Review: Sonus faber Sonetto – Italiaanse luxe, maar ook voor surround?

Introductie Sonus Faber Sonetto

De Sonetto-familie van Sonus faber is nog niet zo oud. Het verscheen in 2018, en neemt de positie in net boven de oudere maar nog altijd beschikbare Venere-lijn. Die ‘net’ menen we wel, want het prijsverschil tussen Venere en Sonetto is niet enorm groot. Zoals wel vaker bij Sonus faber-luidsprekers worden de Sonetto’s in eerste instantie vaak gezien (en getest) als speakers voor muziekliefhebbers. Toch zijn ze eveneens echt ontworpen voor gebruik in een thuiscinema. Werp een blik op de line-up en je bent daar meteen van overtuigd. De Sonetto-lijn omvat werkelijk alles wat je nodig hebt om een surroundopstelling te bouwen, inclusief meerdere keuzes voor elke surroundpositie. Geloof ons maar, weinig luidsprekerfamilies laten je kiezen uit drie vloerstaanders, twee boekenplankspeakers, twee centers en een on-wall model! Het enige wat mist in deze reeks zijn luidsprekers voor de hoogtekanalen. Maar daar kun je sinds kort bij de gloednieuwe Palladio-inbouwreeks voor terecht, die dezelfde drivers gebruikt als de Sonetto. Zeer interessant dus voor de thuisbioscoopbouwer, want door de losse Sonetto en de inbouw Palladio te combineren krijg je echt veel opties om je thuisbioscoop uit te rusten. In deze test focussen we op een goedkopere configuratie, bestaande uit een set Sonetto III-vloerstaanders (1.749 euro/stuk), de Center I (999 euro) en een set Sonetto Wall-speakers (999 euro/stuk). Voor het LFE-kanaal kregen we van importeur Savor Audio een kleine primeur mee: de nieuwe Gravis I-subwoofer (849 euro). Voor deze 5.1-opstelling betaal je dus iets meer dan 7.300 euro. Dat is een fors bedrag, maar voor een premiummerk als Sonus faber eigenlijk nog toegankelijk te noemen. En je krijgt er ook wel wat voor.

Ambachtelijke kwaliteiten

We zien in de testruimte wel vaker luidsprekers langskomen die knap zijn afgewerkt. Ja, zelfs heel betaalbare producten, zoals de 3000i-reeks van Q Acoustics of de Paradigm Monitor SE’s. Maar de Sonetto’s staan vergeleken met die instapproducten toch nog een paar niveaus hoger als het gaat om uitstraling en afwerking. Die indruk krijg je vooral bij de ronduit prachtige walnoot-uitvoering van de Sonetto-luidsprekers, waar de behuizing naadloos uit één stuk hout lijkt te bestaan. Als je dat verkiest, kun je elke Sonetto-model ook krijgen in een satijnwit of een zwarte glanslak, wat strakker en moderner overkomt. Dezelfde drie kleurenkeuzes heb je trouwens ook bij de Gravis-subwoofer, want die is expliciet ontworpen om visueel perfect te passen bij de Sonetto-reeks.

Een ander kenmerk van de Sonetto-luidsprekers is de aparte vorm, met een bredere gebogen voorkant die via bolle zijkanten naar een smalle achterzijde toeloopt. Van bovenaf gezien zie je een vaagweg trapeziumvorm die – volgens de fabrikant – verwijst naar een luit. Dat is typisch Sonus faber. Hetzelfde profiel komt ook terug bij de Sonetto Center, maar dan vanaf de zijkant bekeken. Dat is logisch, want uiteindelijk is een centerspeaker (kort door de bocht gesteld) een luidspreker die op een zij ligt. Terwijl je van bovenaf op de Sonetto III kijkt, zie je nog iets dat voor veel klasse zorgt: de bovenkant is uitgevoerd in een mooi gestikt leder, omzoomd door het hout van de behuizing. Ook de Gravis I heeft dit elegant designelement, waardoor je deze subwoofer voor een keer toch op een zichtbare plaats mag laten staan.

