De 3d-hype
Het is alweer zes jaar geleden dat CES 2010 grotendeels in het teken stond van 3d. De grotere fabrikanten lieten de indrukwekkende mogelijkheden zien om 3d-materiaal op je tv weer te geven. Ze kwamen met een compleet aanbod; projectoren, tv’s, spelers, camera’s en brillen. 3d moest en zou de nieuwe trend worden en de consument leek er ook warm voor te lopen. Er was daarbij weer een premium feature waar fabrikanten de prijzen door konden verhogen en weer wat winst konden maken in lastige tijden. Maar, al snel ging het bergafwaarts met de interesse in 3d.
We hebben 3DTVMagazine.nl niet voor niks opgestart want 3d was nou eenmaal indrukwekkend en de beloften waren mooi. Op diverse premium schermen van groot formaat hebben we van een overtuigende en indrukwekkende 3d-ervaring genoten en ook wij geloofden daarom in de techniek. Het brilletje namen we voor lief en natuurlijk maakten we meteen de opmerking dat 3d juist hierdoor een feature was die je zo nu en dan gebruikt. Maar dat nam niet weg dat de 3d-ervaring op een goede tv een toegevoegde waarde had en dat er daadwerkelijk in goede kwaliteit van genoten kon worden. Deze positieve gedachte zagen we terug in de hoge bezoekersaantallen voor de website; er was wel degelijk interesse. Daar komt bij dat studio’s er vrijwel direct op inspeelden; zowel voor thuis als voor in de bioscoop. De grote filmhit Avatar droeg bij aan de verhoogde interesse en het toekomstperspectief; dit was een spektakelstuk in 3d.
Technieken en verwarring
3d zorgde daarbij weer voor wat spanning in de tv-industrie, met name door het gebruik van verschillende technieken. LG koos voor de zelf ontwikkelde passieve 3d-techniek, waarna fabrikanten als Philips en Panasonic dit overnamen. Samsung koos voor de actieve 3d-techniek, waarna fabrikanten als Sony en Panasonic dit ook gebruikten in hun modellen. Over de verschillen hoeven we nu niet meer uit te wijden maar het zorgde er wel voor dat fabrikanten geen genoegen namen met de eerste generatie van de 3d-techniek. Beide technieken werden verder ontwikkeld en verfijnd, wat in 2014 zorgde voor een 3d-weergave waar weinig meer op aan te merken viel. Passief 3D was het fijnst om naar te kijken maar had als nadeel dat de resolutie gehalveerd werd. Maar, met de komst van 4K Ultra HD leek dit de techniek te worden die zou gaan slagen. Fabrikanten hebben het geprobeerd maar het leek de consument toch niet zozeer om de resolutie te gaan, maar juist om de brillen.
Twee verschillende technieken zorgde voor concurrentie in de markt maar ook voor verwarring bij consumenten. Welke techniek is het beste en welke brillen heb ik nu eigenlijk nodig? Daarbij waren de brillen voor de actieve 3d tv’s niet onderling uitwisselbaar en bovendien fors aan de prijs. Uiteindelijk zijn de prijzen wat gezakt en werd er één infraroodstandaard ontwikkeld waarmee de meeste brillen konden werken. Maar, het feit dat we een bril op moesten zetten om naar 3d-content te kijken veranderde niet.
Het is de schuld van de bril
Het is niet de schuld van fabrikanten of de schuld van consumenten dat de 3d tv zijn einde kent. De techniek is er simpelweg nog niet. We willen als consument geen content bekijken waar we een bril voor moeten opzetten, in ieder geval niet in de huiskamer waar we meestal met meerdere mensen voor de tv zitten. Fabrikanten konden daar simpelweg niet tegenop boksen omdat de autostereoscopische (zonder bril) techniek nog niet voldoende ontwikkeld was en is. Eigenlijk al sinds 2010 praten we over deze autostereoscopische techniek en we hebben al tientallen demonstraties en prototypen voorbij zien komen. de ene keer indrukwekkend waardoor we vol verwachting waren, de andere keer een grote tegenvaller. Veel bedrijven hebben het geprobeerd maar veel verder dan prototypen of commerciële toepassingen zijn we niet gekomen. Alhoewel Toshiba het wel geprobeerd heeft met een veel te dure brilvrije 3d tv maar dit model werd nauwelijks verkocht. Niet alleen door de hoge prijs maar vooral ook door de tegenvallende kwaliteit. Voor de consument was ‘brilvrij’ 3d dus nog geen optie en dat lijkt het nog altijd niet te zijn.
