Historie van DAB+
DAB staat voor Digital Audio Broadcasting en is sinds 1993 beschikbaar om radio-uitzendingen mee te verspreiden. Sinds 2004 werden er al in grote delen van Nederland uitzendingen van de publieke omroep verspreidt via dab. Het kabinet wilde echter een verdere uitrol van dab voorkomen omdat de technische opvolger er al aan kwam. In 2007 kwam de opvolger van dab in de vorm van DAB+. De originele dab-standaard is gebaseerd op de MPEG1 Layer II standaard, ook wel bekend als MP2, de voorloper van MP3. In 2011 werden de fm-radio vergunningen van de landelijke commerciële radiozenders verlengd. Hierbij werd de verplichting gesteld dat deze zenders uiterlijk 1 september 2013 moesten beginnen met het uitzenden via de DAB+ standaard. Inmiddels is het netwerk landelijk dekkend. Wie een geschikte ontvanger heeft kan daarom al gebruik maken van DAB+. Toch wordt het nog veel minder gebruikt dan fm-radio door de langzame integratie in de hardware.
Werking van DAB+
DAB werkt volgens het Single Frequency Network principe, waarbij verschillende zendmasten dezelfde data op dezelfde frequentie uitzenden. Dit heet een multiplex-kanaal. Hierdoor zijn er geen signalen die met elkaar in conflict komen, in tegenstelling tot fm-radio. Iedere geschikte ontvanger splitst het signaal op in individuele zenders op waardoor er naar radiozenders kan worden geluisterd.
AAC-codec
Om de werking van DAB+ te begrijpen is het van belang om de achterliggende codec te begrijpen. DAB+ maakt gebruik van dezelfde fysieke infrastructuur als DAB maar gebruikt een veel efficiëntere MPEG4 HE-AAC v2 codec. HE-AAC v2 staat voor High Efficiency Advanced Audio Coding version 2. AAC maakt gebruik van relatief lage bitrates maar kan toch voor een goed geluid zorgen. Momenteel is HE-AAC v2 audio codec zelfs de meest efficiënte manier van audiocompressie. HE-AAC v2 zorgt ervoor dat er tot drie keer meer ruimte is per multiplex-kanaal dan de originele DAB standaard. Zo biedt een audiokanaal met 40 kbps met HE-AAC v2 codering dezelfde kwaliteit (en soms beter) dan een MPEG Audio Layer II met 128 kbps waarop de originele DAB is op gebaseerd. Onder andere Apple maakt hierom gebruik van de AAC codering bij een aankoop vanuit iTunes voor muziek.
Voordelen
Het belangrijkste voordeel van DAB+ radio is dat de ontvangst storingsvrij is. Er is geen ruis of gekraak aanwezig. Dit komt omdat het signaal digitaal is. Digitale audiostreams bevatten alleen maar bits & bytes met enen en nullen die met een bepaalde bitsnelheid op de ontvanger terechtkomen. Of je hoort een radio-uitzending of je hoort niets. Daarnaast wordt bij DAB+ niet boven de 15.000 Hz de geluidskwaliteit weggehaald, in tegenstelling tot fm-radio. Het frequentiebereik is daarom breder dan bij fm-radio.
Een onderzoek van de Europese uitzendorganisatie EBU met een groot testpanel wees de geluidskwaliteit van 64 kbps HE-AAC aan als ’Excellent’. Zelfs zenders met een kwaliteit van 48 kbps zijn prima aan te horen, het EBU panel classificeert 48 kbps HE-AAC als ’Good to Excellent’. Zenders bieden hun uitzendingen meestal met een bitsnelheid van maximaal 96kbps aan wat voor goede geluidskwaliteit zorgt in vergelijking met fm-radio.
Daarnaast zijn DAB+ ontvangers in staat om via verschillende zendmasten tegelijk te ontvangen waardoor er een sterk signaal aanwezig is. Een ander voordeel is dat er nu veel meer data meer kan worden verzonden door gebruik te maken van Programme-Associated Data, afgekort tot PAD. Hiermee kunnen er lange lappen tekst en zelfs beeld met een radiobericht mee worden gestuurd, zoals een weerbericht of een albumafbeelding. Ook kan er meta-informatie over een liedje worden meegestuurd. Denk hierbij aan gegevens over de artiest of het muziekalbum van het liedje.