Ook op alle andere vlakken zijn de Sonetto’s zeer goed afgewerkt. De drivers zijn zonder schroeven gemonteerd in de speakers, omcirkelt door een ring in aluminium met daarrond een tweede zwarte ring uit kunststof. Bij de dometweeter op de Sonetto III komt daar nog een groot luitvormig metaalvlak bij. Het blinkende metaal maakt het geheel iets minder subtiel, dat wel, maar het contrast met – in het bijzonder – het walnootfineer vinden we wel knap. Je hebt ook altijd de optie om de drivers te bedekken met de meegeleverde magnetisch bevestigde grilles. Alle Sonetto’s zijn voorzien op bi-wiring/amping, met hoogwaardige terminals.

Zachte vormen

De bolle vorm geeft de 3-wegs Sonetto III een heel slanke, elegante uitstraling. Het is iets heel anders dan de rechthoekige luidsprekers die we regelmatig ter test ontvangen. Ze staan dus wat subtieler in de ruimte, minder overheersend. Een mooie eigenschap voor mensen die hun woonkamer nog een beetje huiselijk willen houden, lijkt ons. De Sonetto III-vloerstaander kun je bovendien nagenoeg overal plaatsen. In tegenstelling tot heel veel luidsprekers is er geen reflex-uitgang aan de achterzijde, waardoor een juiste afstand houden tot de muur minder kritisch is. Maar: er is wel een baspoort aan de onderzijde. Je moet dus echt de Sonetto III’s op spikes of een voet plaatsen, want anders klinken ze basarm. Ze gewoon op een vol tapijt parkeren is echt geen goed idee. Dat zou vooral bij muziekweergave in stereo een probleem vormen, want dan speelt de subwoofer in je surroundopstelling normaal gezien niet mee.

De Sonetto Wall houdt verrassend genoeg eveneens de luitcontouren van de Sonetto III en Center aan, maar is extremer van vorm. De voorkant is wel behoorlijk breed vergeleken met de achterkant. Apart, vooral omdat enkel die achterkant contact maakt met de muur. Om de Wall op te hangen, werk je met een beugel in twee delen die met vier schroeven op de Sonetto-speaker bevestigd is. Het is toch wel iets heel anders dan de Dali Rubicon LCR-speakers die we vast in onze testruimte hebben opgehangen en die met een grote rug tegen de muur hangt. Nog een technisch verschilpunt: de Sonetto Wall heeft totaal geen baspoort, terwijl veel muurspeakers zoals de Rubicon LCR achter- of onderaan een opening hebben.

De slanke uitstraling van de Sonetto III en Wall ontbreekt een beetje bij de Center I. Dit mag de ‘kleine’ center in de Sonetto-familie zijn, eigenlijk is het toch een relatief groot ding. Het is vooral vooraan hoog en ook betrekkelijk diep. Dit heeft zeker akoestische voordelen; een grotere kastvolume laat een centerspeaker voller en dieper klinken. En dat vinden we toch wel heel belangrijk, gegeven dat de cruciale centerspeaker net dient om stemmen weer te geven – en stemmen beginnen al onder 100 Hz. Kortom, het forse formaat van de Center I is niet zo’n probleem. Tenzij qua plaatsing als je hem voor een tv met een lage stand wil plaatsen. Als de Center I op zijn meegeleverde stand staat (die er voor zorgt dat de bolle speaker niet wegrolt), moet je toch rekenen op een hoogte van circa 25 cm. De meegeleverde stand oriënteert de Center I trouwens ook een beetje naar boven, wat ideaal is voor plaatsing op een laag meubel.

Kleine subwoofer met veel pit

We hadden aanvankelijk de Gravis I-subwoofer niet aangevraagd, maar op vraag van de importeur van Sonus faber namen we hem toch mee in onze test. Daar zijn we achteraf gezien wel heel blij om, want deze kleine subwoofer is best opmerkelijk. Er zijn vier Gravis-subwoofers, maar het verschil zit hem niet enkel in het formaat en vermogen. De Gravis I is met zijn gesloten kast en 12 cm woofer met zeer lange slag die naar de onderkant is gericht een beetje een buitenbeentje. Zowel zijn bescheiden formaat als de driveroriëntatie naar de grond maken hem zeer interessant voor kleinere ruimtes of kamers waarin je niet veel ruimte wil prijsgeven aan een massieve subwoofer. En de Gravis I oogt echt wel heel mooi, ook weer in het bijzonder bij de walnootuitvoering.

