan videozijde is de receiver ook helemaal klaar om nog jaren trouw dienst te leveren, met een brede HDR-compatibiliteit. Een aanrader.