Niet alleen de brillen hadden effect op de 3d-ervaring, ook de grootte van de tv was hierbij van belang. Eén van de veel gehoorde kritieken was dat het 3d-effect niet ‘echt’ was. Het was meer alsof je in een kijkdoos keek. Op zich niet verrassend want iets kan niet buiten het frame van de tv vallen, maar het maakte wel duidelijk dat hoe groter de tv, hoe indrukwekkender de 3d-ervaring. Pas op een tv van 50-inch of groter (afhankelijk van hoe dicht je op je tv zit) beslaat deze een groot genoeg deel van je gezichtsveld om voor een indrukwekkende 3d-ervaring te zorgen. Koop je een kleinere tv of zit je verder weg dan is de kans groot dat die ervaring wat tegenvalt.
Blu-ray, tv-zenders en bioscopen
Qua content zat het over het algemeen wel goed in het begin. Studio’s gingen er vol voor en brachten 3D Blu-ray films uit, al was het in het begin soms gebonden aan een specifieke fabrikant. Ook omroepen wilden snel meegaan met de trend. Zo gingen onder meer het Britse BBC en Sky mee maar daar kreeg men al snel door dat te kosten veel te hoog waren en de vraag veel te laag. Zelfs de Olympische Spelen en Wimbledon die deels in 3d uitgezonden werden konden daar geen verandering in brengen. Het kostte teveel moeite en geld om 3d naar de huiskamer te brengen en dus werd na twee jaar besloten de stekker eruit te trekken. Ook studio’s zagen dat het opnemen in 3d een flinke kostenpost was en bovendien waren veel regisseurs niet blij met de nieuwe manier van filmen. Het had een hele grote technische en creatieve impact. Daarom werden al snel veel films na de opnamen pas naar 3d omgezet, middels software. Dit werkte soms prima waardoor er nauwelijks verschil was tussen ‘echt’ en ‘nep’ 3d, maar in de meeste gevallen mocht die nabewerking niet teveel kosten en bleef het echte 3d-effect uit. Consumenten die deze films zagen waren dan ook snel teleurgesteld, wat weer een negatieve impact op het imago van 3d had.
Een plek waar 3d nog wel altijd populair is, is de bioscoop. Veel films worden nog altijd in drie dimensies uitgebracht in de bioscoop en gelukkig is de nabewerking in 3d inmiddels zover dat het resultaat altijd wel prima tot goed is. Consumenten blijken in de bioscoop wat minder last te hebben van het dragen van een brilletje en dit inmiddels simpelweg te koppelen aan een avondje bioscoop.
Het einde van 3d?
Dat dit het einde van 3d is lijkt ons sterk. 3d is een techniek die om de zoveel decennia weer uit de kast gehaald wordt, wanneer fabrikanten weer wat nieuws geleerd of ontwikkeld hebben. Zo zijn we van de rood/groene brilletjes van tientallen jaren terug nu bij de ‘normale’ brillen aangekomen. De brillen die nu ook de te hoge drempel blijken. Over misschien 10 jaar zien we dat de autostereoscopische techniek verbeterd is en kunnen we mogelijk de volgende generatie van de 3d-techniek verwachten. Voor nu moeten we het echter doen met de passieve en actieve 3d-techniek, waarbij dus gebruik gemaakt moet worden van de brillen. Maar, wil je nog voor een nieuwe 3d tv gaan dan is haast geboden. Samsung verkoopt inmiddels geen 3d tv’s meer, net als Philips. Sony en Panasonic hebben het aanbod uitgedund. LG is nog de enige fabrikant die het merendeel van de in 2016 gelanceerde tv’s uitrust met 3d-weergave en daarbij ook nog brilletjes levert.
De populariteit van 3d in de huiskamer was van korte duur en ondanks verwoede pogingen van fabrikanten en contentproviders om het een succes te maken waren het toch met name de brilletjes die de techniek de das om deden. Fabrikanten van tv’s noemen 3d niet eens meer als het op de modellen zit en de focus is verschoven naar nieuwe premium features als Ultra HD, HDR en smart tv. De industrie gelooft heilige in deze nieuwe technieken en standaarden, en daar zullen we dan de komende jaren nog veel van gaan horen, tot het moment dat 3d weer om de hoek komt kijken.
Reacties (15)