Vergis je ook niet: kleine subs zijn vaak goedkope subs, maar dat klopt hier niet. 849 euro is natuurlijk niet niets. Maar vooral: de Gravis I is echt bedoeld als een betere subwoofer. Zo kun je hem via een standaard LFE-aansluiting koppelen met je receiver, maar je ook versterkte signalen aanleveren via een Neutrik 4-pools-stekker. Er zijn sommige fabrikanten, zoals REL, die net deze aansluiting aanraden omdat je dan een betere tijdscoherentie met je andere kanalen zou krijgen. Maar je receiver moet het wel aankunnen. In een thuiscontext is de kans groot dat je toch gewoon LFE moet gebruiken. Eerlijk gezegd, dat is best ok.

Subtiel en muzikaal

Terwijl de Sonetto’s opgesteld stonden, zijn er betrekkelijk veel AV-receivers in onze testruimte opgesteld geweest: de Arcam AVR-850 en de Anthem MX-1120 (waarvan de test binnenkort verschijnt). Alle receivers werden telkens met hun kalibratiesystemen ingemeten. Voor een test ronden we onze evaluaties ook altijd af met door onze vaste AV-receiver, de Denon AVR-X6300H, af te stoffen. In dit geval was dat ergens wel spijtig, want de Sonetto-opstelling klonk zowel met de Arcam als de Anthem beter dan met de Denon-receiver (met Audyssey-kamercorrectie ingeschakeld, op ‘Flat’) ingeschakeld. Dat merkten we bijvoorbeeld heel goed met de race in ‘Ready Player One’ (Ultra HD Blu-ray, Dolby Atmos) die vast in ons testarsenaal van filmfragmenten zit. Moeilijk te zeggen waarom juist; we hadden echt het gevoel dat Audyssey de Sonus fabers een beetje van hun karakter ontdeed. Hoewel zowel de Arcam en de Anthem heel potige high-end versterkers zijn, denken we niet dat het ligt aan het versterkerluik van de Denon. De X6300 is op dat vlak ook niet bepaald slecht bedeeld en de geteste Sonetto’s zijn makkelijk aan te sturen (89-90 dB, 4 Ohm).

Wat bij het geweldige RPO-fragment wél altijd opviel was de zeer goede weergave van de rear-kanalen door de breed uitstralende Sonetto Wall. Zeker in combinatie met Dirac op de Arcam AVR850 leverde dat een zeer rijk en gedetailleerd surroundbeeld achter/naast ons. Sonus faber-speakers zijn wat frisser, en dat geeft een detailgevoel die echt wel prettig is. Het is opmerkelijk hoe vaak we bij deze opstelling onze aandacht naar effecten achteraan werd getrokken, terwijl ze anders wat minder opvielen. De soundtrack van Ready Player One zit propvol effecten die doorheen de ruimte bewegen (zoals de vele autocrashes, de godzilla die door de stad wandelt en de toeterende vrachtwagen in de racesequentie), wat de muurhangende Sonetto’s echt goed vertolken.

Recent is The Matrix-trilogie heruitgebracht in een 4K-versie op Ultra HD Blu-ray. Een uitgelezen kans om het spectaculaire vuurgevecht in de hal van een kantoorgebouw (op de tonen van Spybreak van Propellerheads) uit het eerste Matrix-deel opnieuw te beleven. Helaas is de surroundmix op schijf niet zo goed als in de bioscoop en komt het in dit geval vrij plat en tweedimensioneel over. De Sonetto’s zetten wel goed de fijne details neer, zoals de kogelhulzen die op de grond vallen en de stukken beton die van de muur spatten. Het bewijst ook opnieuw dat degelijk bronmateriaal cruciaal is.

