Review: Piega Coax 411 – Elegante speakers met veel serieux

Kleurrijk geval

De Coax 411 blijft een traditionele passieve luidspreker, maar door de eigen designtaal weet Piega zich te onderscheiden van de vele houten rechthoeken die je in de audiowinkel vindt. Geborsteld aluminium en een gebogen design waarbij de zijwanden van de speaker taps naar een smalle achterkant lopen zorgen voor een gestroomlijnde look. Qua uiterlijk doen hun speakers altijd wat denken aan de strakke lijnen van een Duitse kilometervreter van Audi of BMW.

De Coax 411’s die in de testruimte arriveren zijn in een fraai geanodiseerd zwart uitgevoerd én met de roosters aangebracht. In tegenstelling tot bij de meeste luidsprekers is de grille bij Piega echt een integraal deel van het design. Het zit niet ‘voor’ de speaker, zoals meestal, maar is gemonteerd in een bijna naadloos geheel. Je verwijdert het rooster bij deze speakers ook niet zomaar. Doe je dat toch, dan krijg je de bijzondere coaxiale driver van Piega te zien. Niet het gebruikelijke dynamische middentoner met in het midden een dometweeter, zoals onder meer bij KEF, maar wel een grotere linttweeter met centraal een ontkoppelde tweede ribbon-tweeter. We zeggen nu telkens wel ‘tweeter’, maar die buitenste lint opereert al vanaf middelhoge frequenties.

De zwarte uitvoering is heel elegant, maar de afwerking die het meest ‘Piega’ uitademt is toch een fijn geborsteld aluminium. Wie dat wenst kan de Coax 411 ook in een hoogglanslakwit krijgen. Sinds het voorjaar van 2024 biedt het bedrijf ook de Coax-modellen aan in een Excellence-uitvoering. Tegen een meerprijs kun je de speakers laten uitvoeren in één van acht modieuze geanodiseerde kleuren. De Excellence-uitvoeringen doken op een aantal shows op, onder meer de High End-beurs in München. Deze speciale kleuruitvoeringen kwamen heel chique over, gaande van klassiekere premiumkleuren als goud en brons tot meer trendy tinten als Blue Lagoon en Misty Green.

Coax(iaal)

De naam ‘Coax’ die deze luidsprekerfamilie draagt is niet zomaar gekozen. De Coax 411 is immers een drieweg-speaker, wat zeker voor dit formaat ongewoner is. De meeste boekenplankspeakers combineren een tweeter met een breedbandige woofer-middentoner en zijn 2-wegs. Je moet vaak de stap maken naar een vloerstaander met meer drivers om een 3-wegsdesign te krijgen. Dat Piega hier toch een gesofisticeerder ontwerp in een kleinere kast kan bieden, is mogelijk dankzij een coaxiale driver. Daarbij wordt de tweeter in het midden van een midrangedriver opgehangen. Ontkoppeld en met een eigen motorsysteem uiteraard, wat zo’n ontwerpen altijd wat complexer maakt. De Zwitsers staan daar natuurlijk niet alleen in. KEF gelooft er heel sterk in, net als de bekende ontwerper Andrew Jones (die niet toevallig eertijds z’n carrièrestart bij KEF kende). De merken waarvoor hij over de jaren luidsprekers ontwierp, zoals ELAC en nu MoFi Electronics, passen ook coaxiale drivers toe. Er zijn een paar kleinere nadelen aan coaxiale ontwerpen, maar alvast die merken (en Piega) vinden het voornaamste voordeel belangrijk. Een coaxiale driver levert immers een puntbron-ervaring, omdat de frequenties die wij ervaren als directioneel (onze oren kunnen de positie van de bron goed bepalen) vanuit één punt lijken te komen.

Het grote verschil bij Piega is dat hun coaxiale ontwerpen niet bestaan uit een dynamische middentoner met conus en een dometweeter in het midden. Het bedrijf begon veertig jaar geleden vanuit de fascinatie voor de linttweeter, en heeft daarop verder gebouwd om te eindigen met bijzondere coaxiale designs. Die bestaat uit een groot membraam voor de middenfrequenties met centraal een onafhankelijke tweede linttweeter voor de hoge tonen. In de Coax 411 vind je een nieuwe generatie van die driver, de C112+.

