Vanaf 1 maart 2021 is het gebruik van een nieuw type EU energielabel op tv (en een heel aantal andere apparaten) verplicht, en moeten de oude labels er af. Op het eerste zicht lijken de twee labels erg op elkaar, maar er zijn wel degelijk belangrijke verschillen. Waar moet je op letten, hoe nuttig is dit nieuwe label, en wat betekent het voor de toekomst?
In dit artikel bespreken we alles dat je moet weten over het nieuwe energielabel voor televisies dat vanaf 1 maart 2021 ingevoerd wordt.
Wat is er mis met het oude energielabel?
Het oude energielabel gebruikte een schaal van A+++ tot G. Erg intuïtief is dat niet, zo is het niet duidelijk of een toestel uit de A++-klasse nu echt zo veel slechter is dan een uit de A+++-klasse. Ook voor de leesbaarheid is die reeks plussen geen voordeel. Daarnaast blijken er nauwelijks toestellen in de lagere klassen te zitten. Voor tv’s vallen bijvoorbeeld enkel de 8K-modellen wat lager (typisch C en D), maar zit het gros van de modellen in A+ tot B.
De belangrijkste wijzigingen in het kort
Op het nieuwe label loopt de schaal van A tot G. Dat moet alvast de duidelijkheid en leesbaarheid ten goede komen.
De testmethodes en berekeningen zijn veranderd. Ze houden wel nog steeds rekening met het schermoppervlak en een gestandaardiseerd gemeten opgenomen vermogen. Het aangeduide opgenomen vermogen kan dus licht verschillen tussen het oude en nieuwe label. Belangrijker is echter dat de nieuwe standaarden aanzienlijk strenger zijn. Daardoor zullen de meeste toestellen een veel slechtere score tonen. De A-klasse zou zelfs leeg moeten zijn. Dit om fabrikanten aan te sporen energiezuinigere toestellen te ontwikkelen.
Voor tv’s is er een belangrijke toevoeging. Het energielabel zal nu aanduiden wat het verbruik is SDR én in HDR. Vermits HDR-beelden veel helderder kunnen zijn, heeft dat een duidelijke impact op het verbruik. Die vermelding is een belangrijke stap vooruit.
Alle labels zullen voorzien zijn van een QR-code. Via die QR-code kan je bijkomende informatie over het toestel vinden in de EPREL database (European Product Database for Energy Labelling). Dit is de volledige wettekst, mocht je hem willen nalezen.
Het nieuwe energielabel
Bekijk het energielabel hieronder voor een uitleg van de verschillende elementen op het label.
- De QR-code die je naar EPREL database met extra informatie leidt
- De naam van de fabrikant
- De typeaanduiding/modelnummer van het toestel
- Schaal van de energie-efficiëntieklassen van A tot en met G
- De energie-efficiëntieklasse van het toestel in SDR, bij een verbruik zoals aangegeven in punt VI
- Het energieverbruik bij het afspelen van SDR-inhoud, uitgedrukt in kWh per 1.000 uur
- De energie-efficiëntieklasse van het toestel in HDR, bij een verbruik zoals aangegeven in punt VIII
- Het energieverbruik bij het afspelen van HDR-inhoud, uitgedrukt in kWh per 1.000 uur
- De zichtbare schermdiagonaal in centimeters en inches en horizontale en verticale resolutie in pixels
- Het nummer van deze verordening, “2019/2013”
Overgangsperiode
Wie sinds 1 november 2020 een nieuwe tv gekocht heeft, vond normaal gezien de twee types energielabels in de doos. Die overgangsperiode loopt op 1 maar 2021 ten einde. Verkopers hebben dan nog 14 dagen om de labels te veranderen, zowel online als in de fysieke winkels.
Oud en nieuw naast elkaar
Om de verschillen aan te duiden zetten we het oude en het nieuwe energielabel van de LG OLED55CX even naast elkaar. Wat natuurlijk onmiddellijk in het oog sprint: de energie-efficiëntieklasse op het oude label is nog een A, maar op het nieuwe label is die naar G getuimeld! Dat terwijl er uiteraard niets aan het toestel veranderd is. De nieuwe normen zijn gewoon aanzienlijk strenger.