Uitstekend voor muziek

Een sterkte van de Sonetto’s is hun muziekweergave. Sonus faber heeft een uitgesproken voorliefde voor een zachtere, iets meer detailrijke weergave, wat ze een aangenaam karakter geeft om langer muziek te luisteren. Er is een reden waarom bepaalde audiofielen echt verzot zijn op het Italiaanse merk. We blijven een goede muzikale weergave een belangrijke eigenschap vinden, zelfs al gebruik je jouw surroundopstelling enkel voor films. De scene uit ‘Ready Player One’, waarbij Art3mis en Parzival dansen in een grote, holklinkende club haalt zijn kracht uit de muziek die vloeiend wordt neergezet, net zoals bij vergelijkbare fragmenten in films als ‘Atomic Blonde’ en ‘Gravity’. Vandaar dat we die match met Arcam en Anthem zo geslaagd vinden; dat zijn beide merken die hun AV-receivers afregelen op de muziekweergave.

Gaat ‘Roma’ met veel oscars lopen? Als we dit schrijven is dat nog koffiedik kijken, maar de film van Alfonso Cuaron verdient er zeker één voor de soundtrack. Verbazend? Niet als je weet dat Cuaron eveneens de maker is van ‘Gravity’, toch ook wel een hoogvlieger is qua surroundeffecten. Het verrassend is dat Roma (via Netflix, Dolby Atmos via een Xbox One X) een heel ander soort film is, totaal ontdaan van alle actie. Het mooie aan de soundtrack is net dat het heel subtiel is, met een heel rijk landschap aan stads- en huisgeluiden die rondom je te horen zijn. Dat is er al vanaf de titelsequentie, als de vloer in de inkom/garage wordt gepoetst en je emmers hoort gevuld worden, water over de grond vloeit en een vliegtuig hoog in de lucht overkomt. Dit is het soort surroundcontent waar de Sonetto’s zich goed bij voelen. Qua timbre vormen de Sonetto-speakers een mooi geheel, waardoor het water realistisch van vooraan naar achteraan vloeit. Cuaron laat ook regelmatig de camera 360° draaien of een personage lang door het huis volgen, waardoor geluiden als blaffende honden, spelende radio’s, roepende straatventers of tjirpende vogels door je kamer bewegen. De overgang van de Center naar de Sonetto III is daarbij helemaal naadloos, naar de Wall is het iets abrupter – misschien wel omdat deze speaker iets feller en iets gevoeliger is, en naar ons gevoel eigenlijk het best presteert als de afstand naar de zitplek wat groter is. De levels voor de rear-kanalen wat lager zetten brengt in ons geval een betere integratie. Bij onze testopstelling staan de Sonetto III’s iets dichterbij dan de Center I die op een meubel staat; het is dan goed dat je controleert of de afstanden door het meetsysteem van je AV-receiver juist ingeschat worden. Dat is altijd zo, maar bij de Sonetto’s lijkt het nog belangrijker.

Conclusie

Er is één component uit deze Sonetto-opstelling dat echt sterk overkomt: de Sonetto Wall. De weinig conventionele vorm en topafwerking zijn knap, maar het zijn vooral de audioprestaties die veel indruk maken. Ook de Gravis I-subwoofer heeft ons aangenaam verrast. Het is een compact ding, mooi afgewerkt ook, die heel makkelijk te plaatsen is en uitstekend presteert voor zijn prijs. Een algemeen pluspunt bij alle Sonetto’s is dat je ze bijna overal kunt plaatsen. Ideaal voor kleinere ruimtes dus, al zet je de Sonetto Wall toch het best op een iets grotere afstand van je af.

De Sonetto-reeks kan volgens ons prima dienen voor een hoogwaardige surroundopstelling. De nadruk ligt daarbij minder op spektakel en bombast, maar meer op verfijning en een gevoel van detail. Dat geeft veel voldoening bij films die niet het woord ‘Transformers’ in de titel voeren, maar net rijke, subtielere surroundsoundtracks presenteren.