Bovendien kan je bij DAB+ de zender uit een lijst kiezen met de naam en hoef je niet meer de bijhorende frequentie te weten. Als de radio naar zenders zoekt is het resultaat een op naam gesorteerde lijst met gevonden zenders. Deze lijst kan je door het hele land gebruiken want door de multiplex-kanalen hoef je niet meer te wisselen van frequentie terwijl je van locatie verandert. Ook is het ook mogelijk via de naam naar een zender te zoeken. Als er nog meer van DAB+ gebruik gemaakt wordt, kan een zender via de naam vinden een groot praktisch voordeel zijn.
Nadelen
Om DAB+ te ontvangen heb je wel de juiste hardware nodig. Aangezien thuis en op het werk de meerheid van de mensen naar radio via de kabel, internet- en streamingaudio luisteren zoals Spotify of Tune in Radio, zal DAB+ geen grote invloed hebben in een huis. Er zijn al wel receivers verkrijgbaar met ondersteuning voor DAB+.
Daarentegen is DAB+ ideaal voor in de auto zoals hierboven ook al is uitgelegd. De meeste autofabrikanten leveren al auto’s met de juiste hardware maar missen de bijhorende geschikte ontvanger voor DAB+. Voor bestaande auto’s zijn er ook losse autoradio’s te verkrijgen om dit probleem op te lossen. Ook de dekking van DAB+ moet nog een stuk beter. Binnenhuis is het momenteel nog niet goed mogelijk om DAB+ radio te ontvangen. In een auto, bus of trein is de verbinding in orde. Verder is de dekking tussen publieke en commerciële zenders verschillend omdat ze op verschillende multiplexen uitzenden. Daarnaast is het niet mogelijk om naar Nederlandse zenders te luisteren vanaf het buitenland. DAB+ is daarom regiogebonden.
Dab+ in Nederland
Het aanbod van DAB+ is al vrij groot. Zo heeft de multiplex van de publieke omroep alle van de FM- en AM-band bekende publieke zenders. De commerciële omroepen zijn ook vertegenwoordigd met de bekendste zenders. Voor een compleet overzicht kan je kijken op digitalradio.nl. Er is onlangs ook een nieuw keurmerk voor DAB+ uitgekomen.
Bij de frequentieveiling van 2011 heeft het ministerie van economische zaken afgedwongen dat iedere zender ook een tweede zender aanbiedt op DAB+ om zo op de nieuwe digitale radio al direct meer aanbod te hebben dan via FM. Vaak komt die tweede zender uit eigen stal. Om de dekking (binnenhuis) in Nederland te verbeteren zullen er vanaf 2015 steeds meer actieve zendmasten zijn die DAB+ zullen ondersteunen. KPN heeft van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) de opdracht gekregen om deze infrastructuur zo aan te passen dat er volgend jaar zowel betere buiten- als binnendekking aanwezig is. Daarvoor worden er 24 extra zenders geplaatst.
Conclusie
DAB+ is nog niet voldoende geïntegreerd in de samenleving om een aanzienlijk verschil te kunnen maken. Door de hoge efficiëntie van de gebruikte codec en de bijkomende voordelen zoals PAD heeft DAB+ alles in huis om dit verschil wel te kunnen maken. Auto- en smartphonefabrikanten zullen DAB+ standaard volledig moeten integreren om fm-radio voorbij te kunnen streven qua gebruik. De infrastructuur is in Nederland al grotendeels aangelegd, al moet het bereik binnenshuis nog beter. Sinds hier aan gewerkt wordt zal volgend jaar alles klaar zijn om DAB+ door te laten breken. Het is aan de fabrikanten om dit te laten gebeuren.
Meer informatie
Voor meer informatie over receivers en waar je op moet letten is er dit uitgebreide artikel. Ben je benieuwd naar hoge resolutie audio voor een geweldige geluidservaring, dan kan dit ook.
Reacties (8)