Heftig om te tillen

Het hoge gewicht van de Coax 411 heeft uiteraard te maken met het dikke chassis uit geëxtrudeerd aluminium. Maar daar komt nog iets bij. Bij de Coax Gen2-familie past Piega een nieuwe versie van z’n TIM of Tension Improve Module toe. Dit is een intern verstevigingsysteem dat de kast opspant. Hierdoor worden ongewenste vibraties gedempt, waardoor de kast zelf ‘stil’ blijft en het geluidsbeeld niet vertroebelt. Het is een slim idee, maar het maakt de constructie wel zwaarder.

Dat hoger gewicht is natuurlijk niet echt een probleem voor de luisteraar. Al moet je wel zorgen dat de speakers met hun gladde onderkant goed geplaatst worden, zeker op stands. Op de stands in de testruimte, van de Focal Kanta-reeks, stond de Coax 411 wel stabiel. Maar de smalle bovenplaat van die Focal-stands was eigenlijk net iets te klein voor deze speaker. Op dit vlak vraag je best advies aan de dealer om te zorgen dat je een gepaste accessoire kiest.

Evenwichtige aanpak

Na het succes van haar debuutalbum ‘Space 1.8’ was het uitkijken naar de nieuwste release van jazzmultinstrumentalist Nala Sinephro. ‘Endlessness’ is opnieuw een boeiende oefening in ambient jazz, met soundscapes doorspekt met fascinerende melodieën die gespeeld worden door topnamen uit de jazzwereld. Waaronder heel dromerige passages op de harp die de Belgische (maar al jaren naar London uitgeweken) Sinephro er zelf tussen gooit. Toegegeven, dit ambientgenre kan soms behoorlijk eentonig zijn, maar door die knappe en soms onverwachte interventies weten de composities op dit album regelmatig wél te prikkelen. Het is het soort album dat je misschien de eerste keer als soundtrack in de achtergrond opzet, maar die je dan toch verleidt om toch écht te beluisteren. Dat was zeker het geval met de Piega’s, omdat ze opteren voor een evenwichtige weergave dat de vele verschillende instrumenten die langskomen natuurlijk weergeeft. Heel fijn is dat de Coax 411’s nergens tonaal een overdreven sterke nadruk op leggen, terwijl tijdens het luisteren heel fijn detail en harmonische tonen fraai in de ruimte geplaatst worden. Deze nummers hebben vanwege de kleinschaligere opname sowieso een intimistisch gevoel, en die betrokkenheid wordt echt wel versterkt door hoe de herhalende analoge synthesizer in Continuum 10 warm wordt neergezet terwijl ergens in de verte een spectaculair drumsolo weerklinkt.

De eigenschappen die de speaker hier tentoonstellen passen bij nog veel meer muziekgenres, vooral als er ergens een live-element opduikt of de relatie met de zanger heel direct is. De tango van ‘Wow!’ van Vincent Bélanger bijvoorbeeld, of ‘Final Rescue Attempt’ van het mooie Wild God-album dat Nick Cave net na de zomer uitbracht. Ook de fijnere kantjes van indiepop van Clairo – haar Charm-album prijkte in veel eindejaarlijstjes van critici – werden knap ontbloot op de Piega-speakers.

Het karakter van de Piega Coax 411-speakers laat veel combinaties met versterking toe. Toch qua klankkleur, al zijn ze zijn wel iets moeilijker aan te sturen dan de specificaties laten uitschijnen. Niets problematisch, maar je moet volgens mij eerder in de richting van solid-state dan buizenversterking denken. Voor deze review sloot ik de Piega’s aan op een Primare PRE35 (met DM36 DAC) en A35.8, een eindtrap die in stereo-bridgemodus 375 W per kanaal levert. Vermogen genoeg, dus. Het merendeel van de muziek wordt gestreamd via Roon naar de PRE35, vanaf de NAS of via Qobuz.

Lichte detail, diepe bassen

De coaxiale driver van het Zwitserse merk heeft een heel ander karakter dan de Uni-Q van KEF, een onderdeel dat al vaak de revue gepasseerd is in eerdere speakertests. Niet gek natuurlijk, gegeven de heel andere constructie en designfilosofie. Wat de vederlichte Piega-driver magnifiek doet is snelheid overbrengen, wat zich vertaalt in een heel spatiale weergave met een correcte plaatsing van detail. Overmand wordt de speaker niet gauw, zelfs aan een hoog volumeniveau. Zoek gerust de extremen op, zoals bij de eerste twee tracks van ‘Mareridt’ van Deense metalartieste Myrkur. De titeltrack baadt in een Scandinavische folksfeer, waarbij hoge gezang op de Piega-speakers sfeervol weergalmde in een enorm landschap en je terugbrengt naar Vikingtijden. Heel omhullend en authentiek gebracht, en ook wat dicht bij wat een kritische audiofiel zou verwachten. Dat de Piega-speakers moeiteloos schakelen naar de veel woestere metalfolk van het volgende ‘Måneblôt’-nummer, dat maakt echter nog meer indruk. De snelheid van de gitaren en de energie van dit nummer kon ik echt proeven, wat de kracht van die C112+-driver onderstreepte. Wat het plaatje letterlijk compleet maakt is de geslaagde integratie met de UHQD-woofer, het totaalbeeld komt heel volledig en coherent over.