De vermelding op het oude energielabel “151 kWh/annum” is verdwenen. Dat getal stond voor een dagelijks gebruik van vier uur per dag. Je kon het dus berekenen door het verbruik (109 Watt) te vermenigvuldigen met 4×365 en het resultaat te delen door 1.000. Dus: 109x4x365/1000 = 159. De fabrikant mag daar 5% afdoen indien het toestel uitgerust is met een lichtsensor en voldoet aan bepaalde voorwaarden. Zo kom je dan op 159×0,95 = 151. Dat getal hebben we altijd relatief zinloos gevonden omdat het weinig informatie toevoegt, en omdat je zonder wat opzoekwerk in Europese wetgeving niet wist wat per annum nu net betekende.
Op het nieuwe label vinden we “106 kWh/1000h”. Die vermelding vervangt het jaarlijks verbruik, maar gebruikt een veel duidelijkere aanduiding, namelijk per 1.000 uur. Dat getal is eenvoudig om te rekenen naar een verbruik voor eender welke andere periode. Bovendien geeft ze ook het oude opgenomen vermogen weer, 106kWh/1.000h betekent immers een opgenomen vermogen van 106 Watt. Het verschil met het oude label (109 Watt) is te wijten aan een licht veranderde berekeningsmethode.
Nieuw is uiteraard het verbruik (en de corresponderende lettercode) voor het HDR-verbruik. Zo zal het nieuwe label ook daar een duidelijk zicht op geven. Dat is erg belangrijk vermits HDR-content het verbruik aanzienlijk opdrijft. Bovendien kan je zo als consument vermoedelijk ook een inschatting maken van hoe stevig de HDR-capaciteiten van je toestel zijn (vooral voor maximale helderheid). Toestellen waarbij de beide getallen dicht bij elkaar liggen zullen vermoedelijk weinig verschil tonen tussen HDR en SDR. Bij een groot verschil kan je er dan weer vanuit gaan dat dat betekent dat het toestel een veel hogere piekhelderheid heeft in HDR. Het zijn logische veronderstellingen, maar we houden dit het volgend jaar in het oog om te zien of die correlatie ook echt zichtbaar is.
De EPREL database
Een interessant nieuw gegeven is de EPREL-database. Momenteel hebben we daar nog geen toegang toe, maar we weten wel wat er in moet staan. En daar staan best wat interessante gegevens in. Naast bijvoorbeeld het vermogen in standby, standby met een netwerverbinding, vind je er ook de gebruikte schermtechnologie. Hoe gedetailleerd die info zal zijn moet nog blijken. De beeldverversingsfrequentie hoef je niet meer te gokken, ook die staat in de database. Zo kan je dus eenvoudig nagaan of een toestel een 50 of 100 Hz paneel gebruikt. Indien het toestel over een ‘spraakherkenningssensor’ (aka een microfoon) beschikt, dan vind je dat ook hier terug. Het is wel niet duidelijk of dit ook de microfoon in de afstandsbediening bedoelt, of enkel een in de tv. De volledige lijst vind je in de originele wettekst.
Gevolgen van het nieuwe energielabel
De nieuwe normen zijn bijzonder streng. Zo streng zelfs dat zo goed als alle bestaande toestellen momenteel een G-label zullen dragen. We hebben even berekend wat het maximale verbruik van een 55 inch-tv mag zijn voor elke energie-efficiëntieklasse.
| Energie-efficiëntieklasse | Maximaal opgenomen vermogen (W) |
| G | >77 |
| F | 77 |
| E | 64 |
| D | 51 |
| C | 42 |
| B | 33 |
| A | 25 |
Daaruit blijkt dat zelfs de F-klasse halen een zware opgave zal zijn. Daarvoor moet een 55 inch-tv immers minder dan 77 Watt verbruiken, en zo vinden we in de 2020-lineup geen kandidaten. Ter vergelijking, onder de oude regeling mocht een 55 inch-tv nog 112 Watt verbruiken in de A-klasse en zelfs tot 157 Watt in de B-klasse.
Die strenge aanpak is weliswaar in lijn met de redenering dat het energielabel fabrikanten moet aansporen om zuinigere toestellen te maken. Maar daarmee schiet de nieuwe richtlijn (momenteel) wel voorbij aan zijn doel om consumenten te helpen bij hun keuze. Als alles immers dezelfde (slechte) score krijgt, is er geen onderscheid meer, tenzij je natuurlijk de cijfers op het label bekijkt. Maar de nieuwe richtlijnen gaan eigenlijk nog verder.