De Coax 411’s werden tijdens het testen hoofdzakelijk gebruikt om naar muziek te luisteren. Maar hun allemans karakter maakt ze eveneens geschikt voor het weergeven van tv-geluid, bleek bij het bekijken van een reeks films en series tijdens de kerstvakantie. Dat kan in theorie ook in surround, want Piega heeft met de Coax Center het nodige in huis om een Coax-gebaseerde multikanaalopstelling te bouwen. In de testruimte hield ik het echter op een stereosysteem dat via een Bluesound Node (2024) en een HDMI-eARC-kabel aan de Sony OLED-tv hangt. Met een plaatsing symmetrisch links en rechts van het scherm valt er zo ook veel beleving te proeven, dat is al vaker gebleken bij tests van stereoversterkers met HDMI-ingangen. Een van de momenten waarbij de Piega-speakers overtuigde was bij de langverwachte nieuwe Wallace & Gromit – geweldige stopmotionfilms die barsten van Engelse humor. Het Aardman-productieteam stopt ze altijd vol met kleine grapjes en details, ook op audiovlak. Heel knap, gegeven dat door de stopmotion-aanpak alle geluid achteraf bewust is toegevoegd. Van de Noord Engelse dialogen tot de vele uitvindingen die bliepen en kraken, via de Coax 411’s werd het helder aangeleverd op een soundstage die vooral lekker breed was.

‘The Man with a Movie Camera’ is een klassiek Ninja Tune-album van The Cinematic Orchestra die bij z’n releasetour live gespeeld werd met geprojecteerde beelden afkomstig uit de bekende (en gelijknamige) stille film van Sovjet-cinemapionier Dziga Vertov. Zelfs zonder die beelden is het een boeiende collectie liedjes om regelmatig opnieuw te beluisteren, persoonlijk het liefst vanaf vinyl. Met de eerste van de twee platen op de Pro-Ject X2 B met MC9-cartridge, wordt de nostalgische sfeer van de nu jazz-composities helemaal geslaagd gebracht via de Piega-speakers. De contrabas die ‘The Awaking of a Woman (Burnout)’ gestaag voortstuwt klonk bijvoorbeeld heel pakkend, wat de warmte van deze track echt benadrukte. Er zat hoorbaar meer body in dit nummer dan meestal het geval is bij een compacte speaker, met een naadloze overgang van een rijk, warm midden naar een sprankelend, iets afgerond hoog. Opnieuw valt de snelheid op, waardoor niet enkel de belangrijke instrumenten naar voren treden maar ook klanken zoals het zacht getikt op de hi-hat of het schuiven over snaren.

Het evenwicht zit hier bij deze Piega’s op het juiste punt voor een complete luisterervaring die zich als een groep op een podium presenteert. Niet audiofiel, niet te commercieel, net perfect om je echt te beroeren, ook met mainstream muziek. Zolang je ze met voldoende vermogen voedt, kunnen ze echt alles aan.

Conclusie

Design blijft altijd een kwestie van persoonlijke smaak. Maar het elegante lijnenspel en het gebruik van geborsteld en geanodiseerd aluminium maken de Coax 411 iets bijzonder. Het is een strakke, moderne verschijning die in een hedendaags interieur heel knap zal staan. De bouwkwaliteit is uitstekend.

De indrukwekkende laagprestaties van deze speakers mogen ook vermeld worden. Er zijn wel meer grotere boekenplankspeakers of standmounts die diep kunnen duiken, wat belangrijk is om emotie over te brengen. De Coax 411 blinkt echter uit in hoe laag het duikt en de integratie met de coaxiale driver, die op zijn beurt opvalt door z’n snelheid en authenticiteit. In de meeste woonkamers gaat de Piega heel goed presteren. De kans dat je dan achteraf denkt: “Had ik maar de vloerstaander gekocht”? Die is klein.