De toekomst moet nog zuiniger
Er is ook een verordening die een maximaal verbruik oplegt. Er worden namelijk grenzen opgelegd aan de energie-efficiëntie index (EEI) waaraan een toestel moet voldoen om op de markt te mogen komen. Toestellen die hieraan niet voldoen, mogen dus niet meer geïntroduceerd worden (dat heeft natuurlijk geen impact op bestaande modellen). De EEI wordt berekend op basis van het schermoppervlak en verbruik. De maxima vind je terug in de onderstaande tabel.
| EEImax (resolutie van maximaal 2 138 400 pixels (HD)) | EEImax (resolutie van meer dan 2 138 400 pixels (HD) en maximaal 8 294 400 pixels (UHD-4k)) | EEImax (resolutie van meer dan 8 294 400 pixels (UHD-4k) en voor microLED) | |
| 1 maart 2021 | 0,90 | 1,10 | n.v.t. |
| 1 maart 2023 | 0,75 | 0,90 | 0,90 |
Voor de regeling op 1 maart 2021 zijn 8K-schermen en microled schermen alvast vrijgesproken van limieten. Voor 4K-toestellen is de maximale EEI 1,1. Concreet betekent dat de volgende maximale vermogens voor een aantal populaire schermformaten. De berekening van de EEI verschilt licht tussen LCD en OLED.
| Schermformaat (inch) | Maximaal Vermogen (W) voor een UHD 4K-tv | Maximaal Vermogen (W) voor een OLED UHD 4K-tv |
| 32 | 42 | |
| 40 | 60 | |
| 46 | 77 | |
| 50 | 89 | |
| 55 | 105 | 115 |
| 60 | 121 | |
| 65 | 139 | 150 |
| 75 | 174 |
Dat zijn al behoorlijk strenge beperkingen, maar als we richtlijn van 1 maart 2023 even omrekenen, dan blijkt dat fabrikanten de komende jaren erg hard aan energie-efficiëntie zullen moeten werken. Vooral omdat zowel 4K- als 8K-tv’s dan aan dezelfde richtlijn moeten voldoen en er geen uitzonderingen meer zijn voor OLED of micro-LED.
| Schermformaat (inch) | Maximaal Vermogen (W) voor een UHD 4K of 8K-tv |
| 32 | 34 |
| 40 | 49 |
| 46 | 63 |
| 50 | 72 |
| 55 | 85 |
| 60 | 99 |
| 65 | 113 |
| 75 | 142 |
Ter vergelijking:
- Een huidige 55 inch OLED zoals de LG OLED55CX verbruikt 106W volgens het nieuwe label. Tegen 2023 moet een nieuw model 55 inch OLED maximaal 84 Watt verbruiken (een daling van 21%) om te mogen verschijnen op de markt (nog steeds met een G-label).
- Een 8K-tv zoals de QE65Q900T verbruikt momenteel 341 Watt. Een gelijkwaardig 8K-model dat na 1 maart 2023 op de markt komt mag maximaal nog 113 Watt verbruiken. Een daling van 67%! En zelfs dan heeft het toestel ook nog steeds maar een G-label.
Er is weliswaar een overgangsperiode voor deze strenge limieten. Enkel toestellen die boven de drempel zitten en geproduceerd zijn na 1 maart 2021 mogen niet op de markt komen. Op die manier is vermoedelijk weinig impact op de 2021-lineup, die toestellen zijn voor deze datum geproduceerd.
Conclusie
Het nieuwe EU energielabel legt zeer strenge normen op. Daardoor vallen alle huidige modellen vermoedelijk in de laagste klasse (G). Natuurlijk verandert er niets aan de bestaande modellen, die verbruiken nog steeds even veel (of weinig) als tevoren. De impact op de 2021-lineup zal in de komende weken en maanden duidelijk worden. Maar die nieuwe norm geeft wel aan dat de wetgever hard duwt in de richting van zuinigere toestellen. Dat kunnen we in elk geval alleen maar toejuichen. De richtlijn voor de komende jaren maakt ook overduidelijk dat fabrikanten hard zullen moeten werken aan het verbruik.. Televisies zullen op twee jaar tijd hun verbruik aanzienlijk (20% – 50% en meer) moeten terugschroeven, om zelfs maar op de markt te mogen verschijnen. Om in een betere klasse te scoren zijn nog sterkere inspanningen nodig. Daarmee rijst ook de vraag of dergelijke besparingen impact zullen hebben op de beeldkwaliteit. Het is onmogelijk om daar op dit moment iets over te zeggen, maar we houden dit in elk geval nauwlettend in het oog.
Meer informatie
Wil je meer weten over het energieverbruik van av-apparatuur of wil je dieper duiken in de aanschaf of het gebruik van televisies? Lees dan verder in onze tips en advies-sectie.
Reacties (3)